Յաղագս երկնի եւ զարդուց նորա

Իմ եղական գոլով բնութիւն եւ սկզբնաբան.
Ի յանեղէն ձըգեալ կամար անզուգական:

Անջըրպետեմ զջուրսըն վերին եւ ներքնական.
Որպէս պատմէ զինէն Մովսէս աստուածաբան:

Ես եմ միջոց ընդ անմարմինսն եւ մարմնական.
Ունիմ առ իս յերկուց բնութեանցըն յատկական:

Ըստ անմարմնոց զոչ ի ձեռաց շօշաձական.
Եւ ըստ մարմնոց գոլով աչաց տեսողական:

Միատարր եմ, միագոյն համանըման.
Հինգերորդ ծածկոյթ քառից, որոց ծընան:

Անքանակ եմ եւ չափից անչափական.
Այլ եւ թըզաւ միով չափիմ թէ ոչ մարդկան:

Պարունակող եմ անզգայնոց եւ զգայական.
Պարունակիմ յայլմէ վեհէ անտեսական:

Բոլորակ եմ կիսագունդ, որպէս խորան.
Բնուէթեամբ կայուն. անձամբ շարժուն, անկայական:

Հիմն եւ աւարտ եմ գոյութեանց այս նիւթական.
Անդունդք ի խոր բարձունք ի վեր մինչ վերանամ:

Ոչ ոմն անդունդք ոմն բարձունք անփոխական
Զի չեմ կայուն ես միշտ ի նոյն այլ շրջական:

Այլ որ անդունդք նոյն եւ բարձունք են վերնական.
Եւ որ բարձունք նոյն եւ անդունդք են ստորական:

Շարժիմ յաւէտ թռչիմ արագ, անհասական.
Ի շարժմանէ թարթելական մի չկայանամ:

Տանն եմ մեծի ձեղուն յարկին պարաձըգական.
Ոչ յեցեալ յինչ, ոչ սիւնք նեցուկ պարաբառնան:

Քանզի ձըգեաց զիս եւ պարզեաց որպէս վըրան.
Ոչ պընդելով լարից հնարիւք այլ միայն բան:

Ժամանակաց երկարութեամբ ես ոչ հնանամ.
Եւ ի գունոյ պայծառութեան չտգեղանամ:

Գոյն իմ աչաց տեսողութեան բաղդատական.
Միշտ հայելով ո՛չ վտանգին կամ ձանձրանան:

հողմոց հընչմամբ ո՛չ տատանիմ, այլ կամգուն կամ.
յորոտմանէ ո՛չ սաստիմ, այլ զօրանամ:

քանզի ի ծոց իմ են սոքա, իբրու ծընան.
Եւ ըստ կամաց իմոց շարժին, չեն ապստամբ:

Եւ եմ պատճառ երից սեռից կենդանութեան.
Օդականաց, երկաւորաց, որ ծովական:

Նոցին մահու դարձեալ լինիմ ես գերեզման.
Եւ յարութեան միոյ բնութեան որ բանական:

Փարթամութեամ մանեյանի եմ պահարան.
Որք պատուականք եւ պանծալիք են առ մարդկան:

ժամանակաց ամենեցուն բաշխողական.
Ոմանց բազում, ոմանց նուազ աւուրըս տամ:

Ոչ ի յինէն այլ ի վերուստ բաժանեցան.
Այն որ գիտէ զօգուտըն տալ որդւոց մարդկան:

Ունիմ առ իս պայծառատիպ մ, ի կարկեհան.
Եդեալ ի լանջս ըստ վակասին ահարովնեան:

Փեսայօրէն ջերմամբ սիրոյ յոյժ ըղձական.
Գիրկս արկանէ հարսին իւրոյ խոնավութեան:

Իսկ առ գիշեր սպիատակափայլ բիւրեղանման.
Որ միշտ աճէ եւ նուազի հընգետասան:

Չափէ ըզթիւ ժամանակաց աւուրց մարդկան.
Զոր եւ քընարըն տասնաղի երգէ դաւթեան:

Բնաւորելով գիչին խոնաւ եւ հիւթական.
Միաւորեալ յամուսնութիւն կիզողական:

յորոց խառնից գոլ համայնից ծընընդական.
բուսոց, տընկոց եւ ըզգայնոց որք շընչական:

Քանզի ի յիս կանթեղըս եօթն են ի վառման.
Որք մոլորեալք տան անմոլար զիմաստ մարդկան:

Ունին յինքեանս ըզթիւ աւուրցն արարաչութեան,
Եւ ըզխորհուրդ եօթանց դարուցըն կատարման:

Է եւ քաղաք յիս պանծալի պարագրական.
Յոր աշտարակք կենդանատիպք երկոտասան:

Որք են եօթնից մոլորակացըս կայարան.
Յոր ի մտանելն ազդեն կանուխ ըզվաղորդեան:

Ոմանց բարի ասեն գիտողքն եւ խոստանան.
Այլքց ըզչար թէ լինիցի խօսին ըզբան:

Է զի լինի եւ կատարի զոր խօսեցան.
Է զի սխալօղ եւ ընդունայն բարբառեցան:

Եւ այս իրի պատճառ է յոյժ խորհրդական.
Զոր ասացուք փոքր ի շատէ լսօղ ունկան:

Զի թէպէտ են անկենդանեաց նոքա անբան.
Սակայն շարժմամբ անձանց ունին ինչ ազդարան:

Ոչ ի յինքեանց ըզգայութեանց զօգուտըն տան.
Այլ ի բանէն որով երկինք հաստատեցան:
Եւ չեն զարմանք ըսքանչելեաց՝ որ այս փութան,

Թէ ի շարժամ սոցա լինի նախ գիտական:
Զի թէ անբանք յայս իսկապէս բընաւորեցան.
Եւ յարմատոց լինի ազդումըն գիտութեան:

Ի կերպարանս ազգի տալով նըշան.
Ծանուցանեն բանաւորաց զառաջիկայն:
Նա եւ ջըրոյ բնութիւն կըրկին որակական.

Արբուցանել եւ ողողել բնաւորեցան:
ըզՆոյն եւ հուր ներգակաբար բերէ յինքեա.
Լուսաւորել եւ հըրդեհել իւր զօրութեան:

Միովն բարի եւ օգտակար ներգործեցան.
Միւսովըն չար ապականիչ ունամացան:

Ոչ թէ ինքեանք յոր եւ կամին փոփոխին յայն.
Զի անըզգայք չունին բնութիւն փոփոխական:

Այլ որ ըստեղծ եդ ի նոսա զայս բընական,
Եւ չէ հնար լուծանելոյ բայց իւր հրաման:

Արդ թէ փոքւնք ի յեղելոց հաւատացան.
Զի նախագէտ լինել յինէն պատրաստեցան:

Չէ անտեղի զայս իմանալ թէ կարգեցան.
Զարդիմ պայծառ ունել զխորհուրդս իմացական:

Բայց որ միայն կըրթին ուսմամբ սովորական.
Եւ ըզբնութիւն մըտացն ունին անմաքրական:

Աղօտագոյն նըրբից շարժմանց ոչ հըմտանան.
Վասն այնորիկ խօսին յոգունս սըխալական:

եթէ ըզմէգ ծածկոյթ լուսոյ մըտաց տեսլեան.
Որք են մեղաց հոյլք եւ զբաղմունըք նանրութեան:

Հողմով հոգւոյն զայն առնէին հալածական.
Եւ ըզհոգիսն հոգւոյն մաքուր սուրբ բնակարան:

Կորովագոյն աչս ունելով տեսողական.
Տեսանէին զիմոց շարժմունսն անվրիպական:

Որպէս նախնիքն, այնք որ հասին այս գիտութեան.
Ի հեշտութեանց մարմնոց ի բաց որոշեցան:

Կէսք ի կարաս մըտանէին առանձնական.
Այլք յանապատս բընակէին ճըգնողական:

Եւ ի տուօղէն ամենեցուն ողրմութեան.
Պաղատէին բանալ զմտացն ըզգայարան:

Որոց շնորհէր իմաստութիւն զիւրական.
Խառնել ծածուկ ընդ կըրթութիւն նոցա եւ ջան:

Դարձեալ եւ այլ պատճառ լինելն սըխալական.
Ի ոյլ տալոյն բարի կամացն արարչութեան:

Զի մի զսոսա կարծեն տուօղ այս գիտութեան.
Եւ յարաչէն իւրեանց լինի մոլորական:

Նա իմաստնոց մըտաց եւ այս է քնական.
Թէ է՞ր տուաւ սոքօք իմաստս այս խոհական:

Քանզի յորժամ աստուածաստեղծ մարդըն Ադամ.
Կորոյս մեղօք զշընորհսն ձրի եւ տիրական:

Ողորմելի որդուց նորա թըշուառական.
Ի յարայչէն նուազ իմաստս այս շնորհեցան:

Նախագուշակ առ նա փըրկին ի փորձութեան:
Որպէս այս բանի յայտնի լինի զայս խոստովան:

Թէ չիք հընար ի փորձանաց որ մարդոյ գան.
Փըրկիլ ումեք քան աղօթիւքըն մաքրական:

Որպէս երազք որ ի յանուրջ զարհուրական.
Պաղատանօք առ ի աբրիս փոփոխեցան:

Ծանիր եւ զայս, ով իմաստուն եւ խոհական.
Զի այս արուեստ հուպ էր ի տունն աբրահամեան:

Նաեւ Մովսէս եւ այլ ընտրեալք յայս վարժեցան.
զԳործս քննել զամէն իմաստ արարչութեան:

Բայց ոչ մոլար առասպելօք խաբողական.
Այլ ճշմարիտ յստակ մըտօք եւ մաքրական:

Որպէս Պողոս գըրէ ի թուղթ հըռոմայական.
Թէ զարարիչն արարածովք մարդիկ ծանեան:

Այլ հէթանոսք ի յարարչէն մոլորեցան.
Եւ յԱստուծոյ զգործս իւր մերժել ժըպըրհեցան:

Վասն այսորիկ լուսով մըտաց խաւարեցան.
Եւ յաղճատանըս պառաւանց գոլով անկան:

Թողից ասել զյիմարսն հոգւով որք խաբեցան.
Եւ զոր սկսայ դարձայց յիմոցըս զովասան:

Են եւ ակունք յիս պատուական եւ բազմազան.
Ոմանք նուազ, այլըք պայծառ բոցանըման:

Յաչըս մարդկան են յոգնակի եւ անթուական.
Իսկ յարարչէն ի թիւ անկեալ անուանեցան:

Որք օրինակք են արդարոցն ի յարութեան.
Զի կէսք նուազ այլք առաւել պայծառանան:

Կայ այլ իմաստ ծածկեալ սոքօք խորհըրդական.
Որ իմաստնոց է լըսելեաց հաւանական:

Զի թէ եօթնից թիւ աստեղաց մոլորական.
Է օրինակ այսմ աշխարհի որ անցական:

Զի եօթն անգամ շրջապատեալ նոյն հազար ամ.
Անիւն ի գուբն ընկըղմելով յետ կատարման:

Իսկ բազմութիւն անմոլարիցն որ անշարժ կամ.
Ութերորդի անթիւ դարուն որ յաւիտեան:

Յորում ոչ ամք եւ ոչ ամիսք են թուական.
Ոչ ժամանակք եւ ոչ մասունք ժամանակեան:

Ոչ հազարաց շրջապատումըն բիւր անգամ.
Եւ ոչ բիւրուց բիւրապատիկ բիւր հազարեան:

Զի մի օրըն այն աներեկ եւ անվախճան.
Համապայծառ եւ անստուեր արփիական:

Ոչ կարօտի աշխարհ առ տիւ արեգական.
Եւ կամ լուսին ւ աստեղք ի լոյս գիշերական:

Զի լուսաւորք յիւրեանղ լուսոյն խաւարանան.
Յորժամ ծագի լոյսն անմատոյց–աստուածութեան.

Եւ փոփոխի այս աշխարհի կարգ ամենայն.
Ի հնութենէ նորոգելով որպէս գրեցան:

Ես գալարիմ որպէս կոնդակ կտակագրեան.
Կամ մագաղաթ յորժամ ի հրոյ հոտ մերձենան:

Զի վարագոյր եմ աթոռոյն արքունական.
Որքան ծածուկ է յաշխարհէ այս նիւթական:

Եւ մինչ կամի յայտնիլ ծածկեալ լոյսն էական.
Բառնան ի բաց զիս սպասաւորք անհիւթական:

Գայ իջանէ մեծ թագաւորն ահեղական.
Յայտնի անեղն էից հանուրց որ եղական:

Յարուցանէ որք են մեռեալ ի գերեզման.
Նըստի յաթոռ աստուածային դատողական:

Տալով բարեացն անճառ բարիս յարքայութեան.
Չարացն ըզչար հուր գեհենին միշտ յաւիտեան:

Յայնժամ եւ զիս նոր զարդարէ զարմանազան.
Եւ զլուսաւորս իմ պանծալի յոյժ հրաշական:

Ոչ ի պիտոյս շըրջագայից որպէս եւ այժմ.
Զի անդ մի տիւ ոչ գոյ գիշեր հատանօղ զայն:

Նորոց երկնից, նորոյ երկրի, որք նորանան.
Տարերց քառից, որք ընդ նոքօք պարագրեցան:

Զի ակն ունին որք ընդ գըլխոյն ծառայեցան.
յԱզատանալ գլխոյն իւրեանց ազատութեան:

Արդ ըստ բանի սուրբ սաղմոսի երգոյ դաւթեան.
զԳործս արարչին իմ խօսեցայ ես որ անբան:

Երկինք պատմեն զփառս Աստուծոյ յոյժ լըռելեայն.
Եւ զարարածս հաստատութիւնն անձայնական:

Ընդ որս եւ ես, որ սպասաւորս եմ բանական.
Որ ի դիմաց երկնից գրեցի սակաւ զայս բան:

Նայիմ յերկինս եւ նըկատեմ զայս ամենայն.
Եւ փառըս տամ անեղ բընութեանն արարչական:

Միշտ էիդ անեղ բնութիւն բնաւորեցան.
Անեղիդ անմահութիւն հետեւեցան:

Խորին խորհուրդ, անծին անուն պարփակեցան.
Եւ որդւոյդ ծընելութիւն ոչ ճառեցան:

Ի հօրէ բըղխումն հոգւոյդ ոչ քըննեցան.
Եւ հոսման յորդւոյ առումն ոչ պատմեցան:

Թէ զիա՞րդ երրեակ եւ մի գոլ ծանուցան.
Բայց թէ զինչ է քո բնութիւնդ, ոչ յայտնեցան:

Արարածք պատմեն ըզփառըս որ էացան.
Անմարմինք եւ մարմնականք որ գոյացան:

Րոպէից քառից տարերք որ տարրացան.
Սիրելիք եւ հակառակք որ միացան:

Բարձրագոյն հոյլք անմահից որ բոց հրացան.
Հրեշտակաց դասք իններեակ հոգիացան:

Ժամուց մերոց ունօղ յինքեան լոյսք այլ ցուցան.
Եւ եօթնեակ մոլորակաց որ կարգեցան:

Իսկ վերինքն որք անմոլար զարդ կարուցան.
Կենդանիք երկոտասանք անուանեցան:

Շարունակք անշարժ շարժուն շարագրեցան.
Յոր մոլարք ոչ մոլորեալք մոլորեցան:

Կառուցեալք անշարժ բնութեամբ, բայց շարժեցան.
Շարժելոցս ազդեն շարժումն, յոր փոխեցան:

Ընդ նոսին ստորակայիցս հաստատեցան.
Սեռք եւ ազգ եռատրոհիւ որոշեցան:

Նոյն ի յօդս օդապարիկք, որ պարեցան.
Երկրաւորք եւ ծովայինք բաժանեցան:

Կենդանիք ամենեքեան, որ սերեցան.
Քում ահեղդ հըրամանաւ ներգործեցան:

Ադամեան սեռք մարդկային, որ ըստեղծան.
Ի պատկեր աննըմանոյդ յօրինեացան:

Լուսատիպ զարմանազան նըկարեցան.
Երկնաւորքն եւ երկրայինքըս զուգեցան:

Ի դրախտին անմահութեանըն տընկեցան.
Ի ծառոյն պըտղոյն կերան եւ մահացան:

Նոր Ադամ հնոյն Ադամայ որդիացալ.
Ի կուսը Աստուած եւ մարդ նոր խարնեցաւ:

Երկակի անճառապէս յոյժ միացաւ.
Եւ բնութիւնն երկաքամչիւր ոչ շփոթեցաւ:

Րամեալքն ի մի լրութիւն բնութեան չբաժանեցան.
Եւ յերկուցըն միութիւն ոչ քակտեցաւ:

Սա Աստուած նոյն էր եւ մարդ, որ մեզ ցուցաւ.
Ի յերկրի ի մէջ մարդկան մարդ շրջեցաւ:

Էջ յաշխարհ եւ ի հօրէ ոչ մեկնեցաւ.
Եւ առ հայր եւ յաշխարհէ ոչ հեռացաւ:

Սա ի խաչ վասն Ադամայ բեւեռեցաւ.
Ճաշակեաց ըզմահ մարմնով զոր ըզգեցաւ:

Էր Աստուած նոյն էր եւ մարդ որ խաչեցաւ.
Դընօղն ի կեանս եդեալն ի մահ կամաւ տուաւ:

Զի անմահ ընդութեամբն իւրով որ մահացաւ.
Այլ իմով մարմնով մեռաւ մահկանացուաւ:

Ախեալ դուռըն դժողոց խորտակեցաւ.
Յորժամ էջ ի նոյ տապան եւ էաղեցաւ:

Յարուցեալ յերրորդ աւուր որպէս գրեցաւ.
Մետասան առաքելոցն իւր յայտնեցաւ:

Սոյն յերկինս որպէս եւ էջ նա վերացաւ.
Ընդ աջմէ ծնողին իւրոյ նոյն բազմեցաւ:

Բայց գայցէ դարձեալ փոռօք որպէս ցուցաւ.
Ի յերկուցըն հրեշտակաց մինչ համբարձաւ:

Ազդէ փող մեզ յարութեան, զոր խոստացաւ:
Դատաստան յաւիտենից որ ծանուցաւ:

Նըմա թառք յայսմ յաւիտեանս, որ ընթացաւ.
Եւ անկէտ յաւիտենին, որ կայացաւ: