Յովհաննէս Մրքուզ Ջուղայեցի

ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ, 1696 Թ.

Փառատրական գոհաբանութիւն մատուսցի եւ վերընծայեսցի անհասանելի ամենաաւրհնեալ երրակի եւ միակերտի համաբուն երրորդական արարչական սրբասնական Երրորդութեանն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ որ ետ զօրութիւն ապիկար վտտափակ փանաքականս անձին եւ անասնասարաս անբանաբուծ մտացս ի խոկումն անհասանելի խորին խորութեան բանի մարգարէականիս ձայնի եւ անհաս մտաց մարգարտի ի վերածումն զոր ասացն՝ ճաշակեցէք եւ տեսէք զի քաղցր է Տէր ։ Զի թէպէտ համարձակեցայ, այլ ոչ զիսկն կալայ, այլ հանգոյն ջղջիկանի ի գերազանցութենէն զլացայ եւ յակնախտիղ ճառագայթափայլութենէն ի դուզնաքեայ լուսոյն օնանդր գտայ։ Քանզի որպէս անդր է անյաղթելի լուսոյ արեգական ջղջիկանինն տեսութիւն, սոյնպէս անդր է մարգարէականիս բարբառ անբանաբուծ մտացս տեսութիւն, այլ հանգոյն անասնասարասութեանս թէպէտ զեկուցաւ բան, սակայն ոչ կատարեալ տան, այլ կիսոջ տան, զի մնաց զայն որ ասացն՝ Երանեալ է այր, որ յուսայ ի նա։ Զի թէպէտ մտի յանսահմանս ծով, այլ ոչ հասի հունոյն եւ յաղագս այնորիկ թողի զկէսն։ Զի թէ ժամանեսցի ամանակ եւ շնորհեսցի իմաստակ յանհասանելոյն փայլակ յաղթերէն նշոյլ ինչ վտակ թերեւս գոնեայ յայնժամ փարթար մերձեցայց ի վերաբերութիւն թողլակաց,  ապա թէ ոչ ամենագըթութեանն գոհութիւն եւ փառք, քանզի բազմաւ գործեցի զգուն, ամաւ միակերտիւ հազիւ ապա նշուլից բուռն հարեալ գծիւ մակերեւեցաւ, այլ ոչ զկատարեալն։ Զի որոյ է բանն բացատրեալ նոյն է եւ ինքն, ապա ես հի՞մ արդեօք զանհունն ի հուն ածից եւ ոչ ծիծաղի գտայց բազմաց եւ վասն այնորիկ հանգոյն ինձ այսքան բացատրեցաւ բան։ Եւ եթէ հաճեսջիք արարչատրակ[ա]նին փառատրութիւն, իսկ եթէ ոչ ներումն համարձակութեանս, քանզի յատկութիւն է տխմարացն զտխմարականս բացատրել զոր ինչ բացատրելոցն է, այլ ոչ հանճարական եւ կամ խոհական։ Յաղագս այսորիկ որ իմաստունն է ի տեսանել եւ ի լսել, ոչ պարսաւաբանէ, այլ ցաւակցի, թէ զոր ինչ ունի զայն եւ բացերեւոցէ։ Սակս որոյ գարշապարից ոտից ընթերցողացդ երկրպագելով ըղձիւ մաղթեմ, աղօթիւք ներումն խնդրեսջիք, յայնմանէ, որ տայ առատապէս, զի մեղանացս լուծումն շնորհեսցի։ Զի յատկութիւն է աստուածասիրացն զանձն դնել անձին զի երեւեսցի աշակերտութիւնն Յիսուսի, յաղագս այսորիկ ընձեռեցէք ինձ անարժանիս ողորմութեան ձերոյ գութ զերիս նկանակին խորհուրդ, որ կամ եւ բախեմ զդրունս ասպնջականացդ հոգւոյն եւ միով հայր մերիւ յիշեսջիք զմաշեալ կաւգռէհացս ներբանից ձերոցդ ոտից, զՅովհաննէսս վարդապետ եւ զծնօղսն իմ՝ զԶաքարիայն եւ զԵղիսաբէթն, որ ի թվաբերութեանն հայկական ի հազար ինսուն երկակացն ծնան զեղկելիս եւ զտաժանեալս մեղօք եւ ի հազար հարիւր յեօթնեկին մուտն իմ եղեւ ի վանս սրբոյ Ամենափրկչի յըՍպահան քաղաքի ի թագաւորութեան փոքեր Շահապասի, եւ ի հայրապետութեան տեառն Յակոբայ եւ յաջորդութեան երիցս երանեալ տեառն Դաւթի, որոյ շնորհիւ եւ ձեռամբ զկարգ կրօնաւորութեան առի եւ յետ երից ամաց զկարգ քահանայութեան եւ յետ ութից զվարդապետականն եւ յետ երկոտասանից զգաւազանն, որոյ իմաստութիւնն երջանկացելոյս եւ առաքինութիւն հեզահոգութեանն ի վեր գտաւ քան զիմաստս, յելս եւ ի մուտս, որոյ յիշատակն աւրհնութեամբ եղիցի եւ արտասուագոջ մաղթանօքն մեզ ողորմեսցի։ Եւ ընդ իմ զհարազատն իմ զԿիրակոս քահանայն յիշեսջիք որ ի տիոյ մանկութենէ սնոյց զիս ըստեամբք վարդապետութեան մինչեւ ի մուտս կրօնաւորութեան որոյ հատուցումն յանմահական հանգստենէն լիցի եւ ի հաղորդութիւնն Յիսուսի արժանասցի։ Ընդ որոյ եւ ամուսինն իւր Թամար եւ զծաղկասնունդ որդիքն ըՍտեփաննոսն, զԴիոնէսիոսն եւ զՏիմոթէոսն եւ զդստերսն զԿատարինէն, զՍողովմէ եւ զԵղիսաբեթն, որոց լիցի ամենազօր սուրբ հոգին թեւ եւ թիկունս աստ եւ ի հանդերձելումն։ Եւ զձեզ զյիշօղսդ յաջակողմանն հանգուսցէ դաս եւ մասնակցութեան սրբազանից արասցէ ծնօղովք եւ հարազատօվք ձերովք, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս ամէն։ Հայր մեր որ յերկինս, սուրբ եղիցի [1] ։