ԱՌԱՋԻՆ ՓՈՒՆՋ

 

1. [ԿԸՏՐԻ՛Ճ, ԳՆԷ՛, …]

— Կըտրի՛ճ, գնէ՛, թէ գնել կարես,

Ճորտակ, ու չեմ ծանտրագնոչ:

Թո՛ւխ, ամ ծոցուտ գի՛ն հրամէ,

Գընեմ զքեզ, թէ գնել կարեմ:

 

— Թուխ մաստըն դու` ի թուխս ի յուս,

Օղս էր ընկեր. գին` ծոցերուս:

 

Մի՛ գալ երկնով,

Մի՛ գալ գետնով,

     Կըտրի՛ճ,

Ու մի՛—երկնաւորով:

 

Մի՛ գալ ամպով,

Մի՛ գալ պարզով,

     Կըտրի՛ճ,

Ու մի՛—բարկ արեւով:

 

Մի՛ գալ մերկիկ,

Մի՛ գալ բոբիկ,

     Կըտրի՛ճ,

Ու մի՛—քուռ հալաւով:

 

Մի՛ գալ ձիով,

Մի՛ գալ ջորով,

     Կըտրի՛ճ,

Ու մի՛ գալ հետեւակ:

 

Կըտրիճըն խէռ զան իմացեր,

Ան վերի ճամեր էր իջեր,

Իրեք օրիկ որս էր արեր,

Խրգագուին ձագ էր գըգուեր.

 

Խըրգագուին ձագ էր գըգուեր,

Քաչ արծուին թեւ էր նըստեր,

Քաչ արծուին թեվ էր նըստէր,

Թռչել, թուխին դուռն էր իջեր:

 

— Թո՛ւխ, դուն ի դո՛ւրս արեկ, ի դո՛ւրս,

Արեկ ու կամկար ճմալով,

Ինչ դո՛ւն ասիր` նա ես արի,

Ինչ ե՛ս ասեմ` զա՛յն բեր ի դուրս:

 

Բեր ինձու, ինձու բանիր,

Շէկ մռջումէ աջըրէ դըգալ,

Բեր ի քարտօտօզիս սըմա պընակ,

Բեր ինձ ընձու խօռտօտօզիս շօրափըսած:

 

Թուխն ալ չունէր, որ զայն բերէր.

Ծով—ծով աչվին արտըւսւէր,

Ծով—ծով աչվին արտըւսըւէր,

Կամար օնքվին թօթուեցէր.

 

Կամար օնքվին թօթուեցէր,

Կանանչ արտեր դեղնեցընէր,

Մէկ—մէկ կոճակըն արձկրէր,

Թագւորն ի ծոցն մեծարէր:

 

2. [ԱՍԻՍ—ՄԱՍԻՍ…]

Ասիս—Մասիս լեռնէն ի վար

Կամկար օրւոջ գիհ մն գու գար.

Գալ, գալ, գալ ազան զան իմացեր,

Զանձննիկն ի գող սօրվեցուցեր,

Վերցել ու ան գիհ էր ընկեր,

Անխատ ու խօռչ գառն էր առեր,

Առեր, Ասիս լեռն էր ելեր…

3. [ԱՍԻՍ—ՄԱՍԻՍ…]

Ասիս—Մասիս լեռնէտ ի վար,

Հօ՜, որ ոսկի կալ կու կուտեն,

Սամու մագիքըն կու ձգեն:

 

Ինչ հողեղէն եզն ի լուծին,

Իր մոմեղէն լուծն ի վիզին.

Իր սամեստան էր ոսկէ,

Սամուտ կապերն ապըրշըմէ:

 

Դէն թուղ մ՚ աղէկըն գալապան,

Կըտրիճ աղէկանց մանողան:

 

— Թո՛ւխ, ամ դու տուր հատ մի կալէտ,

Թէ չէ` առնում պաք մ՚ երեսէտ:

 

— Հատ մի կալէս էր համբուրած,

Պագ մ՚ երեսէս` մատնէհըրած:

 

Դէն հատ մ՚ առնուս` նա հատցընես,

Կամ պագք մ՚ առնուս` պագսէցնես,

Կամկար կօճակըն աձկըրես,

Թագւորն ի ծոցն հրամես:

4. [ԵՐԳ ՀԱՐՍԱՆԵԱՑ]

Աստուած շնահաւոր,

Աստուած շնահաւոր այնէ

Թագորին վաճառն, որ արաւ,

     Թագաւոր:

 

Թէն վարդըն ընտրով,

Թէն վարդն ընտրով էառ,

Ի նռան հատըտ համարով,

     Թագաւոր:

 

Թէ զկին ի կուսանց,

Թէ զկին ի կուսանց էառ,

Խաչ հանել ի անձնաւորաց,

     Թագաւոր:

 

Թէ բարձրաճըղին,

Թէ բարձրաճըղին այսօր,

Քեզ խընծոր բերեմ խաղալոյ,

     Թագաւոր:

 

Թէ մէջնաճըղին,

Թէ մէջնաճըղին այսօր,

Սերկեւիլ բերեմ սիրելոյ,

     Թագաւոր:

 

Թէ ներքնաճըղին,

Թէ ներքնաճըղին այսօր,

Քեզ խաւող բերեմ բաժակի,

     Թագաւոր:

 

Բաժակն, որ ի բեմն,

Բաժակն, որ ի բեմն ելլէր,

Քրիստոնայք օրէնք հաստատէր,

     Թագաւոր:

 

Թէ տան ՚ւ ընտանի,

Թէ տան ՚ւ ընտանի տունկըն

Պատրաստէր, որ երթար աճէր,

     Թագաւոր:

 

Աճէր ու դիճէր,

Աճէր ու դիճէր, ելլէր`

Կաֆային դաշտերըն ծածկէր,

     Թագաւոր:

 

Թէն առ ու քալէ,

Թէն առ ու քալէ այսօր,

Ի լուսոյն ընկել քեզ բաժին,

     Թագաւոր:

5. [ԳՈՎՔ ՏՈՒՆ—ՏԱՃԱՐԻ]

Եկէք, այսօր նոր խնդանք,

Եկէք, այսօր նոր խնդանք,

Որ ամէն շինանք օրինած,

     Թագաւոր:

 

Շինուաւք ի շինուց վայլէր,

Շինուաւք ի շինուց վայլէր,

Մենք սովոր որդոր կենալու,

     Թագաւոր:

 

Աս տունս աստուծով շինած,

Աս տունս աստուծով շինած,

Իւր ամէն զօրօքն օրինած,

     Թագաւոր:

 

Քարերն էր Քաչանց բերած,

Քարերն էր Քաչանց բերած,

Հիմն ածած հին մարգարէաց,

     Թագաւոր:

 

Գերանն էր նշու բերած,

Գերանն էր նշու բերած,

Հաբեղայ, կուսանք էր տաշած,

     Թագաւոր:

 

Տաշած էր, տաշեղ հանած,

Տաշած էր, տաշեղ հանած,

Տաշելով տաճարտ օրինած,

     Թագաւոր:

 

Խիստ բարձր էր եւ ի վեր քաշած,

Խիստ բարձր էր եւ ի վեր քաշած,

Թուխ ամպին հետ կազմեցուցած,

     Թագաւոր:

 

Թէն դուռն արեւելք բացած,

Թէն դուռն արեւելք բացած,

Արեւմուտք խաչ կազմեցուցած,

     Թագաւոր:

 

Ով մտնուր` նա ծունտր ածէր,

Ով մտնուր` նա ծունտր ածէր,

Ով ելլէր` վառէր մոմեղէն,

     Թագաւոր:

 

Ով անցըներ` նա խաչ հանէր,

Ով անցըներ` նա խաչ հանէր,

Ով դառնայր` խաչըն համբուրէր,

     Թագաւոր:

 

6. [ԾԱՂԻԿ Մ՚ Է ԲՈՒՍԵՐ]

Ծաղիկ մ՚ է բուսեր

Մեր շինուց վերեւ,

Մեր շինուց վերեւ,

Խօցէր զօրն ըզմեզ:

 

Թէ հազրէվարդ ես`

Ատ ատակտ ի քուն,

Ատ ատակտ ի քուն,

Չտանէր քունն զիս:

 

Թէ շաբաթէ—շաբաթ`

Քեզ պաքիկ մն տամ,

Քեզ պաքիկ մն տամ,

Դունք պաք` թէ կարես:

 

Թէ ամսէ—ամիս`

Կոճկիկս իմ արձակ,

Կոճկիկս իմ արձակ,

Դուն մուտ` թէ կարես:

 

Թէ տարոց—տարի`

Քեզ կըտրիճ որդի,

Քեզ կըտրիճ որդի,

Խիլայ` թէ կամիս…

 

7. [Ա՜Յ ԻՄ ԾԻԾԵՌՆԻԿ]

Ա՜յ իմ ծիծեռնիկ,

Իմ ծիծըռան թեւիկ,

Իմ ծիծըռան թեւիկ,

Վառ—վառ խօսէիր:

 

Տանիմ զինքն ի տուն,

Տամ իրեն կըտիկ,

Տամ իրեն կըտիկ,

Խապար հարցանեմք.

 

Թէ իմ եարն ի յո՞ւր

Տեսար կամ ի ո՞ւր,

Տեսար կամ ի ո՞ւր

Մանկտացն ի միջին:

 

— Քո եարն ի ալին

Տեսաք բուլ հազար,

Տեսաք բուլք հազար

Մանկանցն ի միջին:

 

Կըթղակ ի աբին,

Կըլուր, կըխմէր,

Կըլուր, կու խմէր—

Քո ողջութիւն:

 

8. [Ա՜Յ ԿԱՆԱՆՉ…]

Ա՜յ կանանչ, ա՜յ կարմիր,

Ա՜յ կանանչ, ա՜յ կարմիր,

Այս արեկտ, որ եղաւ,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Խայտարիկոս:

 

Թէ եկին ի յիրար,

Թէ եկին ի յիրար,

Ու մտին ի մօտան,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Ի սուրբ Թորոսու:

 

Թէ սուլթանն ի մօտան,

Թէ սուլթանն ի մօտան

     Այլ ելեր,

Իմ պարոն Ակնարիկոս

Գունդըն կու խաղայ:

 

Թէ սուլթան ի ձիուն,

Թէ սուլթան ի ձիուն

Վար վազեց, թագորին,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Աջն համբուրեց:

 

9. [ԹԱԳԱՒՈՐ ԻՄ ՈՍԿԻ]

Թագաւո՜ր իմ ոսկի,

Թագաւո՜ր իմ ոսկի.

Ա՜յ, կըտրիճ, աճափ ո՞ր,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Մարըս զքէ բերել:

 

Թէ զինք` մարդ—մարըն չէ,

Թէ զինք` մարդ—մարըն չէ,

Ա՜յ, բերել, ոչ կընիկ,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Դայեկ սընուցեր:

 

Թէ զինչ եղն ի մորին,

Թէ զինչ եղն ի մորին,

Ա՜յ, բերել, խրկաթին,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Կաթով սընուցեր:

 

Թէն աստղունք ինքն օրօրքն,

Թէն աստղունք ինքն օրօրքն,

Ա՜յ, տըւել, լուսնիկան,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Ի լուսն է հանել:

 

Թէ Յիսուս ինքնսան,

Թէ Յիսուս ինքնսան,

Ա՜յվ, եղեր, Որդանան,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Գետն մըկըրտել:

 

Կընքել, իւր անունն,

Կընքել, իւր անունն,

Ա՜յ, դրել, իմ ըրզաց,

Իմ պարոն Ակնարիկոս,

Մեր նոր թագաւոր:

 

10. [ԳՈՎՔ ԿՏՐԻՃ ՄԱՆԿԱՆ]

Ա՜յ, իմ աստվածատուր, ա՜յ, կըտրիճ,

     Էղաւղ, օ՜յ,

Ապա ո՞ր մար, որ զքեզ բերել.

     Ընկալ, օ՜յ,

Թէ զինք` մարդ—մարըն չէ, ա՜յ, բերել

     Էղաւղ, օ՜յ,

Ոչ կնիկ դայեկ սընուցեր,

     Ընկալ, օ՜յ:

 

Թէ եղն ի մօրին, ա՜յ, բերել,

     Էղաւղ, օ՜յ,

Խրկագվին կաթով սընուցեր,

     Ընկալ, օ՜յ,

Աստղունք իր օրօրքն, ա՜յ, տըւել,

     Էղաւղ, օ՜յ,

Լուսնիկան ի լուսն է հաներ,

     Ընկալ, օ՜յ:

 

Յիսուս ինքնսան, ա՜յլ, եղեր,

     Էղօյտէ,

Որդանան գետըն մըկըրտել,

     Ընկալ, օ՜յ,

Կընքել, իր անուն, ա՜յ դրել,

     Էղօյտեղ,

Ա՛յս անուն, մեր նոր թագաւոր,

     Ընկալ, օ՜յ:

 

11. [Ի՞ՆՉ ՄԱՅՐ Է…]

Ի՞նչ մայր է ըզքեզ բերեր,

Ի՞նչ դայեկ` ըզքեզ սնուցեր:

Զքեզ եղն ի սարին` բերեր

Ու շահին բազան` սնուցեր.

Լուսինն` քեզ ծիծ տվեր,

Արեգակն է դադրեցուցեր.

Քամին` տարուբեր արեր,

Սուրբ կուսանքն օրօր ասացեր:

 

12. [ՕՐՕՐ]

Սախակ սարի տակ,

Բաբօն քեարի տակ,

Կամիշն ուրուրոց,

Կօռ քեար քեյ ծածկոց:

 

Հարաֆ քեամին քեյ տանի—պիրի,

Ձէթ—պէտ աստղեր քեյ դարդար ասի,

Էն վէրի ոչխար կեայ` քեյ կաթ տայ,

Ծըլես ու ծաղկես, բօյդ էրկննայ:

 

Ուրո՜ւր, տղայ, ուրո՜ւր, բալաս,

Շուշան ծաղիկ քեո վարդ իրիսին.

Ուրո՜ւր, ծագիյկս, ուրո՜ւր, որդիս,

Զղզղուն քեամին քեո ուրուրոցին:

 

Վէրի մաքիյն քեյ ծիծ տէր,

Լիւսնակ քեյ դարդար ասէր,

Արեգակ քեյ դադրական էլնէր.

Ուրո՜ւր, բալամ, ուրո՜ւր.

Ուրո՜ւր, ծագիյկս, ուրո՜ւր:

 

13. [ԵՐԳ ՍԻՐՈՅ]

Գիշերս ես ի խում, ա՜յվ, էի,

Գիշերս ես ի խում, ա՜յվ, էի,

Խումս ի ձեր դռկանցն ի վըրայ,

Խումս ի ձեր դռկանցն ի վերայ.

Իմ եարն ալ կանկնած, ա՜յ, տեսայ`

Իր ճուհար անձկանց ի վըրայ,

Իր ճուհար անձկանց ի վըրայ.

Իլից, ինձ գաւաթ, ա՜յվ, երետ`

Իր մոմէ մատկացն ի վերայ,

Իր մոմէ մատկացն ի վերայ:

 

— Կամ առ կամ ղապուլ, ա՜յվ, արա,

Կամ գրէ զանձըս քէ ծառայ,

Կամ գրէ զանձըս քէ ծառայ:

— Ոչ կառնում, ոչ խապուր, ա՜յ, կանեմ,

Ոչ գրեմ զանձս քեզ ծառայ,

Ոչ գրեմ զանձս քեզ ծառայ:

 

Ոնց որ գիրկ ու ծոց, ա՜յ, էյաք,

Նենգաւոր հաւըն խօսեցաւ,

Նենգաւոր հաւըն խօսեցաւ.

Դանակ ու շանփո՛ւր ան հաւին,

Բարկ կըրակ, որ զինքն խորվէր.

Առնում զինք, լեռկունք, ա՜յլվ, ելեմք,

Զինք տիքէմ—տիքէմ բաժանեմք,

 

Զինք տիքէմ—տիքէմ բաժանեմք,

Զինք տիքէմ—տիքէմ բաժանեմք,

Ես ու իմ եարն մէն ուտեմք,

Ես ու իմ եարն մէն ուտեմք.

Ոսկորք ալ տաճար, ա՜յ, շինեմք,

Իր թէպուր ալ` ան տաճրին վաճառ:

 

Ա՜յ իմ տըղայ, ա՜յ տըղմար,

Դուն լինիս տաճրիս լուսարար,

Դուն լինիս տաճրիս լուսարար,

Չերթա՛ս խաղալով, ա՜յլ, լինիս,

Չի՛ պահես տաճարս ի խաւար.

Էրթաս խունկ ու մոմ, ա՜յվ, առնուս

Ու պահես տաճարս ի լուսով

Ու պահես տաճարս ի լուսով:

 

14. [ԵՐԳ ՍԻՐՈՅ]

Գիշերս ես ի խումս, ա՜յվ, էի,

Խումս ի ձեր տռկանց ի վերայ,

Խումս ի ձեր տռկանց ի վերայ, ա՜յ,

Իմ եարս ալ կանկնած տեսայ`

Իր ճուհար անձկանց ի վերայ.

Իլից, ինձ գաւաթ վ երետ

Ի մօմէ մատկանցն ի վերայ:

 

— Կամ առ կամ խապուլ, ա՜յվ, արայ,

Կամ գըրէ անձըս քէ ծառայ: —

Ո՛չ էառ, ո՛չ խապուլ, ա՜յվ, արաւ,

Ոչ գըրեց անձըն ինձ ծառայ:

 

Ոնց օր գիրկ ու ծոց, ա՜յվ, էաք,

Նենգաւոր հաւըն խօսեցաւ.

Դանակ ու շամփո՛ւր ան հաւին,

Բարկ կըրակ, որ զինք խորովէ.

Առնում զինք, լեռկունքն, ա՜յվ, ելենք,

Զինք տիքամ—տիքամ բաժանեմք,

Զինք տիքամ—տիքամ բաժանեմք,

Ես ու իմ եարըն մէն ուտենք.

Ոսկորքն ալ տաճար, ա՜յ, շինենք,

Իր թեպուրն` այն տաճրին աճար:

 

Ա՜յ իմ տըղմար, ա՜յ տըղայ,

Դուն լինիս տաճրիս լուսարար`

Չերթա՛ս խաղալով, ա՜յ, լինիս

Ու պահես տաճարս ի խաւար.

Երթաս խունկ ու մոմ, ա՜յ, առնուս

Ու պահես տաճարս ի լուսով:

 

15. [ՊԱԳՆ ԱՆՈ՜ՒՇ ԷՐ]

Ես Հոռմանցն ի վար դու գի,

Նա գայր վարդի՜ հոտ,

Նա գայր վարդի՜ հոտ:

 

Գայր վարդին հոտն ու մըրքին,

Մանուշակի՜ հոտ,

Մանուշակի՜ հոտ:

 

Ես ի քովս նայեցայ,

Թուխ մ՚ ալ ի քուն կար,

Թուխ մ՚ ալ ի քուն կար,

 

Վար կեցայ, ըզնա պագի,

Նայ պագն անո՜ւշ էր,

Նա պագն անո՜ւշ էր:

 

Պագն անուշ էր, պագն անուշ,

Քանց նուշն անո՜ւշ էր,

Քանց նուշն անո՜ւշ էր:

 

16. [Ի՞ՆՉ ԵՍ ԿՈՐՈՒՍԵՐ]

— Թո՛ւխ, ամ ի՞նչ ես կորուսեր,

Պտուտ ի ման գաս,

Պտուտ ի ման գաս:

 

— Կորուսի օղս անկընճէս,

Մատնիս մատիցէս,

Մատնիս մատիցէս:

 

— Արի, առնում քեզ ի ձիուս,

Ձիովս ի ման գամ,

Ձիովս ի ման գամ:

 

— Կու վախեմ` մոլորցընես,

Ջուպաս հանել տաս,

Ջուպաս հանել տաս:

 

Երդվընցիր, երդում արայ,

Ապա հետ քեզ գամ,

Ապա հետ քեզ գամ:

 

— Երդվընամ հաց ՚ւ ի գինին,

ԶԱստուած կենդանին,

ԶԱստուած կենդանին:

 

17. [Ի՞ՆՉ ԿՈՐՍԸՆՑՈՒՐԻՐ]

— Ախշիկ, ի՞նչ կորսընցուրիր,

Նստեր ես, կուլաս:

 

— Կորեր` մատնիս մատէս,

Օղիկս` ակընճէս:

 

— Էկու ձիուս ետին,

Պտըտինք, ժոռ գանք:

 

— Մօ՛նչ, դու օտար ես,

Ինտո՞ր քու ձին գամ,

Երկըրի սիթէմներ կու բերես վըրաս:

 

— Նազ արէ, նազ արէ,

Նազըդ վերցընեմ,

Եկու` քեզի նուշ ու

Շէքէր կերցընեմ:

 

— Գնա՛, ազապ մնչուկ,

Քու սէրդ ո՞վ է.

Գընա՛, մօրդ ըսէ`

Քեզ` ինծի գովէ:

 

18. [ԱՂՉԿԸՆԱԿ ԿԱՐՄԻՐՎՈՐԱՅՔ]

— Աղչկընակ կարմիրվորայք,

Ձեր վանքն ի ո՞ր վանք,

Ձեր վանքն ի ո՞ր վանք:

 

— Մեր վանուց դուն ի՞նչ կուզես,

Մեր վանքն` ազա՜տ վանք,

Մեր վանքն` ազա՜տ վանք:

 

Մեր վանուց տիպն է տիպած

Աստառ ու բամբա՜կ,

Աստառ ու բամբա՜կ:

 

Մեր վանուց բոլորն ամէն

Չայիր—չիմա՜ն է,

Չայիր—չիմա՜ն է:

 

Մեր վանուց գըլխուն վրայ

Ոսկի գուպէ՜թ կայ,

Ոսկի գուպէ՜թ կայ:

 

Գուպէթին վերայ գլխոյն

Ոսկի խընծո՜ր կայ,

Ոսկի խնծո՜ր կայ:

 

Խընծորին վերայ գլխոյն

Գռուզ խա՜չ մ՚ ալ կայ,

Գռուզ խա՜չ մ՚ ալ կայ:

 

Ան խաչին անունն ասեմ,

Ա՜յ, Կոստանտին է,

Աստուածածին է:

 

Ձեզ օգնական, մեզ պահպան,

Հաւսա՜ր ամենոյս,

Հաւսա՜ր ամենոյս:

 

19. [ՍԻՐՈ ԽՆՁՈՐ]

Գան արեւելիցդ,

Աղոր երես, ա՜յ,

Գային ու բերին,

Գային ու բերին, ա՜յ,

Օ՜խ, իմ պարոն, էյնեկ,

Ու խընձոր նախաշած,

Իր մէջն է սիրով,

Աղոր երես, ա՜յ,

Բոլորն աղէկուկ,

Օ՜խ, իմ պարոն, էյնեկ,

Ու ոսկով խատուած, ա՜յ:

 

20. [ԳՈՎՔ ԾՈՑԻ]

Թէ վար ցածացել,

Աղոր երես, ա՜յ,

Ծիծն երեւացել, ա՜յ,

Օ՜խ, իմ պարոն, էյնեկ,

Ու կըտրիճն զայն տեսել, ա՜յ:

 

— Կըտրի՛ճ, ի՞նչ տեսար,

Աղոր երես, ա՜յ,

Որ ընկար, թալցար, ա՜յ,

Օ՜խ իմ պարոն, էյնեկ,

Ու դու հընձկուն եղար, ա՜յ:

 

Ահա թէ բան,

Աղոր երես, ա՜յ,

Ծոցս շահրաստան, ա՜յ,

Օ՜խ իմ պարոն, էյնեկ,

Ու ի՜նչ բահր ու նիկար, ա՜յ:

 

21. [ՏԱՂ ՋՐԻ ԵՒ ՍԻՐՈՅ]

Թէն թուխ մ՚ էր առեր,

Աղոր երես, ա՜յ,

Իր մօշրայպայեկն, ա՜յ.

Օ՜խ իմ պարոն, էյնեկ,

Ու կերթար դէպի ջուրն, ա՜յ:

 

Կըտրիճ էր հեծել,

Աղոր երես, ա՜յ,

Իր քամալ ջորեկն, ա՜յ,

Օ՜խ իմ պարոն, էյնեկ,

Ու կերթար դիպի հետն, ա՜յ:

 

— Աղչի՛կ, լից ու տուր,

Աղոր երես, ա՜յ,

Այտ պաղիկ ջրէտ, ա՜յ,

Օ՜խ իմ պարոն, էյնեկ,

Ու խիստ եմ ծարաւել, ա՜յ:

 

— Օրիկս ամպ ու պարզ,

Աղոր երես, ա՜յ,

Ջուրս պաղ ու տաք, ա՜յ,

Օ՜խ, իմ պարոն, էյնեկ,

Չիշխեմ տալ ի քեզ, ա՜յ:

 

22. ԱՆՏՈՒՆԻ ՍԻՐԱՀԱՐԱԿԱՆ

Աղբիւր մի Մզրայ լեռը,

Ջուրն ուռուն տակը կու վազէ.

Օլուխն արծթէն դրին,

Ջուրն ոսկուն թասը կու վազէ:

 

Երկու թուխ ՚ւ աղուոր աղջիկ

Նօշըպովն ի ջուրն ին եկեր.

Երկու բէհլիվան կըյիճ

Ձին հեծեր ու սէյր ին ելեր:

 

— Աղջի՛կ, աղբօրտ արեւուն,

Նօշըպէն պտիկ մի ջուր տուր:

 

— Ջուրս տաք է, չէ՛ պաղեր,

Մեր սիրուն շատ մարդ է մեռեր:

 

— Թո՛ղ խմենք ու թո՛ղ մեռնինք,

Հաշուիմ, թը մարս չէ՛ բերեր:

 

23. [ԱՆՏՈՒՆԻ ՋՐԻ ԵՒ ՍԻՐՈՅ]

Մըզրա լերան պաղ աղբուր

Մեր ուռուն տակը կու վազէր.

Պըռչոմը արծըթէ դրուած,

Ջուրն ոսկուն թասը կը պոքկար:

 

Երկու թուխ շիհէտ աղջիկ`

Մոշուպով ջուրն ին եկած,

Երկու տալիյան կըյրիճ`

Ձի հեծած, սէյիր ին կայնած:

 

— Աղջի՛կ, քու պապուդ հոգուն,

Մոշուպէդ պուտ մը ջուր տուր:

 

— Մեր ջուրը տաք է, չէ՛ պաղեր.

Մեր սիրուն շատ մարդ է մեռեր:

 

— Ջո՛ւր տուր` խմիմ ու մեռնիմ,

Սեպիմ` իս մարըս չէ՛ բերեր:

 

24. [ԱՆՏՈՒՆԻ ՋՐԻ ԵՒ ՍԻՐՈՅ]

Աղբեր մի Մրզա լեռներ,

Օլուխն արծաթ են դրեր:

 

Երկու թուխ, աղւոր աղջիկ

Սափորով ի ջուրն նետեր,

 

Երկու փէհլիվան կըյրիճ

Ձինն հեծեր, սէյրն են ելեր:

 

— Աղջի՛կ, պապկանդ արեւուն,

Պտիկ մի ջուր տուր ինծի:

 

— Ջուրս տաք է, չէ պաղեր,

Մեր սիրուն շատ մարդ մեռեր:

 

— Ջուր տուր, օր մենք ըլ մեռնինք,

Աժնենք, քի մեր մէր չէ՛ ծներ:

 

25. ԾԱՄԱՒՈՐ ԱՂՋԻԿ

Երկու ծամաւոր աղջիկ

Կուժը ձեռ աղբիւր գընացին,

Երկու թուխ—թանաք կըտրիճ

Ձինը խէծած ինոնց իտեւ գընացին:

 

— Աղջի՛կ, դուք ձեր Աստուած կըսիրէք,

Աղբիւրից` մէկ պաղիկ ջրիկ:

 

— Ձօ՛, լաճե՛ր, ձեր կանաչ արեւ,

Աղբիւրի ջըրերն են տաքցե:

 

— Աղջիկնե՛ր, դուք ձեր արեւ կըսիրէք,

Տըւէք ձեր բաղչից մէկ փունջ ռըհան:

 

— Լաճե՛ր, ձեր գեօզալ արեւն ի խաբար,

Մեր բաղչի ռըհան ի չորցե:

 

— Աղջիկնե՛ր, դուք` ձեր բախտն ու արեւ,

Տըւեք ձեր ծառից մէկ կարմիր խընձոր:

 

— Լաճե՛ր, ձեր կանաչ արեւն ի վըկայ,

Բաղչի ծառն ի չորցե, խընձոր թոռոմե …

 

26. ԼԱՃ ՈՒ ԱՂՋԻԿ

Էրկու ծամաւոր խօրօտ աղջիկ

Կուժը ձեռք ջըրու գնացին.

Էրկու թուխ—թանաք ճըհէլք

Ձին խեծան, իտեւներ գնացին:

 

Ասաց. — Աղջի՛կ, քիոյ խօր տան արեւ,

Էդ կըժի ջրիկ մէկ տուր` խըմեմ:

 

Ասաց. — Տօ՛, լա՛ճ, քիոյ կէօզալ արեւ,

Էդ քիոյ մէջաց խնձոր տուր` խոտ անեմ:

 

Ասաց. — Էրկինք ամպշող էլաւ,

Իմ կըժի ջրիկ տաք—խով էլաւ:

 

Ասաց. — Քիոյ խօր տան արեւ,

Էրկինք ամպշող արաւ,

Իմ մէջաց խնձօր թօռմաւ…

 

27. [ԱՆՏՈՒՆԻ ՋՐԻ ԵՒ ՍԻՐՈՅ]

Աղբուր մի Մրզա լեռը

Կը վազէ Փաթուռին տունը,

Օլուխն արծաթէն դրած,

Ջուրն օսկուն թասը կը վազէ:

 

Էրկու թուխ աղուոր աղջիկ

Նոշիպայով ջուրն ին եկեր.

Էրկու փէյլուան կտրիճ

Ձին հեծեր, սէյր ին էկեր:

 

— Աղջի՛կ, աղբօրդ արեւուն,

Նոշիպայովը ջուր տուր, խմիք:

— Ջուրս տաք է, չէ՛ սառեր,

Մեր սիրուն շատ մարդ է մեռեր:

 

— Ջուր տուր, թող մենք ալ մեռնիք,

Հաշուիք, թէ մարը չէ բերեր

Բերեր է Մրզա սուլթան,

Բացուեր է վարդ մանուշակ,

Հոտն անուշ, չունէր ժամանակ:

 

28. ԱՆՏՈՒՆԻ ԱԿՆԱՅ ԳԱՒԱՌԱԲԱՐԲԱՌՈՎ

 

Հայ եա՜ր, հայ եա՜ր.

Աղբիր մը Մըրզա լեռը

Փուտ ուռուն տակը կու վազէ,

Օլուխն արծըթէն դըրած,

Ջուրն օսկուն թասը կու վազէ:

 

Երկու թուխ, աղւոր աշխիկ

Նօշըպովն ի ջուրն են եկեր.

Երկու փէհլիվան կըյրիճ,

Ձին հեծեր ու սէյրն են եկեր:

 

— Ջրի՛կ, ո՞ր այնէն կու գաս,

Իմ պաղուկ ջրիկ ու անուշիկ:

— Ես ա՛ն այնէն կու գամ,

Ուր հին ու նոր ձուն կայ վրան.

Գիշեր ու ձորեկ կերթամ,

Քուն չունիմ, արթուն կու կենամ:

 

Ջուրն ալ եղեր եար ունի,

Իր եարին պաղջան տի երթայ.

Չորնայ քու եարին պաղջան,

Եկուր, մեր պաղջան տանիմ քեզ,

Վարդն ու նուռ ունիմ ջրելու,

Ռէհանս ալ կոծ կապելու:

 

— Աշխի՛կ, քու պապկանդ հոգուն,

Նօշըպէտ պըտիյ մը ջուր տուր:

 

— Ջուրս տաք է, չէ պաղեր,

Մեր սիրուն շատ մարդ է մարեր:

 

— Տուր խըմենք, մենք ալ մարինք,

Հաշուենք, թը մարը չէ բերեր:

 

—Ո՛ւչ մարն է բերեր նըման,

Ո՛ւչ արեւն ու ո՛ւչ լուսունկան.

Քեզ բերեր` Մըրսա ասլան,

Ուր իջեր պաղջաս պէկըման,

Իջեր ու զարկեր վրան,

Մէջը` վարդ, բոլորն` ըռահան.

Քաղեմ ու տեսթէ անեմ,

Խըրկեմ ղարիպիս արմուղան.

Առնէ, դնէ աչերուն,

Ըսէ. «Սիլայէն եկեր արմուղան»:

 

29. [ԵՐԳ ՍԻՐՈՅ]

— Ադ առչի սիրուտ,

Աղոր երես, ա՜յ,

«Ինձ պագ» որ ասիր, ա՜յ,

Օ՜խ, իմ պարոն, էյնեկ,

Ու է՞ր չես վճարել, ա՜յ:

 

— Բեր ինձի վկայ,

Աղոր երես, ա՜յ,

Քեզ «պագ» մ՚ եմ ասել, ա՜յ.

Օ՜խ, իմ պարոն, էյնեկ,

… … … … … … … ա՜յ:

 

… … … … … … …

… … … … … … …

… … … … … … …

… … … … … … …

 

… … … … … … …

… … … … … … …

… … … … … … …

… … … … … … …

 

… … … … … … …

… … … … … … …

… … … … … … …

… … … … … … …

 

Հարս` քեզի հար,

Իմ աղոր երես, ա՜յ,

Մարս` քեզ զօքանջ. ա՜յ,

Օ՜խ իմ պարոն, էյնեկ,

Ու ախպարս` աներձագդ, ա՜յ:

 

ՅԱստուծոյ կամօքն,

Աղոր երես, ա՜յ,

Առնուն մէ[կ ըզ] մէկ, ա՜յ,

Օ՜խ, իմ պարոն, էյնեկ,

Ու տառօսն ամենոյն, ա՜յ:

 

30. ՏԱՂ ՋՐԻ ՎՐԱՅ Է ԱՍԱՑԵԱԼ

Այդ վայրի լեռնէդ ի վայր

Ջուրն ի շինուդ մէջն անցանէր, հա՜յ.

Թուխ մանուկ մի դուրս ելեր,

Զձեռքն ու զերեսն էր լուացեր, հա՜յ.

Լուացեր, հա՜յ, լուացեր,

Դարձեր ի ջուրն հարցմունք արեր, հա՜յ.

— Ջո՛ւր, դուն ի յո՞ր լեռնէն կու գաս,

Իմ պաղուկ ջրիկ ՚ւ անուշիկ, հա՜յ:

 

— Ես ի յա՛յն լեռնէն կու գամ,

Որ հին ու նոր ձիւնն ի վերան, հա՜յ:

— Ջո՛ւր, դուն ի յո՞ր առուն կերթաս,

Իմ պաղուկ ջրիկ ՚ւ անուշիկ, հա՜յ:

— Ես ի յա՛յն առուն կերթամ,

Որ փունճն շատ է մանուշկին, հա՜յ:

— Ջո՛ւր, դուն ի յո՞ր այգին կերթաս,

Իմ պաղուկ ջրիկ ՚ւ անուշիկ, հա՜յ:

— Ես ի յա՛յն այգին կերթամ,

Որ տէրն ի մէջն է այգէպան, հա՜յ:

— Ջո՛ւր, դուն ի յո՞ր տունկ կու ջրես,

Իմ պաղուկ ջրիկ ՚ւ անուշիկ, հա՜յ:

— Ես զա՛յն տունկն կու ջրեմ,

Որ տակն խո՛տ բերէ գառին, հա՜յ:

— Ջո՛ւր, դուն ի յո՞ր պարտէզն կերթաս,

Իմ պաղուկ ջրիկ ՚ւ անուշիկ, հա՜յ:

— Ես ի յա՛յն պարտէզն կերթամ,

Որ հաւք երկնից եղանակէն, հա՜յ:

 

— Ջո՛ւր, դուն ի յո՞ր աղբիւր կերթաս,

Իմ պաղուկ ջրիկ ՚ւ անուշիկ, հա՜յ:

— Ես ի յա՛յն աղբիւրն կերթամ,

Որ սիրելին գայ` զօվանայ, հա՜յ.

Փութացի՛ր, ե՛լ ընդ առաջ,

Ի գեղ նորին զուարճացիր, հա՜յ:

 

31. ՀԱՐՍՆ ԱՌ ՋՈՒՐՆ ԵՒ ԱՌ ՂԱՐԻՊՆ

— Ջրի՛կ, ո՞ր ակնէն կու գաս,

Իմ պաղուկ ջրիկ ՚ւ անուշիկ:

— Ես ալ ա՛ն ակնէն կու գամ,

Հին ու նոր ձնակն է վրաս:

— Եկուր մեր պախճան տանիմ,

Վարդ ու նուռ ունիմ ջրելու.

Վարդ ու նուռ ունիմ ջրելու,

Ըռահանս փունջ հանելու.

Քաղիմ ու փունջ—փունջ անիմ,

Արմուղան խրկիմ խարիպիս.

Առնէ ու քնթին դնէ,

Կիւլպէնտին փաթերը շարէ.

Կիւլպէնտն ալ արեւ ըլլայ,

Իր եարուն սրտիկը ցաթէ…

 

32. ՏԱՂ ՊԻԼՊՈՒԼԻ ԵՒ ՎԱՐԴԻ

Առաւօտուն քամին ելէր` մաղէ զիս,

Քո սէրն ինձի կրակ եղէր` դաղէ զիս,

Երբ մեռանիմ` տար, քո ձեռօք թաղէ զիս:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ բացուիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

Առաւօտուն ամպն էր իջներ լեռներուն,

Պուլպուլն խիստ տրտում է քո թոռմելոյն,

Սիրոյ դարտէն չի վախենար մեռնելոյն:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ բացուիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

Առաւօտուն ցօղն էր իջեր, թացուեցայ,

Քրիստոսի ողորմութեամբն լցուեցայ,

Արեգական շողն ծագեաց, բացուեցայ:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ բացուիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

Առաւօտուն ցօղն էր իջեր լեռներուն,

Պուլպուլն չատր զարկեր վարդի քովերուն,

Քո սէրն, իմ սէր` ի յանատակ ծովերուն:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ բացուիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

33. [ՄԻ՛ ԹԱՓԻՐ, ՎԱ՛ՐԴ]

Առաւօտուն քամին ելնէր` մաղէր զիս, մաղէր զիս,

Քոյ սէրն ինձ կըրակ եղեւ`, դաղէր զիս, դաղէր զիս.

Երբ մեռանիմ` տար, քոյ ձեռօք թաղէ զիս, թաղէ զիս:

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ.

     Ա՜խ, այրեցայ ես քոյ դարդէն.

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ.

     Ես ղարիպ եմ,

     Չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ, երամ, հա՜յ:

 

Ահա ելնում, որ ի քնոյ հովերն, հա՜յ, հովերն,

Քոյ սէրն ինձի անհատական ծովերն, հա՜յ, ծովերն,

Բըլբուլն չադիր էր զարկել վարդի քովերն:

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ.

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ախ՜, այրեցայ ես քոյ դարդէն.

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ.

     Ես ղարիպ եմ,

     Չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ, երամ, հա՜յ:

 

34. ՏԱՂ ԱՆՈՒՇ

Առաւօտուն քամին ելնէ` մաղէ զիս, մաղէ զիս,

Քո սէրն ինձի կրակ եղեր` տաղէ զիս, տաղէ զիս,

Մի՛ թողուր, որ խորեատն գայ` քաղէ զիս, քաղէ զիս:

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ա՜յ, էրեցայ ես քո դարտէն,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

Ահա ելաւ արքայութեան հովերն, հովերն,

Քո սէրն նման ի յանատակ ծովերն, ծովերն,

Պիւլպիւլ չատր զարկեր վարդին քովերն, քովերն:

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ա՜յ, էրեցայ ես քո դարտէն,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

Առաւօտուն ամպն է իջեր լեռներուն, լեռներուն,

Պիւլպիւլն խիստ տրտում է քու թոռմելուն, թոռմելուն,

Սիրու դարտէն չի երկնչիր մեռնելուն, մեռնելուն:

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ա՜յ, էրեցայ ես քո դարտէն,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

Առաւօտուն ցօղն է իջեր, թացվար, վա՛րդ, թացվար, վա՛րդ,

Ողորմութեամբն Քրիստոսի լցվար, վա՛րդ, լցվար, վա՛րդ,

Արեգական շողն ծագեաց, բացվար, վա՛րդ, բացվար, վա՛րդ:

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ա՜յ, էրեցայ ես քո դարտէն,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

Խէվ Յովհանէս զայս բանս ասաց իւրեան, հա՜յ իւրեան, հա՜յ,

Իմ սիրական եարս առին, տարան, հա՜յ, տարան, հա՜յ,

Անոր համար սուգ եմ մտեր, կու լամ, հա՜յ, կու լամ, հա՜յ:

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ա՜յ, էրեցայ ես քո դարտէն,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Ես ղարիպ եմ, չունիմ աշխարհ, երամ, հա՜յ:

 

35. ՏԱՂ ՎԱՐԴԻ

Առաւօտուն քամին ելեր` մաղէ զիս,

Քո սէրտ այլ ինձ կրակ եղեր` տաղէ զիս,

Հայի՜ֆ, ափսո՜ս, խորեատ եկեր` քաղէ զիս:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ յօտար երկիր,

Չունիմ յաշխարհս երամ, վա՜յ:

 

Առաւօտուն ամպերն իջեր, թացընվար,

Քրիստոսի ողորմութեամբն լուացվար,

Հայի՜ֆ, ափսո՜ս, խորեատի ձեռըն բացվար:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ յօտար երկրի,

Չունիմ յաշխարհս երամ, վա՜յ:

 

Ղարիպութիւն եկաւ` ըզսիրտս առաւ, հա՜յ,

Ահա մտան, զվարդն ի յայգոյն տարան, հա՜յ,

Այնոր համար սուք եմ մտեր, կու լամ, հա՜յ:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ յօտար երկիր,

Չունիմ յաշխարհս երամ, վա՜յ:

 

Ահա ելաւ արքայութեան հովերն,

Սէրտ այլ նման ի յանատակ ծովերն,

Չատըր զարկեր պիւլպիւլ վարդին քովերն:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ յօտար երկիր,

Չունիմ յաշխարհս երամ, վա՜յ:

 

Օքսուզ Տէրտէրն զայս բանս ասաց իւրեան, հա՜յ,

Զիմ սիրական վարդս առին, տարան, հա՜յ,

Այնոր համար սեւ եմ հագեր, կու լամ, հա՜յ:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

Ես ղարիպ եմ յօտար երկիր,

Չունիմ յաշխարհս երամ, վա՜յ:

 

36. ՊԼՊՈՒԼ ՈՒ ՎԱՐԴ

Առաւօտուն քամին ելլէ` մաշէ զիս,

Քու սէրն ինծի կրակ եղեր` տաշէ զիս,

Սիրուն իմ վարդ, դու մի՛ մոռնար պլպուլիս:

Մի՛ թափեր, վա՛րդ, այրեցայ ես քո դարդէն,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ ոչինչ ի յաստէն:

 

Ահա ելան գարնանային հովերըն,

Սիրոյ նման ի յանատակ ծովերըն,

Պուլպուլ չատըր զարկեր վարդին քովերըն:

Մի՛ թափեր, վա՛րդ, այրեցայ ես քո դարդէն,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ ոչինչ ի յաստէն:

 

Առաւօտեան ամպն է իջեր լեռներուն,

Պուլպուլ ցաւէր քո թոռմելուն, թոռմելուն,

Սիրուդ դարդէն նա չի վախեր մեռնելուն:

Մի՛ թափեր, վա՛րդ, այրեցայ ես քո դարդէն,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ ոչինչ ի յաստէն:

 

Առաւօտեան ցօղն երբ իջաւ` բացուար, վա՛րդ,

Արեգական շողն որ ծագեաց, բացուար, վա՛րդ,

Թերթերդ աստ—անդ տարածեցիր, դո՛ւ, ի՛մ վարդ:

Մի՛ թափեր, վա՛րդ, այրեցայ ես քո դարդէն,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ ոչինչ ի յաստէն:

 

Օգսուզ Յօհան զայս բանս ասաց իւրեան, ա՜յ,

Իմ սիրելի վարդն յինէն տարան, ա՜յ,

Անոր համար սեւ եմ հագեր, կու լամ, ա՜յ:

Մի՛ թափեր, վա՛րդ, այրեցայ ես քո դարդէն,

Ես ղարիպ եմ, չունիմ ոչինչ ի յաստէն:

 

37. [ՄԻ՛ ԹԱՓԻՐ, ՎԱ՛ՐԴ]

… Քեզ համար սուգ եմ մտեր, կու լամ, հա՜յ:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր,

Ա՜խ, այրեցայ սիրոյդ տարտէն,

     Մի՛ թափիր:

 

Օքսուզ Թորոս զայս բանս ասաց իւրեանն, հա՜յ,

Զիմ սիրական եարս առին, տարին, հա՜յ,

Էնոր համար սուգ եմ մտեր, կու լամ, հա՜յ:

Մի՛ թափիր, վարդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր,

Ա՜խ, այրեցայ սիրոյդ տարտէն,

     Մի՛ թափիր:

 

Ահա ելաւ արքայութեան հովերն,

Սէրն այլ նման է յանատակ ծովերն,

Պլպուլն չադըր զարկեր վարդին քովերն:

Մի՛ թափիր, վա՛րդ, մի՛ թափիր, վա՛րդ,

     Մի՛ թափիր.

Ա՜խ, այրեցայ սիրոյդ դարտէն,

     Մի՛ թափիր, վա՛րդ:

 

38. ՏԱՂ ԲԼՊՈՒԼԻՆ ՎԵՐԱՅ ԱՍԱՑԵԱԼ

Առաւօտուն թռչունքն ամէն

Ուրախութեամբ եղանակէն,

Դու` ղարիպ, մնացեր ես մէն.

Զրո՛ւցէ, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրո՛ւցէ, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

Ահա եղեւ քեզ, նման սուք,

Որ ինձ կարկո՛ւտ է եկեր, բո՛ւք,

Անտէր մնացի, ղարիբուկ.

Զրուցէ՛, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

Յէ՞ր լնիս վարթին կարօտած,

Տխուր դիմօք եւ շուվարած,

Զաչքդ արտասւօք պահէս ի թաց.

Զրուցէ՛, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

Ես եմ տրտում, աչերս ի լաց,

Սիրական եարս առին ձեռաց,

Կու մորմոքեմ կըսկծանաց.

Զրուցէ՛, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

Աշնանըն վարթն է վերացեր,

Իւր թփիկըն դատարկ մնացեր,

Բլպուլ ըզտերդ ես յիմացեր.

Զրուցէ՛, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

Ես` ի հարաւ եմ, դու` հիւսիս,

Ես ի քեզ հայիմ, դու` ի յիս,

Դու այլ ինձի պէս դերտ ունիս.

Զրուցէ՛, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

Գարուն որ գայ` ուրախանաս,

Հասնիս խնդման եւ դուրանաս,

Վարթին սիրուն պայծառանաս.

Զրուցէ՛, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

Յանկարծակի խլեցին, առին,

Ո՛չ գտանեմ զիմ ցանգալին,

Սուք եմ մըտեր ի սէյվանին.

Զրուցէ՛, բլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, նազլը՛, զրուցէ՛:

 

39. ՏԱՂ ՈՒՐԱԽՈՒԹԵԱՆ

Առաւօտուն հաւն խօսէր.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Վարթն տեսթորով կու ծաղկի,

Կասկամն ի թեւէն կու կախվի.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Վարթն թոռմել ու գնացել,

Պլպուլն զիւր դարտն իմացել,

Քեզի չոր փուշ է մնացել.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Ես` ի Բաղդատ, դու ի Հալապ,

Ձայնդ կու գայ զէտ տօլապ,

Խեւ ես եղեր վարդին սէպապ.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Ես ի Հալապ եւ դու` ի Սիս,

Ես` քեզ նայիմ եւ դու` ի յիս,

Հալպաթ դու էլ իմ դարտն ունիս.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Ջափլն կառնէ պաղն զայգիտ,

Կու չորանայ տերեւ վարդիտ,

Հեղեղ կանէ, տանէ զայգիտ.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Եկ, որ տանիմ զքեզ իմ այգիս,

Դարման արա դու զիմ դարտիս,

Կարօտ եմ` հետ ինձ մի խօսիս.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Եկ, որ քեզ զիմ պաղչայն տանիմ,

Կարմիր վարդով զքեզ պատվիմ,

Չե՛ս խօսիր, եարապ, ի՞նչ անիմ.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Աշունն անցաւ, գարունն էկաւ,

Մանուշակն աւետիս բերաւ,

Հեղ մի խօսի՛ր, հոգիս ելաւ.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Գարունն երեկ, վարդն բացվաւ,

Ծիծեռնուն ձագերն եկաւ,

Խիղճ պլպուլին ձայնն բացաւ.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Իմ դարտերս ինձ հերիք չէ,

Մէկ—երկու չէ, բիւր հազար է,

Քու հառաչն զիս կու հալէ.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Նռան ծաղիկն հաւսար հասեր,

Պլպուլն ի վարդէն քէն արեր,

Սեւ է հագեր, ի սուգ մտեր.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Նարկի՛զ, սմպո՛ւլ եւ ըռեհա՛ն,

Խեղճ պլպուլին արէք տարման,

Քեաֆիր վարդին եղեր հէյրան.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

Վարդն զպլպուլն յորժամ տեսաւ,

Կարմիր—կանանչ—ծիրան հագաւ,

Բերան եբաց, զիր դարտն ասաւ.

Զրուցէ՛, հաւի՛կ, զրուցէ՛,

Զրուցէ՛, կաքւի՛կ, զրուցէ՛:

 

40. ՏԱՂ ՎԱՐԴԻ ՈՒ ՊՈՒԼՊՈՒԼԻ

Առաւօտուն հավն խօսի,

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛,

Ես ալ քեզի բան մի ասի.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Վարդն դաստերօվ կու ծախվի,

… հօտուն կու կաղվի,

Աշունը ձայնը կու փոխվի.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Վարդն թօռմեր ու գընացեր,

Պուլպուլն զտէրն իմացեր,

Քեզի չոր փո՛ւշն է մնացէր.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

… … … … … … … …

Չի կտրիր ջրի տօլապ,

Խեւ եմ եղեր վարդին սապապ,

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Ես` ի Հալապ, դու [ես` ի Սիս],

Ես ի քեզ նայիմ եւ դու` ի յիս,

Հալպաթ դուն ալ տարտ մի ունիս.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

… … … … … … … …

Կու չորանայ տերեւ վարդին,

Հեղեղն կու տանի զագին.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

… … … … … … … …

Տարման արայ դու իմ սրտիս,

Կարօտ եմ` անգամ մի խօսիս.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Եկ, որ քեզ իմ այգին տանեմ,

Կարմիր վարդօվ զքեզ պատվեմ,

Չե՛ս խօսիր հեղիկ մի, իջանեմ.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Աշունն անցաւ, կարունն էկաւ,

Մանուշակին աւետիս բերաւ,

Մէկ հեղ խօսի՛ր, հոգիս էլաւ.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Գարունն եկաւ, վարդն բացվավ,

Ծիծեռնակին ձայնիկ եկաւ,

Իմ ա՛տ պուլպուլին ծանն բացվավ.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Իմ տարտիկն ինծի հերիք չէ,

Մէկ—երկու չէ, բիուր հազար է,

Քո հառաչակ զիս կու հալէ.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Նռան ծառներն է հասեր,

Պուլպուլ վարդէն քէն է արեր,

Սեւ է հաքեր, ի սուք է մըտէր.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Նարգի՛զ, սումպո՛ւլ եւ ըռեհա՛ն,

Խեղճ պուլպուլի արայ տարման,

Քաֆիր վարդին եղեր հարեան.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

Վարդն ըզպուլպուլն որ տեսաւ`

Կանաչ—կարմիր—ծիրանի հաքաւ,

Բերան իբաց, տերտն ասաւ.

Զուրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զուրուցէ՛:

 

41 ՏԱՂ ԱՌ ՊԼՊՈՒԼՆ

Առաւօտուն հաւն խօսի,

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛.

Ես այլ քեզի բան մի ասի,

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Ինձի եկեր կարկուտ ու բուք,

Քո տէրտն` մէկ, իմն` երկուք,

Աշունն կու մտնես ի սուգ.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Ղաֆիլ կու առնուն զհոգիտ,

Կու հառաչես` վերնայ շոքիտ,

Հեղեղն է տարեր քո զայգիտ.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Վարդն դաստայով կու ծախվի,

Կասկամն ի թեւէն կու կախվի,

Աշունն ձա՛յնդ կու փոխվի.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Վարդն թոռմեր ու գնացեր,

Պլպուլն զիր տէրտն իմացեր,

Քեզի չոր փո՛ւշն է մնացեր.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Ես ի Պաղտատ եմ, դու` ի Սիս,

Ես ի քեզ նայիմ, դուն` ի յիս,

Հէլպէթ դուն այլ տէրտիկ մ՚ ունիս.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Ես ի Պաղտատ եմ, դու` Հալապ,

Ձայնդ չի՛ կտրիր զէտ տօլապ,

Ես կու մաշիմ վարդին սապապ.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Քանի՞ կանչես, պլպո՛ւլ, քանի՞,

Հովն ու քամին ձայնդ տանի,

Ով որ լսէ` խեւ կու լինի.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

Բարունակն կանէ ֆէս,

Դուն այլ չես պահեր ի պօֆէս,

Քեզի շինած է արծաթէ ղէֆէս.

Զրուցէ՛, պլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

 

42. [ԶՐՈՒՑԷ՛, ՊՈՒԼՊՈ՛ԻԼ, ԶՐՈՒՑԷ՛]

Առաւօտեան ժամի պահուն

Օրհնես զԱստուած զուարթուն,

Թռչուն փոքրիկ ես զուարթուն.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Գիշեր—ցերեկ քուն չունիս,

Ժամ մի երբէք չի հանգչիս,

Վարդին սիրուն կու վառիս.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Վարդն հպարտ է բնութեամբ,

Վասն գեղեցիկ տեսութեան,

Ընդ քեզ կու հայի ցնծութեամբ.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Կանանչ ու կարմիր կու հագնի,

Ըսպիտակ ու ծիրանի,

Նըման արեւու կու փայլէ.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Ահա զատիկ մեր հասեալ է,

Սաստիկ ձմեռն անցեալ է,

Վարդին կոկոնն բացեալ է.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Նարդոս զիւր հոտն բուրէ,

Մանուկն գունզգուն է,

Գարնան աւետիս կու բերէ.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛:

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Այգիքն մեր ծաղկեալ է,

Անուշահոտ բուրեալ է,

Քաղցրահամ պտուղ բերեալ է.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛,

 

Թզենին տերեւն արձակեաց,

Ծիրանի ծաղիկ նըռնենեաց,

Մաքուր տատրակն ձայնեաց.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Ողկոյզ հաւողն հասեալ է,

Թուխ եւ սպիտակ կախեալ է,

Կարասն գինով լըցեալ է.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Կարմիր եւ ըսպիտակ խնծոր է,

Նըման լուսնի կու փայլէ,

Տեսըն զիս միշտ կու հալէ.

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգիս, դու զրուցէ՛:

 

Անտոնիէ զայս երգէ,

Մանո՛ւկ, անուշ դու ձայնէ,

Եղբա՛յր, բաժակըդ ըմպէ,

Զրուցէ՛, պուլպո՛ւլ, զրուցէ՛,

Ձայնիկդ ի հոգս, դու ձայնէ՛:

 

43. [ԱՌԱՒՕՏՈՒՆ…]

Առաւօտուն դռան դիմաց

Եկիր, անցար, չարիր իմաց,

Աչքս տեսաւ` խելքս գնաց.

     Իմ սիրելի:

 

Առաւօտուն աս ի՞նչ խաղ է,

Եարս ի բաղչան վարդ կու քաղէ,

Երեսն սպիտակ` կարմիր վարդ է.

     Իմ սիրելի:

 

Առաւօտուն դիպէր արեւ,

Իջնում ու տամ յեարիս բարեւ,

Կու նմանի վարդի տերեւ.

     Իմ սիրելի:

 

44. [ԱՂԿԵԿՆ ԿԱՆԳՆԷՐ…]

Աղկեկն կանգնէր ու պատըն ի վեր

Ու կաղաչէր զԱստուած ի վեր,

Թէ. «Յե՞րբ կու լինի ծոցուս ընկեր»:

 

45. [ԲԱԽՉՈՒՄ ԶԱՐԿԵԼ…]

[Բախչում զարկել եմ վըրան],

Յէզեր ցանեմ ըռեհան,

Յէզեր ցանեմ ըռեհան,

Մէչ ու մէչ` կանաչ պոստիայ:

 

46. [ԵԱԼԱԼԻ]

Եալալի, հա՜յ, ճանիման, ճանիման,

Եալալի, ջուխտ արարին ճանիման:

Եալալի, պատկերըդ այ աննման,

Եալալի, դէմքիս պայծառ փայլըման:

Եալալի, գլխիդ գաթաղուտ թէլն,

Եալալի, դու այս իմ սրտի մելն:

Եալալի, զըլքերդ այ մանուշակ,

Եալալի, դոր անմահական թօշակ:

Եալալի, մանդիլդ այ հափրման,

Եալալի, թշերդ պայծառ փայլման:

Եալալի, յունքերըդ այ թախ տված,

Եալալի, սրտիս մէջըն գաղ տված:

Եալալի, աչքեր ունիս ջէրանի,

Եալալի, տեսնողի խելքն տանի:

Եալալի, երբ որ իշարաթ կանես,

Եալալի, սրտիս մէջն կը դաղես:

Եալալի, ուշս խելքս կը տանես,

Եալալի, սաղ—սաղ ինձի կը թաղես:

Եալալի, ապարաթօվ զրուց տաս,

Եալալի, սիրօվ սրտիս նըստած ես:

Եալալի, ձերքնիտ մարգիրիտ է,

Եալալի, տասչորս տարիտ թամամ է:

Եալալի, ում լայեղ ես` ան տանի,

Եալալի, ինչ կուզենաս` ան անի:

Եալալի, մատներըտ լի մատանի,

Եալալի, ինձ լայեխ ես, օ՞վ տանի:

Եալալի, ձեռքըտ ոսկէ ապըրճան,

Եալալի, քու անունըտ` Մարեճան:

 

47. [ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՒ ԱՇԱՅ]

Այս ի՞նչ կրակ էր` զիս այրեց,

Կամ ի՞նչ խաւար էր` զիս պատեց,

Ես վէմ անխախտ էի` խախտեց,

Պողպատ ամուր` զէտ ջուր հալեց:

 

Եկաւ, անցաւ ու ճոխ քայլեց,

Ճոճաց եւ մէջքըն կոտորեց,

Դարձաւ ի յետ, խոլոռ նայեց,

Անձս տեսաւ ու զահընդեց:

 

Օրն էր շաբաթ լոյս կիրակի,

Վերի վանիցն ի վայր կու գի,

Բուրվառն ի ձեռս ու խունկն ի լի,

Սաղմոսարան յանդս ունէի:

 

Հետ կու գայի, հետ կարդայի,

Թ՚ երթամ` հասնիմ ճաշու ժամի.

Եկի, առի հանց կրակի,

Ո՛չ գրէի, ո՛չ կարդայի:

 

Մէկ մի հեծեր պօզ պէտաւի,

Եկաւ, անցաւ քաջ մուհալի

Աչեր ունէր` Թաւրէզ տանի,

Ուներն զխելքըս կու տանի:

 

Խնծոր ձգեց, մտիկ չարի,

Մէկ մ՚ այլ ձգեց, ցածցայ, առի.

— Սէն մուսուրման, մօլլայ ղըզի,

Պէն Յովաննէս, քէշիշ օղլի,

Խնծորդ ի յիս ի՞նչ բան ունի:

 

— Եօրու, եօրու, կեաւուր օղլի,

Կեօթուր պիզտէն մուհալ սօզի,

Պէն մուսուրման—մօլլայ ղզի,

Սէն Յովաննէս—քէշիշ օղլի,

Զիրար սիրենք խօշ կու լինի:

 

Յովաննէսին մայրն է աղայ,

Հագեր վալայ, վրան` ջուպայ,

Զօրն ի վաներն ի ժուռ կու գայ,

Ու խունկ ու մոմ կու խոստանայ.

 

— Սարկաւագնի՛, ասէք. «Մեղա՜յ»,

Հաբեղանի՛. «Տէ՛ր ողորմեա՜»,

Միթէ իւր խելքն ի վերան գայ,

Թ՚ իմ Յովաննէսն ի տուն դառնայ:

 

— Ծօ՛, Յովաննէս, ծօ՛, ի՛մ տղայ,

Դարձի՛ր ի տուն, ասա. «Մեղա՜յ».

Աշան տաճիկ է, զենէհար,

Ես հայ բերեմ քեզի համար,

Քան զԱշան ՚ւ այլ աղէկ լինայ:

 

— Ա՜յ իմ մարիկ, մի՛ տխմարնար,

Զի կայ նման գէմ Աշային.

Աշան թուխ է, ունքն` կամար,

Քաֆիր եմ, թէ զինքն ուրանամ:

 

— Ծօ՛, Յովաննէս, ծօ՛, ի՛մ տղայ,

Դարձիր ի տուն, ասա. «Մեղա՜յ».

Հոն քո տէրտէրն կու ճօրայ,

Թէ Աշան ընկեր` ի հետ նորա:

 

— Ա՜յ իմ մարիկ, ես քեզ ծառայ,

Թէ իմ տէրտէրն կու ճօրայ,

Նայ ես զԱշան ցցնեմ նորա,

Քան զիս ու այլ խեւ կու լինայ:

 

— Ծօ՛, Յովաննէս, ծօ՛, ի՛մ տղայ,

Դարձիր ի տուն, ասա. «Մեղա՜յ».

Դու մէկիկ ես, այլ ճար չը կայ,

Այլ լինելու ճարակ չը կայ:

 

— Ա՜յ իմ մարիկ, ես քեզ ծառայ,

Զկաթդ, որ կերայ, հալալ արա,

Զխելքս առին ու խեւ եղայ,

Յիսնէ ի քեզ այլ ճար չըկայ:

 

Աշան նստեր փանճարային

Ու խիստ տրտում, ափն` երեսին,

Թ՚. — Այսօր ծեծեց իմ հայր ղատին.

«Է՞ր կու սիրես զՀայուն որդին»:

Տես, թէ կելնէ՞, մէկ մի կու գա՞յ.

Ականջըն խո՜ւլ Յովաննէսին: —

 

Խեւ Յովաննէսն, երբ զայն լսեց,

Բռնեց զճանփան ի յոտվնին.

Ու գլխիբաց, գտակն յափին,

Գնաց, կանգնեց առջեւ խանին,

Բարեւ երետ թագաւորին.

Նոքա շուտով զբարեւն առին.

Բռնեց ըզպօզ ձիուն ագին,

Կաֆայ ասաց ամէն ձարին:

 

Աշան կանգներ ի վերայ բերդին,

Մըտիկ կանէր Յովաննէսին.

Քովն է կանգներ դեղին հագնողն,

Ինքն` զկանանչն ու զծիրանին:

 

— Ծօ՛, Յովաննէս, մտիկ արայ.

Ի վերայ բերդին ի՞նչ կու խաղայ.

Դեղընվո՛ր, ես քեզ ծառայ.

Կանաչվորին զանունն ասա,

Թէ չէ` լինիմ շահին բազայ,

Թռչիմ, նստիմ թեւիդ վրայ:

 

Պապուս անունն ասեն մօլլայ,

Աղբօրս ասէն քաղքի շահնայ,

Եւ զիմ անունն ասեն Աշայ,

Մէկալ քրոչըս` Օղուլդայ,

Զիմ մօրս անունն ասեն Ֆաթմայ,

Ու հօրս ասեն ղատի մօլլայ:

 

Խեւ Յովաննէս, ես քեզ ծառայ,

Դու իմ խոցուս ճար մն արայ,

Թէ չէ հոգիս քակտաւ, մեռայ,

Իմ մեղքս քոյ վիզ կու մնայ:

 

Ծօ՛, Յովաննէ՛ս, մզկիթ մտնուլ պիտիս,

Մատնիկդ ի վեր կալնուլ պիտիս,

Հետ մօլլանուն ժուռ գալ պիտիս,

Ապա ծոցուս տէր կու լինիս:

 

— Աշա՛յ, սէրտ ինձ հարամ լինայ,

Թէ այդ բաներդ հանց կու լինայ.

Աշա՛յ, գտնուս յօրդ ի մահուն,

Զինչ ջանացիր հետ իմ ճանփուն:

 

Ութը կանոն սաղմոս ուսայ,

Զան ալ ի քո սիրուտ մոռացայ,

Օր մի չասի, թէ. «Տէ՛ր, մեղա՜յ».

Ամէնն` «Ալլա՜հ» ու «Շէյտուլլա՜հ»:

 

— Ծօ՛, Յովաննէ՛ս, փոքր ի պօյաց,

Փոքր ի պօյաց, ծանր խելաց.

Աշան փորձեց, բան մն ասաց,

Չը լռեցիր դու մէկ խօսաց:

 

Գնա՛, շինէ եկեղեցի,

Որ գամ, մտնում կոշկովս ի ներս,

Պսակ դնեն, զմեզ օրհնեն,

Թող քո սրտին կամքն լինայ:

 

48. ՍԱԼՉՈՒՄ ՓԱՇԷՆ
(Հեքիաթ` «Յովհաննէս եւ Աշայ» պոեմի հիմքում ընկած թեմայով)

Կէլնի կէլնի, կէլնի չելնե, կէլնի կէլնի մէյ մէր, մէյ տղայ: Տղէնը շատ կարթացւոր կէլնի, ըսկուն, որ մէյ տա՚ն ու սհաթ կարդալուց պարապ չի մնայ. գիշեր ու ցերեկ գիրքը ձեռքին, կուզի, որ էրկնուց աստղերի, էրկնքյի, գեյտնի, էյութեն զըմէն իմնայ: Օր մ՚էլ ուր գյրքերը կզանի հիւնթ, կժողվի ուր հըմէն գյրեանց բաներ, կիյնի ճամբախ, որ էրթայ, մտնի վանք մ՚, ուր խամար ճգնի: Կերթայ, կխասնի վէր կէս ճամխին, քիւնը կտանի, գյրքերը կդնի գյլխու տակ, կանի բարձ, կանի, որ մի քիչ քյնի, խանգստանայ:

Շատ կքնիյ, թէ քիչ` Աստուած գիտի, ինչխ որ քեանձ մե աղէկները կու գեան,

կլեցվեն վէր ինոր գյլխուն, կկժան, կկժվըժան:

Մէյն կասի. — Զանենք, էսա լաճուն թիւլցուցենյք, էլ թողչապրի:

Մէյն կասի. — Ո՛չ թիւլցուցենյք, ո՛չ կուրցուցենյք, իսկի բան մ՚ էլ չանենյք: —

Մէյն էլկասի. — Էկեյք, Սալչուն Փաշի սէրն իսկենյք վէրէն. հա թող ինքն իրեն տանջվի, չարչարվի` քանի սաղ ի:

Սալչում Փաշէն էն հիւրի-մալաքն է, ով որ ինոր սիրովն, ինոր կրակովն ինկեաւ` կցնորուի, կդանդախորի, կծռի, կինի սարեր: Լաճը վեր կէլնի, կարթննայ, ինչխ որ մի նմուշ դողդողալ կբռնի իր մարմին, ինք էլ չիմնայ, թէ ի՛նչ էլե ուր անձին, գյժվածի պէս ի: Անծէր, անխլիս դաշտի մէջ քեանի մ՚ փաթ կէրթայ-կուգեայ, ճար չէլնե, կիմնայ, որ չարոց ի առե, չարք ուր զարկեր են. համան կանայ, թէ չկանայ կժողվի գյրքերն, կլցնի ուր տօպրակ, կինի ճամբախ, անջախ-անջախ կխասնի ուրենց տուն, կկանչի մօրն.

— Մէրի՛կ, մէրի՛կ, ի՛մ մէրացու,

Սասուն մաքիյն էլի՛, զինի՛,

Աղքատներաց կերակըրի,

Սալչում Փաշէն որ ձիկ սիրի:

Մէրը, որ կլսի ուր տղի ձէնը` շոտ տնից տիւս կվազի, դուռը կբանայ, կտիսնայ որ ի՞նչ. տղէնը է՛ն տղէն չի մնացե, դիդարն, կերպն ու կերպարանյք փոխուե, էլեր ի ինչ-որ մի նմուշ գեոտացած:

— Քա՛, տիրացու, իմ մէյ որդի,

Գյրողը ու մախ թող քեյ տանի.

Թէ տիւ կէրթեր վանյք ու անապատ.

Էրթիր, մտնիր գեյտնի խոր տակ:

Սասուն մաքիյն ինչի՞ զինեմ,

Աղքըյտներաց ինչի՞ բաշխեմ,

Սալչուն Փաշէն վո՞վ ի, վով չի,

Էնիկ իմ տուն ի՞նչ բան ունի: —

Լաճը կտիսնայ մօր բարկութեն, որ չարայ չէլնե` էլըմ կասի.

— Ամա՜ն, մարէ՛, մէյ ճար արա,

Լաչիկդ ճոռի, շուկէն գընա,

Աչքերդ դեղ դիր, որ սիրուննայ,

Քեո մէյ որդուն մէյ ճար արա,

Տե՛ս, սիրու բան ինչ դըժար ա:

Խագիյ շորերդ, լաւ զարդարուի,

Գընա բազառ, շուկէն կայնի,

Տես սիրու բան ինչ դըժար ի:

Մէրն ի կէլնի, լաչիկ կճոռի, կճոթի, աչքերը կդեղի, կը դեղրունքի, կէրթայ, կինի շուկէյք, էսա տեղ, էնա տեղ կկայնի, խսոր խաբրին, ինոր խաբրին ականջ կանի, շատ լաւ-վատ խօսքեր կլսի: Ջահէլ-ջուհուլները իտեւ կինեն. մէկը կկճմտի, մէկը խակառ կինի, մէկը փէշ կքաշի, մէկ հայ կանի, մէկ` հիւյ, ախըր վերջ ուր սիրտն էլ կպղտորուի… կդառնայ, կուգեայ տուն, կիմնայ, որ սիրու բանը շատ դժվար ի, որ ուր լաճն էլ ինկեյ սիրու կրակ. լաճուն կգյրկի վէր սրտին ու կասի.

— Ա՜խ, ի՛մ տըղայ, իմ մէյ որդի,

Սասուն մայքիյն կէլնեմ` զինեմ,

Աղքըյտներաց փայ կը խանեմ,

Սալչուն Փաշէն թող քեյ սիրի:

Էն առաւտուն, խետ բարի լուսուն, մաքիյն կզինեն, աղքյտներաց զըմէն կկերակրեն, ըսկուն կխաւատան, որ Սալչում Փաշի սէրն պիտի ինկնի տղի վէրէն, ինոր

սիրով կապուի, պսակուի ինոր խետ: Մէկէլ օր լաճն ի, բօռալով, խէվալով կինի տիւս, կերթայ էն քեաղքիյ փաշի քեօշկի տակ կկայնի. մաեար քի, էն փաշի աղջկայ անուն էլ Սալչուն Փաշայ ի էլե. քեօշկի տկից կկանչի փաշի աղջկան.

— Սալչում Փաշայ, ես քեյ ծառայ.

Ես քեո սիրուն կըրակ վառուայ,

Մ՚ անե մի՛ էլնի, ես քեո բախտն եմ ընկե,

Քեո սիրոյ սէրն խետ ձիկ արա:

Սալչում Փաշէն, որ կլսի ինոր ձէնը` գիտի որ դյժվեր ի. էն էլ ուր քեօշկի կուբից պատասխան կուտայ ու կասի.

— Ծօ՛, ծուռ տըղայ, խայու տըղայ,

Տիւ վո՞վ, ես վով, կորիր, գընա.

Ես մուսուլման, տիւ էրմանի

Քեո սէր մօտ ձիկ ի՞նչ բան ունի:

Գընա, կայնի իմ խօրը դուռ,

Առ քեո խանչալն ու կտրուն թուր,

Իմ խէրը որ գեայ, մէյ խատ տուր,

Ասա. «Քեո մէկ աղջիկը ձիկ տուր»:

Սալչում Փաշի սիրտն էլ խիղճ կինի, ինոր սիրտն էլ կէլնի, էն էլ ինոր կսիրի, ըսկուն, որ իրարու սիրով կվառուին, գիշեր ու ցերեկ խիեալ խիեալին, քիւն չկայ, չարայ չկայ, աղջիկը ցնդեր ի: Սալչում Փաշի մէրը կիմնայ ուր աղջկայ էյութեն, կուզի որ կուրիսցուցի, չիտայ մէկ աղքայտի տղի, ամա ձեռ չարայ չմնացե: Օր մ՚ աղջկայ գյլօխ որ կլուայ` գեաղտիկ աղու-զէհիր կտրորի մէջ ջրին, կխմցուցի աղջկան, որ շոտով թէսլիմ էլնի: Աղջիկ, որ աղուն կառնի` խելքից կէրթայ, կը մեռնի, ըսկուն, որ ինոր կտանեն, կթաղեն գեաղտիկ գեաղտիկ, մարդ էլ չիմանայ:

Ինչխ որ էլնի` լաճ կիմնայ աղջկայ գյլխովն ընցած, կերթայ, գերեզմանից գեաղտիկ կխանի, կշալկի, կտանի հեռու տեղ, կդնի ճգնաւորի հէրի մէջ, հըմէն օր էլ կէրթայ շուկից նռան գիյնի կբերի, կխմցուցի, ինքն էլ կխմի զըմեն խմեցնելու գեահին: Մէյ կխմի, մէյ կիր իշկայ դեխ Սալչու Փաշի երեսն վեր, կասի. «Սալչուն Փաշայ, քեյ ողջութեն, սաղ էլնես, ուրախ էլնես»: Օր մ՚ էլ, որ կէրթայ գինի բերելու` ինքը կուշանայ. ճգնաւորը կու գեայ ուր հէրի դուռը կբանայ, կտիսնայ, որ ի՞նչ… խուրն խրեղէն աղջիկըմ կայներ ի հէրի մէջ, հաց-բարին առաջ. ճգնաւորը կնստի աղջկայ կուշտ. կուշտ-կուշտ կուտի էն հացից: Ուշիկ մ՚ աղջկայ փեշը կքաշի, կասի. «Նանէս, նստիր, հերիք ի կայնես»: Էսա խօսքը կասի-չասէ` աղջիկ մէկ ուր բօյովն լէյնք ՚ւ էրկէյնք վար կինի, կփռի տախտի մէջ: Ճգաւորը կսարսափի, լեղին կկտրի.

— Վա՜յ, մեղա՜յ, մեղա՜յ, մեղա՜յ քեյզ, Աստո՜ւած. քեառսուն տարվա յիմ արած ճգնութենս գնաց, կորաւ: Աղօթք կանի, կասի.

— Ո՜վ տէր Աստուած, տիւ իսոր խոգիյ տուր: Աստծու խրամանքյով աղջիկը էլըմ կյարի, կէլնի կկայնի ուր տեղ. ճգնաւորն էլ չդադարե էն տեղ. կծիկ կդնի, կկծկի մէյ կողմ:

Մէկէլ օր լաճը քեաղքիյց կդառնայ հէր, կտիսնայ, որ Սալչում Փաշէն մոմի պէս կայներ ի, ուր ճամբխին կիրիշկի, որ կտիսնայ` խելքը կէրթայ, ուրախութնից էլ չգիտե ինչ անի, կէլնի մէկ աշխրով: Գիյնին կլցի մէյ կխմի, մէյ կասի. «Սալչում Փաշայ, քեո կենաց»: Սալչում Փաշէն, որ չիւմ էն օր բերան փակ էր պախե` նոր էր զարթէ մահուան քյնից, Աստծու խրամանքյով, բերանը կբացվի, կասի. «Անո՜ւշ, անո՜ւշ, իմ սրտի սիրենական, անո՜ւշ էլնի խմածդ»: Համան էսա կանդար կխօսի, ձէնը որ կէլնի թէ չէ` էրկուսն էլ, տղէն էլ, աղջիկն էլ, տեղն ու տեղ կթմրեն, կինեն դան, իրարու սիրուն վառուած կմեռնեն:

Լուս-կամար կկապուի ինոնց վէրէն. հէրը լուսոյ մէջ կը փլփսթրայ: Մէյ քեանի օրից յետոյ, ճգնաւորը ինքն ուր կմտմտայ ու կասի. «Էսա երա՞զ էր, ի՞նչ էր, որ ես տեսայ. էրթամ մէյմ իմ կացարանս տիսնամ, թէ ի՞նչ եղաւ, ի՞նչ չեղաւ էն աղջիկ»: Կուգեայ կտիսնայ, որ կտրիճ մ՚ էլ խետ աղջկան կշտին ինկեր ի: Կզախախորի, էլըմ կուզի ետ էրթալ, փախնել էն տեղից. ամմա, Աստծու խրամանքյով, Գաբրիէլ խրիշտակ դէմ կուգայ ինոր, կասի.

— Ճգնաւո՛ր, մի՛ վախենայ, մի՛. ինոնց մախը սուրբ մախ էլաւ. ըսկուն պիտի էլնէր, ըսկուն էր գյրված ինոնց ճակատ. ինոնյք ըսկուն սուրբ սիրով պիտի մնին չիւմ մեռնեն: Վե՛ր առ, թաղիր:

Ճգնաւորը կկատարի խրիշտակի խրաման, էրկուսն էլ կթաղի մէջ մէկ տապանի, ճոչ տապանաքարը մ՚ էլ կթալի ինոնց վէրէն: Լուս-կամար կկապի հէրի մէջ. շատ զօրքով ու զօրութենով կէլնի ինոնց տապան: Խնդիրք արողը ուր մուրազը կառնի:

 

49. ՄՈՆԹ
(Բեկոր «Յովաննէս եւ Աշայ» պոեմից)

Մե պըստըկեկ մարդիկ մ՚ կէր,

Անապատայ վանք կը մնէր.

Օր կորեկէ կուտ մը կուտէր,

Կէսն աղքըտաց բաժին կխանէր.

Տըկլոզ քեամկով կեազ կը կրէր,

Պէօպիկ ոտնով փուշը կը քեաղէր.

Ինք կ գրէր, ինքը կկարդէր:

Չիւմ իրիկուն աղօթք կանէր:

 

— Օրն էր շաբաթ-լոս կիրակին,

Բաժկին պակսաւ պատարագին.

Չում խարմեղէնս մոռացի:

Գլխիկս դրի կընքիմը առի.

Ոտնակուտոր ճամխիցն իկի,

Կիւլ ախբրիմ ըռաստ եկի:

 

Երեք խատ գող իմ դէմս էլան,

Մէկն ասաց. — Զարնենք, կորցուցենք:

Մէկն ասաց. — Զարնենք, թիւլցուցենք:

Մէկն ասաց. — Ոչ զարնենք-կուրցուցենք,

Ո՛չ զարնենք-թիւլցիւցենք,

Սալչուն Փաշի սէրն իսկենք վէրէն,

Քեառսուն տարի թօղ տպայ վէրէն:

 

Կտոր մը տեղ ես գնացի,

Սաղմոսարանս կըլորիցի.

Կտոր մը տեղ ես գնացի,

Ավէտարանս խորիցի.

Կտոր մը տեղ ես գնացի,

Ժամագիրքըս թաղիցի.

Կտոր մը տեղ ես գնացի,

Չում խարմէղէնս մոռացի:

 

Քեարվան մ՚ իրե Անթայ դաշտէն.

Մէջ էն քեարվընին` ջորի մը կէր,

Վէր էն ջորուն` սընտուկ մը կէր,

Մէջ էն սընտըկին` կութի մը կէր,

Մէջ էն կութուն` աղջիկ մը կէր:

 

— Աղջի՛կ, աղջի՛կ, անունդ ի՞նչ ի:

— Կրօղի տարած, տավէդ ի՞նչ ի.

Իմ խէր չի՛ տար, պատռէլդ ի՞նչ ի.

Իմ անունս` Սալչուն Փաշայ:

 

— Սալչուն Փաշայ, ես քե գերի,

Կրակդ ինկե սիրտս` կայրի,

Պալանաբոց բէրնէս կէլնի:

 

— Ծօ՛, Օվանէս, կեավուր օղլի,

Պան մուսուրման, սան էրմանի,

Քիոյ սէրն մօտ ծի ի՞նչ բան ունի.

Որ իմ խէրն իմանայ` քե կըսպաննի,

Արունդ խետ պէօշ գինուն կխմի:

 

— Մերի՛կ, մէրի՛կ, մօրմօրեայ,

Կթխէն ձեռք կը շողշըղայ,

Աղուն վէրէն կըֆռֆռայ,

Կէօ ես խըմայ, կէօ ես մեռայ:

Վաղ Ավանէս էօրտիւից գայ`

Ինոր ճուվապ վո՞վ կու տայ:

 

— Քեայ սեւաւոր, ծուռ մասկարայ,

Որ Ավանէս էօրտիւից գայ,

Կտաճկրցընեմ, կանեմ մէօլայ,

Ուրբաթն օրեր կճամխեմ կարդայ:

— Էն լայեղ չի, որ էլնի մէօլայ,

Էն լայեղ ի ճիոչկիկ քախանայ,

Բուռվառն ի ձեռն, խունկն ի վրայ:

 

— Ա՜խ, Օվանէս, մօր մէկ որդի,

Կրօղի մախն քե չը խորդի,

Ժամու շապիք կարիցի,

Փիլոնն ի մէջ փաթիւթիցի:

 

— Մարէ՛, սօլերդ խակի, որ ճռվռայ,

Լաչիդ իսկի, որ վռվռայ,

Էլի գնա դէմ շուկային,

Տե՛, սիրու բան ի՞նչխ կէլնի:

 

50. ԱՆԱՊԱՏԻ ՄԱՐԴՈՒ ՍԷՐ
(Բեկոր «Յովհաննէս եւ Աշայ» պոեմից)

Մէկ պըզտիկ մարդըմ կէր,

Անապատայ վանք կը մընէր,

Օր կորեկէ հաց մի կուտէր,

 

Աղքատներաց բաժին կհանէր:

Սէրն իւր սիրով ինկեր էր,

Նորա սըրտի պրակին մէջ.

Գիշեր ցերեկ սաղմոս թողած`

Դեւերաց հետ կանէր վէճ:

 

Մէկն ասաց. — Զանենք` թուլցուցենք:

Մէկն ասաց. — Ո՛չ զանենք-կուցուցենք,

Սալչուն Փաշի սէրն իսկենք վէրէն,

Ինոր կրակովն իրիցենք:

 

Կըտոր մի տեղ որ գընաց`

Սաղմոսարան գըլորեց.

Կըտոր մի տեղ որ գընաց`

Աւետարան էլ թողեց.

Կըտոր մի տեղ որ գընաց`

«Խար-մեղէն» էլ հետ մոռցաւ,

Կանոն, սաղմոս, շարական,

Խաչ, աւետրան էլ մոռցաւ.

Սիրոյ կրակին հետ` մոռցաւ`

Անապատայ սարքն ու կարգ.

Տըւեց խաչը, առեց տամբուրէն,

Էլ չըթողեց սիրոյ թարկ:

 

51. [ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՒ ԱՇԱՅ]
(Բեկոր պոեմից)

— Տըկլոզ քամկով գեազ կըրեցի,

Բոբիկ ոտնով փուշ կըրեցի,

Ես գրեցի, ես կարդացի,

Չիւմ իրիկուն աղօթք արի:

 

Եարաբ, էլնէ՞ր, էն տին ինձի,

Սըրտիս դարդերըն խորովի.

Ես դարդ չունիմ ուրիշից,

Դարդիս ճարն ի ինորից:

 

Օրն էր շաբաթ-լոյս կիւրակին,

Բաժկին պակսաւ պատարագին,

Ինոր սիրուն քաղաք գնացի,

Չիւմ էգէստար մէկ վազեցի:

 

Էգէստարայ կար ու կանաչ,

Աստուած պահի քեո խօրօտ լաճ,

Պտիկ մ՚ գինի տըւէք` տանեմ,

Ժամ-պատարագին հասցընեմ:

 

52. [ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՒ ԱՇԱՅ]
(Բեկոր պոեմից)

— Քա՛, սեւաւոր ծուռ մասկարայ,

Շուտ վեր էլի, տխտն աւելա,

Որ Օվանէս երդուեց որ գայ,

Շիլայ շապիկն ծալ-ծալ արա:

 

Ա՜խ, Օվանէս, մօր մէկ որդի,

Գըրողն ու մահ քեզ չըխորտի,

Քեզի լայեղ է քահանայ.

Բուրվառըն ձեռքդ, խունկըն վերայ:

 

Ժամու շապիկ, որ կարեցի,

Փիլոնը հետ փաթըթեցի,

Սրբոց առջեւ մոմ վառեցի,

Որդուս արեւն, աղաչեցի:

 

— Մարէ՛, Մարէ՛,

Սօլերդ հագի, որ ճըռվըռայ,

Լաչիկըդ իսկի, որ ֆըռֆըռայ,

Էլի՛, գընա՛, դէմ շուկային,

Տե՛ս, սիրոյ բանը ի՞նչ միւշքիւլ ա:

 

Մարէ՛, մարէ՛, մէրիկ սիրուն,

Էլի՛, զինի՛ մաքին սուսուն.

Աղքատներին կերակըրի,

Աղա Փաշէն որ ձիկ սիրի:

 

Որ չըսիրի` տունս, կաւիրի,

Եարիկս իմ ձեռնից կըխըլի,

Սըրտիկըս կանի դարբէդար,

Կընկնեմ ձորեր, սարէ-սար:

 

— Քա՛, Օվանէս, իմ մէկ որդի,

Գըրողն ու մահ Փաշէն տանի,

Սուսուն մաքին ի՞նչի զինեմ,

Իսոր—ինոր կերակըրեմ:

 

53. ՍԻՐԱՀԱՐ ԱՂՋԻԿ
(Բեկոր «Յովհաննէս եւ Աշայ» պոեմից)

Անտակ դաշտէն քարվան մ՚ էկաւ.

Քարվանի մէջ` ջորի մի կէր,

Ջորու վերէն` սընդուկ մի կէր,

Սընդուկի մէջ` կութի մի կէր,

Էն կութու մէջ` աղջիկ մի կէր,

Տիպն ու պատկեր հըրեղէն էր:

 

— Աղջի՛կ, աղջի՛կ, անունդ ի՞նչ ի:

— Գրողի տարած, դաւիդ ի՞նչ ի:

— Աղջի՛կ, աղջի՛կ, սէրդ ինձի տուր:

— Գրողի՛ տարած, ես ո՞ւր, դու ո՞ւր,

Որ հէրս իմացաւ` քեզ կըսպանի,

Թըրով զարնի, հոգիդ հանի.

Արունդ հետ բօզ գինուն խըմի,

Նամ ու նըմուշդ հիչ չերեւի:

 

Իմ անուն ի Սալչուն Փաշայ,

Շատերի խելքն-միտքն ես տարայ,

Շատերն ինձի քալով տըւին,

Շատ չար դըռնից ընծայ-դարձայ:

 

Կանչեմ գիշեր, կանչեմ ցերեկ,

Էսօր աղէկ եմ, քանձ երէկ,

Սըրտիս ուզած ջէհրան բերէք,

Թայլայ բերէք, էլ մ՚ էլ տարէք:

 

54. [ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՒ ԱՇԱՅ]
(Բեկոր պոեմից)

— Աղջի՛կ, աղջի՛կ, ես քեզ գերի,

Կըրակդ ինկե սիրտս` կըդաղի,

Պալանայ բոց բերնէս կէլնի,

Կուց մի ջուր տուր, չէլնի` իրիցի:

 

— Տըղա՛, տըղա՛, հայու տըղա,

Առ քո շէնք-շնորք, վեր կաց, գընա,

Մեր տուն-ձեր տուն` շատ հեռի ի.

Քո սէրն մօտ ձիկ ի՞նչ բան ունի:

 

Մէրի՛կ, մէրի՛կ, ա՜յ իմ մէրիկ, ես քեզ մեղայ,

Կըթղէնը ձեռ կը շողշողայ,

Աղունը վերէն կը ֆըռֆըռայ,

Գեօ ես խըմայ, գեօ ես մեռայ:

 

55. [ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՒ ԱՇԱՅ]
(Բեկոր պոեմից)

Մէ պըստըկիկ խայիկ ըմ կէր.

Անապատայ վանք կը մնէր,

Օր կորեկէ խաց ըմ կուտէր,

Կէսն աղքատաց բաժին խանէր,

Պէպիկ ոտնով փուշ կը քաղէր,

Չըլուտ քամկով կեազ կը կըրէր:

 

Օրն էր շապաթ-լուս կիրակին,

Պաժկին պայսաւ պատարագին.

Չում Վան քաղաք մէյլար կեացին.

Չորս անօթի քիւրտ առին դէմ.

Մէյն ասաց. — Զանենք-թիւլցուցենք:

Մէյն ասաց. — Զանենք-կուրցուցենք:

 

— Նէ՛ թիւլցուցենք, նէ՛ կուրցուցենք

Տաճկըցուցենք, անենք մօլա.

Մե լազըմ չի խայ քախանայ,

Մե լազըմ ի տաճկի մօլա,

Օ՜, օ՜, օ՜, օ՜, օ՜, օ՜, օ՜, օ՜, օ՜, օ՜: