Տարեգիրք

Ի թուին Հայոց ՆԾԵ [455=1006] դարձեալ եմուտ թագաւորն Վասիլ ի Բուլղարք բազում զօրօք, եւ բազում ժամանակս արար անդ բազում պատերազմաւ։ Եւ յաւուրսն յայնոսիկ եղեւ խռովութիւն մեծ ի Կոստանդինուպօլիս, քանզի մոլո/7ա/րեցան ի ճշմարիտ Զատկէն եւ արարին ի տօն գալստեան Տեառն։ Նոյնպէս եւ արարին յԵրուսաղէմ, եւ առ հպարտութիւն իւրեանց հակառակեալ բաժանեցան յամենայն ազգաց։ Եւ ոչ վառեցաւ լոյս այնմ Զատկին։ Իսկ անօրինացն ազգք, որք կային յԵրուսաղէմ, իբրեւ տեսին զայնպիսի մոլորութիւն, յարձակեցան սրով յաղօթականսն եւ յանխնայ կոտորեցին մինչեւ լցաւ արեամբ ատակ տաճարի սուրբ Յարութեան։ Իսկ թագաւորն Վասիլ հնազանդեցոյց զԲուլխարս, եւ դարձաւ ի Կոստանդինուպօլիս, եւ իմացեալ զմոլորական Զատիկն, հարցանէր զպատճառսն ընդ իմաստունսն Յունաց, եւ նոքա ստայօդ բանիւք սկսան զթագաւորն մոլորեցուցանել։ Զոր ծանուցեալ թագաւորին գրէ ի Հայս, առ արքայն Հայոց Յովհաննէս, զի յաղագս այսր իրի փութանակի առաքեսցէ արքայ վարդապետս եւ գիտնականս. /7բ/ եւ արքայն Յովհաննէս, առաքէ զՅովսէփ հայրն Անձաւացեաց եւ զԿոզեռն Յովհաննէս։ Եւ նոքա ոչ կամեցան գնալ, այլ ի ձեռն թղթոյ ծանուցին նմա զպատճառս. որում ոչ հաւանեցան կլերիկոսքն, վասն որոյ, միւսանգամ հարկաւորեալ գրէ առ կաթողիկոսն տէր Սարգիս, եւ առ թագաւորն Յովհաննէս, վասն դմին իրի մեծաւ աղաչանօք. եւ վաղվաղակի առաքեն առ նա զվարդապետն տէր Սամուէլ. ընդ որոյ յոյժ ուրախացեալ, կացուցանէր զնա յատեան խօսել ընդ իմաստունսն Յունաց, եւ նոքա յառաջ բերեալ զամենայն գրեալսն տանն Յունաց, եւ ոչ կարացին տալ նմա պատասխանի։ Եւ սկիզբն արարեալ Սամուէլ յառաջին աւուր արարչութենէն, եւ կացուցանէր անսայթաք մինչեւ ի պատկեր վերջին աւուրն. եւ զամենայն պատճառս պատճենիցն որ ի տումարսն, պատմեաց եւ հաստատուն կացուցանէր։ Եւ հաճոյացան /8ա/ բանք նորա ի լսելիս արքային Վասլի։ Եւ իբրեւ պարտեցան իմաստունքն Յունաց, ասեն ընդ թագաւորն, է այր մի ի Կիպրոս եբրայեցի, յոյժ իմաստուն եւ հզօր գիտութեամբ. զոր թագաւորն ետ ածել վաղվաղակի ի Կոստանդինուպօլիս. որոյ կացեալ յատենի այրն եբրայեցի, եւ լսեաց զբանսն Սամուելի վարդապետի եւ հաւանեցաւ նմա, եւ յոյժ գովեաց թագաւորն զիմաստութիւն նորա, եւ յամօթ եղեն իմաստունքն Յունաց, ընդ որում սրտմտեալ թագաւորն ընկէց զնոսա ի պատուոյ, եւ զվարդապետն տէր Սամուէլ բազում ընծայիւք դարձոյց յաշխարհն իւր։ Եւ գովեցան յայնմհետէ Հայք։