Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ նստոյտեղն ուռի եւ կամ թուլանայ կամ ի դուրս գայ կամ կծայ

Պատճառ ուռէցին եւ թուլնալուն

Էհանան ասէ, թէ այս լինի ի տաք եւ ի սուր խառնուածոց որ յաւելնայ, եւ լազիճ պալղամէ որ թուլնայ. եւ անկից լինի, որ ի բարձր տեղաց ի վերայ կռնակին ընկնի, եւ կամ զախմն դիպի։

Նշան ուռէցին եւ թուլնալուն այն է որ սուր խառնվածոց լինայ այն է, որ ցաւն խիստ լինի եւ գոզն կաթնի. եւ թէ պալղամի ուռէցէ լինի՝ թոյլ եւ իսպիտակ լինի, եւ այն որ զախմն լինայ՝ քիչ քիչ լինի։

Ստածումն ուռէցին եւ թուլնալուն։

Էհանան ասէ, թէ ուռէցն ի տաքութենէ լինայ՝ ի բասիլիկէն երակ առ, եւ հով կերակուրք տուր, որպէս ոսպ, եւ աքլիլմէլիք եւ շնխաղող եւ մանուշակ ջրով եփէ որ մինչեւ հատնի, եւ յետոյ ա՛ռ մանուշկի ձէթ եւ հաւկթի դեղնուց եւ վայրի ազոխ, որ է հայի ալէմն, որ է մէշպահարն. զամէնն յիրար խառնէ եւ սպեղանի արա։ Եւ այս տիմէտս այլ օգտէ. - Ա՛ռ արճիճի սպիտաճ Ե դրամ, եւ խունկ Ա դրամ եւ կէս, եւ արծթի ըխլէմիայ Ա դրամ. զամէնն մանր ծեծէ եւ վարդի ձիթով եւ քասնու ջրով եւ խիար եւ մէշպահարի ջրով ի հաւանն տրորէ եւ օծէ՛ ի վերայ. օգտէ։ Եւ թէ այս ուռէցն պալղամէ լինայ՝ ա՛ռ սագու եղ եւ հաւկթի դեղնուց եւ յեսմէկի ձէթ, յիրար խառնէ եւ օծէ՛, եւ տաք դեղերուն ջրովն լվա՛ զտեղին։

Մասրճուէն ասէ, թէ որ նստոյտեղն թուլանայ ի զախմէ՝ այն է, որ զֆալիճի դեղն առնես՝ հանց որ յիշած է. եւ ա՛ռ ընկուզ եւ սապռ եւ մուռ եւ ղուստ եւ սնպուլ. զամէնն աղէկ աւազան արա եւ ջրով եփէ։ Եւ այս տիմէտն օգտէ. - Ա՛ռ հապլղար եւ խունկ Ե Ե դրամ, եւ մայի սալիայ Զ դրամ, եւ սապռ եւ մուռ եւ ուպհուլ Դ Դ դրամ, եւ կիպարու հունդ եւ եւ ոճ եւ վարդ եւ շիպ Դ Դ դրամ, զաֆրան եւ կղբու ձու Բ Բ դրամ, ղրմտանայ Գ դրամ, հազազ եւ ըռամաք եւ ճուլինար եւ սպանդ եւ աղաղիայ Բ եւ կէս դրամ, մազտաքէ եւ սուսան Գ Գ դրամ. զամէնն որ նոր լինի տիմէտ արա։

Պատճառ դուս գալուն եւ կծին

Զաքարիային որդին ասէ, թէ շատ գիճութենէ լինայ նստատեղուն, եւ բռնողութեան ուժն պակսել է. կիծն սուր գիճութենէ լինի եւ կամ մանր ճիճի լինի նստատեղն։

Նշան դուրս գալուն եւ կծին այն է որ երեւի. եւ կիծն ի գիճութենէ լինի որ հանապազ լինայ. եւ այն որ զարկուց լինայ այն է, որ կիծն շատ լինայ։

Ստածումն դուրս գալուն եւ կծին։

Դեղն այն է, որ օծեն զնստատեղն ձիթով, եւ իսպիտակ դեղ եւ զաճ իսպիտակ եւ ծարուր եւ խունկ, եւ զամէնն որպէս ծարուր լոսէ՛ եւ ի վերան ցանէ, եւ ի տեղն տար։ Եւ թէ գղթոր եւ նռան կեղեւ եւ մրտի տերեւ եւ կիպարու պտուղ զամէնն եփէ՛ ջրով եւ աւազան արա շատ հեղ։ Եւ թէ գղթոր եւ իսպիտակ դեղ եւ քօշմօրուաց քամուքսն եւ խունկ եւ մուռ Ա Ա բաժին զամէնն ծեծէ՛ եւ ի վերան ցանէ։ Եւ թէ վարդ եւ ոսպ եւ շնխաղող եւ աղտոր զամէնն ծեծէ՛ եւ ջրով եփէ՛ եւ աւազան արա եւ լվա՛ զտեղին, եւ յետ այնոր վարդի ձիթով եւ մուրտասանկով օծէ՛։

Սահակն ասէ. թէ ի սուր գիճութենէ լինայ՝ ա՛ռ սապռ եւ գինով դրջէ՛ եւ օծէ՛, եւ ա՛ռ չոր զուֆայ եւ սագու ճրագուով շաղվէ եւ շաֆ արա եւ դի՛ր. եւ թէ թթու նռան ջուր օծես՝ զկիծն տանի որ գիճութենէ լինայ. եւ վարդի ձէթ եւ քացախ եւ սապռ եւ իսպիտակ մոմ եւ ձիթով տրորես եւ հանապազ օծես՝ խիստ օգտէ։ Եւ թէ այս ի մանր ճիճոյ լինայ դեղն այն է, որ շաֆթալուին տերեւն մանր ծեծես եւ ի վերայ պորտուն սպեղանի առնես, եւ զարտալուի ձէթ եւ անուխ վայրի ջուրն բամբակով տաս որ վերցնէ. օգտէ. եւ սապռ լոսած եւ սազապի ջուր եւ հին գինի յիրար խառնէ եւ ի վերայ փորուն եւ պորտուն դիր։ Եւ քան զամէնն լաւ այն է, որ դեղ խմէ որ զճիճին սպանէ եւ հանէ, եւ օգտէ։

Եւ թէ զմարդուն մազն այրես եւ ցանես որոյ նստոյտեղն դուրս է ելեր՝ օգտէ եւ ի ներս տանի աստուծով։ Եւ թէ զմոշուն պտուղն այրես եւ սպեղանի առնես եւ դնես ի վերայ նստոյտեղացն՝ ի դուրս չի հանէ։