Պատմութիւն Հայոց

ԳԼՈՒԽ Խ
Վասն թագաւորելոյ որդւոյն Աբգարու եւ Սանատրկոյ ի միում ժամանակի: Եւ յաղագս առաքելոցն մերոցԹադէոսի եւ Բարդուղիմէոսի:

Յետ մահուանն Աբգարու բաժանեցաւ թագաւորութիւն Հայոց յերկուս մասն. զի զմի մասն կալաւ Անանուն`որդին Աբգարու, եւ թագ կապեալ թագաւորեաց յԵդեսիայ. իսկ միւս մասինն թագաւորէ Սանատրուկ` քեռորդին Աբգարու: Յայնմ ժամանակի հաւատաց Սանատրուկ ի քարոզութենէ առաքելոյն Թադէոսի ի Շաւարշան քաղաքի. զի նախ Աբգար հաւատաց, եւ ապա Սանատրուկ իւրայօքն. եւ դարձեալ թողեալ` ասեն` Սանատրկոյ զհաւատն յերկեղէ նախարարացն: Սա սպան զսուրբ առաքեալն Թադէոս եւ զդուստր իւր Սանդուխտ, եւ զայլս յարանցեւ ի կանանց. որոց անուանք` Զեմէնդոս, եւ Զաքարէ, եւ Զարմանդուխտ, եւ այլք բազումք` որք հաւատացին յաստուած եւ մարտիրոսացան: Իսկ ի կատարման առաքելոյն Թադէի պատառումն եղեւ վիմին, որպէս ասէ պատմութիւնն, եւ ընկալաւ զմարմինն սուրբ, եւ դարձեալ յիրեարս գալ ասի: Եւ ապա յայտնեալ նշխարացն երկոցունց` առաքելոյն եւ Սանդխտոյ: Նոյնպէս եւ վասն կատարմանն Ադդէի` որ եղեւ յորդւոյն Աբգարու` ասիբան. զի զկնի մահուան հօր իւրոյ դարձաւ ի կռապաշտութիւն. եւ խնդրեաց խոյր յԱդդէէ. զոր ապա պատասխանի առնէ նմա Ադդէ. ո'չ արասցեն` ասէ` ձեռք իմ խոյր անարժան գլխոյ քո, որ ո'չ երկրպագէ Քրիստոսի Աստուծոյ. եւ ընդ այնմ բանի հրամայեաց կտրել զոտս նորա: Եւ ի կատարել անարժան հրամանին` աւանդեաց զհոգին: Եւ վիճակեցաւ Հայոց Բարդուղիմէոս Առաքեալ. որ եւ նա կատարեցաւ յԱրեւսբոնոս քաղաքի: Իսկ զՍիմէովնէ` որ Պարսիցն վիճակեցաւ, զորմէգրեաց Աբգար առ Արտաշէս Պարսից արքայն, անգիտացուցանէ զնմանէ պատմագիրն զհաւաստին` եթէ զի'նչ գործեաց, այլ միայն կատարել ասէ ի Վերիոսփորայ: Եւ զայսոսիկ մեր կարճ ի կարճոյ առեալ պատմեցաք քեզ համառօտով` ուսումնասէ'ր դու: Իսկ Սանատրուկ ի թագաւորելն իւրում զօրաժողով լինէր ի վերայ որդւոյն Աբգարու, զի բոլորովին ինքն տիրեսցէ Հայոց: Որ ապա Աստուած պատերազմեցաւ ընդ որդւոյն Աբգարու` խնդրելով վրէժս Ադդէի: Քանզի տայր կանգնել սիւն յապարանս իւր եւ ինքն ի մօտ կալով հրամայէ զորպէսն. եւ զերծեալ յունողացն անկաւ ի վերայ նորա, եւ խորտակեալ զոտս նորա` սատակեցաւ: Եւ եբարձ Սանատրուկ ի տանէն Աբգարու զամենայն զարմ նորա: Իսկ գլուխ կանանցն Աբգարու` Հեղինէ անուն`չոքաւ յԵրուսաղէմ յաւուրս Կղօդիայ կայսեր, եւ տուեալ զամենայն գանձս իւր յԵգիպտոս` գնեաց ցորեան բազում, եւ բաշխեաց կարօտելոց. եւ էր կին բարեպաշտօն եւ երկիւղած յԱստուծոյ իբրեւ զայր իւրԱբգար: Իսկ Սանատրկոյ ոչինչ կան գործք արժանի յիշատակի, բայց միայն շինելոյ զքաղաքն Մծբին: Սա թագաւորեալ յերկոտասաներորդի ամի Արտաշիսի Պարսից արքայի, եւ խոցեալ նետիւ յորս` մեռանի` թագաւորեալ ամս Լ:

Կայսերք:

Ներոն թագաւորէ, որ է վեցերորդ ի թուոյ կայսերացն Հոռոմոց, ամս տասն եւ երեք եւ ամիսս ինն: Ի սորա եւթներորդի ամի Յակոբոս եղբայր Տեառն քարկոծեցաւ ի Հրէիցն վասն (քարոզելոյ) զՅիսուսէ գոլ որդի Աստուծոյ: Եւ յետ նորա եկաց յԵրուսաղէմ եպիսկոպոս Շմաւօն: Եւ յերեքտասաներորդի ամի սպան Ներոն զՊետրոս եւ զՊօղոս ի Հռոմ. եւ յետ սակաւ աւուրց յարուցեալ քաղաքն ի վերայ նորա, եւ նա փախուցեալ`ամբարիշտն ընկալեալ պատուհաս ի Տեառնէ` կենդանւոյն թաղեցաւ:

Թագաւորէ Վեսպիանոս ամս տասն, որ է եւթներորդ իկարգի Կայսերաց Հռոմայեցւոց: Ի սորա եւթներորդ ամի Տիտոս նորտի նորտի (՞) պաշարեաց զԵրուսաղէմ, եւ առ զնա ի տօնի Զատկին: Եւ բրեաց զքաղաքն ի հիմանց, եւ բիւր արանց կոտորեաց. պատմէ եւ զայս Յովսէպոս, թէ' սովու եւ սրով հարիւր եւ քսան բիւրս կոտորեաց. եւ այլ եւս յիսուն բիւրս գերեաց, եւ վաճառակուր արար յօտար ազգս. եւ որ այլ եւս պատմի: