ԵՐՐՈՐԴ ՓՈՒՆՋ

 

95. ԳՈՎԱՍԱՆՔ ՆՈՐ ՓԵՍԱՅԻ,
ՈՐ ՀԱՆԴԵՐՁԵԱԼ Է ՊՍԱԿՒԻԼ
ԸՆԴ ՀԱՐՍԻՆ ԻՒՐՈՅ` ՕՐԻՆՕՔ

Էն Աստուծոյ օրհնութենով,

Ծառ այս այր բազամեցար.

Խաչ ալամն ի գլխուդ,

Խաչ ալամ բազամեցար:

 

Սուրբ Կարապետու սուրբ զօրութենով,

     Հա՜յ, զօրութենով,

     Ծառըս ծաղիկ է.

     Ծառ ծաղկեցաւ,

     Ծառ կայնեցաւ`

Կանաչ ու կարմիր տերեւով:

 

Թագւո՛ր, ի՞նչ բերեմ քեզ նման,

Քոյ կանանչ արեւդ ի նման.

Էն լուսու աստղն, որ կու ծաղկի`

Ծաղիկն արեւդ ի նման:

 

Թագւո՛ր, ի՞նչ բերեմ քեզ նման,

Քոյ կանանչ արեւդ ի նման.

Էն առաւօտն, որ կու ծաղկի`

Ծաղիկն արեւդ ի նման:

 

Թագւո՛ր, ի՞նչ բերեմ քեզ նման,

Քոյ կանանչ արեւդ ի նման.

Էն բալասան ծաղիկն, որ կու ծաղկի`

Ծաղիկն արեւդ ի նման:

 

     Օգնէ՛, Յիսո՛ւս,

     Օգնէ՛, Քրիստո՛ս,

     Օգնէ՛, մեր տէ՛ր,

     Հա՛յր ամենակալ:

 

— Թագւո՛ր, յամէ՛, կի՞չ կիտէյայ,

Որ քոյ ծառին, հա՜յ, գովքն ասէյանք:

— Գնացէ՛ք, բերէ՛ք Խօսան Պիւլպիւլն,

Որ գայ` գովէ, հա՜յ, ծառս ու ծաղիկ:

 

Գնացին, բերին Խօսան Պիւլպիւլն,

Երնեկ, մտաւ, հա՜յ, ի դարպասին.

Երնեկ մտաւ ի դարպասին,

Բարեւ երետ, հա՜յ, թագաւորին.

Բարեւ երետ թագաւորին,

Հազար բարին, հա՜յ, իր խէչ մանկտացն:

 

Թագւո՛ր, յամէ՛, կի՞չ կիտէյայ,

Որ քոյ ծառին, հա՜յ, գովքն ասէյանք:

— Գնացէ՛ք, բերէ՛ք Եղնիկ Դաշտէն,

Որ գայ, գովէ, հա՜յ, ծառս ու ծաղիկ:

 

Գնացին, բերին Եղնիկ Դաշտէն,

Երնեկ, մտաւ, հաЇյ, ի դարպասին.

Երնեկ, մտաւ ի դարպասին,

Բարեւ էրետ, հա՜յ, թագաւորին.

Բարեւ էրետ թագաւորին,

Հազար բարին, հա՜յ, իր ծաղկունաց:

 

Մենք է՛ն Դաշտին մէջ կէհէյանք,

Երբ մուտն ընկներ, հա՜յ, հոն պառկէյանք.

Երբ մուտն ընկներ` հոն պառկէյանք,

Մեծ Աստուծոյ, հա՜յ, փառս տայանք:

 

— Թագւո՛ր, յամէ՛, կի՞չ կիտէյայ,

Որ քոյ ծառին, հա՜յ, գովքն ասէյանք:

— Գնացէ՛ք, բերէ՛ք Գառն Արէգոյն,

Որ գայ, գովէ, հա՜յ, ծառս ու ծաղիկ:

 

Գնացին, բերին Գառն Արէգոյն,

Երնեկ, մտաւ, հա՜յ, ի դարպասին,

Երնեկ, մտաւ ի դարպասին,

Բարեւ երետ, հա՜յ, թագաւորին.

Բարեւ երետ թագաւորին,

Հազար բարին, հա՜յ, իր խէչ մանկտացն:

 

Մենք է՛ն Գառին հետ կէհէյանք,

Երբ մուտն ընկներ, հա՜յ, հոն պառկէյանք.

Երբ մուտն ընկներ` հոն պառկէյանք,

Փունճ մանուշակ, հա՜յ, խոտն արծէյանք.

Փունճ մանուշակ խոտն արծէյանք,

Դէմ լուսինին, հա՜յ, որօճէյանք:

 

— Թագւո՛ր, յամէ՛, կի՞չ կիտէյայ,

Որ քոյ ծառին, հա՜յ, գովքն ասէյանք:

— Գնացէ՛ք, բերէ՛ք Քօշն ի Քարէն,

Որ գայ, գովէ, հա՜յ, ծառս ու ծաղիկ:

 

Գնացին, բերին Քօշն ի Քարէն,

Երնեկ, մտաւ, հա՜յ, ի դարպասին.

Երնեկ, մտաւ ի դարպասին,

Բարեւ երետ, հա՜յ, թագաւորին..

Բարեւ երետ թագաւորին,

Հազար բարին, հա՜յ, իր ծաղկունացն:

 

Մենք է՛ն Քօշին հետ կէհէյանք,

Երբ մուտն ընկներ` հա՜յ, հոն պառկէյանք,

Երբ մուտն ընկներ, հոն պառկէյանք.

Ի Քար Գօտուն, հա՜յ, թռտատէյանք.

Ի Քար Գօտուն թռտատէյանք,

Մեր տէր աստծոյն հա՛յ, փառս տայանք:

 

— Թագաւո՛ր, յամէ՛, կի՞չ կիտէյայ,

Որ քոյ ծառին, հա՜յ, գովքն ասէյանք:

— Գնացէք՛, բերէ՛ք Արդար Մեղուն,

Որ գայ, գովէ, հա՜յ, ծառս ու ծաղիկ:

 

Գնացին, բերին Արդար Մեղուն,

Երկնեկ, յիջաւ, հա՜յ, ծառատկին,

Երնեկ, յիջաւ ծառատկին,

Ժուռ մանէման, հա՜յ, երնեկ ծառին.

Ժուռ մանէման երնեկ ծառին,

Բարեւ երետ, հա՜յ, թագաւորին.

Բարեւ երետ թագաւորին,

Հազար բարին, հա՜յ, իր խօշ բախտին:

 

Մենք է՛ն Մեղուին հետ կէհէյանք,

Երբ մուտն ընկներ, հա՜յ, հոն պառկէյանք.

Երբ մուտն ընկներ` հոն պառկէյանք,

Քաղցր ծաղկունքն, հա՜յ, ժողովէյանք,

Քաղցր ծաղկունքն ժողովէյանք,

Քաղցրաճաշակ, հա՜յ, մեղր շինէյանք.

Քաղցրաճաշակ մեղր շինէյանք,

Եւ մոմն Աստուծոյ, հա՜յ, փէշքեաշ տայանք:

 

Թագւո՛ր, յամէ՛, կի՞չ կիտէյայ,

Որ քոյ ծառին, հա՜յ, գովքն ասէյանք.

Թագւո՛ր, քոյ ծառատ է՛ր խնկենի,

Է՛ր խնկենի, հա՜յ, արմաւենի.

 

Թագւո՛ր, քոյ ծառտ էր նշենի,

Է՛ր նռնենի, հա՜յ, էր մորենի.

Թագւո՛ր, քոյ ծառտ էր թզենի,

Էր նոճենի, հա՜յ, էր խնծորենի:

 

Թագւո՛ր, յամէ՛, կի՞չ կիտէյայ,

Որ քոյ ծառին, հա՜յ, գովքն ասէյանք:

Թագւո՛ր, քոյ ծառտ խիստ լուռջ էր,

Ջուխք ու տերեւ, հա՜յ, խիստ կանանչ էր:

 

Թագւոր նստել էր իր թախտին,

Բարով վ՚ելեր, հա՜յ, հետ իր բախտին,

Աստնվորիս` ուրախութիւն,

Դատաստանին, հա՜յ, մէջ դրախտին:

 

Թագւո՛ր, քոյ ծառտ գովել պիտի,

Էն գովողին, հա՜յ, ղիլայ պիտի,

Սելով սեղան, բեռնով գինի,

Ստով խօրվու, հա՜յ, ղիլայ պիտի.

Բերէ՛ք լտրով, բերէ՛ք կիսով,

Բերէ՛ք հօխով, հա՜յ, ղիլայ պիտի:

 

96. ՏԱՂ ԳԵՂԵՑԻԿ ԵՒ ԸՆՏԻՐ

— Ծաղկեցաւ ծառն կենաց

Եւ աննման էր.

Լուսեղէն պտուղ եբեր

Եւ աննման էր.

Ճղերն ամէն արքայական

Եւ աննման էր.

Տերեւ ամէն արփիափայլ

Եւ աննման էր.

Գարնանային հոտն որ ելաւ

Եւ աննման էր.

Անմահութեան աղբիւր բխեալ

Եւ աննման էր.

Դաշտերդ ամէն ծաղկով ի լի

Եւ աննման էր.

Լերունքդ ամէն վարդ փթթեալ

Եւ աննման էր:

— Ծաղկեցաւ ծառն կենաց`

Աստուածածինն էր.

Լուսեղէն պտուղ եբեր`

Իւր միածինն էր.

Ճղերն ամէն արքայական`

Սուրբ առաքեալքն էր.

Տերեւն ամէն արփիափայլ`

Սուրբ մարգարէքն էր.

Գարնանային հոտն որ ելաւ`

Իւր սուրբ ծնունդն էր.

Անմահութեան աղբիւր բխեալ`

Մկրտութիւնն էր.

Դաշտերդ ամէն ծաղկով ի լի`

Սուրբ մարտիրոսքն էր.

Լերունքդ ամէն վարդ փթթեալ`

Էն սուրբ կուսանքն էր:

 

97. [ԾԱՂԿԵՑԱՒ ԾԱՌՍ ԿԵՆԱՑ]

— Օրհնեա՜լ է Յիսուս,

Օրհնեա՜լ է Քրիստոս.

Խաչս բազամնեցաւ,

Ծառս բազամնեցաւ:

— Ծաղկեցաւ ծառս կանանչ,

Ի՜նչ աննման էր.

Լուսեղէն պտուղ տուաւ,

Ի՜նչ աննման էր:

— Ծաղկեցաւ ծառս կանանչ,

Ի՜նչ աննման էր.

Լուսեղէն պտուղ տուաւ`

Եայվայ նման էր:

— Այն ճեղբեր ալփին—ալփին,

Ի՜նչ աննման էր.

Լուսեղէն պտուղ առաւ,

Ի՜նչ աննման էր:

— Այն ճեղբեր ալփին—ալփին`

Աստուածածինն էր.

Լուսեղէն պտուղ առաւ`

Տէր միածինն էր:

— Այն էգուան հովն էր հովեց

Եւ աննման էր,

Աղուէնուն գէլնէր, մտնէր,

Ի՜նչ աննման էր:

— Այն էգուան հովն էր հովեց`

Առաքեալներն էր.

Աղուէնուն գելնէր, մտնէր`

Արդար հոգիքն էր:

— Այն բախչէն, կանանչ բախչէն,

Ի՜նչ աննման էր.

Ծով մը կար բախչի դուռը,

Ի՜նչ աննման էր:

— Այն բախչէն, կանանչ բախչէն`

Այն մեր դրախտն էր.

Ծով մը կար բաղչի դուռը`

Այն էլ դժոխքն էր:

— Ղարղ եղաւ միջնածովին,

Ի՜նչ աննման էր.

Այն աղբիւր, որ ոտնագնաց,

Ի՜նչ աննման էր:

— Ղարղ եղաւ միջնածովին`

Էն մեղաւորներն էր.

Այն աղբիւր, որ ոտնագնաց`

Գէտ Որդանանն էր:

— Այն աղբիւր, որ մկրտեցին,

Ի՜նչ աննման էր.

Ճեղքերն ամէն ալփին—ալփին`

Եայվայ նման էր:

— Աղբի՛ւր, որ մկրտեցին`

Սուրբ Կարապետն էր.

Ճեղքերն ամեն ալփին—ալփին`

Այն խնկէ ծառն էր:

— էն սեղան, բարձրասեղան,

Ի՜նչ աննման էր.

Էն հնձան, բոլոր հնձան`

Եայվայ նման էր:

— Էն սեղան, բարձրասեղան`

Էջմիածինն էր.

Էն հնձան, բոլոր հնձան`

Էն Երուսաղէմն էր:

— Այն խաչեր, բարձրախաչեր,

Ի՜նչ աննման էր.

Բուրվառ ձեռք, որ ժուռ կու գար,

Ի՜նչ աննման էր:

— Այն խաչեր, բարձրախաչեր`

Տէր քահանան էր.

Բուրվառ ձեռք, որ ժուռ կու գար`

Այն սարկաւագն էր:

 

— Այն սալամ` սար հնչելով,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է.

Էն կաքաւ` կարկաչելով,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է:

— Էն սալամ` սար հնչելով`

Վարդապետն է.

Էն կաքաւ` կարկաչելով`

Երիցաներն է:

— Էն ճնճուղ` ճըլվտալով`

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է.

Երկու ճնճուղ` կանանչ բաղչէն,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է:

— Էն ճնճուղ` ճըլվտալով`

Տիրացուներն է.

Երկու ճնճուղ` կանաչ բաղչէն`

Արդար հոգիքն է:

 

— Արեգակ նոր շաղէշաղ,

Ի՜նչ աննման էր.

Լուսնեակ նոր սարն ելաւ,

Ի՜նչ աննման էր:

— Արեգակ նոր շաղէշաղ`

Այն թագուհին էր.

Լուսնեակ նոր սարն ելաւ`

Այն թագաւորն էր:

— Յիսուսի Քրիստոսի սուրբ զօրութիւնով,

Ծառս ծաղկեցաւ:

Սուրբ Կարապետի սուրբ զօրութիւնով

Ծառս ծաղկեցաւ:

Սուրբ Էջմիածնի սուրբ զօրութիւնով

Ծառս ծաղկեցաւ:

Սուրբ Լուսաւորչի սուրբ զօրութիւնով

Ծառս ծաղկեցաւ:

Սուրբ Երուսաղէմի սուրբ զօրութիւնով

Ծառս ծաղկեցաւ:

Սուրբ Նարեկացու սուրբ զօրութիւնով

Ծառս ծաղկեցաւ:

 

— Ծաղկեցաւ ծառս կենաց,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է,

Բազմեցաւ խէչն ի գլխուն,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է:

— Ծաղկեցաւ ծառս կենաց`

Էն թագաւորն է.

Բազմեցաւ խէչն ի գլխուն`

Էն իւր պսակն է:

— Այն խնձոր, գլխախնձոր,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է.

Այն խնձոր, գլվագլոր,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է:

— Այն խնձոր, գլխախնձոր`

Թագաւորահայրն է.

Այն խնձոր գլվագլոր`

Այն ազափներն է:

— Այն խնձոր աջ աթոռին,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է.

Այն խնձոր ձախ աթոռին,

Տեսէ՛ք, այն ո՞րն է:

— Այն խնձոր աջ աթոռին`

Այն խաչեղբայրն է.

Այն խնձոր ձախ աթոռին`

Էն թագուհին է:

— Այն չոբան, բարձրաչոբան

Եւ աննման էր.

Հրեղէն թուրն ի ձեռին,

Ի՜նչ աննման էր:

— Այն չոբան, բարձրաչոբան`

Այն հարսեղբայրն էր.

Հրեղէն թուրն ի ձեռին`

Այն խէչեղբայրն էր:

— Այն երկինք, որ ամպ ու պարզ

Եւ աննման էր.

Երկու հաւք, որ տետետափ,

Ի՜նչ աննման էր:

— Այն երկինք, որ ամպ ու պարզ`

Այն խնամտիք էր.

Երկու հաւք, որ տետետափ`

Խնամտոց խօսքերն էր:

— Այն խնձոր, գլվագլոր,

Ի՜նչ աննման էր.

Փունջ մանուշակ, որ ծաղկեցաւ`

Եայվայ նման էր:

— Այն խնձոր, գլվագլոր`

Էն ազափներն է.

Փունջ մանուշակ, որ ծաղկեցաւ`

Էն աղջիկներն էր:

— Էն փտած կոճն ի որմին.

Տեսէ՛ք, էն ո՞րն է.

Էն կարաս գլվագլոր,

Տեսէ՛ք, էն ո՞րն է:

— Էն փտած կոճն ի որմին`

Հալեւորներն է.

Էն կարաս գլվագլոր`

Պառաւներն է:

— Շունն եկաւ` պարկն ի բերան,

Տեսէ՛ք, էն ո՞րն է:

— Շունն էկաւ` պարկն ի բերան`

Գեղի գզիրն է:

 

98. [ՏԱՂ Ի ՎԵՐԱՅ ԽՆԱՄՈՒ]

Ձին ծագեցին, պատըն տարան,

Զութ կանկուն կովն ու զըղի կտաւն

Քէ՛ պիտի, ա՛ռ ու քէ՛ պիտի մի,

Քէ՛ պիտի, զարկ ի քովտինի:

 

Հա՜յ, ղարայսակղալ խընամի,

Տամ քեզ լուծ մի կատվնի,

Տամ քեզ լուծ մի կատվնի,

Պոչերն երկան մասուսենի.

Քէ՛ պիտի, ա՛ռ ու քէ՛ պիտի մի,

Քէ՛ պիտի, զարկ ի քովտինի:

 

Ղարայսաքղալ խնամի,

Տամ քեզ կով մի, որ պոչ չունի,

Տամ քեզ կով մի, որ պոչ չունի,

Հորտն ի փորն ու գլուխ չունի.

Քէ՛ պիտի, ա՛ռ ու քէ՛ պիտի մի,

Քէ՛ պիտի, զարկ ի քովտինի:

 

Զհաւն ի մսուրն կապեցին,

Զգումէշն ի բունն արգելեցին,

Քէ՛ պիտի, ա՛ռ ու քէ՛ պիտի մի,

Քէ՛ պիտի, զարկ ի քովտինի:

 

Թիով զթանն խառնէին,

Շիրիփով զախուռն քերէին,

Քէ՛ պիտի, ա՛ռ ու քէ՛ պիտի մի,

Քէ՛ պիտի, զարկ ի քովտինի:

 

Շիշ մի գինի, թըթում մի միս

Առնուս ու գաս էրտիքն ի ներս.

Քէ՛ պիտի, ա՛ռ ու քէ՛ պիտի մի,

Քէ՛ պիտի, զարկ ի քովտինի:

 

Տե՛ս, թէ ինչ զարմանք եղել,

Մէկ մի` զսեւ շունն է շալկել,

Մէկ մի` զսեւ շունն է շալկել,

Մէկ մի զպանիրն է լիկ էտեր.

Քէ՛ պիտի, ա՛ռ ու քէ՛ պիտի մի,

Քէ՛ պիտի, զարկ ի քովտինի:

 

99. ՏԱՂ ՈՒՐԱԽՈՒԹԵԱՆ ԽԱՂՈՒ` Ի ՎԵՐԱՅ ԾՈՎՈՒ ԵՒ ՆԱՒԻ

— Ահա ցնծայ ծովն ու ծփայ,

     Ալին զալին տա՜յ.

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա խաղայ նաւն ի ծովին,

     Ալին զալին տա՜յ.

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ ծովին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

Ահա ցնծայ ծովն ու ծփայ,

     Ալին զալին տա՜յ,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսաք, նա՛ւ կայ ծովին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

Ահա խաղայ նաւն ի ծովին,

     Ալին զալին տա՜յ.

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ նաւին.

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

Ահա ցնծայ ծովն ու ծփա՜յ,

     Ալին զալին տա՜յ.

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսաք. վէ՛մ կայ նաւին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

Ահա խաղայ նաւն ի ծովին,

     Ալին զալին տա՜յ.

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ վիմին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք. բե՛մբ կայ վիմին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

    

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ բեմբին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք. խա՛չ կայ բեմբին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Խաչն ի բեմբին,

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ խաչին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք. տա՛կ կայ խաչին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Տակն ի խաչին,

     Խաչն ի բեմբին,

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ տակին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք, ծա՛ռ կայ տակին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Ծառն ի տակին,

     Տակն ի խաչին,

     Խաչն ի բեմբին,

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ ծառին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք. ճի՛ւղ կայ ծառին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Ճիւղն ի ծառին,

     Ծառն ի տակին,

     Տակն ի խաչին,

     Խաչն ի բեմբին,

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ ճըղին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք, բո՛ւն կայ ճըղին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Բունն ի ճըղին,

     Ճիւղն ի ծառին,

     Ծառն ի տակին,

     Տակն ի խաչին,

     Խաչն ի բեմբին,

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ բնին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք. ձո՛ւ կայ բնին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Ձուն ի բնին,

     Բունն ի ճըղին,

     Ճիւղն ի ծառին,

     Ծառն ի տակին,

     Տակն ի խաչին,

     Խաչն ի բեմբին,

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա տեսէ՛ք, թ՚ ի՞նչ կայ ձվին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

— Ահա տեսաք. ձա՜գ կայ ձվին,

     Որ նաւն ուռամբ գայ:

 

     Ձագն ի ձվին,

     Ձուն ի բնին,

     Բունն ի ճըղին,

     Ճիւղն ի ծառին,

     Ծառն ի տակին,

     Տակն ի խաչին,

     Խաչն ի բեմբին,

     Բեմբն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

— Ահա թռա՜ւ ձագն ի ձվէն,

     Ձուն ի բնէն,

     Բունն ի ճղէն,

     Ճիւղն ի ծառէն,

     Ծառն ի տակէն,

     Տակն ի խաչէն,

     Խաչն ի բեմբեն,

     Բեմբն ի վիմէն,

     Վէմն ի նաւէն,

     Նաւն ի ծովէն.

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Խաղա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

 

Ահա ցնծայ ծովն ու ծփա՜յ,

     Ալին զալին տա՜յ:

     Ձագն ի թառին,

     Թեւն ի խաչին,

     Ձագն յարեւուն,

     Ծովն ի ծոցուն,

Խայտայր, թռչէր քաղցրիկ օդուն:

 

Ծովն յարեւուն մանր աւազին

     Ցնծա՜յ, ծփա՜յ

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յ:

    

     Օրհնեա՜լ է Աստուած:

 

100. ՏԱՂ Ի ՎԵՐԱՅ ՆԱՒԻ

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր ծովին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. նա՛ւ կայր ծովին:

     — Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն  աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծա՜յր ծովն,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տասէ՛ք, զի՞նչ կայր նաւին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. վէ՛մ կայր նաւին:

     — Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծայր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր վիմին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. բե՛մ կայր վիմին:

     — Բէմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծա՜յր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր բեմին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր.

— Ահա տեսաք. տո՛ւփ կայր բեմին:

     — Տուփն ի բեմին,

     Բեմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծայր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր տփին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. ծա՛ռ կայր տփին:

     — Ծառն ի տփին,

     Տուփն ի բեմին,

     Բէմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծա՜յր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր ծառին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. ճո՛ւղ կայր ծառին.

     — Ճուղն ի ծառին,

     Ծառն ի տփին,

     Տուփն ի բեմին,

     Բէմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծայր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր,

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր ճղին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. բո՛ւն կայր ճղին:

     — Բունն ի ճղին,

     Ճուղն ի ծառին,

     Ծառն ի տփին,

     Տուփն ի բեմին,

     Բէմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծա՜յր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր բունին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. ձո՛ւ կայր բունին:

     — Ձուն ի բնին,

     Բունն ի ճղին,

     Ճուղն ի ծառին,

     Ծառն ի տփին,

     Տուփն ի բեմին,

     Բէմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծայր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր ձուին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. ձա՛գ կայր ձուին:

     — Ձագն ի ձուին,

     Ձուն ի բնին,

     Բունն ի ճղին,

     Ճուղն ի ծառին,

     Ծառն ի տփին,

     Տուփն ի բեմին,

     Բեմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփա՜յր ծովն,

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցծնա՜յր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր ձագին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. թե՛ւ կայր ձագին:

     — Թեւն ի ձագին,

     Ձագն ի ձուին,

     Ձուն ի բնին,

     Բունն ի ճղին,

     Ճուղն ի ծառին,

     Ծառն ի տփին,

     Տուփն ի բեմին,

     Բեմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն.

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծայր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

— Ահա տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր թեւին,

     Որ նաւն ուռամբ գայր:

— Ահա տեսաք. խա՛չ կայր թեւին:

     Խաչն ի թեւին,

     Թեւն ի ձագին,

     Ձագն ի ձուին,

     Ձուն ի բնին,

     Բունն ի ճղին,

     Ճուղն ի ծառին,

     Ծառն ի տփին,

     Տուփն ի բեմին,

     Բէմն ի վիմին,

     Վէմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն աւազին,

     Որ կու ծփայր ծովն,

     Ա՜յ, ծփա՜յր ծովն,

     Ցնծա՜յր ծովն

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր

     ՚Ւ ալին զալին տա՜յր:

 

101. [ՆԱՒՆ Ի ԾՈՎԻՆ]

— Ելէ՛ք, տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր ծովին:

— Ելին, տեսին` զնաւն ի ծովին:

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն յաւազին,

     Որ կը ծփա՜յր ծով.

     Ծովն ծփա՜յր,

     Ալին զալին տա՜յր:

 

— Ելէ՛ք, տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր նաւին:

— Ելին, տեսին` զբե՛մն ի նաւին:

     Բեմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն յաւազին,

     Որ կը ծփա՜յր ծով.

     Ծովն ծփա՜յր,

     Ալին զալին տա՜յր:

 

— Ելէ՛ք, տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր բեմին:

— Ելին, տեսին` զվէ՛մն ի բեմին:

     Վէմն ի բեմին,

     Բեմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն յաւազին,

     Որ կը ծփա՜յր ծով.

     Ծովն ծփա՜յր,

     Ալին զալին տա՜յր:

 

— Ելէ՛ք, տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր վիմին:

— Ելին, տեսին` զտո՛ւփն ի վիմին:

     Տուփն ի վիմին,

     Վէմն ի բեմին,

     Բեմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն յաւազին,

     Որ կը ծփա՜յր ծով.

     Ծովն ծփա՜յր,

     Ալին զալին տա՜յր:

 

— Ելէ՛ք, տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր տփին:

— Ելին, տեսին` զմա՛սն ի տփին:

     Մասն ի տփին,

     Տուփն ի վիմին,

     Վէմն ի բեմին,

     Բեմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն յաւազին,

     Որ կը ծփա՜յր ծով.

     Ծովն ծփա՜յր,

     Ալին զալին տա՜յր:

 

— Ելէ՛ք, տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր մասին:

— Ելին, տեսին` զխա՛չն ի մասին:

     Խաչն ի մասին,

     Մասն ի տփին,

     Տուփն ի վիմին,

     Վէմն ի բեմին,

     Բեմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Որ կը ծփա՜յր ծով.

     Ծովն ծփա՜յր,

     Ալին զալին տա՜յր:

 

— Ելէ՛ք, տեսէ՛ք, զի՞նչ կայր խաչին:

— Ելին, տեսին` զՏէրն ի խաչին:

     Տէրն ի խաչին,

     Խաչն ի մասին,

     Մասն ի տփին,

     Տուփն ի վիմին,

     Վէմն ի բեմին,

     Բեմն ի նաւին,

     Նաւն ի ծովին,

     Ծովն ի տակին,

     Տակն յաւազին,

     Որ կը ծփա՜յր ծով.

     Ծովն ծփա՜յր,

     Ալին զալին տա՜յր:

 

102. ՅԱ՛ՅՆ ՏՈՒՆՆ, ՈՐ ԻՐՔ ՄԻ ՉՏԱՆ` ԶԱՅՍ ՓՈԽՍ ԱՍԱ

Մըսքին պառաւ, մի՛ տրտընջար, աւետի՜ս,

Գէմ Գաբրիէլ ի քեզ տի գայ, աւետի՜ս,

Առնու ՚ւ երկար ճանփայ երթայ, աւետի՜ս,

Քեզի պաշրի թատպիր արա, աւետի՜ս:

 

Հա՛րսըդ բարի եւ աննըման, աւետի՜ս,

Եւ քո որդիքդ են պատուական, աւետի՜ս,

Ամ դու ի յո՞վ ելար գազան, աւետի՜ս,

Հոգուտ չարկամ ՚ւ այլոց տուշման, աւետի՜ս:

 

Հարսնուկ, պառվուտ միտք մի դըներ, աւետի՜ս,

Խելքն է կորել, միտքն է ցընդեր, աւետի՜ս,

ԶԱստուած յիշէ ՚ւ յարի՛ ի վեր, աւետի՜ս,

Եւ զմեր նասիպըն մի՛ կտրեր, աւետի՜ս:

 

Եղբա՛յր, ամ դու խիստ տրտմեցար, աւետի՜ս.

Իսկի հետ մեզ չխօսեցար, աւետի՜ս,

Դու ի մենէ մի՛ վախենար, աւետի՜ս,

Մեք չեմք ընկնիր յերդիքս ի վայր, աւետի՜ս:

 

Եղբա՛յր, ես քեզ եմ բարեկամ, աւետի՜ս,

՚Ւ եկեր եմ` քեզ խրատ կու տամ, աւետի՜ս,

Գաթին համար թէ բարկացար, աւետի՜ս,

Եկոյ, որ քեզ ջուվալ մի տամ, աւետի՜ս:

 

Մեք ձեզ խըրատ տըւաք սիրով, աւետի՜ս,

Եւ օրհնեցաք հազար բանով, աւետի՜ս,

Ի՜նչ կու խօսիք հետ մեզ քենով, աւետի՜ս,

Գէմ չենք ի ձեր գաթան յապով, աւետի՜ս:

 

Պառաւն ի դուրս կու տայ հով-հով, աւետի՜ս,

Եւ դու կընկնիս ի քովէ-քով, աւետի՜ս,

Ձենէ չառաք գէմ ձի թամպով, աւետի՜ս,

Այլ` մէկ գաթայ, զայն ալ` ճորով, աւետի՜ս:

 

103. [ԽԱԹՈՒՆ ՄԱՐԻԿ]

Ի Յիսուսէ, ի Քրիստոսէ, աւետի՜ս,

Օրհնած է տունս, տանուտէրն, աւետի՜ս.

Ի Սառայէ, ի Մարթայէ, աւետի՜ս,

Օրհնած է տունս, տանտիկին, աւետի՜ս.

Ի Պօղոսէ, ի Պետրոսէ, աւետի՜ս,

Օրհնած է տունս, տղակներն, աւետի՜ս:

 

Աստուած այս տունս շէն պահէ, աւետի՜ս,

Եւ շէն պահողն ապրած պահէ, աւետի՜ս.

Խաթո՛ւն մարիկ, արի՛ ի վեր, աւետի՜ս,

Ի յօճխեզերըն մի՛ նընջեր, աւետի՜ս,

Արի՛, գնայ յանկիւնն ի վեր, աւետի՜ս,

Ըզմեր նասիպն թեզով բեր, աւետի՜ս:

 

Ընկեր ունեմք մեք քահանայ, աւետի՜ս,

Բարի մանկունք եւ սարկաւագ, աւետի՜ս,

Երթամք, ուտեմք եւ լիանամք, աւետի՜ս,

Ըզձեզ օրհնեմք, որ դուրանայք, աւետի՜ս:

Խաթուն մարիկ, մի՛ տըրտնճար, աւետի՜ս,

Մեզի համար մի՛ բարկանար, աւետի՜ս:

 

Հարսնո՛ւկ, պառվուդ մտիկ մի՛ տներ, աւետի՜ս.

Խելքն է կորեր, միտքն է ցնդեր, աւետի՜ս.

Պառաւն ի դուրս կու տայ հով-հով, աւետի՜ս.

Եւ ինքն ինկնէ ի քովէ-քով, աւետի՜ս.

Արի՛, գնայ պուճախն ի վեր, աւետի՜ս,

Գեր-գեր գաթայ ու չոր միս բեր, աւետի՜ս:

 

Աստուած տայ քեզի յոթ որդի, աւետի՜ս,

Ամէն որդու` հազար մաքի, աւետի՜ս,

Հազար մաքուն` գումն ապիկի, աւետի՜ս,

Դուռն ի վերան` ծառ խընկենի, աւետի՜ս:

 

Թէ՛զ արէք, թէ՛զ կապեցէք, աւետի՜ս,

Մեր ոտվնին խիստ մսեցաւ, աւետի՜ս:

 

Աստուած այս տունս շէն պահէ, աւետի՜ս,

Մինչ ի գալուստն ի Քրիստոսին, աւետի՜ս:

 

104. [Ա՜Յ ՑՆԾԱՑ ԷՔ…]

Ա՜յ ցնծացէ՛ք եւ ուրախացէ՛ք, ալէլուիա՜յ,

Այսօր ծնունդ է մեր Մարիամին, ալէլուիա՜յ,

Մարիամ գնաց լեառն ի ծնունդ, ալէլուիա՜յ,

Ծնաւ, եբեր իւր խաչ որդին, ալէլուիա՜յ,

Իւր խաչ որդին, իւր սուրբ հոգին, ալէլուիա՜յ:

 

Դեռ եօթն օր չէր լրացեալ, ալէլուիա՜յ,

Դարձաւ առ մայրըն խօսեցաւ, ալէլուիա՜յ.

— Ինձ տար, տուր վանքն մոնթութիւն, ալէլուիա՜յ,

Որ սովորիմ վարպետութիւն, ալէլուիա՜յ:

 

Տարաւ, ետուր այն Ոհանին, ալէլուիա՜յ,

Ոսկէբերան վարդապետին, ալէլուիա՜յ:

Այբ—բենն որ գրեցին, ալէլուիա՜յ,

Առաւ, կարդաց սաղմոսարան, ալէլուիա՜յ.

Սաղմոսարանն որ գրեցին, ալէլուիա՜յ,

Առաւ, կարդաց շարականն, ալէլուիա՜յ.

Շարականն որ գրեցին, ալէլուիա՜յ,

Առաւ, կարդաց աւետարան, ալէլուիա՜յ.

Աւետարանն որ գրեցին, ալէլուիա՜յ,

Խորհուրդն ասաց պատարագին, ալէլուիա՜յ:

 

Պատարագն որ բոլորեց, ալէլուիա՜յ,

Իրիցունքն յիրար եկին, ալէլուիա՜յ.

Յիրար, յիրար գանգեշ արին ալէլուիա՜յ,

Աւագ մոնթն կաշառեցին, ալէլուիա՜յ,

Առ մօտ Մարիամն ուղարկեցին, ալէլուիա՜յ:

 

— Ա՛յ մեր, ա՛յ մեր, Ա՛ստուածամեր, ալէլուիա՜յ,

Այս խաչ որդին, որ դու ունես, ալէլուիա՜յ,

Այս սուրբ հոգին, որ դու ունես, ալէլուիա՜յ,

Սա մեզ չի՛ աներ մոնթութիւն, ալէլուիա՜յ,

Սա մեզ կանի վարպետութիւն, ալէլուիա՜յ:

 

Մարիամ` որդին եդ ի յուսին, ալէլուիա՜յ,

Լալով-լալով ճանապարհին, ալէլուիա՜յ,

Երբ որ մին ոտըն կու փոխեր, ալէլուիա՜յ,

Պուտ-պուտ արիւն հոսեցնէր, ալէլուիա՜յ:

 

— Ա՛յ մեր, ա՛յ մեր, ա՛յ մեր Մարիամ, ալէլուիա՜յ,

Մի՛ լար, մի՛ լար, մի՛ հեքեքալ, ալէլուիա՜յ.

Երեքաբանք եմ սովորել, ալէլուիա՜յ,

Աստուածաբանք եմ սովորել, ալէլուիա՜յ.

Լախտովն տամ կապուտ քարին, ալէլուիա՜յ,

Կաթնով աղբիւր բղխացնեմ, ալէլուիա՜յ,

Շատ կաղ եւ կուր լաւացնեմ, ալէլուիա՜յ,

Քեզ այլ այնու ապրացնեմ, ալէլուիա՜յ:

 

Քրիստոս գնաց դրախտն ի վեր, ալէլուիա՜յ,

Աջոյ ձեռին աւետարան, ալէլուիա՜յ,

Ձախոյ ձեռին սաղմոսարան, ալէլուիա՜յ,

Աջով գրէր, ձախով պատմէր, ալէլուիա՜յ,

Այս տունն օրհնէր, ապա գնէր, ալէլուիա՜յ:

 

Տիկին—տիկին, ա՛յ տանտիկին, ալէլուիա՜յ,

Գնա՛ ի մուտ մէջ մառանին, ալէլուիա՜յ,

Հարիւր դիան դիր սեղանին, ալէլուիա՜յ,

Տանենք, անենք մեզ լուսագին, ալէլուիա՜յ,

Հոգիդ ուզենք արքայութիւն, ալէլուիա՜յ:

 

105. ԾՆՆԴԵԱՆ ՏՕՆԻՆ

Ցնծացէ՛ք, ուրախացէ՛ք, ալելուեա՜,

Էսօր ծնունդն ա Մայրամին.

Մայրամ գնաց դուռն ի յէրին,

Ծնաւ, բերեց զուր խաչ-որդին,

Խաչ-որդին յԷջմիածին:

 

Երուսաղէմ նոր շինեցին,

Շինեցին, թամամեցին,

Սուն մ՚ ու գերան մ՚ պակսեցուցին.

«Իմա՞լ էնենք, իմա՞լ չէնենք.

Քառսուն փէտատ, քառսուն կացին

Առնենք, էրթանք ծառ խնկենին»:

Առջին կացին որ զարկեցին`

Ծառն օրօրաց, ճղեն երաց.

Միջին կացին որ զարկեցին`

Ծառն յուր օտաց արուն բօխաց.

Յէտին կացին որ զարկեցին`

Ծառն որոտաց գետին ընկաւ:

«Բերենք, լծենք Սերամ, Սըգամ».

Սըգամ չգնաց խըդ Սերամին,

Սըգամ զչօք գէտին էզար:

 

«Իմա՞լ էնենք, իմա՞լ չէնենք.

Ուրֆա քաղաք` պառւու մօզիկ,

Կուզայ հարիր` տըւէք հազար,

Թուխ աչքերու խաթրի համար,

Բէրէք, լծէք խըտ Սերամին»:

Առջին ղամչին որ զարկէցին`

Սիսն ու Մասիս սարն ընցուցին.

Միջին ղամչին որ զարկէցին`

Սեւ ու սիւտակ ծովն ընցուցին.

Յէտին ղամչին որ զարկէցին`

Դուռ տաճարին կանգնեցուցին,

Ուսթա-պնէք ուրխըցուցին:

 

Էրնիկ ա քե՛, բանցր օրօրոց,

Քրիստոս մըջ քե՛ օրօրեցին.

Երանի քե՛, բուրդ խանձարուր,

Քրիստոս ի քո՛ մէջ դրեցին.

Երանի քե՛, գետ Յորդանան,

Քրիստոս մըջ քե՛ մկրտեցին.

Երանի քե՛, սըրբ-Յովանէս,

Քե՛ Քրիստոսին քաւոր էրին:

 

Արսէն հեծեր պօլատ քուռակ,

Վռչամ թօրկեր պուրակ-պուրակ,

Մէջքն ա զարկեր պօղպատ ուրագ.

Արսէն ունի գոմ մի ոչխար,

Գոմ ոչխըրի պճեղ` ոսկի.

Արսէն ունի թալվայ գըմէշ,

Թալվայ գմշու կոտոշ, ոսկի:

 

Տա՛ն տիկին, տիկի՛ն, տիկի՛ն,

Սօլեր հագի թխկ-թխկային,

Գնա, կայնի, դուռ մառանին,

Չուզինք քենէ ձին ու ջորին,

Կուզինք քինէ մըզի մէկ քիչ…

Գդալ մի եղ, բուռ մի չամիչ:

 

106. [ԻՐ ՊԱՀՈՑԻ]
(Խաղերգ)

Ա

  Զայդ հո՛ղդ, որ ի յափդ ունիս,

  Ու գաղտուկ կուզես, որ պահես,

  Ասեմ, որ ի դուրս հանես

  Ու ամէն մարդոյ ցուցանես:

Բ

  Հոգի՛, ի յափիդ միջին,

  Ես ասեմ, թէ մո՛մ կայ ի ներս.

  Թէ չոր է` կակուղ ճմռէ,

  Հա՛ն ի դուրս եւ դու զինքն տես:

Գ

  Թուրքերէն սամա՛ն կասեն,

  Որ յափիդ միջին կու պահես

  Ամ բեր ու ցոյց տուր դու մեզ,

  Որ յետոյ ինձ չը մեղադրես:

Դ

  Զբամբա՛կն ի յափիդ ունիս

  Ու ասես, թէ մարդ չգիտէ,

  Զայդիկ, երբ յառաջ բերես,

  Նայ ասես, թէ լաւ կու գիտէ:

Ե

  Ասեմ, թէ լսես, եղբայր,

  Մի՛ վախեր, դու վստահ ասա.

  Այդ, որ ի յափիդ միջին,

  Է՛ մանած ՚ւ այլ իրք մի կայ:

Զ

  Զա՛յդ, որ ի յափիդ ունիս,

  Ես գիտեմ, որ ինքն է դիպա՛կ.

  Եւ զայդ ի մըտաց ասեմ,

  Որ ասես, թէ նա է գիտակ:

Է

  Դու փերթ մի քթե՛թ պահես

  Եւ ասես, թէ ես չգիտեմ.

  Յինէն դու գաղտ է՞ր պահես,

  Զի գիտես, որ ես լաւ գիտեմ:

Ը

  Բանիկ մի ասել կամիմ,

  Թէ մտիկ անես ու լսես.

  Մորթի՛ է յափիդ միջին,

  Թէ բերես ու մեզ ցուցանես:

Թ

  Զա՛յդ, որ ի ձեռիդ ունիս,

  Հանապազօրն կու մաշի.

  Թէ հանց, որ ի դուրս հանես`

  Նա լինի փերթիկ մի կաշի:

Ժ

  Զայդ քա՛րդ, որ յափդ ունիս,

  Չէ՛ կռուի, այլ է հաշտելի.

  Ձըգէ՛ զայդ ի քո ձեռացդ,

  Որ լինի սրտնիս թասալի:

ԺԱ

  Բանիկ մի ասել կամիմ`

  Վասն այդոր, որ դու կու պահես.

  Ցորեա՛ն է յափիդ միջին,

  Որ երագ յիւրմէն դու կուտես:

ԺԲ

  Հետ ապրիշումիդ, եղբա՛յր,

  Բան չունիս, զինքդ մի պահեր.

  Ձըգէ՛ զինքն ի քո յափէն

  Ու բնաւ իսկի մի՛ վախեր:

ԺԳ

  Զա՛յդ, որ ի յափիդ ունիս,

  Ես ասեմ` դու բեր ու ցոյց տուր.

  Զահմաթ ու ահ միտք արայ.

  Փա՛յտ ասեմ, շուտով մի ցոյց տուր:

ԺԴ

  Ճոթիկ մի թղթի՛կ ունիս

  Ու կասես, թէ մարդ չգիտէ.

  Ասեմ ու յայտնի առնեմ,

  Որ ասես, թէ լաւ կու գիտէ:

ԺԵ

  Ես` միրգ ի յափիդ ասեմ,

  Մի՛ պահեր, դու դարձիր ի յուշ.

  Ցոյց տուր զինքն, որ ես ուտեմ,

  Դու բերնովդ ասա, թէ. «Անո՜ւշ»:

ԺԶ

  Հարցուկ դու ընդե՞ր լինիս,

  Ու ասես, թէ բան կու գիտէ.

  Զոսկո՛րն ես ի յափդ առեր,

  Մի՛ պահեր, շուտով դու ձգէ:

ԺԷ

  Քաղցած դու ընդե՞ր կենաս,

  Երբ յափիդ միջին կայ քո հա՛ց.

  Զայդ կեր դուն ու ջուր խմէ,

  Որ չասես, թէ փորս է քաղցած:

ԺԸ

  Ես բան մի ասել կամիմ,

  Թէ չանես հետ ինձ ճոր ու նազ.

  Յիսնէ գաղտուկ է՞ր պահես,

  Երբ յափիդ միջին կայ քո մազ:

ԺԹ

  Յայս աստնւորիս վերայ

  Ես բերեմ քեզ բան մի վկայ.

  Բերես, երեւան հանես,

  Դու` արճի՛ճ ասես, թէ հոս կայ:

Ի

  Զա՛յդ իրքդ, որ ի յափդ ունիս

  Ու կուզես, որ դու զիս փորձես.

  Հըլո՛ւն ես գիտակ եղայ,

  Որ յափիդ միջին կու պահես:

ԻԱ

  Պղի՛նձ է, զոր գաղտ պահես,

  Ես կանուխ զինքն իմացայ.

  Զմատունքդ ի յառաջ պարզէ

  Ու զամէն դու յայտնի ասա:

ԻԲ

  Զապիկի՛դ ի յափդ ունիս

  Ու ասես, թէ ոք չգիտէ.

  Ասեմ ու յայտնի առնեմ,

  Որ ասես, թէ լաւ կու գիտէ:

ԻԳ

  Զոսկի՛դ ես ի յափդ առեր

  Ու յիսնէն ի գաղտ կու պահես.

  Հետ այդոր ով շատ դատեր`

  Նա յետոյ ի վայր մնացեր:

ԻԴ

  Թ՚ ապաշխարութիւն ուզես

  Ու կամիս դու կարգ մի յօշել.

  Բռնիկ մի բրդի՛կ ունիս

  Ու կամիս չուխեկ մի շինել:

ԻԵ

  Իրքուկ մի դժուար ունիս`

  Ի յափիդ միջին, թէ. «Գիտե՞ս».

  Ձո՛ւ է ի յափիդ միջին,

  Որ այնտեղ զինքդ կու պահես:

ԻԶ

  Ա՛ղբ ես ի ձեռիդ առեր.

  Մի՛ պահեր, շուտով մի ձգէ.

  Գիտե՛մ խոտելի իրքդ,

  Որ ոչ—ով յափըն չի պահէ:

ԻԷ

  Արծա՛թ է յափիդ միջին,

  Շատ հարկիս է քեզ, թէ գիտես.

  Մուրվաթ աւելի է քո,

  Թէ հանես ու մեզ ցուցանես:

ԻԸ

  Դու իրք մի ունիս առ քեզ

  Ու ասես, թէ զինքն ինձ ասա.

  Սապո՛ն է ի քո յափիդ,

  Ես շուտով զինքն իմացայ:

ԻԹ

  Այդ խո՛տ է ի քո ձեռացդ,

  Որ յերկրէ է ինքն բուսած.

  Ձգէ զինքն ի քո ձեռաց,

  Որ յայգէ եւ դաշտէ է հնձած:

Լ

  Մատանի՛դ ի յափդ ունիս,

  Այդ նշան է Սողոմոնի.

  Ամ բեր եւ ցոյց տուր դու ինձ,

  Որ ասեմ զիւր արմըցնի:

ԼԱ

  Զայդ իրքդ, որ պահել ջանաս,

  Այդ երկա՛թ է, հան երեւան.

  Կարծես, թէ դու մե՞ն ունիս,

  Զայդ ունի ամեն շինական:

 

107. [ԻՐ ՊԱՀՈՑԻ]
(Խաղերգ)

Ա

  Այդ հո՛ղդ, որ յափիդ ունիս

  Ու գաղտուկ կուզես, որ պահես.

  Ասեմ, որ ի դուրս հանես

  Ու ամէն մարդու ցուցանես:

Բ

  Հոգի՛, ի յաբիդ միջին

  Բռնածդ` մո՛մ ես,

  Հանէ ի դուս

  Դու եւ տես:

Գ

  Թուրք սամա՛ն կասեն,

  Որ յափիդ միջին կու պահես.

  Բեր ու ցոյց տուր,

  Որ յետոյ ինձ չմեղադրես:

Դ

  Զբամբա՛կդ ի յափիդ ունիս

  Ու կասես, թէ մարդ չի գիտէ.

  Ես գիտեմ, որ այլ իրք չէ

  Ու բամբա՛կ է:

Ե

  Ասեմ, թէ լսես, եղբայր,

  Մի՛ վախեր, դու վստահ ասա.

  Ա՛յտ, որ յափիդ ունիս`

  Մանա՛ծ է ու այլ իրք մի չկայ:

Զ

  Զա՛յտ, որ յափիդ ունիս,

  Ինքն` ժիպակ.

  Յայժմ` ասեմ,

  Որ ասես, թէ նայ գիտակ է:

Է

  Դու քիչ մի շորի՛կ ես պահեր

  Ու կասես, թէ մարդ չի գիտեր.

  Հէնց գիտենաս,

  Որ լաւ գիտակ եմ եղեր:

Ը

  Բանիկ մի կամիմ ասել

  Վասն այդ իրքդ, որ կու պահես.

  Մորթի՛ է ափիդ միջին,

  Թէ բերես ու մեզ ցուցանես:

Թ

  Ա՛յդ, որ ի ձեռաց միջին է,

  Հանապազօրն կու մաշես.

  Փերթիկ մի կաշի՛ է,

  Շալլա, թէ դուս բերես:

Ժ

  Զայդ քարի՛կդ, որ յափիդ ունիս,

  Չէ՛ կռիւ, այլ` հաշտելի.

  Ձգէ՛ ի ձեռացդ,

  Որ լինի սրտիկս թէսէլի:

ԺԱ

  Բանիկ մի ասել կամիմ

  Վասն այտ, որ դուն կու պահես.

  Ցորե՛ն է յափիդ միջին,

  Երրեակ յիւրմէն դուն ուտես:

ԺԲ

  Հետ յապրիշումի՛տ, եղբայր,

  Բան չունիս, զինքն մի՛ պահեր.

  Ձգէ՛ ի քո յափէտ

  Ու բնաւ իսկի մի վախեր:

ԺԳ

  Զայտ իրքտ, որ յափիդ ունիս,

  Ես ասեմ, դու բեր ու ցոյց տուր.

  Քեզ զահմաթ է,

  Փա՛յտ է, շուտ մի ցոյց տուր:

ԺԴ

  Ճոթիկ մի թո՛ւղթ ունիս

  Ու կասես, թէ ոչ—ոք չի գիտէ.

  Ասեմ ու յայտ առնեմ,

  Որ ասես, թէ ի՜նչ գիտակ է:

ԺԵ

  Այտ միրքդ ի յափիդ, ասեմ,

  Մի՛ պահեր դու ի յուշ.

  Ցո՛յց տուր. եմի՛շ է.

  Ես ուտեմ, որ ասես, թէ. «Ի՜նչ անուշ է»:

ԺԶ

  Հարցունք դու ընդէ՞ր լինիս

  Ու ասես, թէ բան չգիտէ.

  Զոսկո՛րդ, յոր ափիդ ունիս,

  Ի ձեռացդ ի վայր դու ձգէ:

ԺԷ

  Քաղցած դուն է՞ր կենաս,

  Երբ յափիդ միջին քո կա հա՛ց.

  Զայտ կեր ու ջուր խմէ,

  Որ չասես, թէ փորս է քաղցած:

ԺԸ

  Ես գիտեմ, դուն չես ասեր,

  Կանես մեզի նազ.

  Գաղտուկ ի յիսնէ ես պահեր,

  Յափիդ մէջն կա քո մա՛զ:

ԺԹ

  Այս աստընվորի վերայ

  Ես բերեմ քեզի վկայ.

  Դու զնա հանէ ի դուս,

  Ես ասեմ քեզ, թէ արճի՛ճ կա:

Ի

  Զայտ իրքդ, որ յափիտ ունիս,

  Կասես ու զիս կու փորձես.

  Հլո՛ւն է, իմացա,

  Որ դու կու պահպահես:

ԻԱ

  Պղի՛նձ է, որ դու պահեր ես.

  Բա՛ց ձեռդ ու յայտնի ասայ մեզ:

ԻԲ

  Զապիկի՛դ, որ յափիդ ունիս,

  Քեզ ասեմ ես,

  Որ ասես, թէ. «Ի՜նչ լաւ գիտակ ես»:

ԻԳ

  Զոսկի՛ն ի յափդ ես առեր

  Ու յիսնէ կաղտուկ կու պահես.

  Հանէ՛, ցուց տուր ու տուր մեզ,

  Որ ասեմ. «Աստուած օրհնէ զքեզ»:

ԻԴ

  Մի՞թէ ապաշխարող ես.

  Բռնիկ մի բո՛ւրթ ունիս,

  Որ թէ կամիս` չուխէկ մի շինես

  Ու դուն հագնիս:

ԻԵ

  Դու գիտե՛ս` քո յափինդ ինչ է.

  Ես, չի տեսած, գիտեմ, որ ձո՛ւ է:

ԻԶ

  Ի ձեռինդ ունիս ա՛ղբ,

  Ձգէ՛ ի վայր,

  Որ չանեմ քեզ խաղք:

ԻԷ

  Այտ ձեռինդ է թաթ

  Ու միջինն` արծա՛թ:

ԻԸ

  Ձեռունքդ է խփած

  Ու մէջն սապո՛ն կա պահած:

ԻԹ

  Ձեռքդ ինչ է, որ հոտէ,

  Ես գիտեմ, որ խո՛տ է:

Է

  Ես ասեմ յայտնի,

  Ձեռինդ է մատանի՛:

ԼԱ

  Ձեռքդ կա պահած,

  Վասն է՞ր ես կասկած,

  Երկա՛թ ասեն նմայ,

  Զի բազմաց է վկայած:

 

108. [ԻՐ ՊԱՀՈՑԻ]
  (Խաղերգ)

Ա

  Զկաղամա՛րդ, որ ի յափդ ունիս,

  Բեր, գրեմ զայդ-բեն, որ ունիս.

  Երթայս թպրանոց նստիս

  Ու կամար վիճակս ուսանիս:

Բ

  Զա՛յդ, որ ի մեզէ կու տաս`

  Ղարանֆի՛լ է մէջն ի յափիդ.

  Երբ զայդ ինձ արժան տեսար,

  Դու հասնիս սրտիդ մուրատին:

Գ

  Զա՛յդ, որ ի ձեռիդ ունիս,

  Ես ասեմ, դու ինձի լսէ.

  Մարգարի՛տ է յափիդ միջին,

  Հա՛ն, ցըցուր, ի՛նձ պարգեւէ:

Դ

  Բանիկ մի ասեմ քեզի,

  Ո՛ւնկն դիր, մըտօք լսէ դու.

  Զթորո՛ւնճդ, որ ի յափդ ունիս,

  Գողունի է, զինքն պահէ:

Ե

  Լիմո՛ն է յափիդ միջին,

  Որ ըզհոտն անուշ կու գովեն.

  Դու է՞ր ի յափիդ պատես,

  Չգիտե՞ս, որ ես գտանեմ:

Զ

  Զա՛յդ, որ ի ձեռիդ ունիս,

  Հոտն անուշ ի յիս կու բուրեն.

  Խո՛ւնկ ընդունելի է Աստուծոյ,

  Աստուծոյ առջեւ կու ծխեն:

Է

  Զա՛յդ, որ ի ձեռիդ ունիս,

  Ու կասես, թէ. «Ո՞վ գիտէ»:

  Շաքա՛ր է յափիդ միջին,

  Ձեռնէդ հան, դու ծամէ:

Ը

  Մէկ իրք մի դժար ունիս,

  Որ մարդիք բնաւ ոչ գիտեն.

  Սեւ ու բոլոր է ինքն,

  Որ տաքտե՛ղ, անուն կասեն:

Թ

  Մէկ իրք մի պայծառ ունիս,

  Ու յափիդ մէջն կու պահես.

  Նա վա՛րդ անթառամ է դայ,

  Կու վախեմ, թէ թառմեցընես:

Ժ

  Զա՛յդ իրքդ, որ ի յափդ ունիս

  Ու կասես, թէ. «Ինձ է զուվաթ».

  Սեւ ձո՛ւթ է յափիդ միջին,

  Որ ի նաւի կառնեն ղալավաթ:

ԺԱ

  Ճոթիկ մի թեպրի՛կ ունիս

  Ու կասես, թէ. «Մարդ չգիտէ».

  Հանէ՛, ցըցուր ի յայտնի,

  Որ ասեն, թէ. «Ինչպէ՜ս կու գիտէ»:

ԺԲ

  Զա՛յդ, որ ի ձեռիդ ունիս,

  Ծաղի՛կ է, հանէ երեւան.

  Քանի՞ կու պահես ի ձեռդ,

  Հանէ դուրս, որ յամէն յիմանան:

ԺԳ

  Ես նո՛ւռն ի յափիդ ասեմ,

  Մի՛ պահեր, դու դարձիր ի յուշ,

  Կտրէ զինքն, որ ես ուտեմ,

  Դու բերովնդ ասեայ, թէ. «Անո՜ւշ»:

ԺԴ

  Եղբա՛յր, քեզ բան մի ասեմ,

  Դու քաղցեալ ես, ես յիմացայ.

  Ըզմի՛սն ես ի ձեռդ առեր,

  Կու պահես, որ մարդ չիմանայ:

ԺԵ

  Չաշտայ կու շինեն մտրուպքն

  Ու կապեն ըզլա՛րն ի վերայ.

  Դու յէ՞ր գողացար զայն լարն,

  Որ յափիդ մէջն կերեւնայ:

ԺԶ

  Հոգի՛, ի յափիդ միջին

  Ես ասեմ, թէ մազթա՛գ է այդ.

  Մեր քրիստոնեայ ազգին

  Չի՛ վայելեր, որ զինքն պահէ:

ԺԷ

  Զեղե՛գն ես ի ձեռդ առեր,

  Կու պահես, թէ գիր կու գրէ.

  Հանէ՛ զինքն, ի դուրս ձգէ,

  Չլինի` որ ձեռքդ խայթէ:

ԺԸ

  Կանանչ ու կարմիր պօյան

  Լեղակին միջէն կելանէ,

  … … … … … … … …

  Ի յափիդ միջէն դուրս հանէ:

ԺԹ

  Կո՛ւտն, որ պահեցիր գաղտուկ,

  Գիտացիր` թէ ես չիմացա՜յ.

  Հանէ՛, ի յառաջ ածէ,

  Որ տեսնունք, թէ ի՞նչ կուտ է նա:

Ի

  Հաւասար ժողովեմ այսօր

  Գունզգուն ծաղկունք զինչ որ կայ.

  Երթամ ու շատ իրք ծաղկեմ,

  Այդ լօ՛վդ ի մէջ յափիդ կայ:

ԻԱ

  Զայդ որ դու պահած ունիս,

  Այդ` սիսէ՛ռ, հանէ՛ երեւան

  Ու տար, կերակուր շինէ,

  Որ ժողովս յամէն լիանան:

ԻԲ

  Ելայ ես, ի քեզ եկի,

  Թէ հարկիս առնես դու ինձի.

  Պակլա՛ ես բերեր յառաջ

  Ու կասես, թէ. «Կե՛ր, սիրելի»:

ԻԳ

  Զայդ ո՛սպդ, որ ի ձեռդ ունիս,

  Կերակուր է ճգնաւորաց.

  Լից ջուր եւ աղիկ եփէ

  Ի պահոցն քառասնորդաց:

ԻԴ

  Տառչի՛ն է յափիդ միջին,

  Որ անուշ հոտն յիս կու բուրէ.

  Դու հա՛ն ի յափիդ միջէն

  Ու ինձի բեր` մէզայ պարգեւէ:

ԻԵ

  Արեւն, եղբա՛յր, ի Խոյն մտնու

  Կամ ի Ցուլն յառաջ մօտենայ,

  Ժա՛մ է ցանել զայդ կորե՛կդ,

  Որ յափիդ մէջն կու լողայ:

ԻԶ

  Հոգի՛, զյափիդ միջին

  Ես յայտնեմ, դու ինձի լսէ.

  Տաճիկն … … … … … … … …

  … … … … … … … …

ԻԷ

  Եղբա՛յր, ինձ մտիկ արայ,

  Ըզքո ծածուկն յայտնի դաւանեմ,

  Գխտո՛ր է յափիդ միջին,

  Տուր զայն ինձ, որ թէնէք եփեմ:

ԻԸ

  Աշնան ժամանակն որ գայ,

  Երբ Կշիռն մտանէ արեւն,

  Զերկիրն վարեալ ցանեն

  Զայդ գարի՛դ, որ մէջ աբիդ է:

ԻԹ

  Պարտէզ մի շինէ դու քեզ,

  Բարելի տնկօք զարդարէ,

  Սխտո՛րդ, որ ի յափիդ ունիս,

  Տար ի մէջ պահջին սերմանէ:

Լ

  Այս աստնվորիս վերայ

  Քեզ ասեմ բանիւ մի վկայ.

  Որ այդ` յափիդ միջին`

  Ես յայտնի ասեմ, շի՛պ է նայ:

ԼԱ

  Զայդ ա՛ղդ, որ ի ձեռդ ունիս,

  Համեմիչ է այդ ամենի.

  Սորա օրինակ բերեմ

  Զինչ աղօթքըն սուրբ կու լինի:

 

109. ՈՂԲ Ի ՎԵՐԱՅ ՄԱՆԿԱՆՑ ՏՂԱՅՈՑ ԴԵՌԱԲՈՒՍԻՑ ԵՒ ՍՏԸՆԴԵԱՅՑ

(Մայր)

Եկա՛յք, սիրելիքս ամէն,

Զեղկելի գերիս ողբացէք.

Վասն այս ողբալոյս պատճառն,

Կաղաչեմ, զիս մի՛ մեղադրէք:

 

Քոյրք ՚ւ եղբարք, դուք միտ դրէք,

Զձեզ խնդրեմ` ինձի լըսեցէք.

Հետ իմ սիրական որդւոյս,

Զենեհար, զիս մի՛ բաժանէք:

 

Ա՜յ իմ սիրական եղբարք,

Իմ որդուս դուք գին կըտրեցէք.

Զհոգիս իմ որդուս փոխան

Ես կու տամ` զորդիս գընեցէք:

 

Ա՜յ իմ աննըման որդի,

Մէկ խօսէ` ո՞ր տեղըտ ցաւի.

Շուտով քեզ հէքիմ բերեմ,

Ճար անեմ, որ ցաւտ անցանի:

 

Ա՜յ իմ գեղեցիկ որդի,

Քո օրերտ արեւ նըմանի.

Այսօր հանց խաւար պատեց,

Որ բընաւ իսկի չերեւի:

 

Ա՜յ իմ նազելի որդի,

Գեղեցիկ ծաղիկ նըռնենի.

Այսօր տերեւաթափ եղար,

Գոյնըտ քո դարձաւ մեռելի:

 

Ա՜յ իմ սիրական որդի,

Նորաբոյս քաղցր արմաւենի,

Հանցեղ չորացեր այսօր,

Որ բնաւ իսկի չերեւի:

 

Ա՜յ իմ պատուական որդի,

Դու բոլոր կանանչ վարդենի,

Երբ ըզքեզ այդպէս տեսայ,

Թող երկու աչքըս խաւարի:

 

Ա՜յ իմ պատւելի որդի,

Փեսութեան էիր արժանի.

Այսօր հարսանեացդ փոխան`

Կըտաւօք ըզքեզ պատեցին:

 

Ա՜յ իմ գեղեցիկ որդի,

Դու էիր ումէտ իմ սըրտիս.

Այսօր զքեզ ծոցոյս առին,

Քաղեցին զիմ շունչս ու հոգիս:

 

Ա՜յ իմ սիրական ձագուկ,

Գեղեցիկ ոսկի աղաւնի.

Այսօր խոցեցաւ սըրտիկս,

Որ ըզքեզ ձեռացս թըռուցին:

 

Ա՜յ իմ ճարտարախօս որդի,

Քաղցրաձայն` նըման տատրակի.

Այսօր հանց կապեր լեզւակդ,

Որ բընաւ իսկի չի խօսիր:

 

Ա՜յ իմ սիրական գառնուկ,

Իմ ճարակ հոգոյս ու հոգի.

Ես այլ կու մեռնիմ հետ քեզ,

Չե՛մ մընար յերկիրս կենդանի:

 

(Որդի)

Ա՜յ խեղճ, ողորմելի մարիկ,

Քանի՞ լաս ողորմ ու գերի.

Գընայ, համբեր տուր սըրտիտ,

Թէ չէ` քեզ դիժար կու լինի:

 

Հայի՜ֆ, որ խըղճուկ մեռայ,

Չի հասայ սըրտիս մուրատին.

Շատ հասրէթ կայր իմ սըրտին,

Ամենէն մահրում մընացի:

 

Բայց ես աղաչեմ ի քէն,

Հարազատ մարիկ ցանկալի.

Բանիկ մի խնդրեմ ի քէն,

Թէ խօսքունքս ի քեզ անցանի:

 

Զաղքատս եւ զպանդուխտս երկրի

Կերակրես անձանձրանալի,

Տըրօք եւ ողորմութեամբ

Զիս յիշել տաս պատարագի:

 

Յոյս` Աստուածածին անես,

Բարեխօս է նա միշտ բարի.

Եւ զիւր միածին որդին

Աղաչէ, որ մեզ ողորմի:

 

110. ՈՂԲ Ի ՎԵՐԱՅ ԿՏՐԻՃ ՄԱՆԿԱՆՑ ԻԲՐ ԹԷ Ի ԲԵՐԱՆՈՅ ՄԵՌԵԼՈՅՆ

(Որդին ասէ)

Զայս ի՞նչ ի խոր խոցեցայ,

Որ գըլխակս իսկի խելք չի կայ.

Ո՛չ խօսք մի խօսել կարեմ,

Զիմ ամէն բանքըս մոռացայ:

 

Մարի՛կ, ե՛կ, զիմ հալըն տես,

Որ կըրակ ընկեր սիրտս ի ներս.

Իմ հեքիմըն դու եղիր,

Որ զիմ ցաւըս լաւ դու գիտես:

 

Ա՜յ իմ սիրելի մարիկ,

Բեր ձեռքըդ, սըրտիս խոցըն տես.

Լաւանալու ճար մի արէ,

Որ չելնեմ մանուկ արեւուս:

 

Գըլխակս ի ծընկանդ առնես,

Պահ մի լաս, պահ մի հառաչես.

Մի՛ լար, մի՛ ելներ աչիցդ,

Գամ երազտ, որ զիս տեսանես:

 

Կու լամ, ես ըզիս կու լամ,

Որ չըկայ խըղճուկ ինձ նըման.

Շատ հասրէթ կայր իմ սըրտիս,

Ամենէն մահրամ կու մընամ:

 

Հայի՜ֆ իմ կէնճ արեւուս,

Որ շուտով ելայ յաշխարհէս.

Ներքեւ հողէրուն մըտայ,

Զատւեցայ հօրէս ու մօրէս:

 

Ափսո՜ս, որ խըղճուկ մեռայ,

Չի հասայ սըրտիս մուրատին.

Ողորմ ու լալի եղայ,

Հեռացայ ամէն սիրելոյս:

 

Ա՜յ իմ սիրական մարիկ,

Նըշանել զիս կու կամէիր.

Այսօր հարսանեացդ փոխան`

Գերեզման բերիր, իջուցիր:

 

Ա՜յ իմ լալագին մարիկ,

Հասրէթիտ զքեզ չի հասուցին.

Այսօր ի ձեռացդ առին,

Քո սրտիկդ ի խոր խոցեցին:

 

Մարի՛կ, ինձ հալալ արէ,

Որ կերայ աղ ու հաց հետ քեզ.

Այսօր քեզնէ կու զատիմ,

Այլ զերեսըդ ո՛չ տեսանեմ:

 

Զայս մայրն ասէ

 

Ա՜յ իմ սիրելի որդեակ,

Այդ որպէս ցաւ դիպաւ քեզի.

Գեղեցիկ գոյնն երեսիտ

Դեղնեցաւ որպէս մեռելի:

 

Այդ ծով—ծով աջերըդ քո,

Որ լուսով էր խիստ ցանկալի.

Այսօր ի՞նչ եղէր, որդեա՛կ,

Չի՛ նայիր մէկիկ մի ինձի:

 

Այդ սիրուն բերանըդ քո

Եւ լեզուտ նման պիւլպիւլի.

Հիմիկ ի՞նչ եղեւ, որդեա՛կ,

Մէկ մի չե՛ս խօսիր հետ ինծի:

 

Ա՜յ իմ գեղեցիկ որդի,

Փեսութեան էիր արժանի.

Այսօր հարսանեացդ փոխան

Կըտաւօք ըզքեզ պատեցին:

 

Ա՜յ իմ սիրական որդեակ,

Դու էիր ումէտ իմ սըրտիս.

Այսօր ըզքեզ ծոցոյս առին,

Զիս առանց որդի թողուցին:

 

Սըրտիկս արիւնով լըցիր

Եւ պօղպատ սըրով խոցեցիր.

Ինձնէ հեռացար, որդեա՛կ,

Զիս քենէ կարօտ թողուցիր:

 

Ես զքեզ ինչպէ՜ս պահեցի,

Նա շողոյն, ցըրտուն ծածկեցի.

Այլոց նազելի ցուցի,

Մի՞թէ այս աւուրս պահեցի:

 

Ո՜վ մայր Աստուծոյ բանին,

Դու միջնորդ ես մարդկան ազգի,

Իմ որդեակս ի քեզ յանձին,

Պըսակաց արա արժանի: