Կամենից

  (Յորդորէ զԼեհահայս օգնել իրերաց, եւ լսել Մուսաբէկի՝ որ ի շահէն Պարսից

դեսպան գնայր առ թագաւորն Լեհաց):

ՅԻՍՈՒՍԻ Քրիստոսի ծառայ Փիլիպպոս կաթողիկոս ամենայն Հայոց, ի վիճակէ սրբազան Առաքելոյն Բարդուղիմէոսի, յաջորդ Սրբոյ Առաքելոյն Թադէոսի, եւ փոխանորդ Սրբոյն Գրիգորի Հայոց Լուսաւորչի եւ բազմաչարչար նահատակի եւ սրբազնակատար հեղինակի, եւ պատրիարգ Վաղարշապատու քրիստոսահիմն եւ լուսանկար երկնահանգէտ սրբոյ աթոռոյն Էջմիածնի. Յորմէ ժամանեալ հասցէ գիր աւրհնութեան եւ նամակ պահպանութեան, շնորհք առաքելական եւ աստուածային աւրհնութիւնն ի վերայ տիրապահ եւ քրիստոսախնամ քաղաքացդ, Իլովայ, Կամենիցու, Եազլովցայու, Զամոշցայու եւ Լուծկայու. Լուսաւորչի աւրհնեալ հօտի ժողովրդեանդ. սրբանուէր քահանայցդ, տեառնափոխ դատաւորացդ, պերճապատիւ ազատացդ, արգասապատիւ մեծատանցդ, եւ այլոց ամենեցունց, աղքատաց եւ ռամկաց, մեծամեծաց եւ փոքունց, արանց եւ կանանց, ծերոց եւ տղայոց, երիտասարդաց եւ կուսից, եւ ամենայն չափու հասակի, միագումար ամենեցուն. Շնորհք ընդ ձեզ եւ խաղաղութիւն յԱստուծոյ Հօրէ մերմէ եւ ի Տեառնէ Յիսուսէ Քրիստոսէ, եւ ի Ս. Հոգւոյն կենարարէ եւ բարերարէ. ամէն. Աւրհնութիւն Հօր, պահպանութիւն Որդւոյ, եւ նախախնամութիւն ամենասուրբ Հոգւոյն, միշտ եւ հանապազ ի վերայ ձեր լիցի, եւ օր ըստ օրէ լցուսցէ զձեզ փառօք եւ արգասալիր ճոխութեամբ, իբրեւ զորթս եւ զոստ սաղարթախիտ եւ պտղալից դրախտ տնկեալ ի գնացս Հոգւոյն վտակաց. կալ մնալ ձեզ խաղաղական կենօք եւ պարագայց ամօք մինչ ի խորին ծերութիւն, ի կամս բարերարին Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ. անբասիր եւ անբռնադատ կենօք, յարազուարճ ուրախութեամբ. ամէն: Այլ եւ աւրհնեսցէ զձեզ Տէր Աստուած մեր եւ զարդարեսցէ հոգւով եւ մարմնով, տամբ եւ տեղեօք, զարմօք եւ զաւակօք, որդւովք եւ դստերօք, սիրելեօք եւ բարեկամօք, ընչիւք եւ ապրանօք, եւ ամենայն գոյականօք փարթամացուսցէ զձեզ. ամէն:

Եւ ընդ աւրհնութեանս՝ այս եւս յայտ լիցի սիրելեացդ եւ ջատագովացդ ճշմարտութեան, որ ի վաղուց հետէ ըղձամ տեսութեան ձերոյ, բայց խափան որ (ոչ) սակաւ եղեւ եւ լինի. քանզի երեք ամ վասն խառնակման տեղւոյս եւ աւերակաց շինութեան՝ եղեւ անհանգստութիւն. եւ այս երկու ամ է՝ որ ի դրամ արքայի էաք. եւ թէպէտ յայսքան վշտի մէջ էաք, այլ բաղձանքս որ առ սիրելիքդ՝ ոչ բնաւ դադարի, այլ օր ըստ օրէ հալէ եւ մաշէ զիս. եւ չափ ըղձանացս այնքան՝ որքան ծարաւեցելոյն առ զովացուցիչն: Եւ արդ, զինք արեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եւ հարազատ որդիք Սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ, եւ իմ տոչորեալ հօրս զաւակք, խնդրեմ ի ձէնջ զի միմեանց յօգնութիւն հասանիցէք յամենայն գործս բարութեան. եւ մանաւանդ առ ձեզ է բանս իմ, որդեակք իմ քահանայք, դատաւորք եւ ամենայն ժողովուրդք Կամէնցոց, Եազլովցոց եւ Զամօշճացոց, որ եղբարց ձերոց Իլովացւոց պարտիք ձեռնտու լինել յամենայն իրակութիւնս. եթէ ընչիւք, եթէ խօսիւք, եթէ աղօթիւք, եւ եթէ աշխատութեամբ մարմնոյ. այսինքն, թէ ի դուռն արքայի գնալ, եւ թէ այլ ինչ այսպիսի գործ, անյապաղ պարտիք յօգնութիւն հասանել. զի «Եղբայր յեղբօրէ օգնեալ՝ իբրեւ զպարիսպ ամուր»: Եւ դարձեալ, վասն նամակաց ձերոց, մեծահաւատ եւ բազմաջան որդիք իմ Իլովացիք, ծանիք. զի յորճամ Նամակն ձեր եկն եհաս առ մեզ, ընդ նմին եւ զբօթ գալստեան թագաւորին՝ որ ի վերայ երկրիս՝ ետուն. եւ յետ այնորիկ զկտակարանս մեր զուռւոյ կախէաք եւ ի յուս մեր բառնայաք. ոչ տեղի հանգստեան եւ ոչ ժամ աղօթից, ոչ դադար կարասեաց եւ աչ երեւումն գերապայծառ կարգաւորութեան մերոյ. վասն որոյ ոչ կարացաք զմիտս եւ զխորհուրդս մեր ի մեզ բերել, զի ծանիցուք զմեզ, մինչեւ յերիս ամս, որ զաւերակսն սակաւ շինեցաք եւ զետեղեցաք. եւ ապա ի մէջ բերեալ զնամակսն ընթերցաք. յայնժամ տրտմութեան ոչ սակաւ եւ մթութիւն ոչ դիւրագնաց եւ ցաւ ոչ հեշտափարատ պատեաց զիս. թէպէտ եւ յառաջագոյն վասն իրիդ այդորիկ գոյր տրտմութիւն, բայց ասէաք, թէ տուեալ իցեն արդեօք զեկեղեցիսն, եւ կամ սակաւ ինչ թողացուցեալ իցեն վասն եկեղեցւոյ խորհրդոյ կատարման: Եւ յորժամ ընթերցեալ իմացաք եւ ստուգեցաւ տրտմութիւնն կարծական, այնքան առաւելաւ տրտմութիւնս, մինչ զի ոչ ինչ թուէր նեղութիւն եւ աւեր տեղեացս՝ որ եղեալ էր ի պատերազմացն անօրինաց. եւ ապա զկնի ընթերցմանն՝ խորհուրդ արարեալ վասն այդորիկ, յարուցեալ գնացաք ի դուռն արքայի. թէպէտ եւ մասնաւորաբար վասն այլ իրաց. եւ մինչ յայսմ խորհրդի էաք եւ երիթացեալ սրտիւ սպասէաք վասն համբաւոյ բարւոյ այս իրաց, եթէ թերեւս անդորրութիւն ինչ եղեալ իցէ, լուաք երեք անգամ, թէ տուեալ են զեկեղեցիսն. բայց վասն ոչ գոլոյ ի ձէնջ առ մեզ թուղթ եւ մարդ, ի կարծիս էաք. քանզի յառաջագոյն անորոշակի ասացին՝ զեկեղեցիսն տուեալ են. եւ յետոյ լուաք, թէ զայլ եկեղեցիսն տւեալ են, բայց զաւագ եկեղեցին ոչ են տուեալ. եւ վասն այնորիկ մարդ են առաքեալ առ Պապն: Եւ մինչ յայսմ տարակուսի էաք՝ ո՛րպէս արդէօք եղեալ իցէ, լուաք զգալուստ դեսպանին, եւ մնացաք գալստեան նորա. եւ յորժամ եկն՝ նա եւս զայն ասաց, թէ զայլ եկեղեցիսն տուեալ են, բայց զաւագ եկեղեցին ոչ են տուեալ, եւ վասն այնր մարդ է գնացեալ առ Պապն: Նա եւ ոչ սակաւ կուսադրութիւն ետ մեզ, ասելոց, եթէ յորժամ հասանիցեմ առ թագաւորն՝ դիւրին է այս. եւ մեք այնմ դեսպանին՝ որ Պարսից արքայէն առ ձեր արքայն առաքիւր, թուղթ տուաք. մի՝ առ թագաւորն, եւ միւս առ ձեզ. զի քրիստոնէից զաւակ է եւ հաւատարիմ քրիստոնէից, որոյ անուն Մուսաբէկ յորջորջի: Բայց զայս գիտասջիք, սիրելիք. զի դեսպանին այսպէս եմք ապսպարեա, թէ յորժամ գայցէ այդր, յինքենէ թուղթ առաքեսցէ յառաջագոյն առ ձեզ. զի դուք եկեալ առջիք ի նմանէ զնամակն ձեր՝ որ ի մէնջ է տուեալ. զի այսորիկ թղթոյս դիտաւորութիւն ունի այն թուղթն. թէպէտ սակաւուք զանազանին ըստ բառին շարադրութեան: Եւ դուք պատրաստ կացջիք, որ զկնի առնլոյ զձեր նամակն՝ ընդ դեսպանին ի միասին մատուցանիցէք զթուղթ թագաւորին առ թագաւորն: Եւ դարձեալ, յորժամ զաւեր տեղւոյս լսէք, մի՛ այժմ եւս այնպէս կարծէք, այլ ողորմութեամբ Տեառն եւ աղօթիւք ձեր՝ քան զառաջինն եւս պայծառագոյն է բիւրապատիկ, եւ ի լցեալ պաշտօնէիւք Քրիստոսի, որք զցայգ եւ զցերեկ հանապազամատոյց աղօթիւք եւ հաշտարար պատարագօք՝ զձեզ ունին ի մտի, եւ յաղագս ձերոյ կարծրագոյն վշտացն՝ աղաղակեն առ Բարձրեալն: Որ եւ կողկողագին պաղատանօք խնդրեմք յամենազօր Տեառնէն՝ հանդերձ գրեցելովքս, բարեխօս ունելով զյոքնաչարչար նահատակն Քրիստոսի զՍուրբն Գրիգորիոս. զի ամենակարող զօրութեամբն եւ ամէնառատ զթութեամբն՝ ազատեսցէ զձեզ յայսմ դառնագոյն վշտաց. եւ փոխանակ այդմ նեղութեան՝ մխիթարեսցէ զձեզ Հոգւովն Սրբով, աստ եւ ի հանդերձեալն. եւ ինքն աւրհնեալ եղիցի յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ԵՍ ՓԻԼԻՊՊՈՍ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԻՄՈՎ ՁԵՌՄՍ ԳՐԵՑԻ: