Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ լեզուն ուռի կամ ի տաքէ եւ կամ ի հովութենէ

Պատճառ ի տաքէ լինայ

Զաքարիային որդին ասէ, թէ յարենէ լինայ, որ յաւելնայ եւ բնութիւնն զինքն ի լեզուն ղրկէ եւ ժողվի եւ ուռի։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ լեզուն խիստ կարմիր լինայ եւ ուռի. եւ երկնին լարվի, եւ թէ հով եւ չոր իրք ի վերայ դնես՝ դիւրաւ գայ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինայ։

Զաքարիային որդին ասէ. զկիֆալին երակն բաց եւ զլեզվին ներքեւն այլ բաց. եւ յետոյ հազրի ջուր եւ գնծի ջուր եւ խաղաջ արա, եւ վարդէջուր եւ աղտորի ջուր. եւ կերակուր ազոխ ապուր եւ աղտորի մուզաւարայ, եւ պակսէ հիմն ցաւուն. եւ կտաւտի լուապով մազմատայ արա։ Եւ թէ ուռէցն ի թարախ դառնայ՝ լաւն այն է, որ զթուզն եփես ջրով եւ քիչ մն վարդի հունդ եւ մանուշկի խառնէ. եւ եղկ ջրովն մազմատայ արա, եւ յետոյ իսպիտակ մորհամ առ եւ վարդի ձէթ եւ աֆիոն եւ դեղ արա. օգտէ աստուծով։

Գեղիանոս ասէ, թէ ի կզակին ներքեւն եւ վզին Բ դիհն ապիկիս արկ, եւ ջրով եւ քացխով խաղաջ արա. եւ մրգաջուր տուր եւ գարէջուր, եւ զլեզուն օծէ՛ դաղձի ջրով, եւ զհազրին ջուրն եւ Բ նռան ջուր լեզվին վրա լից, օգտէ, եւ գնծի եւ ոսպի եւ մատուտեղի եւ փրփրեմի ջուր, որն որ լինի, հայկաւ խառնէ եւ օծէ՛ զլեզուն եւ զիր բոլորն լվա, եւ օգտէ։

Ըռուֆօսն ասէ, թէ լուծումն մտպուխի հալիլայով, եւ հով իրվնով խաղաջ արա, եւ շնխաղողի ջուր եւ գառնալեզվի ջուր եւ հում աղի ջուր, եւ զինչ որ հով ջրեր կայ՝ ամէնն օգտէ, եւ թէ պաղ թան տաս՝ օգտէ եւ կամ խաղաջ առնէ, այն այլ օգտէ աստուծով։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Մասուվային որդին ասէ, թէ լինայ յաւելի պալղամէ, որ թանծր լինի, եւ կամ սավտային շատութենէն, որ ժողվի եւ ուռեցնէ զլեզուն։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ պալղամէ ուռուցն թուլ լինայ եւ գունն իսպիտակ եւ ցաւն պակաս լինի. եւ այն որ ի սէվտայէ լինի՝ ուռէցն պինտ եւ գունն սեւ լինի քիչ մն։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Մասուվային որդին ասէ, թէ յորժամ պալղամէ լինի՝ ստածումն այն է, որ լուծումն այնես այարիճով, որ զցաւուն հիմն պակսեցնէ. եւ մեղրաջրով խաղաջ արա, եւ ապքամայ տուր. եւ հով եւ ծանր կերակրէ պատրաստէ՛, եւ զերպայ տուր եւ սիսռան ջուր։ Եւ թէ ցաւն խիստ լինի՝ տո՛ւր հին կուլանկուպին, եւ քամոն խառնէ որ անօթեց ուտէ, եւ զանճապիլն եւ տարիֆիլֆիլն ծեծէ՛ եւ օծէ՛ լեզվին ներքեւն, օգտէ, որ պալղամն հալէ, զթանծր խառնուածն նօսր առնէ. եւ մազտաքի ջրով խաղաջ արա եւ մեղր այլ խառնէ. եւ հանապազ խունկ ծամէ եւ զջուրն ի դուրս հանէ. եւ անհալ կերակրոյ պատրաստէ. եւ թէ իշու կաթն, մեղրն եւ հուլպայ եւ թուզ եւ այրասայ եփես եւ ջրով խաղաջ արա, օգտէ։

Բագարատն ասէ, թէ ի սավտայէ լինի՝ լուծումն արա մատպուխ աֆթիմոնով, եւ յետոյ սուսանի ձէթ եւ հաւու եւ սագու եղ եւ մանուշկի եղ օծէ, զուռէցն կակղացնէ եւ ցաւն խաղեցնէ. եւ իշու կաթնով մազմատայ արա եւ ի ժիր որ եղկ լինայ. եւ քիչ մն մանուշկի ձէթ թզի ջրով եւ հուլպայի լուապով մազմատայ արա. օգտէ։

Հունան ասէ, թէ լաւն այն է, որ զանձն յիստկես մատպուխի աֆթիմոնով. յետոյ լուապով մազմատայ արա զոր պատեհ է. ժմուն. օգտէ։