Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
">

ԳԼՈՒԽ ԺԴ
Թուղթ շրջաբերական Մովսիսի Եպիսկոպոսի առ վիճակեալսն իւր:

Ի ժառանգութիւն երկնից վիճակեալք` եւսրբութեամբ երկրպագեալք սրբոյ Երրորդութեան`Քրիստոսեան հաւատոցն սիրելութեան ընդունողք իձեռն երիցս երանելոյ անզանգիտող նահատակին Տեառնսրբոյն Գրիգորի` Հայալեզու իշխանութեամբՑուրտաւայ եկեղեցւոյդ, առ որս առաւել հարկհամարեցայ գրել, իսկ յօժարութեամբ լսողացառհասարակ ամենայն պաշտօնէից եկեղեցւոյդ հանդերձմիաբան ժողովրդեամբդ, ի Մովսիսէ անարժան (է) `Տերամբ ողջոյն, ընդ որով եւ առաւել ի խաղաղութեանպահպանեալք լինիջի'ք յուսով սրբոյ Երրորդութեան, սիրել իսկզբանէ: Իսկ որ հաճեցաւ Աստուած եւկոչեաց ի սպասաւորութիւն մեծի տէրութեան իւրոյ, զյոյժ քաջահաճոյսն ընտրեալ իմացեալ տեսանեմք. որոց զվերակացութիւն ժողովրդեան շնորհեաց, եւ կամ`որոց զմարգարէութեան շնորհսն առաջի արկ. ոմանքտեղի ետուն եւ յօժարութեամբ լուան կոչմանն, եւ կէսքյապաղեցին զշնորհսն, եւ բամբասի եւ ո'չ մի ոք ինոցանէ:

Արդ վասնզի եւ մեզ դիպուած աշտիճանին թէպէտեւկարգի զհրաժարելն ուսուցանէր, եւ առաւել եւսերկչոտանալ ընդ երկչոտսն, սակայն վերագոյն էր քանզմեր տկարութիւնս, միջնորդ ընդ Աստուած եւ մարդիկլինել զհնազանդելն ուսաք: Զի որպէս ի Հայրենեաց իմնի սննդոյ տեղոյ կոչեցեալք եղաք հաւատովք Աստուծոյնախախնամութեանն զշնորհն վարկանելով, յաղագս որոյտեղի տուեալ յօժարութեամբ լուաք կոչմանն. վասնորոյյանկարծակի իմն ի վերայ հասեալք հայհոյութեան ինչ`զոր յորդին Աստուծոյ էր, հաստատելշնորհակորուսացն. առ որս ծանուցեալ զվէրսանհնարինս եւ չի'շխեցեալ ընկենուլ ընդ լաւութեամբզախտն, զոր եւ շարժեցաք իսկ. վասնորոյ եւ թշնամիեղաք ամենեցուն: Եւ որչափ յանդիմանեցաք, առաւել եւսսպառնացեալ եղաք ի Քահանայապետից եւ յիշխանաց, մինչեւ հալածեալ եղէ: Բայց ինձ այսպէս թուի, թէզորօրինակ` ես ընդ դատապարտութեամբ անկեալ լինէի, եթէ գիտէի զախտն եւ ծածկէի, նոյնպէս եւ չարաչարբարկութեան է արժանի` որ լսեն եւ անփոյթ առնեն, որպէս եւ արարին իսկ անփոյթ: Ապա ուրեմն յիրաւիլուիցեն զսպառնացեալն Աստուծոյ, զորԱստուածայնովն Երեմեայիւ. Քահանայք` ասէ Տէր, ոչասացին` ո՞ւր է Տէր. եւ հովիւք ամբարշտեցան յինէն, եւ ցրուեցին զոչխարս արօտի իմոյ: Եւ ապա զի՞նչյաղագս այդորիկ. այսպէս ասէ Տէր, ո'վ Հովիւք` որկորուսէք եւ ցրուեցէք զոչխարս արօտի իմոյ. արդահաւասիկ ես վրէժս առից ի ձէնջ, զի լցան աւուրք ձերի խողխողումն: Արդ զի զսիրելի Միածնի որդւոյնԱստուծոյ զսպանողացն յայտ է թէ` ըստ օրինակի նոցաեւ ո'չ ի մարմնաւոր պատուհասէ վրիպելոց իցեն. եւնոքա զի՞նչ պատուհաս կրեցին արդեւք: Սովոյն դեղարարին. կանայք նոցա զսիրելի որդիս իւրեանցխորովէին եւ ուտէին ի պաշարելն Տիտոսի զԵրուսաղէմ. զորս վեց բիւրովն սատակեաց, եւ հարիւր եւ քսան բիւրսրով կոտորեաց, եւ յիսուն բիւր ի գերութիւն վարեաց: Եւ պատճառք այսքան բազմութեան ի քաղաքինգտանելոյ` Զատկի տօնին էր, յորում ամենայն ազգն ի միվայր գումարեալ էին. եւ իբրեւ ի բանտի արգելան. զիյորում յաւուր նենջեցին զկեանս իւրեանց ի ՔրիստոսԱստուած, ի նմին աւուր եւ զհատուցումն ընկալան. եւայժմ որք զնոցայն ախտանան, յայտ է թէ` ընդ նոսինպատժելոց են եւ զաստիս եւ զանդին: Արդ զի ընդ որս մի'եւ մեզ լիցի լսել զահագին սպառնալիսն Աստուծոյ, եւկրել զանողորմ պատուհասն այն: Այլ ես հարկհամարեցայ ի ձեռն զգուշացուցիչ թղթոյս խօսելյականջս աստուածասիրութեան Ձերոյ, զգոյշ լինել իհաղորդութենէ Տեառն ուրաց (ող) ացն` եւ Տեառնսպանողացն` մեծարողաց ժողովոյն Քաղկեդոնի: ՔանզիԱռաջնորդ ժողովոյն աղանդակիցք Նեստորի էին եւհալածեալք յԵկեղեցւոյն, որոց սատար գտեալզթագաւորն Մարկիանոս` եւ զկին նորին` որում անունՊողքէր կոչիւր, երկու բնութիւն ասել զՏէր մերՅիսուս Քրիստոս. զոր մեզ մի' լիցի հաղորդել նոցա: Արդ զայս ամենայն գիտացեալ սիրելի'ք` ճանապարհզարքունի գնասցուք, մի' յաջ խոտորեսցուք եւ մի'յահեակ. եւ զայս այսչափ հարկ համարեցաք փոքր ի շատէգրել առ Ձեզ. զի զգուշասցո'ւք այնպիսեացն: Եւ որ ոքյետ այդր պատուիրանի անփոյթ առնէ, ինքն տացէպատասխանի Աստուծոյ. եւ մեք անպարտք եղիցուք: Ողջլերուք ի ՏԷր մեր Յիսուս Քրիստոս: