Օգուտ Բժշկութեան

Գլխացաւութիւն որ ի սաֆրայէ լինի կամ ի սավտայէ լինայ ի մարդն

Պատճառ որ ի սաֆրայէ

Էհանան ասէ, թէ ի տաք եւ ի չոր ուտելուն եւ շատ աշխատելուն եւ ի տքնութենէ եւ կամ շատ անօթի կենալուն լինի։

Նշան որ ի սաֆրայէ լինի այն է, որ մարդն ավաղ լինի եւ բարկնայ, եւ երակն սուր լինայ, եւ շատ ծարաւ ունենայ, եւ քիթն եւ բերանն չոր լինայ, եւ քուն քիչ գայ, եւ գունն դեղին լի՛նայ։

Ստածումն որ ի սաֆրայէ լինի։

Էհանան ասէ, թէ լուծումն արա սալորի ջրով եւ վարդի շարապով, եւ պաղ ջուր տուր, եւ զգլուխն օծէ՛ քացխով եւ վարդէջրով, եւ մանուշակի եւ վարդի եւ նշի ձէթ ի քիթն կաթեցու. եւ կերակուր հով եւ գէճ տուր, եւ ան շուրվայէն, որ ազոխով լինի եւ աղտորով եւ դդմով եւ որ նման է սոցա։ Եւ տո՛ւր զայս մատպուխս. - Ա՛ռ դեղին հալիլայ Ը դրամ եւ մանուշակ Ե դրամ եւ սալոր Ը հատ, թմրհնտի կէս լիտր. զամէնն եփէ՛ Բ լիտր ջրով, եւ երեքէն մէկ մնայ, եւ առաւօտուն տո՛ւր որ խմէ եղկ. օգտէ աստուծով։

Հունան ասէ, թէ աղջկմօր կաթն եւ դդմի ձէթն եւ վարդին եւ մանուշակին յիրար խառնէ եւ օծէ՛ ի գլուխն, եւ գարէջուր եւ ճուլապ տուր, եւ ի հով տեղ նստեցուր, եւ մանուշակ եւ նոնոֆար հոտայ, եւ հով եւ գէճ մրգեր ուտէ, եւ թէ պիտեւան լինի՝ քիչ մի հալիլայ դեղին եւ շիրխիստ խմէ, որ մէկ քանի ձեռ սաֆրայ լուծէ. եւ ի յաղիէ եւ ի տաքէ եւ ի քաղցրէ պատրաստէ՛. եւ հազար կեր. օգտէ։

Մասրուճէն ասէ, թէ սաֆրան յաւելի լինի՝ լուծէ այս մտպուխս։ Ա՛ռ դեղին հալիլայ Ե դրամ եւ շահթառայ Ե դրամ եւ մանուշակ եւ վարդ եւ օշինդր Գ Գ դրամ. զամէնն եփէ՛ Գ լիտր ջրով, որ չորսէն մէկ մնայ, եւ կէս մխթալ սապռ եւ Բ կուտ սակամոնի խառնէ՛ եւ տո՛ւր զոր ըռասմն է. շատ օգտէ աստուծով։

Պատճառ որ ի սավտայէ լինի

Սահակն ասէ, թէ շատն այս ցաւուս ի սավտայ յաւելցնող կերակրէ լինայ, որ է ոսպն եւ կաղամբն եւ պատնճանն եւ պախրու միսն եւ մերձաւորիլն եւ ճանապարհ երթալն եւ որ սոցին նման է։

Նշան որ ի սավտայէ լինի այն է, որ երեսին գունն ի սեւութիւն զայնէ եւ քիթն եւ բերանն չորնայ, եւ անձն չոր եւ գլուխն ծանր, եւ երակն հանապազ ի լարման լինայ։

Ստածումն որ ի սավտայէ լինի։

Սահակն ասէ, թէ լուծէ՛ զինքն հապի կուկիայով եւ եփած աֆթիմոնով, եւ պղպեղ եւ քունտուսայ եւ կղբու ձու հոտայ եւ փռնքտալ տուր. եւ սրքնճուպինով եւ մանեխով խաղաջ արա, եւ տաք օծէ՛ ի գլուխն հոռոմի եւ խրու եւ պանի եւ սուսանի ձէթ։ Եւ թէ զդալար սազապն եփես հոռոմի ձիթով եւ հանց որ ձէթն կանանչ լինայ՝ եւ այնժամ եղկ արա ի գլուխն օծէ, եւ տո՛ւր զայս շոգին. - Ա՛ռ մարզանկօշ եւ դաղձ եւ գինձ, եւ շոգի արա, եւ զայս հապն արա. - Ա՛ռ այարիճի ֆաղարա Ժ դրամ, շահմի հանտալ Ա դրամ, սակամոնի կէս դրամ, աստախօտօս եւ թրպութ Ե Ե դրամ. զամէնն ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ հապ արա, եւ ամէն Գ օր մէկ՝ Բ դրամ տուր. զսավտան ի գլխուն ի վար քաշէ։ Եւ թէ զկղբուն ձուն եւ զպղպեղն եւ զֆարֆիոնն եւ զմանեխն եւ զաֆիոնն գինով եռցնէ օծէ ի գլուխն՝ օգտէ։

Դէվճանիսն ասէ, թէ լուծէ՛ զփորն այարիճով եւ թզի ջրով եւ չամչով եւ մեղրով, եւ փոքր տիրֆիլ կեր. եւ յայարիճն խառնէ եւ անօթեց տուր, եւ ծաթրին եւ ակրկարհայ եւ մանեխ խառնէ՛ ի խրուն ձէթն եւ օծէ՛ ի գլուխն, եւ զհապի շիպիեարն տուր, եւ հապի ըշտամահիկոն եւ ղուղիեայ մէկ մէկի յետեւ, սեւ հալիլայ եւ ըռզիան եւ նանխու յիրար խառնէ, եւ տո՛ւր աղէկ կերակուրք. օգտէ աստուծով. ամէն։