Օգուտ Բժշկութեան

Աչացաւութիւն որ յարեան յաւելնալուն եւ կամ սաֆրային յաւելնալուն լինայ

Պատճառ յարենէ այս է

Գեղիանոս ասէ, թէ լինի ինքն ի նօսր արեան յաւելվածուն, որ ի յառաջի տապաղան է իջեր աչացն եւ ուռեցուցել է, եւ այսոր ըռամատ ասէ տաճիկն։

Նշան յարենէ լինի այն է, որ աչքն խիստ կարմիր լինայ եւ ուռենայ եւ հանապազ ցաւի. եւ աչիչն եւ գլխուն երկնին կանգնի, եւ շատ արցունք գայ աչիչն մարդուն։

Ստածումն որ յարենէ լինի այն է, որ Գեղիանոս ասէ, թէ յառաջն ի կիֆալէն երակ առ եւ այն դիհն որ ցաւն է, եւ սպիտակ շաֆն տրորէ՛ աղջկմօր կաթնով, ի յաչքն կաթեցու։ Եւ թէ աչաց խաղալն շատ լինայ՝ եւ զսպիտակ զրուրն ցանէ եւ ի ծոծրկէն ապիկիս արկ եւ զփորն լուծէ։ Ակակիայ Ա, հազազ կէս, զաֆրան, սապռ՝ նոյնպէս, տրորէ՛ եւ շաֆ արա եւ չորացո՛ւ եւ քասնու ջրով ի յաչքն դիր, կամ դալար գնծաջրով յաչքն օծէ, եւ զըղեղն հովացո՛ւ, որ զտաքութիւնն ի վար քաշէ։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ երակ առ, եւ պզր ղաթունայի լուապն շաքար խառնէ եւ ի յաչքն դիր. եւ թէ աչացն ցաւն խիստ լինայ՝ զաֆիոնով զսպիտակ շաֆն դիր. օգտէ։ Ա՛ռ իսպիտակ դեղ արճիճի Ե դրամ, նշայ եւ քիթրայ Բ Բ դրամ, աֆիոն Ա դրամ. զամէնն լոսէ՛ եւ հաւկթի իսպիտակուցով շաղվէ՛ եւ շաֆ արա եւ աղջկմօր կաթնով տրորէ՛ եւ ի յաչքն դիր. զցաւն խաղեցնէ եւ հայհանտցնէ եւ զկարմրութիւնն տանի. եւ քաշէ՛ զդեղին զրուրն. օգտէ. ա՛ռ սպիտակ անծրութ Ժ դրամ, զաֆրան եւ սնպուլ եւ սապռ եւ մուռ Բ Բ դրամ. զամէնն լոսէ՛ եւ մաղէ՛ գլխադրով եւ ցանէ՛ ի յաչքն. եւ տո՛ւր կերակուր մուզավարայ ազոխի, եւ միս տէհուճի, եւ հաւձագ եւ ուլի միս. եւ ամէն տաք եւ չոր եւ աղի իրաց պատրաստէ՛. օգտէ։

Պատճառ սաֆրայէ է

Զաքարիային որդին ասէ, թէ սաֆրան ի յառաջի տապաղան է իջեր եւ աւելցել եւ յանկից լինի որ բնութիւնն ըղեղն է ղրկել, եւ ուտելով զսաֆրան աւելցնող կերակուրքն ժամանակաւ։

Նշան սաֆրայէ այն է, որ ցաւն խիստ լինի, եւ մթնագուն լինի երեսն. աչքն դեղին լինի, եւ արցունքն սուր լինի, եւ թէ զձեռդ ի վերայ աչացն դնես՝ խիստ տաք լինի, եւ հովն դիւրաւ գայ։

Ստածումն որ ի սաֆրայէ լինի։ Զաքարիային որդին ասէ, թէ դեղն այն է, որ յառաջն լուծումն այնէ մրգաջրով եւ եփած հալիլայով, եւ հանապազ կաթն ի յաչքն կաթեցու եւ կթել տուր։ Եւ թէ ցաւն խիստ լինի՝ ասպաղօլ եւ սերկեւիլի կտի լուապն ի յաչքն քաշէ. եւ զաֆիոնի շաֆն ի յաչքն քաշէ եւ Բ նռան ջուր խմէ, եւ պուխարն ի վայր քաշէ. կե՛ր քիշնիճ չոր եւ շաքար խառնէ եւ տո՛ւր, եւ օծէ՛ ի գլուխն վարդէջուր, եւ ի տաք իրաց պատրաստէ՛. մատուտեղի տերեւ եւ շնխաղող եւ քասնի ի ցաւուն յառաջն ի յաչքն քաշէ, եւ ի կշտոյ քուն մի՛ լինար։

Սահակն ասէ, թէ դեղն այն է, որ լուծումն առնես դեղին հալիլայով, եւ մանուշկով եւ վարդով եփէ՛, եւ խառնէ՛ Բ նռան ջուր, եւ տուր դամոն ապուր՝ մաշով՝. եւ սպանախ եւ չքնտուրի տերեւ եւ նշի մէջ, օգտէ եւ դդմի ջուր եւ փրփրեմի եւ թմրհնտոյ եւ ազոխի, եւ որն որ լինի՝ լաւ է եւ օգտէ. եւ զսաֆրան խաղեցո՛ւ. եւ թէ ասպաղօլ եւ հաւկթի իսպիտակուց եւ աղջկմօր կաթն ի յաչքն դիր, եւ լուծէ՛ զփորն մրգաջրով, եւ զայս շաֆս դիր, օգտէ. - Ա՛ռ սամղ եւ քիթրայ եւ նշայ Բ Բ դրամ, եւ իսպիտակ դեղ արճիճի Ե դրամ, եւ աֆիոն եւ իղլեմիայ Բ Բ դանկ. զամէնն ծեծէ՛ եւ հաւկթի իսպիտակուցով շաղվէ՛ եւ շաֆ արա եւ ի ժիր ի յաչքն քաշէ, եւ ի տաք իրաց պահէ՛ զքեզ. օգտէ աստուծով։