Ուղեգրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

[ԻԲ]  ԿՈՂՈՍԷՈՆ ԿԱՄ ՓՂԵՒԵԱՆ ԱՄՓԻԹԷԱՏՐՈՆ

Եւ կայր սարայ մի այլ, մեծ եւ լայնանիստ, բոլորակ որպէս խութի, բարձրութիւնն տասն մարդապօյ. եւ մէջն ամէն տներ կայր. եւ օտանի բոլորն երկու, երեք տակ մինչեւ ի վերն. եւ ամէն սպիտակ մէրմէր էր. եւ ասին թէ այստ զբօսնուին [1] ամենայն թագաւորքն առաջին. զի մէջն այժմ գազանք պատառողք էին. զոր եւ աստ ասեն գազանաց արկեալ զԻգնատիոս [2] ։ Այլ եւ տեսաք զսարան Կոստանդիանոսի սուրբ թագաւորի. յոյժ գեղեցիկ եւ վայելուչ բարձր տեղ[ւ]ոջ, բայց կէսն փլել էր։ Եւ մերձ եկեղեցուն էր տունն Պիղատոսի որպէս դարպաս, մեծ եւ բազմայարկեան, զոր փլած էր եւ խոտնոց արած ձիոց եւ երիվարաց։ Եւ կայր խաչաձեւ ճանապարհ. ի վերայ չորս կողմն չորս հսկայք մեծամեծք. եւ առաջի նոցա աղբիւրք, որ [3] ի ձեռս իւրեանց ունէին արմաւենիս, այլքն ձիթենիս եւ զայլ ծաղիկս եւ ժժմունս, զոր յառաջ պաշտէին դեռ եւս կռապաշտիցն մնացեալք։ Եւ կայր երկու սիւն մեծ մարմարէ, որպէս Ստամպօլայ Արվատ պազարին. միոյն վ[ե]րայ սուրբն Պետրոս բանալին ի ձեռն, եւ միւսն սուրբն Պօղոս ազնիւ սփետրէ ոսկէջրած, հեռու ի միմիանց [4]. մինն ի մէկ դուռն պարսպին, եւ միւսն ի միւսն, որ հեռաստանէ փայլ զփայլի տային [5] ։

Եւ Հայոց եկեղեցոյ անունն Սանթա Մարիայ Էրիբչիցքա, որ է Մարիամ Եգիպտացի։

Եւ օր մի անցաք ի այն կոյս գետոյն միւս կողմն, զի այս ամենայն զոր գրեցաք՝ կէս քաղաքն էր։ Եւ տեսաք եկեղեցի մի զարմանաշէն Ցիցիլայ անուն, որ է Կիկիլիայ [6] կոյսն, յոյժ փարթամ եւ հարուստ ժամ. քառսուն մեծ կանթեղ համրեցաք արծաթիս. եւ երեսուն շամտան եւ ամէն շամտանի ներքեւ մին մին արծաթի սկուտեղ. եւ ի գետնափոր յայրն մարմին էր սրբոհոյ կուսին, ներքեւ սեղանին, սաֆի սօմախի մարմարով զուգած որ կարծէր մարդ թէ փայլուն հայելի էր։ Եւ այլ բազում շէնս եւ նկարս տեսաք, զոր ոչ արկաք ընդ գրով վասն չձանձրանալոյ կարդացողաց եւ լսողաց։ Եւ անտի գնացաք ի վանքն ուր զՊետրոս խաչեցին, որ էր մեծ եւ փառաւոր եկեղեցի ի բարձրաւանդակ տեղ[ւ]ոջ. եւ անտի ամենայն քաղաքն որպէս խնծոր կ՚երեւէր։ Եւ մտեալ ի ներս տեսաք բազում շինուածս. եւ մտեալ ի խաչելութեան տեղն ԺԲ աստիճան ի խոնարհ. եւ էր որպէս թուրպայ կամարով. եւ դրսէն սներովք զարդարեալ. եւ դեռ այն երկու սիւնն կայր, որոյ վ[ե]րայ խաչեցին զնա. զոր անկեալ ի վերայ երեսաց աղօթեցաք երկրպագութեամբ. եւ մեղաց թողութիւն խնդրեալ մեզ եւ մեր ծնօղաց՝ դարձաք ի տուն։

Եւ այլ օրն եկաք ի վանքն Բարթողիմէոսի առաքելոյ, եւ անդ աղօթեցաք եւ մեղաց թողութիւն խնդրեցաք մեզ եւ մերոցն. եւ ելաք ի սեղանն ուր կայր մասն սուրբ մարմնոյն ի մէջ մէրմէրի սընտըկին, երկաթով պարապնտած. եւ գիշեր եւ ցորեկ արծթէ կանթեղ կու վառէր ի վ[ե]րայ։ Եւ մերձ այս վանիցս՝ հուպ միմիանց չորս վանք կայր, մի քան զմի գեղեցիկ։ Եւ այլ բազում վանորայք եւ եկեղեցիք կային, զորս ոչ կարացաք գրել եւ ոչ գնալ։

Եւ այլ յառաջ կայր եկեղեցի մի մեծ՝ Այա Սոֆու նման, ի մեծ մօյտանն, զոր ունէր հաստ սըներ եւ երկայն։ Եւ նետաձիգ մի այլ առաջ գնացեալ տեսաք աղբեր մի շատրվան, որ իբրեւ զգետ շըշնչայր. եւ կային մերձ աղբիւրն երկու մատակ առիւծք, որ ի բերանոյ նոցա բխէր յորդ ջուր. եւ կոփած էր մին կողմն քարէն մեծ եւ մօրվաւոր զՄովսէս մարգարէն, եւ միւսէ՝ զԱհարոն։ Եւ հանդէպ նմին եկեղեցի մի ազնիւ՝ Երուսաղէմայ սուրբ Յարութեանն նման, շէնքն, ձեւն եւ օրինակն. եւ ի միջի նոցա տեղիք սուրբ գերեզմանին եւ նկարքն ոսկէգիր։



[1]            սբօսնուին

[2]            զինքնատիոս

[3]            զոր

[4]            ի միանց

[5]            փայլսփայլն

[6]            կիկլիայ