Պատմագրութիւն

Մինչդեռ կենդանի էր Ամիրգունայ խանն, այր մի Մուրատ Բէկ անուն` յազգէն Օսմանցւոց, փախուցեալ ՚ի սպանմանէ վասն գողութեան, եւ գայ առ Ամիրգունա-խանն, եւ մեծարի ՚ի նմանէ, եւ երբեմն լինի առաջնորդ Պարսիցն, եւ տանի ՚ի վերայ Օսմանցւոցն. եւ այսպէս սիրեցաւ ՚ի խանէն վասն արիութեան իւրոյ: Եղբայր մի էր սորա` Ասլան աղայ անուն. սա լուաւ, թէ` եղբայրն իւր մեծարեալ եղեւ ՚ի խանէն, վասնորոյ եւ ինքն եւս ապստամբեցաւ. եւ հատուածեալ ամենայն ընտանեօքն` եւ եկն առ եղբայրն. եւ նա առեալ տարաւ զնա առ խանն: Եւ երկոքեանն կային ՚ի միասին առաջի նորա: Եւ յետ Ամիրգունայ խանին նստաւ Թահմազ-ղուլի բէկն: Եւ սա եւս սիրեաց զնոսա, եւ արար Մուրատ բէկն` երկրորդ իւր, եւ Ասլան աղայն` վերակացու հարկացն: Այս Ասլան աղայն առաքեաց յերկիրն, զի գրեսցէ գլուխս արանցն եւ ամենայն իրացն: Եւ եկն նախ ՚ի Քանաքեռ յաւուրս ձմերայնոյ. եւ կոչեալ առաջի իւր զգեղականս` ցուցանել զգլուխն իւրեանց, եկն նախ Մելիքն Դաւիթ` եւ եբեր Ը [8] որդին իւր, եւ զորդի դստերն, եւ եցոյց: Գային ամենեքեաս որդւովք իւրեանց` եւ մտանէին ՚ի գիրն: Իսկ հայրն իմ Մկրտիչ շալակեաց զիս զԶաքարիայս, եւ զեղբայրն իմ զԽաչատուր առաջի արկեալ` գնաց. եւ իբրեւ ետես զմեզ փոքր եւ կաղ` եւ թիւր ոտամբ, բարկացաւ` եւ ասէ, զառողջ որդիսն քո պահեալ ես, եւ զանդամալոյծքդ բերեալ ես. եւ հրամայեաց արկանել յերկիր ՚ի վերայ երեսացն. եւ բերեալ ջուր թափեցին ՚ի վերայ անձինն, յոտաց մինչեւ ցգլուխն` ջրողող արարին. եւ նստոյց այր մի ՚ի վերայ գլխոյն եւ այր մի ՚ի վերայ ոտիցն. եւ հրամայեաց չորից զինուորաց` Բ [2] կողմամբ հարկանել. եւ այնքա'ն հարին, մինչզի մորթն ՚ի մարմնոյն ՚ի բաց ոստեաւ, եւ ինքն անշնչացաւ. եւ համարեցին զնա` մեռեալ. եւ ապա քարշեալ զնա թաղեցին ՚ի մէջ փայինի: Եւ այր մի Բարսեղ անուն, եւ այր մի Ղազար անուն` հանին զԻ [20] եղնգունսն. եւ այլ ոմն Մարուգէ անուն Երեւանցի կախեցին զմիոյ ձեռանէն, եւ այնքա'ն հարին, մինչեւ յօդուածքն ամենայն խախտեցան: Եւ այսպէս ահ նորա տիրեաց ՚ի վերայ ամենեցուն` մեծաւ սաստիւ: Վասնորոյ ո'չ մնաց ստնդեայ մանուկ` զոր ո'չ ցուցին: Եւ եթէ ծերք գային, հրամայէր երթեւեկս առնել առաջի իւր. եւ տեսանէր, զի թէ գլուխն ՚ի կոր ունէր, եւ Բ [2] ձեռքն զկնի իւր տանիւր, ո'չ գրէր: Իսկ թէ գլուխն ուղիղ ունէր, եւ ձեռքն առաջի գտանիւր, զնա գրէր: Եւ ո'չ ոք իմացաւ զայս: Իսկ եթէ մանկունք գային, բերէր առասան, եւ շուրջ պատէր զպարանոցաւ պատանոյն, եւ երկոքին ծայրք պարաննի դնէր ՚ի բերան մանկանն, եւ ասէր` ըմբռնել ատամամբ, եւ օղ արարեալ տանէր ՚ի վերայ գլխոյն. եթէ անցանէր զգլխովն, թողոյր զնոսա գնալ. եւ եթէ ո'չ անցանէր զգլխովն, գրէր զնա: Եւ այսպէս գրեաց զամենն յոյժ ճշտիւ` զմարդ, զկով, զձի, զջորի, զէշ, զոչխար, զջրաղաց, զձիթաղած, զարուեստս, զբրնձաղաց, զայգիս, եւ զպարտէզս, եւ այլ որ ինչ գտաւ` գրեաց եւ ՚ի ներքոյ հարկի արար: Եւ էարկ ՚ի դիւան արքունի զամենայն գրեալսն: