Օգուտ Բժշկութեան

ԳԼԽԱՑԱՒՈՒԹԻՒՆ ՈՐ ՅԱՐԱՊՆ ՊԱՂԱՅ ԱՍԷ. ԱՅԼ ԳԼԽՈՒ ՑԱՒ ՄՆ Է

Պատճառ որ ի տաքէ լինայ

Զաքարիային որդին ասէ, թէ այս ցաւուս պարսկերէն խուտայ ասեն, կամ յարենէ կամ ի սաֆրային յաւելնալուն լինի, եւ կամ ուռեց լինի ըղեղան ի ծածկոցն ի Բ խլտէն։

Նշան որ ի տաքէ լինի այն է, որ գլուխն ամէնն ցաւի, եւ երեսն կարմրի յարենէ. եւ թէ գունն դեղին եւ ցաւն խիստ լինի՝ սաֆրային յաւելվածուն է այս ցաւս։

Ստածումն որ ի տաքութենէ լինի։

Զաքարիայի որդին ասէ, թէ յառաջն ի կիֆալէն երակ առ, եւ ի Բ սրունացն ապիկիս արկ եւ լուծումն արա մրգաջրով. - Ա՛ռ դամոնի եւ յունապ Ի Ի հատ, եւ շէկ չամիչ ԺԳ դրամ, եւ թմրհնտի Ի դրամ, եւ զամէնն եփէ՛ Գ լիտր ջրով, որ մնայ Ա լիտր, եւ քամէ՛, եւ Ի դրամ թարանկուպին խառնէ եւ տո՛ւր ժամհրօքն։

Գեղիանոս ասէ, թէ այս ցաւուս ջանա՛, որ գլխուն ցաւն ի վար քաշես, եւ սկսնուս լուծումն առնես, թէ պապունաճ եւ աքլիլմէլիք եւ օդխօրի ծլեր եւ դաղձ եւ սիսանպար Ա Ա բաժին եփէ ջրով եւ ի վերայ գլխուն լից, որ զայն խառնվածն, որ ի վերայ գլխուն ժողովել է՝ զամէնն ի դուս քաշէ։

Էհանան ասէ, թէ յորժամ պատճառն ի սաֆրայէ լինի՝ դու ա՛ռ վարդի եղ եւ քացախ եւ յիրար խառնէ, եռցո՛ւ եւ օծէ՛ ի գլուխն. եւ յորժամ որ իմացար որ ցաւն գնաց՝ ա՛ռ պապունաճ եւ աքլիլմէլիք եւ խառնէ ի յայս դեղս եւ օծէ՛ ի գլուխն. եւ յորժամ հիւանդն ողջացաւ՝ դու տո՛ւր հաւու ձագով շորվայ, ազոխի ջրով եւ նռան հատով տուր. եւ տաքերուն պատրաստ պահէ, եւ հով եւ անուշ կերակուր տուր. օգտէ աստուծով. ամէն։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Սահակն ասէ, թէ յաւելվածու պալղամէ եւ ի սէվտային սրութենէն եւ ի թանձր պուխարէ, որ ի յըղեղն է ժողովել, եւ ուռեց լինի ի փարտան ըղեղին։

Նշան որ ի հովէ լինի այն է, որ գլուխն ծանրանայ, եւ երեսին գունն իսպիտակ լինի, եւ ցաւն աւելի եւ զօրաւոր լինի, եւ երեսին գունն մթնայ։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Սահակն ասէ, թէ յառաջն զփորն լուծէ՛ հապի սապռով, եւ քիչ մի քաֆուր եւ մանուշակ յիրար խառնէ եւ ի քիթն կաթեցուր. եւ զայս դեղս ի գլուխն Բ հետ օծէ. - Ա՛ռ մուռ եւ զաֆրան եւ աղբրաց արիւն եւ սամխ արապի Ա Ա բաժին, եւ քիչ մի քաֆուր խառնէ. ամէնն ծեծէ՛ եւ սպիտակ եասամինի ձիթով շաղվէ՛ եւ օծէ՛ ի գլուխն. օգտէ։

Մասրճուէն ասէ, թէ այն որ սէվտայէ լինի՝ ա՛ռ դաղձ եւ կասլայի տերեւ եւ ղասապ ըլ զարիրայ, յամէն մէկէն Ա Ա բաժին. զամէնն՝ եփէ՛ ջրով եւ զջուրն ի գլուխն լից. օգտէ. եւ մէկ քանի տարպայ այսպէս արա, եւ զսավտան ի գլխուն ի վար քաշէ. եւ տո՛ւր զԲ նուռն եւ խնծոր եւ սերկեւիլ։

Մատային ասէ, թէ տաք եղեր ի գլուխն օծէ եւ ի քիթն կաթեցու, որ է խիրուն եւ եասամին եւ ներկիսին ձէթն, եւ մուշք եւ անպար հոտայ. ի թթուէ եւ ի ծանր կերակրէ պատրաստ կեցիր, եւ տո՛ւր վարդ մուրապայ անօթեց տաք ջրով, որ ստամոքն եւ ըղեղն ամրացնէ եւ ուժովցնէ եւ զթանծր խառնուածն հալէ, եւ տո՛ւր զմեղրին շարապն, որ լինի ի մէջն տաք դեղեր - սնպուլ եւ ղարանֆուլ եւ տարչին, եւ աքլիլմէլիքն եւ պապունաճն եփէ՛ ջրով, ի վերայ գլխուն լից, եւ օծէ՛ տաք ձիթեր որ յառաջն ասացաք. օգտէ աստուծով։