Օգուտ Բժշկութեան

Որ շատ թքնու եւ կամ ի ստամոքն քամի լինայ

Պատճառ ի տաքէ լինայ

էհանան ասէ, թէ այս ի սաֆրայի խառնուածոց լինայ, որ գայ ի ստամոքն եւ բնութիւնն աւիրի եւ տաքնայ եւ վատուժի ստամոքն խիստ։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է որ տաք եւ պեղծ խառնուածոց լինայ այն է, որ բնութիւնն տաքցել է. եւ թուքն դեղին գայ. եւ այն որ ի ստամոքին վատուժութենէն՝ յիշած է զինքն։

Ստածումն որ ի տաքէ լինայ։

Էհանան ասէ, թէ այն որ ի սաֆրայէ լինայ, որ պեղծ է՝ այնոր մրգաջուր տաս եւ սրբես ստամոքն. եւ տո՛ւր վարդի շարապ սառնով պաղեցուցած, եւ թէ բնութիւնն ուզես որ հովնայ՝ տո՛ւր զքատարին շարապն եւ զազոխին։ Եւ թէ փորն կապ լինայ՝ տո՛ւր թմրհնտի եւ ճուլապ որ լուծի փորն. եւ թէ փորն լուծ լինի՝ աղտորով տուր։ Եւ թէ բնութիւնն աւիրելուն լինի՝ եւ տաք սալորի ջուր տուր, եւ սրքնճուպին տուր եւ Բ նռան ջուր. եւ ճուլապ տուր որ յիրար խառնէ. եւ հաւձագ տուր ազոխի ջրով։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ յորժամ որ թուքն շատ գայ՝ եւ կերակուրն չի հալի եւ արունն պակաս լինայ եւ քամին շատնայ։ Եւ որ թուքն չգայ՝ դեղն այն է, որ ծամէ զխունկն եւ զքամոնն, նա թուք բերէ։ Եւ որ շատ թուք գայ՝ ի պալղամէ լինայ, եւ յառաջն քան զկերակուրքն տո՛ւր փսխել եւ մատն արկանել, եւ ճուարիշի եւ պղպեղի եւ զանճապիլի եւ գինի, եւ մսով ապուր տուր որ ուտէ. եւ տո՛ւր զայն ճուարիշնին որ զպալղամն հալէ ի ստամոքէն, որպէս քամոնին եւ զխնկին ղուրսն. օգտէ։

Սապիթ Կուռանն ասէ թէ ի թվու անցնի՝ եւ ստամոքն լցվի, եւ չգայ ի դուրս եւ չի մարսի կերակուրն եւ քամի լինի. եւ թէ հով ուտէ, եւ տո՛ւր մեղր եւ անիսոն որ ուտէ եւ ստամոքն տաքնայ, եւ հով քամեստանն հանէ եւ վարէ. շատ օգտէ։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Մասրճուէն ասէ, թէ խամ եւ հով պալղամէ լինայ, որ ի ստամոքն յաւելնայ եւ բնութիւնն հովնայ, եւ կերակուր շատ եւ անչափ ուտէ։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ պալղամէ լինայ եւ բնութիւնն ի հովութիւն է շրջել, եւ որ թուք գայ՝ թթու լինայ, եւ այն որ ի շատ ուտելուն լինայ՝ քամի առնէ խիստ։

Ստածումն որ ի հովէ լինի. թէ ի պալղամի խլտէ լինայ, որ բնութիւնն հովնայ՝ լուծէ՛ հապի սապռով. եւ յետոյ տո՛ւր կուլանկուպին եւ յօտ եւ մազտաքէ. եւ եփէ՛ ջրով, եւ անօթեց տո՛ւր որ խմէ տաք, եւ սիսռան ջուր. եւ ի ցաւուն վերջքն տո՛ւր տուռէճի միս եւ զերպայ։ Եւ թէ բնութիւնն գիճացել եւ հովցել լինի՝ դեղն այս է, որ տաս ըռզիանի ջուր եւ քամոն եւ ծաթրին ջրով. եւ տո՛ւր հաւձագ նարտանով եւ հոռոմ ձիթով։ Եւ յորժամ աղէկ լինի՝ տո՛ւր ղալիայ մսով. օգտէ.

Սահակն ասէ, թէ ի կերակուր ուտելուն ժամն լինայ՝ լաւն այն է, որ կերակուր քիչ ուտէ։ Եւ թէ թուք եւ պալղամ ի ստամոքն շատ լինայ՝ եւ այն իրվին որ քամի առնէ մի՛ ուտել. եւ շատ շուրջ գալն եւ բաղնիս շատ նստիլն անօթեց եւ հին եւ անուշահամ գինի խմէ՝ օգտէ, եւ ճուարիշ քամոնի եւ ծաթրին ուտելն Ա Ա մթխալ՝ օգտէ. եւ ըստ ուժուն արա զստածումն, եւ տո՛ւր զերպայ, հաւձագ եւ ղալիայ։

Հունան ասէ, թէ շատ թքնուլն ի պալղամէ լինի. եւ շատ տուր զայն իրվին որ զստամոքն տաքցնէ, եւ զամէն ազգ տաք դեղրանքն, որ է ծաթրինն եւ ղարանֆիլն եւ ըռզիանն եւ մազտաքէ եւ սազապն եւ քարաւիսն եւ անուխն եւ քամոնն եւ նանխու եւ խունկ եւ որ նման է սոցա. օգտէ։