Պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ի հինգհարիւր եօթանասուն եւ ինն թուին Խուրթի, որդի Կզին՝ գայ ÿի Դուին եւ տիրէ, վիրաւորեալ ÿի պատերազմին զՓատլուն, զոր նենգիչք ոմանք գաղտ խեղդեցին պատճառելով զվէրն, որ չէր մահու։ Եւ առ զամիրայութիւնն կրտսեր եղբայրն Փատլունոյ Խուշշերն. եւ զկնի սակաւու աւագն Մահմուտ. եւ անկաւ դարձեալ ÿի թշուառութիւն երկիրն Անւոյ։

Ի նոյն ժամանակաց ոչ հեռագոյնս ինչ՝ որդին Ապուլեթի Իւանէ կամեցաւ սպանանել զԴեմետրէ եւ զեղբայրն իւր զԳորգի. եւ հայր նորա Ապուլէթ ճողելով զալիսն իւր առաջի որդւոյն՝ արգել զնա։ Եւ էին երկոքեանն արգելեալք ÿի բերդն Դմանիս պատճառանօք ինչ խաբէութեան ÿի մէջ եղբարցն. զոր ապա իմացեալ Դեմետրէ, ասաց ցԻւանէ. Կալար զիս, մամ։ Եւ նա զղջացեալ ասաց. Ոչ, արքայ, այլ ետու զեղբայր քո ÿի ձեռս քո, որ խնդրէ առնուլ զթագաւորութիւնդ։ Եւ նա ըմբռնեալ՝ խաւարեցուցանէ, եւ թողու։

Յորում ժամանակի լցաւ դաշտն Գագայ անթիւ եւ անհամար հեծելօք յամենայն ազգաց անօրինաց հաւաքեալ, որ կամեցան այրել զսուրբ խաչն՝ որ յանուն զօրավարին Սարգսի։ Եւ ÿի բարկութենէ Տեառն խելացնորեալք կոտորեցին զմիմեանս. զոր լուեալ Դեմետրէ երթեալ ժառանգէր անաշխատ զկարասի նոցա։ Ի սոյն աւուրս պատանի մի յեղբարցն Փատլնոյ լուեալ եթէ հան նորա Կատայն ÿի տանէ Բագրատունի՝ քրիստոնեայ էր յազգէ թագաւորաց, խաղայր հոգի իւր ÿի սէրն Քրիստոսի, եւ երթեալ ÿի լեառն սրբոյն Գրիգորի՝ մկրտեալ կրօնաւորեցաւ անդ՝ զամս հնգետասան մեծ ճգնութեամբ, մինչ զի տեսանէին լոյս անճառելի բորբոքեալ ընդ երդս խցկանն. եւ զկնի գնաց ÿի Դրազարկն եւ անդ փոխեցաւ ÿի Քրիստոս։

Ի հինգհարիւր ութսուն թուին, Իւանէ որդի Ապուլեթին ասպատակեաց ÿի Գառնի եւ հարան զօրք նորա ÿի Խուրթէ, զորոց կտրեալ զգլուխսն եփեաց թանով, եւ զգանկսն դնէր ÿի բարձրութեան մնիրային ÿի շարս քարորմոցն։ Եւ ÿի գալ միւս ամին սպանաւ Իւանէ ÿի Դեմետրէ նենգիւ. եւ որդին նորա Թիրքաշն գնաց առ ամիրապետն Շահի Արմէնն, եւ առեալ ÿի նմանէ զԱշարունիս՝ աւերէր զտունն Վրաց մեծաւ քաջութեամբ։

Ի հինգհարիւր ութսուն եւ ութ թուին կործանեցաւ Գանձակ ÿի շարժմանէ։