Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
">

ԳԼՈՒԽ ԿԴ
Դարձեալ ի նոյն խորհուրդ խնդրոյ յայլմէ պատմութենէ:

Երկուքս այսոքիկ են` որք աշխատութիւն տագնապաւմեզ ի վերայ հասուցանեն պատմել զմի եւ զնոյնխորհուրդ: Վասն զի դարձեալ աղմուկ եւ շփոթ իմնշարժեալ ի կողմանէ Յունաց ի նոյն խնդիր եկեղեցականկարգաց դասուց, եւ շարժեցան ամենայն մեծամեծքնՅունաց. եւ ուր Առաքեալ էր վախճանեալ` զամենեցունաթոռ Պատրիարգ խոստովանեցին. եւ ի մեծի մաքառմանլեալ ընդ մերս կողմ, առ ի փոքրացուցանել ջանացանզկայս հանգստեան սրբոյն Թադէոսի առաքելոյ, ոչունել Պատրիարք, եւ Արք Եպիսկոպոս, եւ Մետրապօլիտհանդերձ այլ դասակարգօքն: Իսկ ապա նոցա տեսեալզԱղուանս միաբան ընդ Հայոց ի հաւատսուղղափառութեան իսկզբան սրբոյն Գրիգորէ եւ այսր: Քանզի խնդրեալ էին իւրեանց Առաջնորդ զերանելինԳրիգորիս ի զարմից սրբոյն Գրիգորի: Այլ թէպէտ եւնոքա զայլ ոմն ասէին կանխաւ եկեալ յաշխարհնԱղուանից Եղիշէ անուն, զոր վերագոյնդ յիշեցաք, յաշակերտաց Փրկչին ձեռնադրեալ ի սրբոյն Յակովբայեղբօրէն Տեառն, եւ քարոզեալ անդ, եւ եկեղեցի շինեալնախ քան զլուսաւորութիւնն Հայոց, որ է մայրեկեղեցեացն Գեսու եկեղեցին այն առ ստորոտովԱմարասու` ի գաւառին` որ կոչի Գորոզու` մերձ ի դաշտնՊարտաւ քաղաքի, որ կոչի Փայտակարան. եւ ինքն մեռանիանյայտաբար ի մարդկանէ` ոչ գիտելով յումեքէ լեալելք կենաց նորա: Զայս նախադրութիւն տեսեալ եւզմիաբանութիւն հաւատոյն Աղուանից առ Հայս, նոցաետուն պատիւ լինել Արք Եպիսկոպոս Հայոց. նոյնպէստեսանելով զաստուածերկեղ եւ հաւատարիմ ի հաւատսզՏէրսն Սիւնեաց, եւ քաջուսմունս եւ ուղղափառյամենայնի եւ նոցա ետուն պատիւս լինել ՄետրապօլիտսՀայոց, եւ խաչանիշ մեծարանօք պատուեալ զնոսա. եւայսպէս կարգ ըստ կարգի հաստատեցին զինն դասս, եւեղեն մի հօտ եւ մի հովիւ` յայնժամ եւ այժմ, եւ մինչեւի վախճան ժամանակաց իւրեանց: Եւ զԿիւրոն կտրեալընդ մէջ, եւ զբաժին նորա ընդ կեղծաւորս եդեալ, ի բացթողին զնա երթալ զկնի կամաց իւրոց: Զի ամենայն ծառ`որ ոչ բերէ զպտուղ բարի, հատանի եւ ի հուր արկանի. եւամենայն տունկ զոր ոչ տնկեաց Հայրն երկնաւոր, խլեսցի. այսպէս եւ նա. զի ի հակառակութիւն եւ ի կռիւեղեւ կեանք նորա` յորմէ հետէ տնկեցաւ նա ծառանպտուղ եւ որթ անբարունակ, եւ ապա կորեաւ յիշատակնորա աղաղակաւ: Ահա ցուցաք քեզ զպատճէն թղթոցնԿիւրոնի: Եւ դարձեալ զպատճառ բաժանմանն զոր իլրոց եւ ի գրոց ի մեզ հասեալ: