Պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Այն զոր յառաջն յիշատակ արարաք՝ թէ յորժամ իջին ի սահմանս Մանանաղւոյ բաժանեցան յերկուս, առաջինն զայս գործեաց զոր գրեցի. իսկ երկրորդն ձիաթափ արագամէտ ընթացիւք ընդ Հանձէթ եւ ընդ Խորձեան, ո՛չ խոտորելով յաջ կամ յահեակ, այլ որպէս նետ որ ի ձեռաց աղեղնաւորին ելանէ, ուժգին ձգմամբ երթեալ նպատակին հանդիպի. նոյնպէս եւ նոքա, ոչ տալով քուն աչաց եւ նինջ արտեւանաց, գիշերագնաց եղեալ, յանկարծակի յեղակարծումն ժամու իբրեւ զկարկուտ քարախառն՝ հեղան ի վերայ բնակչաց քաղաքին հարաւոյ։ Եւ քանզի անպատսպարան վայրս ունէր քաղաքն, վասն այնորիկ ծովային ալեաց նմանեալ բնակչացն՝ ծուփս առեալ յետ յառաջ, բայց ելս իրացն ո՛չ գտանէին։ Աւա¯ղ գործոցն որ յայնժամ անդր գործեցան։ Յորոց վերայ սուր եդեալ անօրինացն՝ կոտորեցին զմայր առ մանկամբ եւ զորդի առաջի հօր. եւ առժամայն եղեւ քաղաքն բարեշէն՝ գուբ արեան։ Եւ քանզի ի սաստիկ խուճապէն, եւ յանկարծահաս օրհասէն մոռացեալ եղեւ սէր սիրելեաց եւ գութ արեան, իւրաքանչիւր ոք հնարէր հայթայթանս գտանել՝ զի թերեւս կարիցէ ապրեցուցանել զինքն ի գեհենաբորբոք բարկութենէն. վասն որոյ փախստական եղեալ ի յայգիսն՝ որ շուրջ զքաղաքաւն էին, յայնս անկեալ ընդ տերեւախիտ որթովքն թաքչէին. զոր ծանուցեալ անօրինացն, խոյզ արկեալ, աշտէիւք խոցեալ զամենեսեան սատակեցին. որոց արեամբքն ներկեան ողկոյզք խաղողոյն. որք յետոյ սինլքորք մնացեալ էին, զմեռեալս իւրեանց գտանէին ընդ որթովքն, զնոսա ծածկէին ընդ հողով. բայց զայգիսն խղճէին կթել կամ ի խաղողոյն ճաշակել, ասելով թէ մարդոյ արիւնք են ի յուտել։ Իսկ անօրինացն պարապեալ ի կոտորածէն, գարձան ի քաղաքն՝ եւ խիլ արկեալ տանցն՝ եթէ ոք զիւր ընչուկն թաքուցեալ էր ուրեք, եւ կամ ի դարանս, մեծաւ հնարագիտութեամբ արտաքս պեղէին։ Եւ ապա հուր հարեալ քաղաքին, կիզեալ ապականեցին, եւ առեալ զառ եւ զգերի՝ ելին ի տեղւոջէն։ Նոյնպէս եւ որ շուրջ զնովաւ գիւղք եւ աւանք՝ զամենեսեան ապականեալ սրով եւ հրով եւ գերութեամբ, մինչեւ ոչ մնալ կենդանւոյ ուրուք՝ որ բանայր զբերանն եւ ճիկ հանէր։