Օգուտ Բժշկութեան

Ղատայ եւ ղարապ եւ շիպիշ եւ ղամղամ որ ի յարտեւանունքն լինի մարդուն անիծի պէս ի կոպն կու լինայ

Պատճառ ղատային եւ ղարապին

Սահակն ասէ, թէ ղատան ի թանծր արիւնէ, որ ի աչացն ի յազգին է ժողվեր, եւ ղարապն ի սուր խլտէ է եւ ի սուր գիճութենէ, որ աչացն աղբուրն ի քթին դիհն է ժողվել։

Նշան ղատային եւ ղարապին այն է, որ կտոր մն միս ի աչացն ի յագուն դիհն բուսել է եւ կարմիր լինայ. եւ ղարապին նշանն այն է, որ աչացն աղբուրն ուռի եւ ծակի եւ հոտած թարախն ի դուրս ելնէ։

Ստածումն ղատային եւ ղարապին։

Սահակն ասէ, թէ ղատային այն է, որ զփորն լուծես հապի ղուղիայով եւ այարիճով, եւ քաշէ՛ զթանծր խառնուածն ի գլխուն ի վայր եւ զանձն յիստկէ՛ եւ յետ այնոր սուր դեղեր դիր ի վերայ, եւ բասիլիկոն եւ ըռօշնայի եւ ժանկառ եւ քուքուրթ։ Եւ ոմանք ասացել են ի բժշկապետացն, թէ յորժամ հիւանդն լաւ ուժով լինայ՝ լաւն այն է որ զճակտին երակն բանաս եւ զփորն լուծես, եւ յետոյ ի վերայ հին բամբակով մորհամ ժանկառի դիր, որ ղաւելի միսն ուտէ եւ պակասեցնէ. եւ թէ չուզես ստածել դեղով՝ դու կտրէ՛ եւ հա՛ն, եւ զդեղին զրուրն ի վերայ ցանէ. եւ հաւկթի դեղնուց վարդի ձիթով ի վրան դիր. օգտէ։

Ֆաւլօսն ասէ, թէ ղարապն նասուր մն է, եւ իր դեղն այն է, որ զինքն բանան եւ զայս շաֆս ի վերայ դնեն. - Ա՛ռ սապռ եւ խունկ եւ անզրութ եւ աղբրաց արիւնն Բ Բ դրամ, մազու եւ ծարուր եւ սպիտակ զաճ Ա Ա դրամ, ժանկառ կէս դրամ. զամէնն ծեծէ՛ եւ շաֆ արա. եւ մեղրաջրով շաղվէ՛ եւ տրորէ՛ մեղրաջրով եւ օրն մէկ քանի հեղ յաչքն կաթեցու մինչեւ չորնայ գիճութիւնն։ Եւ լինի որ այս դեղս չօգտէ, եւ յորժամ նասուրն գէշ լինի խիստ որ զոսկերն աւերէ՝ նա վախ չի կայ. եւ այն որ զսիրտն աւիրէ՝ բնաւ դեղ չի լինի. եւ լաւ դեղն այն է, որ խարես զտեղն, եւ զխաշխաշն դրջես տղի գոզով եւ օծես ի տեղն. շատ օգտէ աստուծով. ամէն։

Պատճառ շիպիշին եւ ղամղամին

Ապուճարեհն ասէ, թէ ինքն յարենէ եւ անհալ կերակրէ եւ ի սուր գիճութենէ որ բնութիւնն զայս դէպի կոպն է ղրկել, եւ ի բաղանիս երթալուն լինի ի գիշերն։

Նշան շիպիշին եւ ղամղամին այն է, որ աչացն մէջն եւ արտեւանացն զէտ անիծ եւ զէտ ոջիլ մեծ եւ փոքր լինայ. եւ կարմիր գուն լինի. եւ շիպիշ եւ ղամղամն այս է որ ասեն։

Ստածումն շիպիշին եւ ղամղամին։

Ապուճարեհն ասէ, թէ զփորն լուծէ՛ հապի ղուղիայով եւ խաղաջ արա սրքնճուպինով եւ մանեխով. եւ զարտեւանունքն սրբէ՛ եւ լվա՛ աղով եւ սպիտակ զաճի ջրով. եւ զմավզաճն պորայով ծեծէ՛ եւ օծէ՛ արտեւանունքն եւ պահ մն կեցիր, եւ սապալն այլ ի ներքի դիհն լինի, եւ այս դեղովս ողջանայ։ Եւ թէ զկոպն լվանաս ճակնդեղի ջրով եւ հանապազ բաղնիս մտէ որ շատ օգտէ. եւ թէ ի տաք ջուրն, որ ի մէջն լինի պորայ եւ աղ, լվանան՝ օգտէ աստուծով. ամէն։

Մասրճուէն ասէ, թէ պատճառն այսոր այն գիճութիւնն է, որ բորբսեր է, եւ դեղն այն է, որ լուծումն առնես սապռին հապովն. եւ մազտաքով եւ կուկիայով ղարղարայ այնէ. եւ զարտեւանունքն լվա՛ սապռով եւ մավզաճի ջրով. եւ մո՛ւտ ի բաղանիս. եւ ի չոր թզէ եւ ապխտէ եւ ի սոխէ պահել զքեզ. եւ տո՛ւր հաւու միս եւ կաքվի եւ տուռէճի, եւ ըռօշնայ ի յաչքն քաշէ, եւ մավզաճ եւ շիպ եւ զաճ եւ աղ եւ ածուխ աղա՛ Ա Ա մասն, զամէնն ծեծէ՛ եւ շէհի ջրով շաղվէ՛ եւ օծէ՛. օգտէ։

Ըռուֆօսն ասէ, թէ տո՛ւր զհապի այարիճն եւ զսապռին հապն եւ սրբէ՛ զանձն. եւ ա՛ռ մավզաճ եւ սապռ եւ պորայ, մանր ծեծէ եւ շաղվէ՛ եւ օծէ՛ արտեւանունքն. օգտէ։

Եւ Քրիստոսի մարդասիրին փառք յաւիտեանս. ամէն։