Կամենից

  Թուղթ Առ Վլատիսլաւ Դ. արքայ Լեհաց

ՔՐԻՍՏՈՍԱՊՍԱԿ եւ ծիրանածին աւգոստափառ եւ տիեզերակալ, Տերամբ զօրացեալ եւ Յիսուսիւ բարձրացեալ, եւ առաքինութեամբք աստուածայնովք եւ մարդկայնօք բարեվայելուչ զարդարեալ, որ եւ ուղղափառ հաւատով ծայրագոյն ճշմարտին հասեալ, եւ աներկեւան յուսով ի ծայրագոյն բարձին յեցեալ, եւ սպասեալ հանդերձեալ երանութեան, ի խանդակաթ սիրով ծայրագոյն բարւոյն բաղձացեալ, եւ յար ցանկութեամբ նորին զմայլեալ. խոհեմութեամբ պերճացեալ, արիութեամբ քաջացեալ, ողջախոհութեամբ եւ ժուժկալութեամբ զամենայն ցանկութիւն ընդ բանականին լծով նուաճեալ. արդարութեամբ հաւասարակշիռ լեալ առ ամենայնս, ազատականութեամբ ուռճացեալ եւ մեծահոգողութեամբ բարգաւաճեալ, պարիսպ ամրութեան հաւատացելոց, եւ վէմ անվանելի ընդդէմ թշնամեաց խաչին. եղջիւր եկեղեցւոյ եւ պարծանք համայնք քրիստոնէից. ի ծայր նիզակի եւ ի վահան հաստակառոյց ընկալեալ զսահմանս երկրի. միայնոյ թագաւորին երկնի եւ երկրի աթոռակալի եւ երկրորդ խնամողի, Քրիստոսասէր եւ ինքնակալ արքայի՝ Վլատիսլաւի Չորրորդի:

Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Փիլիպպոս կաթողիկոս ամենայն Հայոց, եւ փոխանորդ սրբոց առաքելոցն Բարթուղիմէոսի եւ Թաթէոսի, եպիսկոպոսական եւ վարդապետական դասուք եւ ամենայն վիճակելովք մերովք՝ զքրիստոսաւանդն մատուցանեմք ողջոյն եւ օրհնութիւն աստուածապարգեւ մեծազօր թագաւորութեանդ: Եւ հայցեմք արտասուալից մաղթանօք ի միայնոյ թագաւորէն, զի զինքնակալ թագաւորութիւնդ ձեր անսասանելի եւ անվանելի պահեսցէ անկէտն յաւիտենիւ, հանդերձ արքայազուն եւ քաջազարմ աստուածասէր թագուհեաւս եւ ծիրանածին զաւակօք, եւ ամենայն նախարարօք եւ մեծամեծօք, զօրապետօք եւ զօրօք, հնազանդելովք Ձերովք, ըստ հաճոյից եւ բարեսէր կամաց իւրոց, պարագայց ամօք եւ երկարաձիգ խաղաղական կենօք: Եւ յետ աստեացս թագաւորութեան՝ անվախճան թագաւորութեանն արժանի արասցէ հանդերձ նախնի թագաւորօք ձերովք, ընդ սուրբ թագաւորացն դասակից եւ պսակակից առնելով. ամէն:

Գիտութիւն լիցի մեծազօր եւ ինքնակալ Տէրութեանդ Ձերում, ով քաջազօր բարեյաղթ արքայ, զի զփոքրիկ հօտդ մեր տարակացեալ ի մէնջ տեղեաւ, որ ի բազում ամաց ընդ հօվանեաւ հզօր Ձերոյ ինքնակալ Տէրութեանդ են անփոփեալ, որ եւ հզօր Տէրութիւնդ Ձեր ոչ միայն հովուաբար է խնամեալ, այլ եւ հայրաբար սիրով. որ եւ մեք վասն դոցին բարեկեցիկ լինելոյն եւ որդիաբար խնամարկելոյն ձերմէ հզօր տէրութենէ, պանծացեալ եմք եւ պանծամք ի մէջ այլասեռից ալգաց, եւ հանապազ աղօթս մատուցանեմք վասն մեծազօր Տէրութեան ձերում, զի խաղաղութեամբ եւ հանդարտութեամբ վարեսցեն դոքա զկեանս իւրեանց, հանդերձ հայրենաւսնդ կրօնիւք եւ սահմանօք իւրեանց: Իսկ այժմու ժամանակիս զի՞նչ ասացից. զի ըստ տեսլեան Սրբոյն Գրիգորի մերոյ Լուսաւորչի, զոր անխնայաբար գիշատեաց զհօտ իւր՝ զայլ եղեալ հովուին. նոյնպէս եւ ողորմելեացդ այդոցիկ պատահեաց յանուանեալ հովուէ իւրեանց, որ եւ յայտնի է հզօր տէրութեանդ ձերում, գրկումն դոցին եւ անիրաւութիւն գայլասարաս հովուին: Զոր եթէ հզօր տէրութիւնդ ձեր ոչ էր ամփոփեալ զդոսա ընդ թեւօք խնամոց, վաղագոյն ուրեմն կլեալ էր անիրաւին զողորմելիսդ: Վասն որոյ յոյժ շնորհակալ եմք ի ձերմէ ինքնակալ թագաւորութենէ, որ այդպիսի բարերարութիւն եւ ողորմութիւն ցուցեալ էք եւ ցուցանէք զրկեալ եւ տառապեալ փոքրիկ հօտի մերում. եւ բարերարութիւնդ այդ՝ ոչ եթէ միայն մեզ է համարեալ, այլ մանաւանդ եւ Քրիստոսի. զի տեառնանման ամփոփեալ է ձեր զտառապեալ հօտդ, եւ ոչ է տուեալ թոյլ գայլաքատակ հովուին գիշատել զդոսա: Որ եւ մեք տեսանելով զանչափելի գութ ձեր եւ ողորմութիւն որ ի վերայ տառապելոցդ, օրհնեմք հանապազ զքրիստոսապարգեւ թագաւորութիւնդ Ձեր, եւ ցանկամք տոչորմամբ սրտիւ՝ տեսանել զիրաւասէր ինքնակալ Տէրութիւնդ Ձեր յայսմ աշխարհի. զի ոչ է այսմ հնար լինելոյ, ի հանդերձեալն ունիմք յոյս տեսանելոյ զմիմեանս:

Ահա, ըստ մերոցս սրտի բաղձանաց առաքեցաք առ ինքնակալ տէրութիւնդ Ձեր՝ զհոգեւոր որդեակքն մեր եւ զհաւատարիմ խորհրդակիցքն, զՏէր Գրիգորիոս եպիսկոպոսն ընդ միոյ կրօնաւորի. զոր ինչ վասն մեր է՝ ի նոցանէ լուիցէ ինքնակալութիւնս Ձեր: Եւ գիտեմք հաւաստեաւ՝ զի ինքնակալութիւնդ Ձեր ամենեւին անկարօտ է երկրային նիւթոց. ահա գանձ երկնային որ առ մեզ գտանիւր՝ զբազմաց փափաքելի նշխարաց Առաքելոց՝ Թադէոսի եւ Բարդուղիմէոսի եւ Թովմայի եւ Մատթէոսի աւետարանչի, եւ չքնաղագեղ օրիորդին Քրիստոսի սրբոյ կուսին Հռիփսիմեայ, առաքեցաք պարգեւ մեծազօր թագաւորութեանդ, առ ի պահպանութիւն ինքնակալ թագաւորութեան Ձերում, եւ ի բարեխօսութիւն վասն տառապեալ եւ զրկեալ հօտից մերոյ. եւ ի միւսանգամ գալստեան Քրիստոսի անվթար առաջնորդող ինքնակալ թագաւորութեանդ յանանց թագաւորութիւնն: Վասն որոյ սիրալիր մաղթանօք խնդրեմք ի մեծազօր թագաւորութենէ Ձերմէ, զի որպէս նախնիքն ձեր մինչեւ Ձեր ինքնակալութիւնդ՝ զփոքրիկ հօտդ մեր պահեալ են իւրեանց կրօնիւքն եւ աւանդութեամբն, նոյնպէս եւ Ձեր ինքնակալութիւնդ վասն սիրոյն Քրիստոսի եւ Սրբոցդ բարեխօսութեան եւ աղաչանաց մերոց, զտառապեալ հօտդ այնպէս պահեսցէ. եւ որպէս մինչեւ ցայժմ՝ այց առնելով զրկանաց դոցին՝ զեկեղեցին իւրեանց յինքեանս դարձուսցէ:

Եւ մեք հանդերձ ամենայն վանօրէիւք եւ անապատաւորօք եւ ամենայն վիճակեցելովք մերովք՝ օրհնող եմք եւ օրհնեմք զինքնակալ Տէրութինդ Ձեր, հանապազ աղօթս մատուցանեմք վասն Քրիստոսապարգեւ թագաւորութեանդ, զի խաղաղութեամբ վարեսջիք զկեանս զայս՝ ըստ Տեառն հաճոյից, խրոխտ եւ ահարկու ի վերայ ամենայն թշնամեաց խաչին: Իսկ զդաւանութիւն Հայաստանեայցս եկեղեցւոյ՝ ըստ ուղղափառ սրբոց Հարցն, զոր խնդրեաց Պօղոս աստուածաբան վարդապետն, ի միւս թղթին ծանիցէ ինքնակալ տէրութիւնդ Ձեր: Շնորհք Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եղիցի ընդ քեզ եւ ընդ քոյսն ամենայն:

Գրեցաւ ի Կենարարին մերոյ Թուականի հազար վեց հարիւր եւ քառասուն եւ չորս. Յուլիս ամսոյ քսան եւ եօթն:

ՓԻԼԻՊՊՈՍ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ.