Օգուտ Բժշկութեան

Զալաղուլ մատայ եւ զալաղուլ ամայ, երկուքն այլ փորուն լուծումն է

Պատճառ զալաղուլ մատային

Ֆօլօսն ասէ, թէ զինչ ուտէ՝ նա նոյն կերպովն ելանէ, եւ բռնողութեան ուժն թուլացել է եւ հովութիւն եւ գիճութիւն յաւելցել է ի ստամոքն։

Նշան զալաղուլ մատային այն է, որ կերակուրն շատ ելանէ վայր, եւ այն որ ի ստամոքուն խոցուն լինայ՝ գիտենայ թէ ի ստամոքն իրք մն շուրջ կուգայ, եւ այն որ ի սաֆրայէ է՝ բերանն լեղի լինի։

Ստածումն զալաղուլ մատային։ Եւ թէ բռնողութեան ուժն ի թուլութենէ լինայ՝ տո՛ւր ճուարիշ խառնուպ դալար յավզաճով, եւ ճուլինարի ղուրս տուր եւ զաֆրան եւ չոր վարդ եւ ղասապ ըլ զարիրայ եւ ճուլինար եւ ծաթրին. եւ զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ մրտի ջրով շաղվէ՛ եւ տիմէտ արա ի վերայ ստամոքին. եւ տո՛ւր զամէն բռնող կերակուրքն, եւ տէհուճի միս եւ զերպայ եւ հոռոմ ձէթ եւ նարտան եւ մութանճանայ։ Եւ թէ պատճառն ի ստամոքին խոցուն լինայ, որ բնութիւնն տաք եւ գէճ լինայ՝ տո՛ւր զսերկեւիլին ջուրն. եւ զսերկեւիլն կտրատէ՛ եւ գարէջրով եփէ՛ եւ տո՛ւր. եւ սամխ եւ հայկաւ տուր. օգտէ աստուծով։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ ստամոքին խոցէն լինայ՝ դեղն այս է, որ սրքնճուպին տաս, սերկեւիլ եւ ծոր տաս, եւ փրփրեմի հունտ եւ տապաշիրին ղուրսն առանց զաֆրանի, եւ որն որ լինի՝ բան տար, եւ գորտնբուրդ եւ դալար դդում եւ աղտոր եւ վարդ եւ աղլէմիայ. զամէնն ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ շաղվէ՛, ի վերայ ստամոքին դիր. օգտէ. եւ հաւձագ տուր, աղտորով եւ նռան հատով լինի եփած։ Եւ թէ ստամոքին խոցն ի սաֆրայէ լինայ՝ տո՛ւր տապաշիրին ղուրսն եւ սերկեւիլի ջուր եւ հաւձագ, քացխով եւ գնծով լինայ եփած, եւ տաք ջուր եւ նռան հատ. օգտէ աստուծով։

Պատճառ զալաղուլ մատային

Այն է որ բնութիւնն աւիրել է եւ հով եւ գէճ խլտն է իջել եւ վատուժել է, եւ կամ աղիքն խոց եղել է ի սուր խլտէ։

Նշան զալաղուլ մատային այն է որ բնութիւնն աւիրելուն լինայ այն է, որ ծարաւ չլինայ, եւ այն որ ստամոքին խոցէն լինայ՝ այն է որ ծարաւ շատ լինայ եւ բերանն ի վեր տայ, եւ լեզուն այլ վեր տայ խիստ։

Ստածումն զալաղուլ մատային։

Ապուճարեհն ասէ. թէ ի լազիճ գիճութենէ լինայ՝ տո՛ւր զայս սֆուֆն. օգտէ. - ա՛ռ ճուլինար եւ մրտի հատ եւ աղտոր եւ ղարազ Բ Բ դրամ, եւ սնուցած եւ աղնձած քամոն Գ դրամ, եւ տարասիս Ե դրամ, եւ գղթոր սնուցած եւ աղնձած, եւ քացախն եւ թթու նռան ջուր եւ ճակնդեղի հունտ եւ խառնուպ եւ մուրտ եւ պալուտ Բ Բ դրամ, եւ յօտի հնտի Ա դրամ. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ Բ դրամ տուր մրտի շարապով, եւ ճուլինարի ղուրս խնծոր շարապով տուր, օգտէ անօթեց. եւ հաւձագ տուր եւ աղաւնոյ միս. օգտէ, եւ եփած լինի նարտանով եւ քիշնիշով եւ քարօսով. օգտէ. եւ տո՛ւր զերպայ, որ մրտով եւ նարտանով եւ չամչով լինի եփած։

Գեղիանոս ասէ, թէ ստածումն որ աղեց գաներուն եւ խոցնալուն լինայ՝ եւ զայս սֆուֆն տաս օգտէ. - ա՛ռ ասպաղօլ եւ ըռահանի հունդ եւ գառնալեզվի Ա Ա բաժին. զամէնն եփէ՛ ջրով մինչեւ որ թանծրանայ, եւ քիչ մն վարդի ձէթ կաթեցո՛ւ եւ տո՛ւր։ Եւ այս ղուրսն այլ օգտէ. - ա՛ռ պարսկաւ եւ զամխ Ա Ա դրամ, աղբրաց արիւն կէս դրամ. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ ղուրս արա եւ տո՛ւր ի ժմուն Բ դրամ, եւ տիմէտ արա ստամոքին՝ եւ հայկաւ եւ ակակիայ եւ ճուլինար եւ հազազ, եւ դիր ի վերայ ստամոքին. օգտէ աստուծով ամէն։