Օգուտ Բժշկութեան

Սապալին եւ որոյ աչքն շատ արցունէ հանապազ մարդուն

Պատճառ սապալին այս է

Էհանան ասէ, թէ ինքն ի թանձր արենէ լինի, որ ի աչիչն երըկնին լցվի, եւ աչքն այնով պակաս տեսնու, եւ կարմիր լինի եւ թանծրանայ, եւ կծայ աչքն։

Նշան սապալին այն է, որ մարդն զաչքն բանայ՝ գիտենայ թէ աչքն իրք մն կայ եւ նման սարդոստէի, եւ կարմիր երկնի լինի. զաչքն շատ չկարէ շրջել եւ բանալ։

Ստածումն սապալին այս է։

Էհանան ասէ, թէ դեղն կարմիր շաֆն է եւ կանանչն, եւ բասիլիկոն է եւ ըռօշնային. եւ ամէն սուր ծարուրնին օգտէ աստուծով։ Եւ լուծումն տուր այնել. եւ անօթի ի բաղանիս մտել. եւ երակ առնուլն ի կիֆալէն շատ օգտէ. եւ բնաւ գինի չխմէ։ Եւ այն որ թանծր է՝ նշանն այն է, որ երկնի ի լի արեամբ որպէս սարդոստէ եւ այլ մեծ երեւնայ. եւ այնպիսուն ճարն այն է, որ վերցնես սունարայով եւ կտրես։ Եւ այս ձեռաց գործս, եւ ի բժշկութենէ չէ։ Եւ քամոնի ջուրն եւ զրուր դեղին ցանէ ի յաչքն։ Եւ թէ չուզենաս որ կտրես՝ զսուր կարմիր շաֆն ի յաչքն դիր եւ զդեղին շաֆն. եւ ի բաղանիս մտնէ շուտ շուտ։

Ֆօլօսն ասէ, թէ դեղն այն է, որ երակ առնես եւ լուծումն այնես. եւ արա՛ զայն դեղերն որ զարիւնն լատիֆ առնէ. եւ զկարմիր եւ կանանչ եւ տինարկուն շաֆն ի բան տար։ Եւ նօսր սապալին դեղն սալորին շարապն է եւ ճուլապն, որ լուծես զփորն. օգտէ, եւ թանծր սապալն՝ հապի ղուղիայով։ Եւ ի թթուէ պատրաստէ՛ եւ գիշերն կերակուր մի՛ ուտեր բնաւ։

Հունան ասէ, թէ զկիֆալին երակն կտրէ՛, եւ լուծէ՛ մտպուխի աֆթիմոնով զինչպէս որ ասացի. եւ թէ ցաւն հին լինի՝ եւ ճակտէն երակ առ, եւ մրգաջուր տուր, եւ տաք եւ չոր կերակուր մի՛ տալ, զի զէն կառնէ, եւ թէ խիստ հին լինի՝ նա ինքն ձեռաց գործ է։

Պատճառ արցունացն

Բագարատն ասէ, թէ լինի որ բնութիւնն գիճութիւն լինի եւ հովութիւն որ յաւելնայ. եւ կամ վատուժութեան աչացն. եւ միս աչացն վատուժելուն եւ բոլոր զաչքն պատել է։

Նշան արցունացն այն է, որ հանապազ աչքն գէճ լինի եւ շատ արցունքէ, եւ նշան որ մսերն թուլնայ այն է, որ հանապազ ջուրն աչացն երթայ եւ աչքն մթնայ հանապազ մարդուն։

Ստածումն արցունացն։

Բագարատն ասէ, թէ հանապազ ի բաղանիս մտու. եւ զդեղին հալիլան եւ զայրասան տրորէ՛ ջրով եւ ի յաչքն դիր։ Եւ այս ծարուրն օգտէ եւ զաչացն խոշրութիւն տանի եւ զցաւն տանի եւ զարցունքն կտրէ. - Ա՛ռ թութիայ հնտի, դեղին հալիլի կեղեւ Ա Ա բաժին, ազոխի ջրով եւ աղտորի ջրով տրորէ՛ եւ ի շուքն չորցու. եւ քիչ մն քաֆուր խառնէ եւ ի բան տար։ Եւ թէ աչացն ագուն թարախ գայ՝ գուշակէ որ կայ ի մէջն՝ լաւն այն է՝ որ զտեղն խարես։

Սահակն ասէ, թէ այս Բ ցեղ է. Ա այն որ զնանխան կտրելուն լինի, եւ զդեղին զրուրն ցանէ, եւ մէկն այն է որ յիշեցի ի վերն։ Ա՛ռ թութիայի Ե դրամ եւ դեղին հալիլայ եւ սապռ Ա Ա դրամ, պղպեղ կէս դրամ. զամէնն ծեծէ՛ որպէս ծարուր եւ քաշէ՛ ի յաչքն. օգտէ. եւ անօթեց ի բաղանիս մտէ։

Դէվճանիսն ասէ, թէ դեղն այն է, որ լուծումն առնես այարիճով որ մուզավայ լինի եւ սրբէ՛ զըղեղն, եւ յետոյ մրտի պտուղ ի յաչքն քաշէ։ Ա՛ռ թութիայի Ը դրամ եւ աղլեմիայ Ա դրամ եւ շատնաճ մէկ ու կէս դրամ. եւ զամէնն ծեծէ՛ եւ հալիլայի ջրով եւ ազոխի եւ քիչ մն աղտորի ջրով խառնէ՛ եւ ի ժմուն ի յաչքն քաշէ. օգտէ։ Եւ ի ճակատն զբակլան տիմէտ արա. շատ օգտէ։

Թէ զմամիսային տերեւն չորցնես զէտ ծարուր եւ ի յաչքն քաշես՝ խիստ լաւ է։ Ֆռանկնին ի գործ կարկանեն եւ կու գովեն։