Ուղեգրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

[ԼԳ]  ՀԱՆԴԷՍՔ ԶԱՏԿԻ

Եւ կայ մեծ եկեղեցի մի սուրբ Յակոբ առաքելոյն Զեբեթեայ. եւ առջեւն մեծ մօյտան, ուր Սպանիու թագաւորին էլչին կու կենայ. եւ ամէն տարի զատկի գիշերն մինչ ի լոյս մեծ շէնլիք կու լինի եւ տօնանմայ եւ շօհրաթ։ Զի ամիս մի յառաջ պատրաստութիւն կու տեսնուն, բերթեր զանազան եւ խուլայք. խազուխնի զարկին քանի հազար եւ վրան ամէն ֆէնէր. եւ պատերն ամէն շուկին խումաշով եւ չուխով զարդարած, ծառեր եւ ճղեր կանգնեցուցած. եւ փողոցէ փողոց բարակ թէլ պղնձէ անցուցած. նոյնպէս պատուհանից պատուհանս՝ ԺԴ, ԺԵ տեղ։ Մէկ թէլին վ[ե]րայ շինեցին մեծամեծ վիշապք դէմ յանդիման վասն կռվի, եւ միւսն [1] կազմեցին ձիաւորք, զմրախնով եւ րըմպով, եւ այլն ծովային կենդանիս. եւ զկնի ամենայնի ի վերայ բարձր ձողի [2] զսատանայ շինեցին կանգուն եւ դժոխոց բանալին ի ձեռին. եւ այնպէս դէմ նորա Գաբրիէլ հրեշտակապետն գեղարդով։ Իսկ կանթեղք զանազան եւ ազգի ազգի գունովք՝ իբրեւ զաստեղս երկնից բազմութեամբ էին պայծառացեալ, մի քան զմի գեղեցիկ. նաեւ ի կանթեղիցն էր զուգած ազգ եւ ազգ շինուածք, եկեղեցիք, խաչեր, գմպէթք, խուլայք։ Եւ ժողովեալ անթիւ կարգաւորք, քահանայք եւ կրօնաւորք եւ սկսեալ յերեկոյէն մինչեւ յառաւօտն մեծ հսկումն արաին, թաբօր շուրջ գալով երգօք հոգեւորօք, սաղմոսիւք եւ օրհնութեամբ. ապա եկին յայն մօյտանն դէմ լուսոյ բազմամբոխ ժողովրդօք։ Եւ անդ էր տեսանել բազմութիւն արանց [3] եւ կանանց, երիտասարդաց եւ կուսից, աղքատաց եւ մեծատանց, պարոնաց եւ իշխանաց։ Եւ նախ յարձակեցան վիշապքն ի վերայ միմիանց, յորոց բերանոց հուր ելանէր. եւ դէսնիֆով բոլոր անձն նոցա թօբի դեղեր [4] լցած ամէն տեղն, որ կենդանեաց նման ի վերայ միմիանց ձգէին հուր, մինչեւ սպառեցան եւ այրեցեալ անկան ի վայր։ Ապա սկսան սպառազինել ձիաւոր զինվորքն. եւ բազում ժամս հարեալք՝ ապա սկսան թուֆս արձակել. եւ գեղարդից նոցա հուր բորբոքէր եւ այրէր. եւ այնպէս ճայթմունք, թնդիւնք [5] լինէին մինչեւ խորտակեալ անկեալ լուցկի [6] հրոյ լինէին. նոյնպէս եւ այլքն։

Իսկ ի խուլայից եւ բերդից բազում սքանչելիք լինէին, ցոլմունք, որոտմունք, փայլատակմունք ի հուր բորբոքեալ անկանէին ի վերայ մարդկանց. եւ հաւատացելոց բերթէն ելեալ հուր՝ այրեաց [7] ի սպառ զբերթն անհաւատից։ Այլ եւ ի հաւայն արձակէին բազում խամիշէ (սրուակս) [8], զոր յոյժ բարձրացեալ՝ ապա պայթէին. այլքն բարձրացեալ ի վեր բազում մասունս ցրվեալ այլ եւ այլ ձայնս արձակէին. եւ այլք վերացեալ որպէս ջուր՝ զհուրն հեղուին ի վերայ [9] մարդկանց. եւ յայլոց հնչմունք, բղբջմունք ելանէին։ Եւ այլ բազում իրս եւ գորս անտես եւ անհնարս տեսաք, որ բնաւ չէաք տեսեալ, զոր ոչ կարեմ մի ըստ միոջէ գրել։

Իսկ յետ այսր ամենայնի գոռոզն անբարտաւան հպարտութեամբ շարժեալ գայր մռնչելով [10] եւ պարծէր ցուցանելով զբանալին թէ ի՛մ է զօրութիւն, ի՛մ է իշխանութիւն եւ ի՛մ է յաղթութիւն. եւ ո՞վ կարէ կալ [11] առաջի իմ։ Իսկ Գաբրիէլ վազեաց ի վերայ եւ յափշտակեաց ի նմանէ զբանալին եւ եհար գեղարդեամբ զկուշտն եւ ել հուր ի սլաքէն եւ մտեալ ի նա՝ սկսաւ այրել ի գլխոյն մինչեւ յոտսն. եւ այնպէս յերկար, մինչեւ ի սպառ այրեցաւ եւ մնացեալն անկաւ ի վայր. զոր եւ մարդիկն [12] կոխան արարեալ զփոշին յօդս ցանէին. եւ ձայն բարձրացեալ աղաղակէին ասելով. Քրիստոս յարեաւ ի մեռելոց. ըստ այնմ՝ Այժմ իշխան աշխարհիս [13] այսորիկ ընկեսցի արտաքս [14] ։ Ապա սկսան մեծամեծ թօփեր արձակել եւ անհամար [15] թըֆաքնի՝ նախ ի մօյտանն, ապա Փափին սարայըն։ Եւ եղեւ մեծ ուրախութիւն եւ ցնծութիւն օրն այն յոյժ յոյժ։ Եւ ասին  մեզ, թէ ամէն տարի այսպէս տօնանմա կու լինի. եւ մին տօնանման ԼՌ ղուռուշ կու նայի։ Անտի գնացին ի սուրբ Պետրոս. Փափն ի պատարագ մտաւ. եւ անդ եւս յոլով շէնլիքնի եղեւ։ Եւ այս չափս բաւ է լսողացն։

Եւ երբ նոցա տօն լինի, զոր ֆէսթ կոչեն, վա՜յ ան մարդուն, որ բանի կամ խանութ նստի կամ զատ ծախէ. յահէ Փափին վախեն եւ պինտ պահեն զտօնս տէրունի։



[1]            միւսըն

[2]            ձօղի

[3]            յարանց

[4]            դեղէր

[5]            թնթիւք

[6]            լուցքի

[7]            յայրեաց

[8]            դատարկ

[9]            մարդկաց եւ այլոց

[10]          մռնջելով

[11]          կեալ

[12]          մարդիքն

[13]          այսօրիկ… յարտաքս

[14]          Տե՛ս ծնթ. 434։

[15]          յանհամար