Անգիտաց Անպէտ

0591

ԳԱՐԻ

(Orge).

որ յ. շէր ասէ, եւ պ. ճավ ասէ, եւ թ. արփա ասէ. եւ ինքն Բ ցեղ լինի. Ա՝ կեղեւ ունի, եւ Ա՝ չունի, մերկիկ է, եւ այսոր սալաթ ասեն. եւ լաւն այն է որ գէր լինի, եւ սպիտակ եւ յիստակ լինի. հով եւ գէճ է Ա տարաճան. հալող է. եւ ճլէ տուող է. եւ թէ զգլուխն գարէ ջրով լուանան՝ զմոռացկոտութիւնն տանի, եւ գլխուն գիճութիւն տայ, եւ մազն հաւսրէ. եւ թէ զգարին այրեն եւ աղ խառնեն եւ ակռան քսեն, սպիտակ այնէ եւ ճլէ տայ. եւ գարէջուրն զկուրծքն կակղացնէ, եւ աւգտէ հազին. եւ թէ սպեղանի առնես, աւգտէ ճռանցաւութեան. եւ թէ յիրմէն մալէզ առնես, զստամոքն հովցնէ. եւ թէ ծեծած լինի կիսաչաք, եւ թէ քացխով խառնես զգարուն ալուրն, եւ աւծես բորին որ գէճ լինի, աւգտէ. գարուն ջուրն աւգտէ ամենայն տաք ջերմերուն. եւ իր առնելուն չաքն Ճ դրամ է. եւ զիր չարութիւնն տանի տաք դեղերն. եւ իր փոխանն մաշն է: Իպն ասէ, թէ գինով խառնես զգարուն ալուրն, եւ ի ձեռդ զերդ հինայ աւծես, զտաք գլխացաւութիւնն տանի. եւ թէ զինքն գիշերն թրջես ջրով, եւ վաղն տաս որ խմէ, աւգտէ ջերմերուն եւ ամենայն տաքութեան, եւ զծարաւն այլ կտրէ: Ասէ, թէ ցեղ մըն այլ կայ, որ կեղեւ չունի, մերկիկ է. այնոր սալաթ կասեն. յիշած է իւր համարն ի վերայ սէին. եւ լաւ գարին այն է որ յԵգիպտոս լինի. եւ ազգ մըն այլ գարի կայ, որ սեւգուն կու լինի, ի Հոռմաց երկիրն կու լինի. այն՝ լաւ է, եւ ուժով է, եւ ծանտր եւ գովելի է:

0592

ԳԱՅԼԽՈՏ

(Cuscute).

որ է քշուշն, որ է քշուսն, որ է քշութն. ինքն ի յորտեղ որ բուսնի նայ՝ ի այն թուփն կու թափուի, եւ զգիճութիւնն կու քաշէ. եւ լաւն այն է որ ի վերայ փշին բուսնի. տաք է ի Ա տարաճան, եւ չոր է Բ տարաճն. լուացող է եւ եփող է. եւ զլերդին եւ զփայծղան կալուածն բանայ, եւ զեարաղանն տանի, եւ զգոզն եւ զհայզն յորդորէ, եւ զտղան փորուն հանէ եւ ձգէ, եւ զբորբոսն ի փորուն հանէ, եւ մաղասին աւգտէ, եւ զստամոքն ուժովցնէ, եւ զսաֆրավն կու լուծէ. եւ աւգտէ ործկալուն. եւ զխառնուածն հանէ. եւ աւգտէ այն ջերմանն որ ի սավտայէ լինի, որ ըռիպ ասեն. եւ իր առնելուն չաքն Բ դրամ է. եւ բշտին զեն առնէ. եւ զիր չարութիւնն տանի պալլուտն. եւ իր փոխանն քասնուն հունտն է, եւ աւշինտրն է. եւ այլ պաղի զաւրութիւնն գրած է ի վերայ պէին, պազր ըլ քշուսն գտիր եւ կարդա:

0593

ԳԱՌՆԱԼԵԶՈՒ

(Plantain).

որ է լիսան ըլ համալն. զաւն այն է որ մեծ լինի. հով եւ չոր է Բ տարաճան. դարձնող է. եւ ջուրն աւգտէ ակնջին ուռէցին. եւ թէ տիմէտ առնես՝ աւգտէ ակնջին ուռէցին. եւ ասած է, թէ զիր մոխիրն՝ խանազիրին տէրն ի վրան կախէ, աւգտէ խասիաթով. եւ զարուն թքնուլն կտրէ. եւ զթուքն կու յիստկէ. եւ հունտն աւգտէ լուծման, եւ զարունն կտրէ յամենայն տեղաց. եւ իր քամուքսն աւգտէ իրիկամաց եւ բշտին խոցերուն, եւ զարուն գոզելն կտրէ. եւ ի ջուրն լերդին եւ փայծղան զկալուածն բանայ, եւ զսերմն կտրէ. եւ ամենայն տաք ուռէցնուն, եւ շարային, եւ նամլային, եւ կրակին այրածին, եւ աթաշի փարսին, եւ տայուլֆլին, եւ զպեղծ խոցերն ողջացնէ, եւ կերուածին այլ օգտէ. եւ ջուրն աւգտէ ղիպ ջերմանն. եւ առնելուն չաքն ի հնդէն՝ Ա մխթալ. եւ ըղեղան զեն առնէ. եւ իր չարութիւնն տանի մանուշակն. եւ իր փոխանն հումազն է: Ասէ Պատէհին թէ ինքն խոտ մըն է, որ ի գառին լեզու կու նմանի. եւ ի Շիրազ՝ վարաղի պարթան կասեն, եւ ի Սպահան՝ ասպուրզակ ասեն. ինքն Բ ցեղ է. մեծ եւ փոքր է. եւ այն որ մեծ է՝ տերեւն մեծ է. եւ այն որ փոքր է՝ տերեւն փոքր է. եւ իր ճոհրն խառնած է ի հողային եւ ի ջրային. հով է. եւ հողային է. եւ կապող է. եւ լաւն այն է որ մեծ եւ դալար լինի. եւ թէ յիրմէն Գ տակ հանես ի գետնէն, եւ ԽԵ դրամ ջրախառն գինով խառնես, եւ ըռիպ ջերման տիրոջն տաս որ խմէ, աւգտէ. եւ թէ զտակն հանես եւ տաս կատղած շան խածածին, աւգտէ. փայծղան զեն առնէ. եւ զիր չարութիւնն տանի սալիխան, եւ մազտաքին. եւ իր փոխանն հումազին տերեւն է, որ արծուոց լինի. եւ իր հունտն գրած է ի վեայ պէին՝ ի պզրնուն, գտիր եւ կարդա:

0594

ԳԱՌՆԱԴՄԱԿԻԿ

(Sempervivum).

որ յ. հայ ըլ յալամ ասէ, եւ ֆ. սնմպերվիվու ասէ, եւ թ. ղայեա ղաւրուղի ասէ. եւ ինքն Գ ցեղ է. Ա ցեղին տերեւն տափակ է, եւ թանծր. եւ Ա ցեղն՝ մանտր, զերդ ազոխ է. եւ Ա այլ՝ ի քարերուն վերայ կու վբուսնի. եւ լաւն այն է որ թաժայ լինի. հով է Գ տարաճան, եւ չոր է Ա տարաճան. եւ ինքն ըռատեհ է, որ է դարձնող. եւ աւգտէ տաք գլխացաւութեան, որ արեւուն եւ շողուն լինի ցաւցել, յորժամ աւծես խացխով եւ վարդի ձիթով. եւ մաշարային եւ տաք կրծոց ցաւուն. եւ թէ զիր ջուրն աւծես՝ հովացնէ, եւ զսաֆրային խաղեցնէ, եւ զտափակ եւ զերկան ճիճին հանէ. եւ տաք լերդին շատ աւգտէ. եւ տաք ուռէցնուն, եւ հումրային, եւ կրակին այրածին, աւծելով: Այլ ասած է, թէ ուզես որ Բ չարկամինի մէջ սիրելութիւն ձգես, երբ որ երկուքն ի քուն լինին՝ զինքն չոր տրորես, եւ ի վրանին ցանես. սիրեն զիրար. եւ ի ջրէն խմեն Ե դրամ. եւ փայծղան զեն առնէ. եւ զիր չարութիւնն տանի ֆութանաճն. եւ իր փոխանն շնխաղողն է: պն ասէ, թէ ցեղ մըն այլ կայ որ ի վերայ պատերուն եւ ի վերայ քարերուն կու բուսնի. եւ թէ անձինն շտերուն վերայ քսես՝ աւգտէ. եւ թէ զտերեւն հին ճրագով աւծես եւ դնես ի վերայ խոզից՝ աւգտէ. եւ թէ ի տաք ուռէցնու վերայ դնես՝ հալէ եւ այս խոտիս հայ ըլ յալամ ասելուն պատմութիւնն այն է, որ հանապազ կանանչ է եւ թաժայ է. եւ ոմանք ասեր են այսոր թէ պաւստան աֆրաւսն է. եւ չէ ստուգ: Պատէհին ասէ, թէ այս՝ պ. ապրուն կու ասեն, որ հանապազ կանանչ է եւ կենդանի է, եւ իր տերեւն չի թոռմիլ. եւ ասեր է Դս, թէ Գ ցեղ է. եւ ինքն ի շուք տեղեր եւ ի պատտկեր շատ ըու բուսնի. եւ իր որձան կարճ կու լինայ. եւ ծաղիկն դեղին. եւ այն որ ածուոցն է՝ հաստ կու լինի մատի մըն չաք. եւ իր քամուքսն աւգտէ ըռաթիլային խայթածին. եւ աւգտէ լուծման եւ աղեց գաներուն. եւ թէ գինով խմես՝ զերկան ճիճին հանէ. եւ թէ կանայք զինքն վերցնեն՝ զարունն կտրէ. եւ թէ աչքն քաշեն՝ աւգտէ աչից. եւ Դս Գ ցեղին՝ վայրի պախլաթ ըլ համղայ է ասեր, եւ կամ նմանցուցեր է զինքն:

0595

ԳԱՄԲ

(Tribulus terrestris).

որ է տատաշն, որ է յ. հասակն. յիշած է ի վերայ հոյին իր համարն:

0596

ԳԱՂՏՆԱԿՈՐՆ

(Plantain).

որ է ջղախոտն, որ է պզրղատունէն (Psyllium). յիշած է ի վերայ պէին:

0597

ԳԱԶՊԷ

(Manne).

որ թ. կազան կու ասէ, եւ հ. ման. ի յերկնից իջանէ. ի յԱմիթ շատ կու լինի:

0598

ԳԱԶ

(Astragale).

որ է մաշին (Tamarisc), որ է տարֆա. յիշած է ի վերայ տիւնին իր համարն

0599

ԳԱԶԻ ԽԷԺ

(Gomme Adragante).

որ է յ. քիթրայ. յիշած է ի վերայ քէին իւր համարն:

0600

ԳԱԲԾԻԼ

(Rheum ribes).

որ է ըռիվաճ, որ է ըռիպասն. ինքն ցեղ մըն է. լաւն այն է որ մատղաշ լինի եւ դալար. հով եւ չոր է Բ տարաճան. զսաֆրան կու կտրէ. եւ թէ շաքրով խմես՝ զմախմուրութիւնն տանի. եւ թէ զջուրն ի յաչքն քաշես՝ սրացնէ. եւ աւգտէ այն խաֆաղանին՝ որ ի տաքութենէ լինի. եւ զփորոքին զաւդուածքն ուժովցնէ. եւ զվերայբերութիւնն կու կտրէ. եւ զսրտին խառնիլն այլ կտրէ. եւ տաք ստամոքին աւգտէ, ուժովցնէ. եւ չթողու որ իջուածք լինի. եւ մարսել տայ զկերակուրն. եւ հին ջերմերուն աւգտէ, որ ի տաքութենէ լինի. եւ զարեան սրութիւնն տանի. եւ աւգտէ ծաղկին, եւ տայուն, եւ հումրային, եւ նամլային, աւծելով. եւ զիր հունտն աւծես բորին. եւ իր շարպէն տալուն չաքն Ա դրամ է. բայց կրծոց զեն առնէ. եւ զիր չարութիւնն տանի ճուլապն. եւ իր փոխանն թորնճին «թռինջինե թթուն է: Ասէ Պատէհին, թէ իր ուժն նման է հումազին եւ ութրուճին եւ ազոխին ուժին. եւ լաւն այն է որ Պարսից գայ, եւ ճղերն յերկան եւ հաստ լինի, եւ ջրի եւ դալար լինի. եւ աւգտէ հասպային եւ ճատարու, եւ որ սոցին նման է. եւ ամենայն հով բնութեան եւ կրծոց զեն առնէ:

0601

ԳԱՅԼ

(Loup).

որ յ. զէպ ասէ, եւ պ. կուրկ ասէ, եւ թ. ղուրտ ասէ. եւ թէ զլերդն չորացնես եւ ծեծես եւ մաղես եւ առնուս Ա մխթալ, եւ քաղցր գինով խմես, աւգտէ լերդացաւութեան. եւ թէ զաղբն՝ խուլնջին տիրոջն խմցնես, աւգտէ. եւ թէ զգայլն մէկ քանի աւր ոսկրով բտեն, եւ յետեւ՝ զաղբն աղով եւ պղպեղով խառնեն եւ ջրով խմցնեն, աւգտէ խուլնջին տիրոջն. եւ թէ մարդուն ճուռն ցաւի, եւ ղաւչին բրդովն չուան առնես եւ զգայլուն աղբն կապես, զցաւն խաղեցնէ. եւ թէ զգայլուն ագին եւ եզանն ախոռն կապես, քանի որ այն ագին ի հոն լինի՝ եզին բոլորն գայլ չի գայ. եւ թէ զաղբն ծխես, որտեղ մուկ կայ՝ ի հաւն ժողովի. եւ թէ գայլուն գոզին վերայ կնիկ մարդ գոզէ՝ բնաւ չի պատեղւորի. եւ զայն ոչխարն որ գայլն պատռել է՝ ի բրդէն առնուն եւ հագուստ առնեն, ով որ զայն հագուստն հագնի՝ իսկի բորէ չի խալիսի. եւ թէ զաջիկ ձուքն ի հոռոմ ձէթն ձգեն եւ հանեն, զան ձէթն կանայքն բրդով յառջեւէն վերցնեն նա՝ մերձաւորութեան համն ի սրտէն ելանէ. եւ թէ ի լեզուն մէկ դանկ խմես մեղրով՝ զհին ջերմնոտին զջերմն թողու. եւ թէ էգ գայլուն զաչքն ի հետդ վերցնես, ըխտաւորի եւ մահացու դեղի զչարութիւնն խափանէ եւ գազանահարն մուտ չայնէ. եւ թէ զլեղին ի քիթն կաթեցնես, աւգտէ նուզլային. եւ թէ զճրագուն աւծես տայուսայլապին եւ հայըային, աւգտէ. եւ թէ զգայլուն գլուխն ոչխարին պառկած տեղրանքն թաղես, մեռանին եւ ջարդին ոչխարքն. եւ թէ աղաւնուն ի բունն գայլու թաղես, աւձ եւ այլ սողունք ի հաւն չի մտէ. եւ թէ գայլն պատռած ոչխրին զբուրդն պռուգ գրեն, այն այրն եւ կինն իսկի չի հաշտին. եւ թէ զակռան եւ զմորթն եւ զաչուին ժողվես եւ մարդն վերցնէ ի հետն, զիր չար կամն յաղթէ եւ ամենայն մարդ ի խէչ պատուական լինի եւ հարկեւոր:

0602

ԳԱՅԼՋՈՐԵԿ

HyՌne)

որ յ. զապհաթ ըլ յարճայ (Ջաբ արջա) ասէ, եւ թ. անտիղ ասէ. բաշ ունի. եւ էգ եւ որձ լինայ. բնութիւնն տաք է եւ չոր է. եւ իր լերդն զաչաց սպիտակն տանի, եւ զերեսաց մանն այլ. եւ աւգտէ հերքունին. եւ միսն տաք է, ի շան միս կու նմանի. եւ թէ մարդ ի ձեռն հանդալ առնու, այս գայլս յիրմէն փախչի. եւ թէ մարդ զԱ ակռան ի ձեռն առնու եւ շներուն ի մէջն մտէ, չի հաչեն իր. եւ թէ զարունն մալխուլիային տէրն խմէ, աւգտէ. եւ թէ զլեղին առնուն, եւ ախհաւանի ձիթով խառնեն ի չքաւքն, եւ Գ օր ի պղնձէ աման մի դնեն, եւ ի ԺԵ աւրն հեղ մի կաթեցնեն ի յաչքն, սպիտակն տանի. քանի որ հնանայ, ա՛յլ աւելի լինի զաւրութիւնն. եւ թէ յաճուկէն մինչեւ ի նստատեղն զկաշին առնուն եւ այրեն, եւ հոռոմ ձիթով տրորեն եւ աւծեն այն մարդոց ի նստատեղն որ կու քունուի նա, այլ չի քունուի. եւ թէ զաջիկ ձեռն ի ողջութիւնն կտրեն, եւ մարդ ի հետն վերցնէ, առ պարոնայքն ի խէչ հարկեւոր լինի եւ պատուական, եւ խնդրուածքն կատարի հեշտութեամբ. եւ թէ անարատ զինքն ջրով եփեն, եւ սամիթ խառնեն, եւ աւազան առնեն, աւգտէ ֆալիճին, եւ ոսկրացաւութեան, եւ ջղացն, եւ նկրիսին. եւ թէ զկաշին պատեղւոր կնիկն ի փորն կապէ՝ պատեղւորի եւ զտղան չի ձգէ. եւ թէ քիլային մէջն զիր կաշին գամեն, եւ այն քիլայովն հունտ չափեն, եւ զայն հունտն ցանեն նա՝ այն ցանն անվնաս լինի ամենայն չարէ:

0603

ԳԱՌԻՆ ՄԻՍ

որ է լահմ ըլ համալ եւ յիշած է ի վերայ լիւնին իր համարն:

0604

ԳԵՏՆԻ ԱՂԻՔ

(Ver de terre).

որ է խարատինն:

0605

ԳԵՏՆԻ ԽՆԾՈՐ

(Camomille).

որ է պապունաճն. յիշած է ի վերայ պէին իւր համարն:

0606

ԳԵՏՆԻ ԱՍՏՂ

(Talc).

որ է քաւքապ ըլ յարզն, որ է տալխն. եւ յիշած է ի վերայ քէին եւ ի վերայ տիւնին:

0607

ԳԵՏՆԻ ՁԱՐ

(Capillaire).

որ է փարսիեաւշանն. յիշած է ի վերայփիւրին իւր համարն:

0608

ԳԵՏՆԻ ՃՐԱԳՈՒՆ

(Lichռnռe).

որ է յ. ճավզի ճանդումն. որ է ինքն այն հողն որ երբ ի մեղրն խառնես՝ գինի առնէ:

0609

ԳԵՏՆԻ ԸՌԱՀԱՆ

(Calament).

որ է դաղձն, որ է ֆութանաճն. եւ ինքն ցեղ ու ցեղ լինի. յիշած է ի վերայ ֆէին:

0610

ԳԶՄԱՍՏ

(Tamarix).

որ է մաշուն պտուղն, յիշած է ի վերայ տիւնին, որ է տարֆան:

0611

ԳԷՐՍԻՆ

(Assa foetida).

որ է անճիտանն. յիշած է ի վերայ այբին:

0612

ԳԻՆԻ

(Vin).

որ է խամրն. ազգի ազգի է. որ նապիթ. լաւն այն է որ դեղին լինի եւ անուշահամ. տաք եւ գէճ է Բ տարաճան. նուրբ է. աւգտէ գլխուն ցաւուն՝ որ ի կալուածոց լինի. աւգտէ եւ կէս գլխուն ցաւուն՝ որ հին լինի եւ ի հովութենէ լինի, աւգտէ եւ քուն կու բերէ. եւ թէ խմեն՝ աւգտէ ըռամատին որ ի պալղամէ լինի. աւգտէ եւ իր գոլոշն ելնէ. զակընջին տակին զթավին կտրէ, եւ զսիրտն ուրախացնէ, եւ աւգտէ սրտին վատուժութեան, եւ զարունն եւ զբնական տաքութիւնն յաւելցնէ, եւ զբնութիւնն ուժովցնէ. եւ ինքս խնդման եւ ուրախութեան պատճառ է, եւ զկերակուրն մարսել տայ, եւ զստամոքն եւ զլերդն յուժովցնէ եւ տաքցնէ, եւ զբնութիւնն կակղացնէ, եւ զգոզն յորդորէ, եւ զսաֆրան եւ զպալղամն՝ գոզին ճանփովն հանէ. եւ որ ուտէ չկշտանայ՝ աւգտէ. եւ աւգտէ ամենայն մահացու դեղոց. եւ զերկին, եւ զգոզին, եւ զարտաքսին զհոտն տանի, եւ տաք բնութեան զեն առնէ. եւ իր փոխանն նապիթն է: Պատէհին ասէ թէ ինքն շատ ազգ է եւ շատ անուանք ունի. մայ ըլ յանապ, մուտամ, վարահ, սահպա, տլավաղար, ղահվայ, ղուրղաֆ, վարհիխ, նապիթ, եւ պ. շարապ ասէ, եւ մայը կասէ. եւ ի Շիրազ՝ սէքի կասեն. լաւն այն է որ գունն կարմիր վարդին գունովն լինի. եւ այն որ դեղերով եփի՝ շարապի ըռահանի կասեն. բնութիւնն տաք եւ գէճ է. եւ այն որ սեւ է՝ թանծր է եւ ուշ մարսի. եւ զմարդուն միսն յաւելցնէ. եւ այն որ սպիտակ է՝ զանձն քիչ կերակրէ. եւ աւգտէ տաք բնութեան, եւ զգոզն յորդորէ, եւ զփորն լուծէ. եւ այն որ կարմիր է՝ միջակ է. եւ այլ շատ աւգտութիւն կայ որ չէ գրած:

0613

ԳԻՇԵՐՀԱՒՈՒԿ

(Chauve-souris).

խաֆֆաշ. եւ իր կաթն՝ շիրզախն է. յիշած է:

0614

ԳԻՆՁ

(Coriandre).

որ է քիշնիճն, որ է քուզպարա, որ ֆ. կալիանդրում ասէ. ածուոց եւ վայրի լինի. եւ լաւն այն է որ ածուոց լինի. հով եւ չոր է Բ տարաճան. եւ դալարն հով եւ գէճ է Բ տարաճան. եւ չորն հով է Ա տարաճան. եւ չոր է Բ տարաճան. դարձնող է. չի թողուր որ պուխարն ի գլուխն ելանէ. եւ քուն կու բերէ. եւ կալուածնուն դեղերն է. եւ ըխտաւորին՝ որ ի տաքէ լինի. եւ թէ աւծեն՝ աւգտէ. եւ թէ սպեղանի առնեն՝ աւգտէ աչից որ զարկած է. եւ թէ զինքն մազմատայ առնես՝ զսոխին, զսխտորին, եւ զգինուն զհոտն կտրէ. եւ աւգտէ ակնջին, եւ խաֆաղանին որ ի տաքութենէ լինի. եւ զարուն թքնուլն կտրէ. եւ զփսխելն այլ կտրէ. եւ զթթու ձգռտալն այլ կտրէ. եւ թէ զչորն աղնձես եւ տաս՝ զգոզին կաթնիլն այլ կտրէ, եւ զճիճին եւ զաւձն կու հանէ ի ստամոքսէն, զսաֆրան կու կտրէ. եւ իր դալարին քամուքսն՝ զբերնին զտաքութիւնն տանի, եւ տաք ուռէցնուն աւգտէ, եւ հումրային եւ շարային այլ աւգտէ. եւ աթաշիպարսին այլ, որ մեղրով աւծես. եւ թէ զչորն շաքրով ուտեն՝ աւգտէ շարային. եւ ի չորէն կէս դրամ՝ զմիտքն հոգսով կու առնէ. եւ զիր չարութիւնն տանի մեղրն եւ իր փոխանն հայ ըլ յալամն է: Պատէհին ասէ, թէ նաղտայ այլ կու ասեն, եւ հռ. ղուրիղոն կասէ. լաւն այն է որ ածուոց լինի: Ասէ Բտ, թէ ի յինքն տաքութիւն եւ հովութիւն այլ կայ. եւ Գս ասէ, թէ տաքութիւնն յաւելի է. եւ Բ հակառակ բնութենէ խառնած է. եւ Դս, եւ ԸՌուֆօս, եւ այլ բժշկապետք ասեր են թէ հով է. եւ թէ հով չէր նա, իր քամուքսն սպաննող չէր լինիր իր հովութենովն եւ պաղեցնելով: Գս ասէ, թէ տաք չի լինէր՝ զխոզքն չի հալէր. եւ ըստուգն այն է որ այս գործս խասիաթով է, եւ չէ բնութենով. այնոր համար որ՝ իր ճոհրն նուրբ է, շուտ կու մտէ ի անձն մարդուն. եւ որ խմէ զինքն՝ զտաքութիւնն խաղեցնէ շուտով. եւ թէ չէր, հով հումրային չէր աւգտէլ. եւ թէ զիր ջուրն ի քիթն կաթեցնեն, զարունն կտրէ. եւ թէ յամէն աւր Ա դրամ տաս, Ա դրամ շաքարով, աւգտէ շարային. եւ թէ շատ ուտեն՝ զսերմն կտրէ, եւ զաչքն մթնցնէ, եւ մոռաց բերէ. եւ զիր չարութիւնն տանի՝ սքանճուպինն, որ սերկեւլով լինի, եւ գէր հաւուն մսին շուրվան. եւ թէ քամես զդալարն՝ եւ Խ դրամ իր ջրէն խմես, կու սպանանէ պաղեցնելովն. եւ աւգտէ բշտին կսկծալուն. եւ ի ջուրն սպաննող է. զչարութիւնն լ լերդն կու հասցնէ, եւ խելքն կանցնի, եւ արուն կերթայ, որպէս հարբած կու լինի. որ զդալարն ուտէ կէս դրամ՝ զխելքն կու խառնակէ, եւ զձայնն կու փոխէ որպէս հարբածի, եւ զխաւսքն կու ցրուէ, եւ ի ամենայն զաւդուածոցն՝ գնձի համ եւ հոտ գայ. եւ իր դեղն այն է՝ որ փսխեցնես սամթի ջրով եւ հոռոմ ձիթով եւ պորայով. եւ յետեւ՝ տան թերխորով հաւկիթ, աղով եւ պղպեղով. եւ անպակ գինի խմէ քիչ մի. եւ կամ իպսիմա եւ գէր հաւու շուրվա խմէ եւ սագ, գէր պղպեղով. եւ թէ զդալար գնձին ջուրն խմեն՝ սպաննող է, եւ թէ կանանչութիւնն արթայ, ցեղ մըն այլ լինի բնութիւնն, եւ չարութիւնն երթայ. եւ թէ հեի մահացու դեղին լինի՝ մահացու է. եւ թէ հետ բանճրնու ուտուի՝ բանճար է:

0615

ԳՆԴԱԾԱՂԻԿ

(Aurone).

որ է ղայըսումն, որ է բարձուենեկն. յիշած է ի վերայ ղատին եւ ի վերայ բենին այլ իւր համարն:

0616

ԳՆԴԱԿ

(Pomme).

որ է խնծորն, որ յ. թուֆահն. յիշած է իւր համարն, Աստուծով:

0617

ԳՈՄԷՇ

(Buffle).

որ է յ. ճամուշն, եւ պ. կավմէշն, եւ թ. սու սղըրի կասէ. եւ իր միսն յուշ կու մարսէ ստամոքն եւ յուշ կու հալի, եւ թանծր է. եւ թէ զգոմշին միսն առնուս եւ ի պտուկ մի դնես եւ եփես, եւ գիշերն մինչեւ ի լուսն թողուս որ կենայ ի պտկին մէջն, եւ զերդ որ զպտուկն բանաս՝ կենդանի երեւնայ ի պտկին մէջն երեսք ի վայր, գայլման պէս. եւ զայսոր զմսին աւգտութիւնն գրած է իւր հիմարն ի վերայ մսերուն, որ լահմ կու ասեն:

0618

ԳՈԶ

(Urine).

որ է պավլ յ. եւ զամենայն ցեղ գոզ գրեր ենք ի վերայ պէին:

0619

ԳՈՒԳԻՆԷՃ

(Alkռkenge).

որ է քաքանաճն յ. լեզուաւ եւ ինքն յիշած է ի վերայ քէին համարն:

0620

ԳՈՐՏՆԲՈՒՐԹ

(Lentille d'eau).

որ է յ. տահլապն. յիշած է ի վերայ տիւնին իր համարն:

0621

ԳՈՐՏՆԲՈՒՐԹ ԾՈՎԻ

(Bitume).

ղուֆր. յիշած է:

0622

ԳՈՐՏ

(Grenouille).

որ է զաֆտահն. եւ յիշած է ի վերայ զային իւր համարն:

0623

ԳՈԴԵՑ ՃԱՆԿ

(Quintefeuille).

որ է փանճանկուշտն. յիշած է ի վերայ փիւրին կամ ի վերայ պէին:

0624

ԳՈՃԱՄՈՐՈՒ

(Epithymum).

որ է աֆթիմոնն. յիշած է ի վերայ այբին:

0625

ԳՈՀԱՐՃԻԼԷ

(Nitre).

որ է ասեաւշանն. յիշած է:

0626

ԳԵՏՆԻ ՊՏՈՒՂ

(Ver de terre).

թ. եր սուղուլճանի ասէ, եւ հ. երկրմայր, եւ այսոր Հայերն գետնի աղիք ասեն, որ է խարատին. յիշած է ի վերայ խէին:

0627

ԳԼԽՆԻ

(TՍtes).

ռո¯ւս. յիշած է:

0628

ԳՂԹՈՐ

(Noix de Galle).