Օգուտ Բժշկութեան

Ակռացաւութիւն որ ի տաքէ լինի եւ կամ ի հովէ

Պատճառ ի տաքէ լինի

Արպիասուսն ասէ, թէ լինի այս ուռեցն ի պեղծ եւ ի տաք խառնուածոց եւ ի յակռատկերն, եւ տաք խլտն վաթի ի յակռային ջղերուն ի տակն եւ ցաւցնէ զակռան։

Նշան ի տաքէ լինի այն է, որ թէ պաղ ջուր եւ կամ պաղ իրք ի բերանն առնու՝ ցաւն խաղի, եւ թէ զձեռքդ ի դրուցէ ի վրան դնես՝ նա խիստ տաք լինայ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Արպիասօսն ասէ, թէ ի կիֆալին Դ երակն բաց եւ ապիկիս արկ. եւ սիսռան ջուր արկ ի բերանն. եւ քաֆուր եւ վարդէջուր եւ քացախ յիրար խառնէ եւ ի բերանն առնու. եւ յորժամ աղէկ լինի՝ առ զմազտաքէ Ա նուկի, վարդի ձիթով հալէ՛ եւ ի բերանն առնու. եւ թէ քիչ մն ակրկարհայ եւ քաֆուր աֆիոնով տրորես եւ քիչ մն բամբակ դրջես եւ ակռատկերն դնես՝ օգտէ։ Եւ թէ յայդով չի յաջի՝ նա լաւն այն է, որ զակռատկերն ճղքես եւ լուծումն առնես մրգաջրով։ Եւ տաք իրք մի՛ տալ. եւ թթվնի կեր. եւ ա՛ռ քիչ մն աֆիոն, վարդի ձիթով հալէ եւ յականջն կաթեցու. եւ զբանճին հունտն ծեծէ՛ եւ աղով եւ քացխով եւ մազմատայ արա եւ զգլուխն յիստկէ՛ որ ցաւն խաղի։

Հունան ասէ, թէ վարդէջուր եւ աղտոր եւ քաֆուր ի բերանդ առ. օգտէ. եւ թէ զխիարին տերեւն քազմազու քացխով եփէ եւ մազմատայ արա։ Եւ թէ սաֆրայէ լինի՝ դեղին հալիլայ եւ սապռ եւ թմրհնտի խառնէ յիրար եւ քիչ մն շաքար, եւ մազմատայ արա։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ ակռային ցաւն մէն ակռայէն չէ, եւ յիր մսէն որ կու ցաւի եւ կուռի միսն ակռատկերուն. եւ չե՞ս տեսնուր մի, որ յորժամ քաշեն՝ ցաւն անցնի եւ խաղի. քեզ օրինակ է այս թէ գիտես։

Զօձուն խորխն թէ քացխով եփեն եւ ի բերանն բռնեն՝ զցաւն կտրէ աստուծով։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Դէվճանիսն ասէ, թէ պեղծ խառնուած եւ հով, որ ի յակռային ջղին մէջն է իջեր եւ յաւելցել. եւ կամ հով քամու լինի։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ ցաւն հայհանտ լինի եւ ուռեց չի լինայ. եւ թէ տաք իրք ի վերայ դնես՝ ցաւն խաղի. եւ այն որ ի քամու լինայ՝ ցաւն ի մէկ տեղ կանգնիլ չկարէ եւ շարժի ի ժիր։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Հունան ասէ, թէ լուծումն արա հապի այարիճով եւ կուկիայով. եւ զպղպեղն ծեծէ՛ եւ խառնէ՛ ի ղաթրանն եւ օծէ՛ յակռատկերն. եւ շահմի հանդալ քացխով եռցո՛ւ եւ թաթխէ՛ ի բամբակն եւ դի՛ր ակռատկերն. եւ թէ ակրկարհայ եւ շահթարաճ եւ ֆարֆիոն եւ զպղպեղ ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ օծէ՛ ի յակռատկերն. օգտէ։ Եւ զայս յիշած դեղերն քացխով եռցու եւ մազմատայ արա. օգտէ. եւ թէ յայդով չի յաջի՝ թրիաք օծէ եւ ամէն հով եւ թթու իրաց պատրաստէ՛ եւ քաղցր կեր։

Ըռուֆօսն ասէ, թէ անուխ եւ ակրկարհայ եւ ծաթրին եռցո՛ւ, ի բերանդ առ. եւ ի բաղանիս մուտ եւ զանճապիլի ճուարիշ եւ կուլանկուպին կեր. օգտէ. եւ մազտաքէ եւ յօտ խառնէ եւ տո՛ւր անօթեց. օգտէ. եւ մեղր տաք դեղերով օգտէ. եւ ծանր կերակրէ պատրաստէ՛. եւ տո՛ւր սիսռան ջուր, եւ յեսմէկի ձէթ կաթեցու յականջն։

Էհանան ասէ, թէ զստամոքն սրբէ՛ զոր պատեհ է լուծումով, եւ կիպարու պտուղ եւ ուպհուլ եւ սարվի տերեւ, զամէնն եփէ՛ քացխով եւ օծէ՛ զբերանն. եւ խաղաջ արա եւ զօթխարին տերեւն ջրով եփէ՛ եւ խաղաջ արա. օգտէ. եւ ղարի տերեւ եւ կիպարու փայտ եւ խունկ եփէ՛ քացխով եւ ի բերանդ առ եւ լվա՛ այլ. օգտէ. եւ անօթեց ի բաղանիս մուտ. օգտէ աստուծով։