Պատմագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Արշաւանք Խանին յաշխարհն Օսմանցւոց:


Տեսեալ զանմիաբանութիւնն Օսմանցւոց` որք էին ՚ի Ղարս քաղաքն, քանզի երկոքին մեծամեծ պարոնայքն` որք ասէին` Սաղ-աղասի եւ Սօլ-աղասի, որ է յաջ եւ յահեակ պարոնայքն, սոքա անկան ընդ միմեանս պատերազմաւ վասն իշխանութեան իւրեանց. եւ գնացին յԱրզրում առ աւագ իշխանն, որ է մեծ Փաշայ, զի դատաստան արասցէ նոցա. եւ մնաց Ղարս առանց վերակացուի: Լուեալ զայս Խանն, եւ ժողովեալ զօրս ետ ՚ի ձեռս Քեալանթար Մասումին, եւ առաքեաց ՚ի գաւառն Կարուց. եւ պատուիրեաց նմա, զի թէ քրիստոնեայ գերեսցես, խաղաղութեամբ բերցես. իսկ թէ Տաճիկ, զարս կոտորեսցես, եւ զէգսն գերեսցես, եւ զշէնսն այրեսցես եւ աւերեսցես: Զայս պատուէրս ետ նմա. եւ ինքն առեալ զմնացեալ զօրքն` գնաց զկողմամբքն Կաղզուանայ, եւ զամենայն վայրսն գերեաց եւ աւերեաց: Եւ եհաս մինչեւ ՚ի հին քաղաքն Բագրեւանդ, որ այժմ ասի` Զառաֆխանայ` ՚ի վերայ Երասխ գետոյ. գերեաց զբնակիչսն, եւ քակեաց զշէնսն, եւ մնաց աւեր մինչեւ ցայսօր. եւ զգերիսն առաքեաց ՚ի Վաղարշապատ: Եւ գնալով եհաս մինչեւ ՚ի Կարնոյ գաւառ, եւ գերեաց` զոր ինչ եգիտ: Եւ դարձաւ ՚ի Բասենոյ վերայ, եւ ՚ի Պարտիզաձորոյ, եւ եկն ՚ի դուռն Կարուց, եւ զոր ինչ մնացեալ էր ՚ի գերելոցն Մասումին, զայն եւս Խանն գերեաց: Քանզի Օսմանցիք ո'չ կարացին զդէմ ունել. վասնզի եղուզակք` որ է ջալալիք` բազմացան ՚ի փոքր Կողոնիայ Հայոց, այսինքն` Շապղարասար (Շապին-գարա-հիսար): Եւ հրամանաւ Մուրատ թագաւորին Օսմանցւոց` գնաց ՚ի վերայ նոցա Փաշայն Կարնոյ, եւ մնաց աշխարհն անտէր: Վասն այսորիկ զօրացան Պարսիկք` եւ արարին զայս ամենայն: