Տարեգիրք

Ի թուին Հայոց ՇԽԹ [549=1100] եղեւ առատութիւն յԱստուծոյ ընդ ամենայն երկիր, եւ յագեցան մարդիկ եւ անասունք։ Ի սոյն ամի եկն մեծ կոմսն Գունդօֆրէ զօրօք ի Կեսարիա Փիլիպեան, եւ ելին առ նա իշխանքն Տաճկաց սիրոյ աղագաւ, եւ բերին կերակուր եւ արկին առաջի նորա, եւ նա եւ որ ընդ նմա էին կերան անպատրաստութեամբ. եւ էր կերակուրն մահացու դեղով խառնեալ, եւ զկնի սակաւ աւուրց մեռաւ Գունտօֆրէ եւ Խ այր ընդ նմա, եւ թաղեցին զնա ի սուրբ քաղաքն Երուսաղէմ, առաջի Գողգոթային, եւ ետուն զտեղապահութիւն քաղաքին Սիր Տանկրէ, քանզի անդ պատահեաց. եւ առաքեցին յՈւռհա եւ բերին զՊաղտինն, զեղբայրն Գունտօֆրէ, եւ ետուն ի նմա զԵրուսաղէմ, եւ Տանկրի յարուցեալ գնաց յԱնտիոք առ քեռին իւր Պեմունդն։ Ի սոյն ժամանակի էր զօրապետ մի ի Յունաց ի Մարաշ, որ էր իշխանաց իշխան, Թաթուլ անուն, ընդ հրամանաւ Յունաց թագաւորին Ալեքսին, զոր Ֆրանգնին տուին նմա ըստ ուխտին։ Եւ յարուցեալ կոմսն /73ա/ Անտիոքայ, Պեմունդն, եւ քուերորդին իւր Ռեջարդն, գնացին առնուլ զՄարաշ ի Յունաց թագաւորէն, եւ պատերազմեալ ոչ կարացին առնուլ ի քաջէն Թաթուլայ, որ էր Հայ ազգաւ։ Եւ զայնու ժամանակաւ գայր Դանուշմանն տէրն Սեբաստիոյ ի վերայ Մելիտինոյ եւ պատերազմէր ընդ նոսա, եւ իշխան քաղաքին Ղավրիլն, առաքեաց առ Պեմունդն եւ ասէ, արի, եկ, օգնեա մեզ եւ տամ զՄելիտինէ ի ձեռս ձեր. եւ յարուցեալ ի Մարշայ Պեմունդն եւ Ռաջարդն գնային ի վերայ Դանուշմանին։ Եւ լուեալ Դանիշմանն կացոյց առաջի նոցա քմինս ի բազում տեղիս, եւ նոքա անհոգութեամբ գնային մերկ ի զրահից, եւ զինակիրքն ունէին զզէնսն որպէս օրէն է մինչեւ ի տեղի պատերազմին, եւ յայնժամ յանկարծակի լցան զօրքն Դանիշմանին ի վերայ նոցա, եւ կոտորեցին զամենեսեան եւ կալան զՊեմունդն եւ զՌաջարդն. եւ սպանան անդ Բ եպիսկոպոսք, Կիպրիանոս եւ Գրիգորիոս, որ թէպէտ եւ Հայ էին ազգաւ, բայց Պե/73բ/մունտն սիրէր զնոսա եւ ընդ իւր շրջեցուցանէր. եւ ի լինել այսպիսի տրտմութեան, ուրախացան անօրէնքն եւ տրտմեցան քրիստոնեայքն։ Եւ լուեալ զայս Պաղտին կոմսն Ուռհայոյ եւ ամենայն ազգք Ֆրանգաց, եւ վարեցին զհետ Դանիշմանին եւ ոչ կարացին հասանել զի առեալ զիշխանսն գերի եւ տարեալ ի Նիկիսարն, եւ սոքա ոչ ժամանեալ դարձան յետս. իսկ կոմսն Ուռհայոյ դարձաւ յՈւռհա, եւ ետ զքաղաքն ի միւս Պաղտինն, որ կոչէր Պաղտին Տըպօրգ, որ յառաջն ճորտ էր Պեմնտին։ Եւ ինքն նեղեաց զքաղաքն եւ առեալ բազում գանձս գնաց յԵրուսաղէմ, որպէս վերագոյն ասացաք, ի տեղի եղբօր իւրոյ Գունտօֆրէի, եւ թագաւորեաց անտ, եւ Տանգրի եկն յԱնտիոք։ Արդ այս այսպէս գործեցաւ ընդ զօրս Ֆրանգաց, վասն անիրաւ գործոց իւրեանց, վասնզի թողեալ զճշմարտութեան ճանապարհն խոտորեցան ընդ շաւիղս անօրէնութեան. իսկ Աստուած զառաջին օգնականութիւնն /74ա/ եւ զյաղթութիւնն եբարձ ի նոցանէ, եւ զօրացոյց զթշնամիս նոցա։ Ի սոյն ամի ամիրայն Պարսից Սուքմանն, որդի Արդուխին, այր քաջ եւ պատերազմող, գայր բազմութեամբ զօրօք ի քաղաքն Սրուճ եւ ասպատակաւ էառ զամենայն երկիրն յաւարի։ Եւ լուեալ Պաղտին Տըպօրգն եւ Փուջերն, կոմսն Սրճոյ, գնացին ի վերայ Թուրքին, եւ եղեն փախստականք եւ կոտորեցան զօրքն Ֆրանգաց եւ Հայոց, եւ սպանաւ քաջ պատերազմողն Փուջեր, եւ Պաղտինն Գ ձիաւորով անկանէր յՈւռհա տրտմութեամբ, եւ ապա յարուցեալ հասանէր յԱնտիոք ի խնդիր զօրաց։ Եւ այլազգիքն պատերազմէին ի վերայ կլային Սրճոյ, զի ամենայն քրիստոնեայքն ի կլայն ժողովեցան, ընդ որ եւ էր անդ Պապիոսն Ուռհայոյ, իսկ այլ քրիստոնեայքն որ էին ի քաղաքին, միաբանեցան ընդ Թուրքն եւ զկնի է աւուր եհաս Պաղտին Տըպօրգն ԷՃ [700] ձիաւորով եւ ԸՌ [8000] /74բ/ հետեւակով, եւ յարձակեալ ի վերայ Թուրքին արարին զնոսա փախստական եւ կոտորեցին ի Թուրքէն արս ԷՌ [7000] եւ կալան Ծ [50] ամիրա. եւ վանեալ զԹուրքն դարձան ի վերայ քաղաքին եւ կոտորեցին սրով զամենեսեան, եւ առին զինչս նոցա եւ զկանայս եւ զորդիս, եւ լցաւ ի գերութենէ նոցա Անտիոք եւ ամենայն սահմանք նորա, եւ աւերեցաւ Սրուճ յազգէն Ֆրանգաց։