Յաղագս հարցման եւ լուծման

Ա հարցումն ։
Այսպէս լուայ ի հաւրէն իմմէ, եթե ի ժամանակի պատերազմացն հայոց ընդ պարսս, սաստիկ քաջութիւնք լինէին ի Կամսարականէն Զաւրակայ. որպէս թէ ամսաւրեայ աւուրբք երիցս յարձակեալ ի վերայ զաւրացն պ/186a/արսից՝ եւ հարկանէր յառաջնումն զկէս զաւրուն. եւ ի հետ մտեալ հարկանէր յերկրորդումն զչորրորդ մասն զաւրուն. եւ յերրորդումն զմետասաներորդն։ Եւ մնացեալքն անկանէին փախստեայ ի Նախճաւան թուով ՄՁ։

Արդ պարտիմք եւ մեք իմանալ մնացելովքս, եթէ յառաջ քան զկոտորումն ո՞րչափ էին։

Բ հարցումն ։
Այր մի յիմոց մերձաւորաց գումարտ լեալ ի Բահլ՝ եգիտ մարգարիտ շահուար։ Եւ դարձեալ ի տուն եւ հասեալ ի Գանձակ վաճառեաց զհասարակ մարգարտին զհատն յիսուն դրամ։ Եւ եկեալ /186b/ ի Նախճաւան վաճառեաց զչորեւոր մասն մարգարտին եւթանասուն դրամ զհատն։ Եւ հասեալ ի Դուին, վաճառեաց զերկոտասաներորդ մասն մարգարտին զհատն Ծ դրամ։ Եւ մինչ ի Շիրակ առ մեզ եկն եւ ունէր մնացեալ մարգարտիս հատս ԻԴ։ Արդ գիտեա՛ մնացելովքս՝ թէ ամենայնն քանի՞ մարգարիտ է եւ կամ քանի՞ դրամ գինք մարգարտին։

Գ հարցումն ։
Այսպէս լուայ ի վարդապետէն, եթե գողեան մտին ի Մարկիանոն Տրիկլին եւ գողացան զկէս եւ չորեւոր գանձուն. եւ մտեալ /187a/ գանձաւորացն գտին ՆԻԱ կենդինար եւ Վ եւ Ո դահեկան։ Արդ գիտեա ի մնացելոցս, թէ ամենայնն ո՞րչափ էր գանձին։

Դ հարցումն ։
Հռոգ ուխտին սրբոյ Սոփեայ զհինգ մասն առնուն սարկաւագունքն, եւ տասն մասն առնուն քահանայքն, եւ ՄԽ լիտր առնուն եպիսկոպոսունքն, եւ Ս լիտր այլ ուխտն։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայն քանի՞ լիտր լինի հռոգն։

Ե հարցումն ։
Հռոգ սպայիցն բաշխի այսպէս. չորս մասն պատուաւորացն, Ը մասն աւագացն, եւ ՃԾ կենդինար այլ հեծելոցն։ Արդ գիտեա, թէ ընդ ամենայն քանի՞ կենդինար լինի։

/187b/ Զ հարցումն ։
Հազար կայր իմ ի պարտիզի. եւ հոռոմ մի եմուտ ի պատճառս զբաւսանաց եւ եկեր զհինգ եւ զԺԵ մասն հազարոյն։ Եւ իմացեալ իմ զորկորէութիւն առն, հանի զնա արտաքս եւ մտեալ համարեցի զնա. եւ գտի ունջ Ճ եւ Ժ։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայն քանի՞ ունջ լեալ է հազարն եւ կամ քանի՞ ունջ կերեալ է հոռոմին։

Է հարցումն ։
Ես ի Մարմետի էի, յոստանի Կամսականաց եւ երթեալ յեզր գետոյն, որու Ախուրեանն կոչեն, տեսի երամս ձկանց եւ ետու արկանել ուռկան։ Եւ հանին զհասարակն եւ զԳ եւ զԷ /188a/ երամոյն։ Եւ որ յուռկանէն զերծաւ, ի թարփ ընկաւ. եւ անցեալ գտի զնոսա քառասուն եւ հինգ։ Արդ գիտեա՛ սոքաւք՝ թէ ընդ ամենայն երամն քանի՞ ձուկն լեալ է։

Ը հարցումն ։
Ի ժամանակի ապստամբութեանն հայոց ի պարսից եւ սպանանելոյն Կամսարականէն Զաւրակայ զՍուրէն, դեսպան արձակեաց ոմն յազատաց հայոց առ թագաւորն պարսից գոյժ արկանել նմա. եւ գնայր աւուրն յիսուն մղոն։ Եւ զկնի ԺԵ աւուր իմացեալ Կամսարականին Զաւրակայ հետամտիկս առաքէր զկնի ունել զնա, որք գնային աւուրն Ձ մղոն։ Արդ գի/188b/տեա՛, եթէ քանի՞ աւուր հասանէին նմա։

Թ հարցումն ։
Որս էր Կամսարականացն ի Գէն եւ կալեալ էր երէ բազում. եւ ինձ որսամասն ետուն բերել վարազ մի։ Եւ վասն զի անարի էր տեսլեամբ, կշռեցի եւ գտաւ փորոտին Դ մասն ամենայն կշռոյն. եւ գլուխն Ժ մասն, ոտքն՝ Ի, ժանիքն՝ Ղ, անձն՝ Մ եւ ԺԲ լիտր։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայն քանի՞ լիտր էր վարազն։

Ժ հարցումն ։
Լոք մի կալան ի Մարմետի ի գետն յԵրասխ. եւ ես կշռեցի զնա եւ գտաւ գլուխն չորս մասն ամենայն կշռոյն եւ տուտն Զ, եւ մէջքն ՃԽ լիտր։ Արդ գիտեա, թէ ընդ ամենայն քանի՞ լիտր էր։

/189a/ ԺԱ հարցումն ։
Այր մի վաճառական էանց ընդ երիս քաղաքս եւ բաժ արարին յառաջնումն եւ հանին զկէս եւ զերեւոր իրացն։ Եւ յերկրորդ քաղաքին թուեցին զոր ինչ ունէրն եւ հանին զկէս եւ զերեւորն. եւ յերրորդ քաղաքին անդրէն այլ թուեցին եւ հանին զկէս եւ զերեւորն։ Եւ մինչ ի տուն եկն, մնացեալ էին դահեկանք ԺԱ։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայն քանի՞ դահեկան ունէր։

ԺԲ հարցումն ։
Նաւակ մի առնել կամէի եւ իմ դրամկունք իսկ կային եւ այլ ինչ ոչ կայր. եւ ասացի ցմերձաւորս իմ՝ Տուք ինձ մէն մի սակաւ ինչ, որ առնեմ/189b/ զնաւակս։ Ոմն ետ Գ կշռոյն, եւ ոմն ետ զԴ, եւ ոմն զԶ, ոմն զԷ, եւ ոմն զԻԸ։ Եւ իմ առեալ արարի զնաւակն։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայն քանի՞ դրամ էր նաւակն։

ԺԳ հարցումն ։
Ոմն յաշակերտաց իմոց առեալ խնձորս գեղեցիկս ի Խարայ, գայր ընծայեցուցանել ինձ։ Պատահեցան նմա երեք պարք ի խաղուց եւ հանին՝ առաջին պարն զկէսն եւ զԴ մասն խնծորոյն, նոյնպէս եւ երկրորդն զկէսն եւ զԴ մասն, նոյնպէս եւ երրորդն։ Եւ զմնացեալսն եբեր առ իս խնծորս Ե։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայն քանի՞ էր լեալ։

ԺԴ հարցումն ։
Գինի կայր ի մի կարասի. վա/190a/րդիւ կազմեալ էին. եւ թակոյկք կճեայ երեք։ Եւ հրամայեցի հանել զգինին անդր. մին տարաւ զերեք մասն եւ մինն զԶ, իսկ միւսն՝ զԺԴ, եւ զմնացեալն յայլ ամանս հանին, եւ էր փաս ԾԴ։ Արդ գիտեա՛, թէ ամենայնն քանի՞ լեալ է։

ԺԵ հարցումն ։
Ձի մի կայր ինձ ազնիւ, վաճառեցի եւ գնոցն Դ մասինն կովեան գնեցի, եւ Է մասինն այծեան, եւ Ժ մասին եզնի, եւ ՅԺԸ դահեկանի ոչխարս առի։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայն քանի՞ դահեկան լինի։

ԺԶ հարցումն ։
Ես եկեղեցի շինէի. գաղատոս մի կալայ, որ ածէր աւուրն ՃԽ քար, եւ յետ /190b/ ԼԹ աւուր գործառնութեանն՝ միւս այլ գաղատոս կալայ, եւ ածէր աւուրն ՄԺԸ քար։ Եւ որպէս նա նմա հաւասարեաց՝ եկեղեցին կատարեցաւ։ Արդ գիտեա՛, եթէ ի քանի՞ աւրն հաւասարեաց։

ԺԷ հարցումն ։
Նաւ մի երթայր լի ցորենով. եւ կէտ մի զհետ մտեալ նաւին՝ նաւորդքն երկեան եւ ընկեցին նմա կեր զհասարակ ցորենոյն։ Եւ յԲ աւուրն ընկեցին զհինգ մասն մնացելոյն, յերրորդումն զԸ, ի չորրորդումն զԷ։ Ապա ի նաւահանգիստն հասին եւ մնաց ՒՄ։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայնն քանի՞ լեալ էր։

ԺԸ հարցումն ։
Ապաղարէ մի էր /191a/ իմ, խանգարեցի եւ այլ սպաս, ՝ արարի. զԳ մասն մեսուր մի արարի եւ զչորրորդ մասն այլ մեսուր արարի եւ զԵ մասն Բ բաժակս արարի եւ զվեցն երկու սկուտեղս արարի. եւ երկու հարեւր եւ Ժ դրամէ սկաւառակ մի արարի։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայնն քանի՞ էր լեալ ապազարէն։

ԺԹ հարցումն ։
Այր մի յերիս եկեղեցիս եմուտ եւ խնդրեաց յԱստուծոյ յառաջնումն, եթէ Տուր ինձ որչափ ունիմս եւ տամ քեզ ԻԵ դահեկան։ Նոյնպէս եւ յերկրորդումն ետ զԻԵն, նոյնպէս եւ յերրորդումն։ Եւ առ իւր ոչինչ մնաց։ Արդ գիտեա՛, թէ /191b/ յառաջն քանի՞ ունէր։

Ի հարցումն ։
Ներսեհի Կամսարականի Շիրակայ եւ Արշարունեաց տեառն բուն կանգնէր առ ստորոտով լերինն, որում Արտին կոչեն։ Եւ ի գիշերի միոջ մտին երամակք ցռուց բազումք։ Եւ ոչ լեալ ատակ որսորդացն՝ ընթացեալ պատմեցին նմա ի գեաւղն Թալին։ Եւ նորա իւրովի եկեալ հանդերձ եղբայրաւքն եւ ազատաւքն եւ մտեալ կոտորէին զերէսն։ Եւ եղեն կալեալք ի թակարդի հասարակ երէոցն. եւ եղեն սպանեալն նետիւ չորս մասն. եւ զմատաղերէն ողջ կալան, որ եղեւ ԺԲ մասն. /192a/ եւ եղեն մեռեալք ի նիզակէ ՅԿ երէ։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայնն քանի՞ լեալ էին։

ԻԱ հարցումն ։
Ներսեհ Կամսարական որդի Արշաւրի, անուանակից եւ նախնի այսմ Ներսեհի, ի յաղթել պատերազմաւ Բահղլճացն առնու գերի սաստիկ յոյժ։ Եւ հասեալ ի դուռն արքունի, ընծայեցուցանէ թագաւորին պարսից զհասարակ գերւոյն։ Եւ թուեալ զհասարակն՝ եւ ընծայէ որդւոյ արքայի զԷ մասն։ Եւ հրաժարեալ ի նոցանէ դառնայ յաշխարհն իւր։ Եւ եկեալ ի տուն գարիկպետի՝ յոյժ մեծարի ի նմանէ, /192b/ ոչ որպէս զնախարար, այլ որպէս զմի ոք ի թագաւորաց։ Եւ սա տայ նմա զԸ մասն գերւոյն։ Եւ եկեալ առ սպասայապետն, զոր խորաւարանն կոչեն, եւ առաւել եւս ի նմանէ մեծարեալ՝ տայ նմա զԺԴ մասն գերւոյն։ Եւ եւս յառաջ եկեալ՝ հասանէ յաշխարհ իւր՝ եւ ընդ առաջ լինի նմա եղբայր իւր կրտսեր Հրահատ, եւ տայ նմա զԺԳ մասն գերւոյն։ Եւ եւս յառաջ եկեալ՝ ընդ առաջ լինին նմա ազատքն հայոց եւ տայ նոցա զինն մասն գերւոյն։ Եւ եկեալ ի Վաղարշապատ, տայ ի սուրբ եկեղեցիսն զԺԶ մասն գերւոյն։ Եւ եկեալ Սահակ աւագ եղբայր իւր՝ տայ /193a/ նմա զԻ մասն գերւոյն։ Եւ իւր մնաց ՇՀ անձն։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայնն քանի՞ է լեալ։

ԻԲ հարցումն ։
Փարաւոն արքայ Եգիպտացւոց պատուէր զաւր ծննդեան իւրոյ եւ սովորութիւն էր նորա յաւուրն յայնմ տալ Ժ նախարարացն ըստ տասնեկի պատուոյն Ճ կարաս գինի խնկով կազմեալ։ Արդ բաժանեսջիր զայդ ըստ պատուոյն Ճ տասնեկին։

ԻԳ հարցումն ։
Շտեմարան մի էր իմ, յորում կայր գարի կայթ Մ։ Մկներ մտին եւ զամենայն գարին կերան։ Ես մուկն մի կալայ ի նոցանէ եւ պատուհասեցի։ Նա խոստով/193b/անեաց եւ ասէ. Յիս Ձ հատ եհաս։ Արդ գիտեա՛, թէ ընդ ամենայնն քանի՞ հատ լեալ էր յշտեմարանին եւ կամ քանի՞ մկունքն որ կերանն։

ԻԴ հարցումն ։
Երեք աւազանք էին ի քաղաքին Աթենացւոց միաչափք եւ երեք ագուգայք գային յաւազանն։ Մի ագուգայն քանզի յորդ էր, ի ժամ մի լնոյր գաւազանսն. երկրորդն նուազ քան զնա՝ յերկու ժամս լնոյր. եւ յերրորդն առաւել նուազ՝ յերեք ժամս լնոյր։ Արդ գիտեա՛, թէ մինչ ի միասին խառնին ագուգայքն՝ ի քանի՞երորդ մասն ժամու լնուն գաւազանսն։

Լուծումն Ա հարցմանն ։
/194a/ Յառաջ քան զկոտորածն էին ՌՉԿ հեծեալ։

Լուծումն Բ հարցմանն ։
Լեալ էր մարգարիտն հարեւր եւ քառասուն եւ չորս հատ եւ գին մարգարտի ՅՉԻ դրամ։

Լուծումն Գ հարցմանն ։
Լեալ էր գանձն կենդինար ՌՈՁԶ։

Լուծումն Դ հարցմանն ։
Լինի հռոգ ուխտին ՎՄ լիտր։

Լուծումն Ե հարցմանն ։
Լինի հռոգ սպայիցն կենդինար ՄԽ։

Լուծումն Զ հարցմանն ։
Լեալ էր ունջ հազարոյն ՃԾ։

Լուծումն Է հարցմանն ։
Լեալ էր ընդ ամենայն ձուկն ՆԻ։

Լուծումն Ը հարցմանն ։
Հասանէին յաւուրս ԻԵ։

Լուծումն Թ հարցմանն ։
Լեալ էր վարազն ՅԿ լիտր։

Լուծումն Ժ հարցմանն ։
Լեալ էր լոքն ՄԽ լիտր։

Լուծումն ԺԱ հարցմանն ։
ՈՒնէր վաճառականն դահեկանս ՍՅՀԶ։

Լուծումն ԺԲ հարցմանն ։
Լեալ էր նա/194b/ւակն ԽԲ դրամ։

Լուծումն ԺԳ հարցմանն ։
Լեալ էր խնձորն ՅԻ։

Լուծումն ԺԴ հարցմանն ։
Էր գինին փաս հարեւր եւ քսան եւ վեց։

Լուծումն ԺԵ հարցմանն ։
Լեալ էր գինք ձիոյն վեց հարեւր եւ տասն եւ վեց դահեկան։

Լուծումն ԺԶ հարցմանն ։
Հաւասարեաց գաղատոսն յաւուրս Հ։

Լուծումն ԺԷ հարցմանն ։
Էր հացն ի նաւին ԻԴՌ կայթ։

Լուծումն ԺԸ հարցմանն ։
Լեալ էր ապաղարէն ՏՄ։

Լուծումն ԺԹ հարցմանն ։
Լինի դահեկան ԻԱ c Դ¯ Ը¯։

Լուծումն Ի հարցմանն ։
Եղեւ ընդ ամենայն երէն ՍՃԿ։

Լուծումն ԻԱ հարցմանն ։
Լեալ էր ընդ ամենայն գերին ՍՄԽ։

Լուծումն ԻԲ հարցմանն։

• Ա. ա, c, ե¯, ժ¯, ծ¯ե։
• Բ. գ, c, ժ¯, խ¯, ձ¯ը։
• Գ. ե, գ¯, ժ¯ե, խ¯դ, կ¯, կ¯ղ։
• Դ. է, ե¯, ի¯, խ¯դ։
• Ե. թ, ժ¯ա։
• Զ. ժ, c, ե¯, ժ¯, ի¯բ, լ¯, լ¯գ։
• Է. Ժբ, c, ժ¯, ի¯բ, լ¯, լ¯գ, ծ¯ե։
• /195a/ Ը. ժդ, գ¯, ժ¯, ժ¯ե, ի¯բ։
• Թ. ժզ, ե¯, ժ¯, ի¯բ, ծ¯ե։
• Ժ. ժը, ժ¯բ, ի¯բ, լ¯գ, խ¯դ։

Լուծումն ԻԳ հարցմանն ։
Լեալ է յշտեմարանին գարեհատ ՓՄՂԴՏ եւ լեալ են մկունք կերաւղք գարւոյն ՃԳՑՊ։

Լուծումն ԻԴ հարցմանն ։
Զուգախառնեալ ագուգայքն լնուն զաւազանսն Ի, Դ, Զ¯, ԺԶ¯, ԺԸ¯ մասն ժամուն։