Իսկ
ի
գալն
իմ
ի
սուրբ
Էջմիածինն,
որ
էր
նոյեմբերի
Դ
(4)
եւ
օրն
էր
երկուշաբթի,
գտի
զվեհն
ի
մահճի
ընկողմանեալ
եւ
հիւանդացեալ՝
Բ
(2)
աւուրբք
յառաջ:
Եւ
հանդիպեալ
նմա
առժամայն
սկսայ
հարցանել
զպատճառէ
խօթութեան,
եւ
վասն
ցաւոյն,
եւ
թէ՝
յոր
անդամ
եւ
յոր
կողմն
ունի
զխստութիւն
ցաւոյն:
Իսկ
երանելին
ասէր,
եթէ՝
«Բոլոր
անձն
իմ
ցաւի,
եւ
ոչ
գիտեմ
զպատճառն
եւ
զուստն»:
Իսկ
ես՝
տառապեալս
եւ
վարանեալս,
սկսայ
յուսադրել,
եւ
մխիթարել
եւ
սփոփել
մինչեւցմասն
մի
գիշերոյն՝
մինչեւ
երից
եւ
չորից
անգամ
ասաց,
թէ՝
«Գնայ
հանգստացիր:
Խեղճ
ես
եւ
ի
ճանապարհէ
եկեալ
դադարած
ես»:
Իսկ
ես
զմտաւ
ածեալ՝
«Մի
գուցէ
նեղասցի
կամ
տրտմեսցի
սակս
չգնալոյս»,
ելեալ
գնացի
ի
տեղի
իմ:
Եւ
այսպէս
շիւարեալ
եւ
վարանեալ
կացաք
զցայգ
եւ
զցերեկ
մինչեւ
ցկիրակի:
Եւ
ի
նոյն
օրն
եւս
շուրջ
զմահճովն
նստելով
վարանէաք
եւ
ընդ
միմեանս
հայելով
լռելեան,
տրտմեալ
երեսօք
տարակուսէաք:
Որ
եւ
ի
նոյն
գիշերն
եւս
մինչեւ
ի
Դ
(4)
եւ
Ե
(5)
ժամ
ի
մօտն
մնացեալ,
եւ
ապա
յորդորեցին
զիս
փոքրաւորքն,
թէ՝
«Գնա
դու
ի
քո
տեղն
եւ
թող
որ
սակաւ
մի
հանգչի,
զի
անհանգիստ
լինի
ի
տառապիլն
քո»:
Եւ
ես
ելեալ
գնացի
ի
մենարանն
իմ:
Եւ
մնաց
անդ
որդեակն
իմ՝
Յովաննէս
վարդապետն,
ընդ
տէր
Յակոբին:
Եւ
յետ
հասարակել
գիշերոյն
եկեալ
առ
իս
ասելով,
թէ՝
«Ե՛լ,
գնայ
հոգեւոր
տիրոջ
մօտն,
զի
այլիմնապէս
երեւի,
եւ
իւրայինքն
ամենայն
տարակուսեալ
կան»:
Որ
եւ
վաղվաղակի
ելեալ
հասի
ի
մօտն
եւ
տեսի,
որ
եւ
ի
առ
եւ
տուր
շնչոյն
էր՝
ի
հոգեվարութեան:
Եւ
սկսայ
աղաչանօք
խնդրել
տալ
օրհնութիւնն
ամենեցուն,
այլեւ՝
արձակումն
բանիւ
եղելոցն,
եւ
պատուէր
վասն
սուրբ
աթոռոյն
եւ
միաբանիցն
եւ
յանձնարարութիւն
վասն
իւրայնոցն:
Իսկ
երանելին
երբեմն
բանիւ՝
նուազ
ձայնիւ,
եւ
երբեմն
օրհնեալ
գլխովն
նշանակութիւն
տայր
խնդրոյս:
Եւ
այսպէս
աջ
ձեռն
ի
մէջ
ձեռացս
գոլով
հեշտ
եւ
հանգիստ
աւանդեաց
զմաքուր
հոգին
իւր
ի
ձեռն
հրեշտակի
բարւոյ
այնպէս,
որպէս
թէ
ոք
հանցէ
խնձոր
մի
ի
ծոցոյն
եւ
տայցէ
բարեկամին
կամ
սիրելոյն
իւրոյ՝
Թ
(9)
կամ
Ժ
(10)
ժամու
գիշերոյ
նոյեմբերի
ԺԱ
(11)
լոյս
երկուշաբթի:
Որ
եւ
ի
լուսանալ
առաւօտին
ծանուցաք
Երեւանայ
մէլիքին՝
պարոն
Յակոբջանին,
որ
հրաման
էառ
ի
դքսէն
Երեւանայ,
որ
էր
տէւթէրտար:
Ալի-փաշայն
տկարացեալ
գոլով
եւ
անկեալ
ի
մահճի,
եւ
մինչ
կամէին
առնուլ
ի
նմանէ
զհրաման
թաղելոյն,
առժամայն
մեռաւ
եւ
փաշայն՝
առաւօտեան
ճաշու
ժամու:
Զի
հոգեւոր
տէրն
ի
գիշերին
վախճանեցաւ,
եւ
ի
նոյն
առաւօտին
փաշայն
եւս
մեռաւ
Երեւան:
Վասն
որոյ
գեխեան
ետուր
հրաման,
զի
թաղեսցի:
Եւ
ի
միւս
օրն
ի
տեղի
փաշային
եդին
զհաճի
Հիւսէին
փաշայն,
որ
էր
տեղեաւ
տէրէնտէցի
եւ
կայր
Երեւան
մաֆազայ՝
պահող:
Եւ
եկեալ
մէլիք
Յակոբջանն
փաշա<յա>ի
չուխատարիւ
մի
Էջմիածին,
եւ
երեքշաբթի
անարժանս
ժամ
արարի
եւ
օծի,
եւ
տարեալ
թաղեցինք
ի
սուրբ
Գայիանէն:
Եւ
ես
ոչ
կարացի
գնալ
վասն
սաստիկ
ջերմանս,
որում
տենդէր
զիս
օր
ընդ
մէջ,
այլ
յուշաթափեալ
եկի
եւ
անկայ
ի
մահիճս:
Իսկ
ի
միւս
օրն
առեալ
իմ
զբոլոր
ուխտ
սուրբ
աթոռոյս
գնացինք
ի
Գայիանէ,
եւ
կատարեցինք
զայդն,
եւ
յետ
այգոյն
դարձանք
ի
վանքն:
Եւ
ի
նոյն
օրն
կամայ
ակամայ
զմեզ
Ե
(5)-Զ
(6)
վարդապետօք
տանէին
յԵրեւան:
Որ
եւ
ի
ճանապարհին,
յորժամ
անցաք
զհանգուցեալ
եկեղեցին,
տեսաք
զբազմութիւն
արանց
եւ
կանանց՝
Երեւանայ
բնակողացն
մեր
ազգէն,
որ
փախստեայ
գային:
Յորմէ
սոսկացաք
եւ
հիացաք
զխեղճութիւն
նոցին:
Եւ
կամեցաք
եւ
մեք
դառնալ
անդրէն
ի
վանքն,
զի
մի
գուցէ
ի
գալ
զօրացն
պարսից
գտանիցիմք
ի
մէջ
բերդին
Երեւանայ:
Եւ
այսպէս
աղաչելով
զմէլիքն
եւ
զչուխատարն,
որ
էր
մուպաշիր
ի
վերա
մեր,
հասանք
ի
Փարագար:
Եւ
սակաւ
մի
նստեալ
անդ
եզերս
առուի
միոյ
հանեալ
եդի
ի
ձեռս
նորա
Ե
(5)
ոսկի:
Բազում
աղաչանօք
հազիւ
զերծաք
եւ
դարձաք
ի
վանքն: