Գիրք վաստակոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Յառաջ քան զամենայն ինչ պարտ է շինուածսն տնկել զբժշկականսն:

Եւ թէ չուրդի կատարեալ բժիշկ, նա յայլ ցածագունից գիտնականացն՝ որ նախակրթեալ են ստածումն այլ հիւանդացն. վասն զի այնոքիկ որք մի վայրի բնակեալ են՝ անկար են դարմանիլ միապէս դարմանով, եւ առողջութիւն միապէս լինել. զի նմանք լինին միմեանց դեղն եւ աղպէտն: Եւ պարտին դարմանօղք լինել վաստակաւորաց եւ յառաջ քան զհիւանդանալն, զի տապոյ արեգական եւ սաստկութենէ ձմեռնային օդոյն վաստակաւորքն ուժգին տագնապեալ գտանին քան զայլպիսի մարդիկ: Եւ այսր աղագաւ հրամայէ որ այնպիսեացն ուտելն սակաւ լինի. եւ այս է նոցա լաւ: Եւ են ոմանք մարդկանէ որք առնուն գինի եւ զխոտն որ անուանի խուպայզ, եռացուցանեն զիւրեանք ընդ իրեար, եւ ապա յիստակեն զգինին, եւ զայն ջրախառնեն եւ խմեն վաստակաւորքն հետ աղպէտին: Նաեւ այլ ոմանք խառնրդեն զմածունն եւ զջուրն եւ զգինին, եւ տան ըմպել յանօթեց. եւ այս գարնանային ժամանակէն մինչեւ յաշունն բարւոք է: Եւ ոմանք տան նոցա ըմպել օշնդրի գինի յառաջ քան զկերակուրն, եւ մէջն եւ յետ կերակրոցն. եւ թէ չուրդի օշնդրի գինի, ա՛ռ զօշինդրն եւ եփէ ջրով, եւ այն ջրովն զիւրեանք արբո. զայս այսքան պարտ է գործ ածել:

Եւ այլ. ա՛րկ զմկնասոխն քացախն եւ թո՛ղ ժամանակ ինչ, եւ զայն քացախն տուր նոցա ուտել յանօթից եւ յետ կերակրին: Գիճային գինին եւ հաստն լաւ է նոցա որ գիճային այգւոյն լինի քան զչորային գինին եւ սուրն. եւ այսու ամենայնիւ փրկին մարմինք այնպիսեաց վշտաց եւ բազում ախտից. եւ գարեկորկոտն լաւ է նոցա: Եւ թէ չուրդի գեղն քաղցրահամ եւ բարուոք ջուր, բազում ախտից եւ ցաւոց առաջք է վատթար ջուրն: Պարտ է զայնպիսի ջուրն եփել, որ պակասի տասն բաժնէն մէկն, եւ ապա պաղեցընել եւ ըմպել: Նոյնպէս թէ զծովու ջուրն ոք այսպէս առնէ՝ լաւանաց եւ քաղցրանաց։ Եւ թէ հասանի վաստակաւորն ցաւ ինչ թիւնաւորէ կորէ, եթէ տանու կոր լինի վայրի՝ նա թուրիախի հին գինին օգտէ. այս ազգ այգի զոր թրակէսի այգի կոչեն, նաեւ այնորիկ խաղողն եւ չամիչն գինին եւ քացախն՝ բնութեամբ օգտէ: Եւ թէ այրես զհօտն եւ զայրուքն վերայ խայթածին դնես՝ օգտէ. նոյնպէս եւ ամենայն հօտի մոխիր օգտէ: Այլ եւ կատաղի շան խածածի օգտէ: Եւ թէ ո՛րպէս լինի թրակէսի այգին կամ օշնդրի շէրապն կամ մկնսոխին, յառաջ երթեալ յետագայ դրունսն ունիք ուսանիլ գրոցս՝ կատարելապէս: