ԳԼՈՒԽ
Է.
Յաղագս
Աբգարու
որ
առաքեաց
յԵրուսաղէմ
նկարագիր
վասն
պատկերին
Քրիստոսի։
Յինն
եւ
տասն
ամին
Տիբերեայ
կայսեր
Աբգար
արքայ
Հայոց
եւ
Ասորոց
լուաւ
զհամբաւ
Տեառն
մերոյ,
եւ
երկրպագեաց
նմա.
եւ
հաւատաց
ի
նա,
եւ
առաքեաց
նմա
թուղթ
աղաչանաց
ի
ձեռն
Անանէ
հաւատարմին
իւրոյ,
գալ
առ
նա
եւ
բժշկել
զնա
ի
ցաւոցն,
որ
դիպեալ
էր
նմա
ի
Պարսս
յառաջ
քան
զեւթն
ամ.
եւ
թագաւորել
ընդ
նմա։
Իսկ
Տէրն
խոստացաւ
յետ
խաչին
իւրոյ
եւ
յարութեանն
առաքել
նմա
բժիշկ
յաշակերտաց
իւրոց,
եւ
արժանի
արար
զնա
թղթոյ.
եւ
երանեաց
նմա։
Եւ
արքայն
բարեբախտ
առ
անձուկս
կարօտութեան
իւրոյ
առաքեաց
զՅովհաննէս
նկարիչ
բերել
զպատկեր
նորա,
փոխանակ
անձին
նորա։
Եւ
նորա
եկեալ
եւ
տեսեալ
զՅիսուս,
ջանայր
պեղել
զգեղ
նորա
ի
դաստառակն
Աբգարու,
եւ
ոչ
կարէր
զի
փոխէր
նա
փառաց
ի
փառս,
եւ
ցնծայր
ի
հաւատս
հեթանոսաց։
Վասն
որոյ
խնդրեալ
առ
ինքն
զկտաւն
աղբիւրն
գթութեան՝
դնէր
երեսաց
իւրոց,
եւ
նկարեալ
լինէր
տիպ
նորա
ի
հանդերձեղէնն
եւ
տայր
ցնկարիչն։
Եւ
էր
այս
նախ
քան
զՔրիստոսի
չարչարանսն
եւթն
աւուրբք։
Եւ
պատկերն
բերաւ
եւ
տուաւ
թագաւորին
եւ
բազում
նշանք
լինէին
ի
նմանէ
մինչեւ
եկն
Թադէոս
Առաքեալն։
Եւ
ի
նոյն
ամի
կամաւոր
մահն
Տեառն
խաչիւ,
թաղումն,
եւ
յարութիւն,
եւ
կործանումն
դժոխոց,
եւ
ազատութիւնն
արարածոց,
եւ
յետ
քառասուն
աւուր
համբառնալն
առ
հայր։
Գրէ
եւ
զայս
Յովսեպոս
եւ
ասէ
այսպէս.
յաւուրս
մեր
երեւեցաւ
այր
մի
որում
Յիսուսն
ասէին,
եւ
ի
ձեռն
բազում
նշանացն
զոր
առնէր,
յայտնի
երեւէր
թէ
նա
իցէ
Քրիստոսն.
եւ
վասն
նախանձու
մատնեցին
զնա
անօրէնքն
Պիղատոսի
դատաւորին,
եւ
սպանին
զնա
խաչիւ.
եւ
յետ
երից
աւուրց
տեսին
զնա
կենդանի.
եւ
ոչ
մեկնեցան
ի
սիրոյ
նորա
հաւատացեալքն
ի
նա։
Եւ
մինչեւ
ցայսօր
աճէ
հաւատքն
նորա.
եւ
ստուգեցաւ
թէ
նա
ինքն
է
Քրիստոսն
որդի
Աստուծոյ
կենդանւոյ։
Եւ
ասէ
Յովսեպոս
թէ
ի
նոյն
ամի
ի
տօնի
Պենտակոստին
Պիղատոս
եմոյծ
զպատկերն
կայսեր
ի
տաճարն.
եւ
յայնժամ
ձայն
լսելի
լինէր
թէ
գնամք,
ահա
գնամք
աստի,
եւ
ոչ
եւս
այլ
դարձցուք։
Յիշէ
եւ
զայս
Փիլոն
յերկրորդ
գիրսն
իւր։
Իսկ
յաղագս
անկար
պատմուճանին
Տեառն.
ասէ
Սուրբն
Եփրեմ.
թէ
արկին
զինուորքն
վիճակս
վասն
չպատառելոյ,
եւ
ել
վիճակն
զինուորի
մի՝
որ
ընդ
ձեռամբ
Ղունկիանոսի.
եւ
առ
զնա
Ղունկիանոս
հարիւրապետն,
եւ
եբեր
զնա
յաշխարհն
Գաղատացւոց
ի
քաղաքն
իւր
Մոքսոն.
եւ
պատուի
անդ
մինչեւ
ցայսօր։
Եւ
միւս
հարիւրապետն
ղազիկեցի
եբեր
զիւր
մասն
հանդերձին
ի
քաղաքն
իւր
Փուդ
ի
մայրաքաղաքն
Եգերացւոց,
եւ
արկեալ
ի
պուտնարդ
ապակեղէն
կախեալ
կայ
յԵկեղեցին
անհպելի
յամենեցունց.
հուպ
եկեալ
բերան
ապակւոյն
եւ
տեսանի
յամենեցունց։
Եւ
զայս
պատմուճան
անկար
հիւսեաց
քոյրն
Աբգարու.
եւ
առաքեաց
Տեառն
մերոյ
ի
ձեռն
Անան
սուրհանդակի։
Իսկ
զկնի
փրկաւէտ
չարչարանաց
Տեառն
գնաց
Ագրիպաս
ամբաստանել
զՀերովդէ
հօրեղբօրէն
իւրմէ.
եւ
առաքեաց
կայսրն
կալաւ
զՀերովդէս
կնաւն
Հերովդիադաւ։
Եւ
եդաւ
ի
բանտի
ի
Պաւանիա
քաղաքի.
եւ
յետ
աւուրց
սպանան
երկոքին։
Իսկ
Աբգար
արքայ
երկիցս
գրեաց
առ
Տիբեր
վասն
Քրիստոսի
աստուածութեանն
եւ
տրտունջ
զՊիղատոսէ։
Եւ
առաքեաց
Տիբեր
կոչեաց
զՊիղատոս.
եւ
զամենայն
ինչ
ստուգեալ
ի
նմանէ,
սպան
զնա։
Գրեաց
Աբգար.
եւ
ի
Բաբելովն
առ
Ներսեհ
արքայ.
նոյնպէս
եւ
առ
Պարսից
թագաւորն
հաւատալ
ի
Քրիստոսի
աստուածութիւնն։
Եւ
այս
ի
բարի
կամացն
Աստուծոյ
եղեւ
զի
մի
կրեսցէ
աւետարանն
հակառակութիւն
ի
նորութեանն
իւրում,
մինչեւ
կատարելապէս
հաստատեսցի.
որպէս
եւ
եղեւ
ի
ժամանակս
այսր
թագաւորաց
ընդարձակութիւն
եւ
խաղաղութիւն
քարոզողաց
բանին.
եւ
յանկարծակի
թռեաւ
աւետարանն
ընդ
չորս
կողմանս
աշխարհի
ի
ձեռն
աստուածասէր
եւ
նախընծայ
այսր
թագաւորի,
որ
յառաջեաց
ձեռն
ետ
ի
Քրիստոս.
ըստ
Դաւթայ
մարգարէի
գնալով
ընդ
ոլորտս
երկրի
սրբոց
Առաքելոցն՝
հրամանաւ
Հոգւոյն
որպէս
եւ
գրեցաքդ
վեհագոյն։
Իսկ
Տիբերիոս
կեցեալ
ամս
քսան
երեք,
մեռաւ։
Եւ
թագաւորեաց
Գայիոս
ամս
երիս
եւ
ամիսս
չորս.
եւ
եգիտ
զԱգրիպաս
կապեալ
ի
Հռովմ
ի
Տիբերէ.
եւ
հանեալ
զնա
առաքեաց
թագաւոր
Հրէից։
Եւ
զՓիլիքս
դատաւոր
Եգիպտացւոցն,
ետ
նմա
իշխանութիւն
հոգալ
եւ
զՀրեայսն
խնամով։
Վասն
որոյ
նեղէր
զնոսա
խստագոյնս.
եւ
զսուրբ
տեղիս
նոցա
պղծէր
զոհիւք
պղծովք
զամս
եւթն.
վասն
որոյ
առաքեցին
զդեսպանս
առ
Գայիոս
աղաչել
զնա,
որոց
մի
էր
եւ
Փիլոն
փիլիսոփայ,
եւ
ոչ
լուաւ
նոցա
այլ
եւ
տրտմեցաւ
յոյժ.
եւ
առաքեաց
ի
Պատրանիա
իշխանն
Ասորոց
դնել
զպատկեր
նորա
յամենայն
մեհեանս
եւ
ի
տաճարն
Հրէից
պաշտել
իբրեւ
աստուած,
ըստ
որում
եւ
արարն
իսկ.
եւ
կատարեցաւ
ասացեալն
ի
Դանիէլէ,
պղծութիւն
աւերածոյն։
Յայսմ
ժամանակի
Սիմոն
եւ
Մենանդրոս
եւ
Կերինթոս
երեւեցան։
Իսկ
Գայիոս
սպանաւ
ի
ներքինւոյ
միոջէ
իբրեւ
զմարդ
մի
չար
եւ
մահկանացու.
եւ
թագաւորեաց
Կղօդիոս
ամս
չորեքտասան։
Իսկ
Ագրիպաս
կեցեալ
չորրորդապետ
ամս
երիս.
եւ
թագաւորեաց
ամս
ութ
եւ
յօժար
կամօք
ընկալեալ
զպատիժն
Աստուծոյ
յամբոխէն՝
եհար
զնա
հրեշտակ
Տեառն
եւ
մեռաւ։
Յայնմ
ժամանակի
ի
զատկի
տօնին
ամբոխեալ
Հրէիցն
ի
տաճարին
սպանին
անձինս
երեսուն
հազար։
Եւ
կացոյց
Կղօդիոս
թագաւոր
Հրէիցն
զԱգրիպ
որդի
Ագրապպայ
եւ
զՓելիքս
առաքեաց
դատաւոր
Գալիլեացւոց
եւ
Սամարացւոց։
Եւ
Կղօդիոս
վախճանեալ
առ
զթագաւորութիւնն
Ներոն
որդի
նորա
ամս
երեքտասան։
Եւ
առաքեաց
զՓեստոս
դատաւոր
եւ
եհան
զՓելիքս ,
որոյ
առաջի
եկաց
Պօղոս.
եւ
դարձեալ
հանաւ
Փեստոս
եւ
եկաց
ի
տեղի
նորա
Ղամբիոս.
եւ
զսա
եւս
եհան
Ներոն
եւ
եդ
զԲելուրոս։
Յորոյ
աւուրս
ապստամբեցին
Հրեայք
ի
կայսերէ։
Ի
սոյն
ժամանակս
հուր
էջ
յերկնից
եւ
այրեաց
շինուածս
բազումս
եւ
ամբոխ
մարդկան
ընդ
նոսա։
Եւ
յետ
այսորիկ
խստասրտեալ
Ներոնի
սպան
զընտանիս
իւր.
եւ
յերեքտասան
ամի
արքայութեանն
իւրոյ
սպան
զԱռաքեալսն.
եւ
յարոյց
հալածանս
եկեղեցւոյ.
եւ
առաքեաց
յԵրուսաղէմ
զՎեսպիանոս
եւ
զՏիտոս
որդի
նորա
վասն
ապստամբութեանն
Հրէից։
Իսկ
Յովսեպոս
զօրավար
Հրէից
եւ
իմաստասէր,
ամրացեալ
կայր
ի
Յուդբուղայ
Քաղաք.
եւ
գնաց
Վեսպիանոս
եւ
առ
զքաղաքն,
եւ
սկսաւ
կոտորել
զնա.
եւ
չոգաւ
Յովսեպոս
ընդ
առաջ
նորա
եւ
ասէ.
աւետիս
քեզ
Վեսպիանէ,
զի
ի
մօտոյ
թագաւորեսցես.
քանզի
վճարեաց
Ներոն
զկեանս
իւր.
որպէս
եւ
եղեւն։
Քանզի
Ներոն
ատեցեալ
յամենեցունց
սպան
զանձն
իւր։
Եւ
թագաւորեաց
Գալափոս
ամիսս
եւթն
եւ
սպանաւ
ի
մէջ
Հռովմոց.
եւ
թագաւորեաց
Սուրիտալոս
ի
Գերմանիա։
Եւ
Ութեմոն
ի
Հռովմ.
որ
եւ
յետ
երից
ամաց
սպանաւ։
Եւ
թագաւորեաց
Բեդալիմոս
ամիսս
ութ.
եւ
լեալ
ամբոխ
ի
վերայ
նորա
սպանին
զնա։
Իսկ
Վեսպիանոս
առեալ
զՅովսեպոս
պատուով
ընդ
ինքեան
պահէր
եւ
նստէր
շուրջ
զԵրուսաղեմաւ։
Եւ
ի
հասանել
այսմ
համբաւու
առ
զօրսն
որ
ընդ
Վեսպիանոս,
յանկարծ
քարոզեցին
զնա
թագաւոր
եւ
Եւտուկարտոր։
Եւ
նա
զուարճացեալ
յանձն
եթող
զորդին
ի
վերայ
Երուսաղեմի,
եւ
ինքն
չոգաւ
յԵգիպտոս
եւ
արար
զնա
հնազանդս։
Եւ
զայնր
կոչմամբ
չոգաւ
ի
Հռովմ.
եւ
թագաւորեաց
ի
վերայ
նորա
ամս
ինն
եւ
ամիսս
տասն։
Իսկ
Տիտոս
առ
զԵրուսաղէմ
ի
Զատկի
տօնին.
եւ
կորոյս
Հրեայս
բիւրս
հարիւր
քսան
եւ
վեց.
եւ
քակեցաւ
պարիսպն
եւ
այրեցաւ
հրով
քան
զվերջին
աւերն
յահկի
ամսեանն։
Առումն
Երուսաղեմի
եւ
աւերն
լինին
յԱդամայ
ամք
հինգ
հազար
հինգ
հարիւր
երեսուն
եւ
եւթն.
եւ
ի
յարութենէ
Տեառն
մերոյ
ամք
քառասուն.
եւ
յառաջին
շինուածէ
տաճարին
մինչ
յետին
յաւերն
ամք
հազար
հարիւր
երեք։
Յերկրորդ
ամի
Վեսպիանու
առաւ
Երուսաղէմ։
Եւ
ժողովեալքն
անտի
գաղուդ
երեք
հարիւր
բիւր
էին։
Եւ
յայնմ
զատկին
ածին
ի
զենումն
քսան
եւ
հինգ
հազար
գառինս.
եւ
տասն
այր
ի
մի
գառն
էին
սուրբք
եւ
անսուրբք.
ոչ
կարէին
ուտել,
եւ
որք
կերանն
երկերիւր
տասն
բիւրք
էին.
վեց
բիւր
սրով
մեռան.
հարիւր
տասն
բիւր
սովով.
տասն
բիւր
գերի
վարեցան.
ի
տասն
եւթն
ամէն
ի
վեր
յԵգիպտոս
տարան
յաղիւսագործութիւն.
եւ
ի
տասն
եւթանէն
ի
վայր
բաժանեցան
զօրացն։
Եւ
այսպէս
խնդրեցաւ
արիւն
որդւոյն
Աստուծոյ։
Յետ
քառասուն
ամի
տուաւ
նոցա
ժամանակ
ապաշխարութեան
ի
մարդասիրէն
Աստուծոյ։
Եւ
տարաւ
Տիտոս
ի
Հռովմ
զսիւնն
զերկու
զնշանաւորս
եւ
դուռն
մի
զտաճարին։
Եւ
աստ
բարձաւ
թագաւորութիւնն
ի
Հրէաստանէ
եւ
յԵգիպտոսէ
եւ
յԱսիոյ
եւ
Գերմանիկոյ.
եւ
տիրեցին
միայն
Հռովմայեցիքն։
Յետ
Վեսպիանեայ
թագաւորեաց
Տիտոս
որդի
նորա.
եւ
յերկրորդ
ամին
Աստուած
քարոզեցաւ
եւ
հաւատաց
ամբոխն,
եւ
եհար
զնա
հրեշտակ
տեառն
եւ
մեռաւ։
Եւ
թագաւորեաց
Դոմետիանոս
եղբայր
նորա
ամս
տասն
եւ
եւթն
եւ
ամիսս
հինգ.
սա
հալածեաց
ի
Հռովմէ
զամենայն
աստեղագէտս
եւ
զկախարդս
եւ
աւերել
ետ
զայգեստանսն։
Եւ
յաւուր
սորա
աճեաց
Քրիստոնէութիւն.
վասն
զի
եհարց
Պատրուբաս
իմաստասէր
զվարդապետն
իւր
զՐոսինոս
եւ
ասէ.
զի՞նչ
է
ուսումս
այս
Քրիստոնէութեանս
որ
հաւատան
առն
խաչելոյ
այսքան
բազմութիւն.
այլ
եւ
զարմանամ
զի
եւ
Թէոդորոս
իմաստապետն
Աթենայ,
եւ
Ափրիկանոս
Աղեքսանդրացի
եւ
Մարտինոս
ի
Բաթու
հաւատացին
ի
նա
թողեալ
զվայելչութիւն
աշխարհի
եւ
զուսումն
իւրեանց։
Ետ
պատասխանի
վարդապետն
եւ
ասէ
մի
զարմանար
ընդ
այդ,
զի
կարծեմ
ես,
թէ
նմա
եւ
Աստուածք
հնազանդին.
եւ
նա
ասէ.
զիա՞րդ
եւ
ասէ
ցնա
քանզի
անմեղութիւն
եւ
խոնարհութիւն
եւ
անընչութիւն
է
քարոզութիւն
նորա,
եւ
է
դա
վերագոյն
ամենայն
քարոզչաց։
Իսկ
Դոմետիանոս
արգել
առնել
զօրականս
զներքինիսն։
Յաւուրս
սորա
երկու
ամսոց
անուանք
փոխեցան.
Սեպտեմբեր՝
Գերմանոս.
եւ
Հոկտեմբեր՝
Պարթինկոս։
Եւ
հրաման
ետ
Դոմետիանոս
զազգն
Դաւթի
ջնջել
զի
մի
մնասցէ
ժառանգ
թագաւորութեանն
Հրէից.
եւ
զբազումս
հալածեաց
ի
Քրիստոնէից
ընդ
որս
եւ
զՅովհաննէս
աւետարանիչն։
Զայսու
աւուրբքս
Ապողոնիոս
տիանացի
ի
ձեռն
արուեստին
իւրոյ
կազմեաց
տլոմս
բազումս
դիւական
հնարիւք
եւ
ասաց,
աւա՜ղ
ինձ
զի
որդին
Մարիամու
կանխեաց
քան
զիս.
զի
ես
ունէի
հնազանդել
զաշխարհս։
Իսկ
Դոմետիանոս
վասն
խստութեան
իւրոյ
սպանաւ
եւ
թագաւորեաց
Ներիաս
ամ
մի.
եւ
աստուած
քարոզեցաւ
ի
Սինկղիտոսէն,
եւ
հիւանդացեալ
մեռաւ
չարապէս։
Եւ
թագաւորեաց
Տրայիանոս
ամս
տասն
եւ
ինն ,
սա
հալածեաց
զԵկեղեցի
սուրբ
եւ
ի
սմանէ
պսակեցան
Շմաւոն
Կղէովպեանց
Երուսաղեմի
Եպիսկոպոս՝
եւ
Իգնատիոս
Անտիոքու։
Բայց
զՅովհաննէս
յաքսորիցն
Ներաս
դարձոյց
եւ
կէսք
զսա
ասեն։
Եւ
Յուստոս
տիբերացի
Հրէից
պատմագիր
աստ
էր։
Իսկ
Բիլինոս
Սինկղիտոս
հրամանաւ
թագաւորին
զբազումս
կոտորեաց
ի
Քրիստոնէից
եւ
ապա
զղջացաւ
եւ
գրեաց
առ
թագաւորն
եւ
ասէ.
ամենայն
իրք
բարի
է
Քրիստոնէից.
բայց
զի
կռոց
ոչ
զոհեն
եւ
ընդ
առաւօտս
երկրպագեն
Քրիստոսի։
Եւ
նա
գրեաց
եւ
ասէ,
ջնջեա
զդոսա
եւ
մի
խնայեր։
Յաւուրս
յայսմիկ
ապստամբեցին
Հրեայքն
յԵգիպտոս
եւ
եդին
իւրեանց
թագաւոր
Լուբասոն
անուն,
եւ
եկին
յԵրուսաղէմ։
Եւ
առաքեաց
Տրայիանոս
եւ
կոտորեաց
զնոսա,
եւ
մնաց
ինքն
իշխան
ի
վերայ
Հրէիցն։
Յայսմ
ժամանակի
Հրեայքն
որ
ի
Կիպրոս
կռուեցան
ի
վերայ
Սաղամինայ
քաղաքին.
եւ
կոտորեցին
զՅոյնսն
որ
ի
նմա։
Նոյնպէս
եւ
որք
ի
Լիբիայ
եւ
ի
Կիւռենական
աշխարհն
էին
ամբարձին
զգլուխս
իւրեանց
եւ
կորեան
ինքեանք։
Զայսու
ժամանակօք
էր
Սեկունդոս
լռակացն։
Եւ
ի
Հռովմ
ոսկեղէն
տուն
այրեցաւ
հրով։
Եւ
ի
Գաղատիայ
երեք
քաղաք
շարժմամբ
կորեաւ։
Յետ
Տրայիանու
թագաւորեաց
Անդրիանոս
ամս
քսան
եւ
մի։
Ի
չորրորդ
ամի
սորա
թագաւորքն
որ
յՈւռհայ՝
բարձան.
եւ
մնաց
ի
մեծն
Հայք
թագաւոր։
Անդրիանոս
ինքնակալ
եւ
հայր
աշխարհի
անուանեցաւ
զի
զմուրհակս
պարտուց
այրել
ետ։
Ի
չորեքտասան
երրորդ
ամին
սորա
ապստամբեցին
Հրեայքն
խաբեալ
յառնէ
միոջէ
որոյ
ասեն
Աստղ։
Եւ
առաքեաց
Անդրիանոս
կոտորեաց
զնոսա
եւ
հալածեաց
զամենայն
Հրեայսն
որ
յԵրուսաղէմ,
եւ
քանդել
հրամայեաց
զքաղաքն
եւ
առ
ընթեր
նորա
հարմայեաց
շինել
քաղաք.
եւ
անուանեաց
Իղու
որ
է
արեգակն.
եւ
բնակեցոյց
ի
նմա
Քրիստոնեայս
եւ
հեթանոսս.
եւ
զՀրէից
ականջսն
կտրել
հրամայեաց,
զի
նշանաւոր
լիցին.
եւ
յԵրուսաղէմ
հայել
մի՛
իշխեսցեն
աչօք։
Ի
քսաներրորդ
առաջներրորդ
ամի
սորա
եղեւ
առաջին
ժողովն
Նիկիոյ
քառասուն
երեք
Եպիսկոպոսաց,
վասն
Սաբելի
Լիբացւոյ
աղանդին.
եւ
նզովեցին
զնա
որ
մի
անձն
ասէր
զԵրրորդութիւնն
եւ
զՎաղեդիանոս
որ
ասէր
զմարմինն
Քրիստոսի
յերկնից
բերեալ։
Յաւուրս
սորա
էր
Ակիւղաս
թարգմանիչ
եւ
աստեղագէտ։
Զկնի
Անդրիանոսի
թագաւորեաց
Տիտոս
Անտոնիոս,
որ
կոչեցաւ
Սեբաստոս
եւ
արդար.
եւ
որդիք
իւր
ընդ
նմա
թագաւորեցին
ամս
քսան
երկու։
Իսկ
Անտօն
աշխարհի
հայր
թարգմանի։
Ի
սորա
ժամանակս
Յուստիանոս
Նիկուպօլսացի՝
գնաց
ի
Հռովմ
եւ
ետ
թուղթ
աղաչանաց
թագաւորին.
եւ
դադարեաց
հալածումն
Քրիստոնէից։
Յաւուրս
սորա
երեւեցան
Կերտոն
որ
է
Մարկոն.
եւ
Մարկոս
եկեալ
ի
Հռովմէ
ասացին
ոչ
գոլ
զՅիսուս
Քրիստոս
որ
ի
մարգարէիցն
քարոզեցաւ
որդի
Աստուծոյ,
եւ
ոչ
գոլ
յարութիւն,
եւ
ի
վերայ
մկրտելոցն
ասէին
յանուն
հօր
երեւելոյն,
եւ
յանուն
մօրն
ճշմարտի,
եւ
յանուն
որդւոյն
որ
էջ
ի
վերայ
Աստուծոյ,
եւ
այլ
անուանս
բաչաղէին։
Իսկ
ի
թուին
Ասորոց
չորս
հարիւր
եւթանասուն
հինգ,
թագաւորեաց
Մարկոս
Աւրեղիոս
ընդ
որդիսն
Անտոնի
եւ
Լիւսիոսի
ամս
տասն
եւ
ինն.
յառաջին
ամին
սորա
Վաղքէշ
թագաւորեալ
Պարսից
եկն
յաշխարհն
Հռովմայ.
եւ
բազում
գաւառս
աւերեաց .
ելին
ընդդէմ
նորա
որդիքն
Աւրեղեայ
եւ
հալածեցին
զնա.
եւ
հնազանդեցին
զՊարսս
եւ
զՊարթեւս.
եւ
Լիւսիոս
կայսր
անուանեցաւ։
Եւ
եղեւ
այլ
պատերազմ
ընդ
Հռովմայեցիսն
եւ
ընդ
Գերմանացիս.
եւ
ընդ
Կարուտոց
եւ
ընդ
Սամաստ
եւ
ընդ
Գալլիմացիս։
Եւ
դարձեալ
զօրացեալ
Լիւսիոս
յաղթեաց
նոցա
եւ
կոչեցաւ
Եւտուկարտոր։
Եւ
զկնի
մահուանն
Անտոնի
էառ
ընկեր
թագաւորութեան
իւրոյ
զԿոմիդոս
որդի
եղբօր
իւրոյ.
զի
նեղէին
յոյժ
շրջակայքն
զնոսա։
Եւ
թագաւորեաց
Կոմիդոս
ամս
երեքտասան.
եւ
հեղձուցին
զնա
ի
տան
ձիոց։
Եւ
յետ
նորա
թագաւորեաց
Պերտինաքս
ամիսս
վեց
եւ
սպանաւ։
Եւ
թագաւորեաց
Սուրինոս
ամս
տասն
եւ
ութ.
եւ
յառաջին
ամին
սորա
եղեւ
պատերազմ
մեծ
ընդ
Հրեայս
եւ
ընդ
Սամարացիս։
Եւ
յիններրորդ
ամի
յարոյց
հալածանս
եկեղեցւոյ,
եւ
յոլովք
վկայեցին։
Եւ
ել
ազգ
մի
յարեւմտից
հիւսիսոյ
եւ
գնաց
ընդդէմ
նորա
Սուրինոս
եւ
սպանաւ։
Եւ
թագաւորեաց
Անտոն
որդի
նորա
ամս
եւթն։
Սա
դարձոյց
զաքսորեալս
ի
հօրէ
իւրմէ,
եւ
ի
նոցանէ
էր
Աղեքսանդրոս
եպիսկոպոսն
Երուսաղեմի։
Եւ
սպանաւ
Անտոն
ի
մէջ
Ուռհայու
եւ
Խառանու։
Եւ
թագաւորեաց
Մակար
ամ
մի
եւ
սպանաւ։
Եւ
թագաւորեաց
Անտոնինոս
ամս
չորս։
Յաւուրս
սորա
շինեցաւ
Նիկոպօլիս
յերկրին
Փղշտացւոց
որ
է
Էմմաւուս։
Եւ
զկնի
նորա
թագաւորեաց
Աղեքսանդր
Մամեայ
որդի
կնոջ
հաւատացելոյ
եւ
երկիւղածի,
եւ
եղեւ
յոլով
օգուտ
քրիստոնէից։
Ի
թուին
Ասորոց
հինգ
հարիւր
քառասուն
երկու
թագաւորեաց
Պարսից
Արտաշիր
որդի
Փափակայ
սկիզբն
վերջին
թագաւորութեանն
Պարսից
որ
տեւեցին
ամս
չորս
հարիւր
տասն
եւ
ութ,
որ
եւ
Սասանեանք
կոչին
թագաւորք
քսան
եւ
եւթն,
մինչեւ
ցթագաւորութիւնն
Արաբացւոց
Մահմետիւ։
Յետ
Աղեքսանդրի
թագաւորեաց
Փիլիպպոս
ամս
եւթն
եւ
խաղաղացան
Քրիստոնեայք։
Յառաջին
ամին
սորա
թագաւորեաց
Պարսից
Շապուր
որդի
Արտաշրի
ամս
երեսուն
եւ
մի.
եւ
հազար
ամ
լցաւ
շինութեանն
Հռովմայ։
Յետ
այսորիկ
Դոքսիոս
սպան
զՓիլիպպոս
որդւովն,
եւ
թագաւորեաց
ամ
մի.
եւ
սպանաւ
ի
Բուրիդոս.
եւ
թագաւորեցին
Բուրոս
եւ
Բուրինոս
եւ
Գաղիոս
եւ
Բալոն
ամ
մի։
Եւ
զկնի
նոցա
թագաւորեցին
Ուլիրանոս
եւ
Գաղերոս
ամս
տասն
եւ
եւթն.
եւ
յարուցին
հալածանս
Եկեղեցւոյ։
Իսկ
Շապուր
թագաւորն
Պարսից
ապականեաց
զԱսորիս
եւ
զԿիլիկիա
եւ
զԿապադովկիա
գերութեամբ.
եւ
Գոդացիք
անցեալ
ընդ
Դանիս
գետ.
գերեցին
եւ
նոքա
զաշխարհն
Հռովմայ.
եւ
ապա
դադարեաց
Գաղերոս
ի
հալածելոց
զՔրիստոնեայս.
եւ
աճեաց
Եկեղեցի
ի
նշանացն
որ
գործիւր
ի
ձեռն
սքանչելի
արանցն։
Յետ
սորա
թագաւորեաց
Գալատիս
ամ
մի.
եւ
զկնի
սորա
Ազուրիս
ամս
վեց.
սա
ած
Հռովմայ
շրջապատ
պարիսպ
մի
այլ.
եւ
ապա
մարտեաւ
ընդ
հաւատս
մեր
եւ
եղեւ
շանթակէզ
ի
Տեառնէ։
Եւ
թագաւորեաց
Տատիանոս
ամս
վեց.
եւ
սպանաւ
ի
Պուտոս։
Եւ
թագաւորեաց
Պուղերինոս
եւ
յետ
սակաւուց
սպանաւ
ի
Տարսոն։
Իսկ
զկնի
Շապուրի
թագաւորեաց
Պարսից
Որմիզդ։
Ի
թուին
Ասորոց
հինգ
հարիւր
իննսուն
երեք
ծնաւ
Կոստանդիանոս։
Եւ
զկնի
Պուղերինոսի
թագաւորեաց
Պրոբաս
ամս
եւթն.
եւ
ի
նոյն
ժամանակս
թագաւորեաց
Պարսից
Վահրարան
ամս
երիս։
Եւ
յետ
նորա
Վահրայ
որդի
իւր
ամս
տասն
եւ
եւթն։
Ի
սորա
աւուրս
Սինկղիտոսն
ամրացուցեալ
զԱնտաք
ապստամբեաց.
եւ
սպանին
զնա
զօրք
թագաւորին։
Իսկ
յետ
Պրոբայ
թագաւորեաց
Կարոս,
եւ
որդիք
իւր
Կարին
եւ
Կարինոս
եւ
Նումիրոս
ամս
երկու.
Կարոս
մեռաւ
ի
Միջագետս.
եւ
Կարինոս
ի
պատերազմի
ի
Գամրացւոց
սպանաւ,
եւ
Նումերոս
սպանաւ
յԱփրիկէ.
եւ
թագաւորեաց
Սինկղիտոսն.
եւ
աստի
սկսանի
թուականն
Դիոկղետիանոսի,
որ
է
Ասորւոց
հինգ
հարիւր
իննսուն
եւ
չորս.
զի
ետ
Սինկղիտոսն
զթագաւորութիւնն
Դիոկղետիանոսի.
եւ
ի
սորա
կամաց
թագաւորեցին
Մաքսիմիանոս
եւ
Մաքսինդէս
որդի
իւր,
որոց
փեսայացաւ
Դիոկղետիանոս։
Եւ
ի
սոյն
ժամանակս
թագաւորեաց
ի
Գալլիա
եւ
ի
Բիրիտոնիայ
Կոստանդիանոս։
Եւ
Մաքսինդէս
ունէր
զՀռովմ.
եւ
Դիոկղետիանոս
եւ
Մաքսիմիանոս
ունէին
զկողմանս
արեւելից,
եւ
կային
միաբանութեամբ.
յորում
ժամանակի
ապստամբեաց
Եգիպտոս.
եւ
չոգաւ
զօր
ի
հրամանէ
սոցա,
եւ
հնազանդեցան։
Դարձեալ
ի
մետասան
ամին
Դիոկղետիանու
թագաւորեաց
Պարսից
Ներսեհ
ամս
եւթն.
եւ
յետ
նորա
Որմիզդ
որդի
իւր
ամս
հինգ։
Եւ
ի
տասն
եւ
ինն
ամին
Դիոկղետիանու
զօրացաւ
հալածումն
Քրիստոնէից
եւ
քակեցան
Եկեղեցիք։
