18)
ԵՐԵՔ
ՏԻԵԶԵՐԱԿԱՆ
ԺՈՂՈՎՆԵՐԸ
Մեր
եկեղեցական
իրաւունքի
ընդհանուր
աղբիւրների
չորրորդ
բաժինը
կազմում
են
երեք
տիեզերական
ժողովները:
Մինչեւ
Դ
դարը
Եկեղեցին
կառավարւում
էր
Առաքելական
աւանդութեամբ
եւ
Եկեղեցու
մէջ
մտած
սովորութեամբ:
Եկեղեցիների
միութիւնը,
կապը,
միմեանց
հետ
ունեցած
հաղորդակցութիւնը,
պաշտպանութիւնը,
կռիւը
եւ
դիմադրութիւնը
կռապաշտութեան
ու
հալածանքների
դէմ
լինում
էր
ուղղակի
Աւետարանի
գծած
ճանապարհով,
այն
է՝
բանադրանքով,
Եկեղեցուց
հեռացնելով
եւ
միացած
ուժերով
դիմադրելով
բռնի
ուժերին:
Դ
դարում
հանգամանքները
փոխուեցին,
երբ
քրիստոնէութիւնը
դարձաւ
Հռոմէական
կայսրութեան
մէջ
տիրապետող
ոյժ-կրօն,
քաղաքացիութիւն
ստացաւ.
այն
ժամանակ
Եկեղեցիները,
մարմնաւոր
իշխանութեան
աջակցութիւնը
եւ
պաշտպանութիւնը
ստանալով,
կարողացան
ազատ
կերպով
կայսերական
հրովարտակներով
ընդհանուր
ժողովներ
կազմել,
միութիւնը
ամրացնել
եւ
ընդհանուր
կանոններ
սահմանել
բոլոր
Եկեղեցիների
համար:
Դ
դարում
եկեղեցական
կանոնների
գործադրման
օգնեցին
քաղաքական
օրէնքները,
եկեղեցական
կանոնները
ստացան
քաղաքացիական
օրէնքի
ոյժ:
Կոստանդիանոսի,
Թէոդոսի
եւ
Յուստինիանոսի
ամենամօտիկ
աջակցութիւնը
եւ
պաշտպանութիւնը
Եկեղեցուն
տուաւ
արտաքին
քաղաքացիական
ոյժ:
Որպէսզի
ընդհանուր
եկեղեցական
ու
տեղական
ժողովների
եւ
սուրբ
հարց
կանոնները
միանման
ու
հետեւողական
կարգով
գործադրուեն
բոլոր
քրիստոնեայ
աշխարհներում,
ուշադրութիւն
դարձրին
կազմելու
ընդհանուր
ժողովածուներ,
նոր
կանոններ
մշակելիս
միշտ
ի
նկատի
ունենալ
հին
եւ
նախկին
ժողովների
կարգադրութիւնները:
545
թուին
Յուստինիանոս
կայսրը
131
նովելլայով
կարգադրեց,
որ
4
տիեզերական
ժողովների
կանոնները
ունենան
օրէնքների
պարտաւորական
ոյժ:
Յովհան
Սքոլաստիկոսը
550-ին
հրատարակած
ժողովածուում,
131
նովելլայի
հրատարակումից
յետոյ,
զետեղեց,
բացի
այդ
4
տիեզերական
ժողովները,
եւ
վեց
մասնաւոր
ժողովների
կանոնները
(Անկիւրիայի,
Նէոկեսարիայի,
Սարդիկէի,
Գանգրայի,
Անտիոքի
եւ
Լաւոդիկիայի):
Իսկ
692-ին
ընդունեցին
6
տիեզերական
ժողովները,
8
տեղական
եւ
13
հայրերի
կանոնները:
Մեր
մէջ
մինչեւ
440
թիւը
արդէն
թարգմանուած
կային
երեք
տիեզերական
ժողովների
եւ
Առաքելական
կանոնները
եւ
գործադրութեան
մէջ
էին:
