[ԺԶ]
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ
ԽՆԴԻՐՔ
Եւ
ասին
մեզ,
թէ
տարին
մի
յառաջ
քան
զգալուստն
մեր
Վէնէտիքնին
զԵզուիդնին
արտաքսեալ
վարեցին
ի
քաղաքէն
վասն
բազում
պատճառաց.
զի
են
կարգաւորքն
այն
խռովեցուցիչք
եւ
շփոթողք։
Զոր
նոքա
բարկութեամբ
գնացին
առ
Փափն
գանգատ.
եւ
նա
գրեց
Վէնէտիկցոցն
որ
ընդունին
զնոսա
[1]
եւ
զեկեղեցիսն
տան
ի
ձեռս
նոցա։
Իսկ
նոքա
չար
եւ
լիրբք,
պըռի
եւ
պիզմ
մարդիկ
են.
զի
ծովեզերացիք
եւ
եալուի
մարդիքն
բնական
սոպր
եւ
անհնազանդ
են.
ընդդէմ
դարձան
Փափին։
Յետ
բազում
զրուցաց
եւ
թղթոց՝
ղրկեց
իրիցնուն
ամէնին,
որ
քահանայագործութիւն
չառնեն,
ոչ
կարգ,
ոչ
եօթն
խորհուրդ
եկեղեցոյ
կատարեն։
Եւ
նոքա
երկեան
ի
բանադրանացն
եւ
փախեան.
եւ
այլ
պէզիրկան
կամ
մարդ
չիշխէր
մտնել
Վէնէտիք.
ոչ
կէմի
գայր։
Յայնժամ
իշխանն
քաղաքին
յոյժ
բարկացեալ
սրտմտութեամբ
հրամայեաց
հեծել
ժողովել
եւ
Սա
Մարքոյին
մօյտանն
արծթէ
խազուխնի
զարկին
եւ
ոսկի
զընծըլով
հիւսեցին
[2]
իբր
զչաթանն
եւ
մէջն
ոսկի
արծաթ
լցին
եւ
փողոցնին
փող
հնչեցուցեալ
եւ
տալալնին
կանչէին
թէ
ով
գա[յ]՝
լաւ
հախ,
այլ
եւ
պարգեւս
տամ։
Եւ
այսպէս
ժողովեցան
ազգ
եւ
ազինք
բազում
յոյժ։
Զայն
լուեալ
Փափն,
եւ
նա
եւս
հրամայեաց
զօրաժողով
լինել.
եւ
իբրեւ
ետես
թէ
Վէնէտիկուն
բազում
է
եւ
առաւել,
գրեաց
գիր
առ
թագաւորսն
քրիստոնէից
եւ
առ
իշխանս
եւ
մեծամեծս,
այլ
եւս
Ալամանաց
կայսրն,
գալ
հասանել
յօգնութիւն
(ընդդէմ)
հպարտացեալ
գոռոզին.
եւ
առ
հասարակ
ամենեքեան
առաքէին
Փափին
օգնութիւն,
հազարք
հազարաց
եւ
բիւրք
բիւրուց
[3]
։
Զոր
իմացեալ
իշխանն
տուքս՝
երկեաւ,
զի
գիտէր
որ
չկարէր
դէմ
կալ
հզօր
թագաւորաց.
ապա
չարն
վատ
խորհուրդ
արարեալ
անաստուածաբար
ընդդէմ
[4]
օրինաց
առաքեաց
առ
խոնթքարն
Տաճկաց
եւ
ասէ
թէ
Յարեան
ի
վերայ
իմ
ամենայն
թագաւորք
եւ
իշխանք
եւ
չիք
ինձ
այլ
հնար,
բայց
թէ
քակեմ
ես
զուխտն
եւ
զդաշինս
իմ
որ
ընդ
նոսա,
եւ
ընդ
ձեզ
արարից
ուխտ
եւ
սէր.
արդ
աղաչեմ
զքեզ
առաքեա
ինձ
այժմ
փութով
ՃՌ
հոգի.
եւ
ես
մաշեցից
զնոսա
ի
սուր,
եւ
զերկիր
նոցա
ի
ձեռս
ձեր
մատնելով
մատնեցից։
Իբրեւ
դեսպանքն
[5]
հասին
ի
Ստամպօլ
եւ
զգիրս
տվին,
խօնթքէրն,
վէզիրնին
եւ
ամենայն
իշխանքն
մեծամեծօք
հանդերձ
ցնծացեալ
բերկրեցան
եւ
ձայն
խնդութեան
եւ
ուրախութեան
տային.
եւ
աւետիս
[6]
տային
ասելով,
թէ
Օրս
այս
մեծ
է
եւ
երեւելի,
զի
ահա
մատնեաց
Աստուած
զքրիստոնեայս
ի
ձեռս
մեր.
կատարեցաւ
բանն
Մէհմէտի,
զի
ահա
առնումք
զխզըլ
ալման.
եւ
խոյս
տվեալ
միմիանց
խրախոյս
բարձին
եւ
գրեցին
հրովարտակ
ի
Պօսնայու
պէկլէրպէկին
եւ
ի
Պէլըրղատ,
ի
Սիլիսդրայ
եւ
ամենայն
Ուռումէլի,
Պուլղարք
եւ
ծովեզերայքն,
Սէլէնիկ
եւ
այլ
տեղիս,
այլ
եւ
յայնկոյս
ի
Մաղրապ,
ի
Մսըր,
Ռատօսն
մեծ
եւ
ի
Կիպրոս
եւ
որ
շուրջ
եւ
հուպ
մերձակայք
եւ
սահմանակիցք
էին
Ֆռանկացն,
զի
փոյթ
ընդ
փոյթըն
ժամանեալ
հասցեն
ի
Վէնէտիկ,
աւելի
քան
զերկոտասան
բիւր.
այլ
եւ
առաքեաց
նամակ
տուքին,
թէ
Ահա
առաքեցի
քեզ
օգնական
երկոտասան
բիւր՝
քո
դրամով
այժմ
վաղվաղակի.
եւ
ես
զկնի
գամ
ՃՌ
զօրօք
իմով,
արքունի
գանձովս
իմով.
քանզի
կամէին
տիրել
Ֆռանկաց
աշխարհին։
Բայց
Աստուած
ոչ
յաջողեաց,
այլ
Աստուած
ցրուեաց
զխորհուրդս
ամբարտաւանից
եւ
հեթանոսաց։
Քանզի
լուաւ
թագաւորն
Սպանիու
եւ
թագաւորն
Ֆրանցիու
եւ
այլ
մեծամեծ
իշխանք,
թէ
յարեաւ
ի
վ[ե]րայ
քրիստոնէից
եօթնագլխեան
վիշապն
եւ
Վէնէտիք
որ
է
բանալի
եւ
մուտ
Ֆռանկաց
երկրին.
եւ
թէ
ապստամբեցաւ
եւ
տուքն.
ի
խոր
խոցեցան.
եւ
փութով
հրեշտակ
առաքեցին
առ
Փափն,
մեղադրելով
նմա
թէ
այտ
ինչ
բան
եղեւ,
որ
մեծ
աղմուկ
եւ
խռովութիւն
եկն
աշխարհս
մեր.
կամիք
զմեզ
մատնել
ի
ձեռս
թշնամեաց.
եւ
թէ
ոչ
հաշտիս
ընդ
Վէնէտիք,
կորեաւ
թագաւորութիւնն
մեր
եւ
եղեւ
բաժին
անօրինաց։
Իսկ
Փափն
լուեալ
զայս
լուրս
բօթալի,
անկաւ
[7]
ի
մեծ
սուգ,
որպէս
հովիւ
հոգեւոր.
զղջացաւ
իբրեւ
փոշէման
եղեալ
արածին
եւ
պատերազմին.
եւ
գրեաց
առ
նոսա
թէ
Որպէս
կամիք
այնպէս
արարէք,
միայն
թափեցէք
զերկիրս
ի
ձեռաց
այլազգեաց
[8]
։
Ապա
Ալամանաց
մեծ
իշխանն
որ
սահմանակից
էր
եւ
սիրելի
Վէնէտիքու
տուքին,
այլ
իշխանօք,
որ
բազում
աղերսանօք
եւ
աղաչանօք
հազիւ
կարացին
համոզել
եւ
դարձուցանել
ի
հաշտութիւն.
եւ
առեալ
տարան
առ
Փափն
որ
խոնարհեալ
եպագ
զաջն.
եւ
նա
օրհնեաց
զնա
եւ
զքաղաքն.
եւ
քահանայից
հրաման
ետ
գնալ։
Եւ
եղեւ
ուրախութիւն
մեծ
եւ
խաղաղութիւն
աշխարհն
Ֆռանկաց։
Իսկ
զօրքն
Տաճկաց
որ
արագընթաց
վաղէին
իբր
ի
հարսանիս,
իբրեւ
լուան
զհաշտութիւն՝
ամօթալից
յետս
դարձան։
Փառք
Աստուծոյ։
Զի
Վանատիք
[9]
այնպէս
պերճ
եւ
մալով
է,
որ
մէկ
օրն
մալի
ուժով
կարող
է
ԾՌ
հոգի
դնել
եւ
Շ
խատրղայ
ծովն
հանել.
ամէն
ղատրղա[յ]
ԲՃ
ճանկչի
դնել
արաղեասախովն.
եւ
ինքն
յումէքէ
ոչ
երկնչի,
զի
շուրջ
զքաղաքաւ
ծով
է.
միայն
Ալամանու
աշխարհէն
սակաւ
մի
ահ
ունի,
զի
մօտ
է,
լեռներն
կ՚երեւնայ։
Եւ
ասին
թէ
Սա
Մարքոյին
ժամուն
խազնին
եւ
Ճէնովու
քաղքցոց
նման
փարթամ
եւ
հարուստ
չկայ
այլ
տեղ։
Քանզի
հզօր
թագաւորն
Սպանիու
բազում
անգամ
փոխ
առնու
Ճէնովուն
գանձ։
