Տարեգիրք

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ի թուին ՆՂԴ [494=1045] եղեւ սաստիկ եւ ահաւոր շարժ, եւ փոխեցաւ գոյն լուսաւորացն ի կարմրութիւն, եւ մառախուղ ունէր զերեսս երկրի, եւ մեծամեծ եկեղեցիք եւ շինուածք փլան ի շարժէն. եւ քաղաքն Եզնկայ փլաւ առ հասարակ, եւ պատառեցաւ երկիր եւ եկուլ բազում արս եւ կանայս, եւ զաւուրս բազում գայր ձայն աղաղակի նոցա։ Յայսմ ամի խաղացեալ զօրքն Յունաց, գնացին ի վերայ քաղաքին Դունայ եւ պատերազմեալ ընդ այլազգիսն յաղթեալ կոտորեցան անդ, ընդ որ եւ մեծ /23բ/ սպարապետն Հայոց Վահրամ Պալհաւունի, հանդերձ Գրիգորիւ որդւովն իւրով, սպանաւ ի պատերազմին։ Իսկ ի սոյն ամի շարժեալ ի տանէն Պարսից Գ ամիրա, եւ բազում զօրօք եկեալ հասին ի սահմանս Մօսլայ, եւ տէրն Մօսլայ բազում արաբացի զօրօք գայր ի վերայ նոցա. եւ հարեալ ի միմեանս սաստիկ կոտորած եղեւ ի նոսա, եւ Պարսիկն յետոյ յաղթեաց, եւ զնոսա փախստական արար մինչեւ ի սահմանս Հանձթայ։ Իսկ փախուցեալքն ի գնալն իւրեանց բազում աւարս եւ գերիս տարեալ յաշխարհն իւրեանց, եւ զբազումս կոտորեցին ի քրիստոնէից, եւ հասեալ մինչեւ յԱրճէշ քաղաք Հայոց, եւ առաքեցին առ Կատապանն Յունաց որ անդ կայր, եւ խոստանային նմա ինչս բազումս, զի խաղաղութեամբ թողցէ զնոսա անցանել եւ գնալ։ Իսկ նա ոչ առնոյր յանձն, այլ հպարտացեալ ելանէր ընդդէմ նոցա ի պատերազմ եւ յաղթեալ ի նոցանէ կոտո/24ա/րեցան զօրքն Յունաց, եւ Կատապան Ստեփանն ըմբռնեցաւ, եւ տարան գերի մինչեւ ի Հեր քաղաք, եւ յետ բազում չարչարանացն մեռաւ անդ։ Յայնմ ժամանակի առաքէր Մօնօմախն ներքինի մի Մելիարխ անուն, զօրօք բազմօք ի վերայ քաղաքին Դունայ, եւ էր ժամանակն ձմերային. որոյ եկեալ եւ ի սաստկութենէ անձրեւացն ոչ ինչ կարաց առնել, այլ դարձաւ յետս յաշխարհն իւրեանց։ Իսկ ի սոյն ամի յաւուրս ամարայնոյ դարձեալ եկն Մելիարխն ի վերայ քաղաքին Դունայ, պաշարեաց զնա եւ ոչ կարաց առնուլ զքաղաքն. ապա ասպատակաւ աւար արարին զսահմանս գաւառին եւ դարձան յետս։ Ի սոյն ժամանակի այր ոմն ի քաղաքէն Ադրիանուպօլսէ, որ կոչէր Թոռնիկ, այր քաջ եւ պատերազմօղ, յառնէր ի վերայ Մօնօմախին, եւ զօրօքն արեւմտից գայր ի վերայ Կոստանդինուպօլսի, եւ ի մեծ վտանգի ունէր զքաղաքն, /24բ/ մինչեւ ձանձրացեալ կալան քարամբք զդրունս քաղաքին. եւ իբրեւ ոչ կարէին կալ ի դիմի, խորհեցան եւ գրեցին առ Թոռնիկ երդմունս սուտս ըստ իւրեանց սովորութեանն, դնել զԹոռնիկ կիսառոս, եւ զկնի մահուանն Մօնօմախին ինքն լիցի թագաւոր։ Եւ ելեալ պատրիարգն եւ իշխանքն առ Թոռնիկ եւ երդմամբ հաստատեցին զայս ուխտ, եւ եղեւ խաղաղութիւն մեծ եւ ածին զԹոռնիկ ի Կոստանդինուպօլիս, եւ յետ սակաւ աւուրց հանին զաչսն։