Օգուտ Բժշկութեան

Աչացաւութիւն որ ի պալղամին եւ ի սավտային յաւելնալուն լինայ

Պատճառ պալղամէ լինի

Մասրճուէն ասէ, թէ լինի ի հով կերակուր շատ ուտելուն, որ զպալղամն յուժովցնէ, եւ բնութիւնն ղրկէ զինքն, եւ աչիչն առաջի տապաղան ուռենայ։

Նշան պալղամէ այն է, որ ուռեցն մեծ լինի եւ կարմրութիւնն պակաս, եւ արցունքն շատ. եւ թէ ի վերայ տաք դնես՝ դիւրաւ գայ մարդուն։

Ստածումն որ ի պալղամէ։

Մասրճուէն ասէ, թէ դեղն այն է, որ այարիճով լուծումն առնես եւ յիստկես զգլուխն ի պալղամի խառնուածոցն, եւ յետոյ հուլպայ լուապի ի յաչքն դնես, եւ Բ Գ օր դեղին զրուր քաշես. - Ա՛ռ սապռ եւ ակակիայ եւ զաֆրան Ա Ա բաժին, ջրով դրջէ՛ եւ ի վերայ աչիչն դիր. կամ աչիչ դեղին վերջքն բաղանիս մտէ, եւ թէ աչքն յերդ մտնէ՝ լաւ այն է որ իսպիտակ զրուր ցանեն. օգտէ. - Ա՛ռ անծրութ Ժ դրամ եւ տրորէ՛ աղջկմօր կաթնով եւ դի՛ր ի ներս. օգտէ. եւ զգլուխն փաթէ՛ լաթով որ փոշի եւ հող չմտէ յինքն, եւ Գ տարպայ այսպէս արա, որ սրբէ զաչքն, եւ արտեւանունքն յիրար չկպչի։

Բագարատն ասէ, թէ այս ցաւս որ ի պալղամէ լինի՝ կանանց եւ տղայոց շատ լինի. եւ դեղն այն է, որ շաֆեր եւ լուապներ ի գործ արկանես. այսպէս օգտէ աստուծով։ Ա՛ռ հուլպայ եւ կտաւատ եւ զատէզատ լվա՛. եւ օր մն եւ գիշեր մն ի թուրջ արկ. եւ ձեռօքդ աճռէ՛ եւ զլուապն հա՛ն եւ զատէզատ դիր ապիկի, եւ զբերանն կապէ կտաւով. եւ դիր ի յարեւն որ չորնայ. եւ այս լուապնուն Բ Բ բաժին, զաֆրան կէս բաժին եւ աֆիոն կէս բաժին ի մէկ ի մէկ խառնէ եւ շաֆ արա ոսպան չաք. ի ժմուն Ա տրորէ եւ ի յաչքն կաթեցու. օգտէ։ Եւ սապռ եւ ակակիայ, զաֆրան մանր լոսէ՛ եւ տրորէ՛ ջրով եւ ի յաչքն կաթեցու եւ օծէ՛, եւ տո՛ւր միս գառին եւ տուռէճի. օգտէ. աստուծով։

Պատճառ սավտայէ

Ապուճարեհն ասէ, թէ այն ի սավտային յաւելնալուն լինի, եւ գայ մտէ ի յառաջի տապաղան, որ մուլթահիմայ ասեն. եւ այս ցաւս ի վասն սավտայէ պակաս լինայ։

Նշան սավտայէ այն է, որ տաքութիւնն եւ ուռէցն պակաս լինի, եւ թէ տաք իրք դնես ի վերայ՝ դիւրաւ գայ ցաւուն եւ խաղի։

Ստածումն որ ի սավտայէ լինի։

Ապուճարեհն ասէ, թէ դեղն այն է, որ տաս զմտպուխի աֆթիմոնին եւ յստկես զանձն ի սավտայէ. եւ զցաւն ի գլխուն եւ ըղեղէն վայր քաշէ. եւ յետոյ ի բաղանիս մտէ. եւ հուլպայի լուապն եւ կտաւատ եւ հաւկթի դեղնուց ի յաչքն դիր եւ յետոյ զրուր կարմիր շաֆն դիր։ Եւ թէ կիծն շատ լինի՝ դու զսուր դեղերն վասն կծին դիր ի յաչքն։ Եւ թէ բաղանիս պիտենայ՝ զծաղկունաց ջուրն ի վերայ գլխուն լից. եւ գինի քիչ քիչ խմէ, եւ կերակուր՝ հաւու միս եւ ղալիայ եւ մութանճանայ, եւ այն կերակուրքն որ սավտայ ընծայէ՝ պատրաստէ՛, որ է պախրու միսն եւ ոսպն եւ պատնճան եւ կաղամբ եւ որ նման է սոցա։

Մասեհն ասէ, թէ յառաջ զանձն սրբէ՛ ղարիղոնով, եւ յետոյ տո՛ւր կուլանկուպին եւ մտու ի բաղանիս անօթեց, եւ զգլուխն լվա՛ եղկ ջրով եւ կամ կուլպայի լուապով. եւ քաշէ՛ ի յաչքն կարմիր շաֆ, եւ ի թթուէ պատրաստէ՛. եւ սիսռան ջուր եւ ղալիայ եւ տուռէճի միս տուր։

Էհանան ասէ, թէ աչացաւութիւն որ ի ստամոքին հովութենէ լինի որ գոլոշն վերայ ելնէ՝ եւ խմէ՛ զանպակ գինին, եւ ի տաք բաղանիս մտէ։ Եւ կանանց աչացաւութիւն այլ այսպէս որ անգանդին հովութենէն լինի. արա՛ տաք հոկնայ եւ կերակուր պակաս տուր. եւ մի՛ մերձաւորութիւն առներ, եւ ի վերջն մտպուխի խիարշամպայ տուր եւ կակուղ կերակուրք. օգտէ աստուծով. ամէն։