Օգուտ Բժշկութեան

Գլխացաւութիւն որ ստամոքին վատուժութենէն եւ թուլութենէն եւ ի տաքութենէն լինի

Պատճառ ստամոքին տաքութենէն լինի

Մասրճուէն ասէ, թէ այս Բ ցեղէ լինի. Ա այն է, որ ստամոքն յառաջմէ տաք է, եւ Բ այն է, որ սաֆրան է յաւելցել եւ սրացել եւ տաքութիւնն ի գլուխն ելեր։

Նշան որ ստամոքին տաքութենէն այն է, որ ցաւն խիստ լինի, եւ գլուխն ի շուրջ գայ, եւ յորժամ ստամոքն պարապ լինի՝ հայհանդէ եւ թէ տաք իրվի ուտէ՝ յաւելնայ ցաւն։

Ստածումն որ ստամոքին տաքութենէն լինի։

Մասրճուէն ասէ, թէ ստամոքն յստկէ՛ այն խլտէն, որ ցաւն ընծայի անկից, եւ մէկ քանի տարպայ վերաբերութիւն տուր այնել սրքնճուպինով եւ տաք ճուլապով, որ յստկէ ստամոքսն եւ զգլխուն ցաւն խաղեցնէ. եւ խնծոր եւ սալոր եւ Բ նուռ ուտէ, եւ ազոխով եւ նռան հատով ապուր. օգտէ։

Էհանան ասէ, թէ որ ստամոքին տաքութիւնն ի սաֆրայէ լինի՝ նա վերաբերութիւն տուր այնել եւ սրբէ՛ զստամոքն այս կերպովս. - Ա՛ռ քասնու հունդ եւ քշութի հունդ եւ շահթառայ եւ վարդ Ժ Ժ դրամ. զամէնն եփէ՛ Դ լիտր ջրով, եւ քացախ Բ լիտր, եփէ՛, որ կէսն մնայ, եւ ա՛ռ Գ լիտր շաքար, ի վերայ լից, եւ տո՛ւր ի ժմուն ԺԵ դրամ. եւ զայս տիմէտն ի վերայ գլխուն դիր. - Ա՛ռ վարդ եւ սանտալ եւ ակակիայ եւ հայկաւ եւ հազազ. զամէն ծեծէ՛ եւ շաղվէ՛ մրտի ջրով եւ վարդի ջրով, եւ տիմէտ արա եւ դի՛ր ի վերայ գլխուն. եւ անօթեց սերկեւիլ ուտէ եւ Բ նռան ջուրն խմէ. օգտէ աստուծով։

Ապուճարէհն ասէ, թէ գլխացաւութիւնն խիստ լինի՝ նա պատճառն ի սաֆրայէ է, որ ստամոքն է յաւելցել եւ ժողվել. բայց ցաւն ի յայն ժամն լինի, որ ստամոքն պարապ լինի. եւ պիտի որ զստամոքն սրբես ի սաֆրայէ եւ զփորն լուծես, եւ զսաֆրան խաղեցնես եւ զըղեղն ուժովցնես. եւ մրտի ձէթ եւ վարդի ձէթ օծես եւ սանտալ, եւ քաֆուր հոտայ եւ նռան շարապ խմէ։

Պատճառ որ ստամոքին վատուժութենէն լինի

Մասրճուէն ասէ, թէ զան իրվին ուտէ՝ զստամոքն վատուժցնէ, եւ կամ խլտերուն յաւելվածուն, եւ կամ հանց է ստեղծվել ի յառաջմէ։

Նշան որ ստամոքին վատուժութենէն այն է, որ վաղվնէ անօթի լինի՝ ցաւի, եւ յորժամ քիչ ուտէ՝ ցաւն խաղի եւ երբ շատ ուտէ՝ պուխարն ի գլուխն ելանէ, եւ ցաւի գլուխն։

Ստածումն որ ստամոքին վատուժութենէն լինի։

Մասուային որդին ասէ, թէ յամէն վաղվնէ փուստայ եւ շաքար ուտէ եւ զան մրգերն ուտէ, որ զստամոքն զօրացնէ, որ է խնծորն եւ սերկեւիլն եւ Բ նուռն եւ որ սոցին նման է։ Եւ թէ պատճառն ի պալղամէ լինի՝ նա սրբէ՛ զստամոքն ի պալղամէ եւ տո՛ւր վերաբերութիւն այնել. եւ զստամոքն սրբէ՛ այս հապովս. - Ա՛ռ քապուլի հալիլայ եւ թրպութ կէս կէս դրամ, եւ վարդ, մազտաքէ Զ Զ կուտ, եւ սապռ Ա մթխալ. զամէնն ծեծէ՛ եւ շաղվէ՛ եւ հապ արա եւ տո՛ւր պառկելու ժմուն որ ուտէ, եւ կերակուր՝ հաւու ձագ եւ սիսռով եւ սպանախով. օգտէ։

Մասրճուէն ասէ, թէ ստամոքին վատուժութիւնն ի կերակուր չհալելուն լինի՝ նա տո՛ւր զխնծորին ճուարիշն այս կերպովս. - Ա՛ռ քաղցր եւ թթու խնծոր հասուն եւ կեղեւած եւ մէջն հանած Ա լիտր եւ գինով եփէ, եւ Ա լիտր մեղր խառնէ եւ եփէ՛ որ կապի, եւ ա՛ռ պղպեղ եւ տարապղպեղ եւ ղարանֆուլ եւ սունպուլ Բ բ դրամ. զամէնն ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ խառնէ՛ ի մեղրն եւ եփէ՛ որ կապի, եւ լի՛ց ի վերայ մարմարիոնի սայլին որ տափկի, եւ կտրատէ՛ եւ տո՛ւր ժմուն Գ դրամ, եւ զստամոքն զօրացնէ, եւ զկերակուրն հալէ եւ զըղեղն ուժովցնէ, եւ զստամոքին զթուլութիւն եւ զվատուժութիւն տանի։ Եւ այս ի յաղէկ ճուարիշներուն է։ Եւ ճուարիշ յօտն այլ օգտէ այս ցաւուս կամօքն Աստուծոյ ամէն։