Տաղեր

Սապեթայ անուն հրէայ ոմն յայտնեալ,
Ղարայ Մէնթէշի որդի անուանեալ,
Որ էր միանճի եւ թէլլալ անդ լեալ,
ՅԻզմիւռին քաղաք զՍապեթայն ծնեալ:

Անդ սնեալ, ապա եւ յօրէնս վարժեալ,
Ըստ ազգին իւրոյ գրոց հմտացեալ,
Մեկնութեանց, լուծմանց զանուն ըստացեալ,
Իբր յաղթող հարցմանց պատասխանատրեալ:

Աշակերտս անդէն բազումս ժողովեալ,
Ապա եւ համբաւ նշանից ցուցեալ,
Զանունն աստուծոյ անդրադարձ գրեալ,
Ընթեռնուլ իւրոցն ասպէս ուսուցեալ:

Յորժամ ընթեռնուին սարսեալ դողացեալ,
Ջրովք սրսկման զնոսին իբր բուժեալ,
Ատեան իւր կազմեալ, զխախամսն կոչեալ,
Եկայք խօսեսցուք ի գրոց ձեզ բացեալ:

Ի Երուսաղէմ եղեւ գնացեալ,
Զնոյն իմաստ բանին արծարծեալ կամեալ,
Իբրու մեծ ոմն է` զպատիւ պահանջեալ,
Գուցէ որսայցէ զազգն, որ անդ գտեալ:

Ոմանք, որ եղեն նմա հաւանեալ,
Սակաւ առ սակաւ լինէր հռչակեալ,
Փոքր ինչ իմաստիւք աղանդ ինչ ցուցեալ,
Զիւրմէ տայ ասել, թէ մեծ ոմն է լեալ:

Բօրդօլգալցի ծեր ոմն, որ անդ գտեալ,
Բժիշկ ՚ւ իմաստուն, գրոց տեղեակ լեալ,
Զմեծամեծս ոմանս ընդ իւր եւ առեալ,
ԶՍապեթայն սաստիկ նա դատապարտեալ:

Քարոզ կարդացեալ, թէ սա է մոլեալ,
Անգէտ ՚ւ աննշան, կամի զինքն ցուցեալ,
Լիրբ եւ յանդուգն է, մանուկ մոլորեալ,
Կամի զազգս մեր ընդ իւրեւ քարշեալ:

Քամահեալ զնա եւ խայտառակեալ,
Եւ բռնակալաց մատնել կամեցեալ,
Եւ նա իսկ ծանեալ, զփախուստն առեալ,
ՅԵրուսաղէմէ եղեւ հալածեալ:

Սապեթայն խոցեալ, սրտիւ մորմոքեալ,
Երբ միայն չկարէր ինքն մեծանալ,
Ի Գազայ իջեալ, զՆաթան ոմն գտեալ,
Ի խորհուրդ մտեալ, նովաւ ուխտադրեալ:

Զբազում աւուրս միատեղ կացեալ,
Նաթանայ ասէր` Դու ինձ տեսող լեալ,
Յորժամ մեծութեանս լրումն հասեալ,
Զքեզ Կեսառ առից` ինձ համապատուեալ:

Նաթան սակս նորա հրէից գուշակեալ,
Յաշխարհէ աշխարհ զնա հռչակեալ,
Զօր եւ ժամանակ խորհրդով ցուցեալ,
Սակս Սապեթային պատգամս հանեալ:

Գրեաց զնմանէ, թէ նա է ընտրեալ,
Որ իցէ առ ձեզ, զոր դուք ո'չ ծանեալ,
Նա որ փրկութիւն ազգիս մեր հասեալ,
ՅԻւզմիւռին, Լիկեայ օծեալ, արդ յայտնեալ:

Վասն դառնալոյն ի յԻզմիր եւ որսալ զփառսն

Սապեթայն դարձեալ ի յԻզմիր եկեալ,
Իբրու թէ զՆաթան բնաւ չիք տեսեալ,
Անուան իւր կնիք այսպէս փորագրեալ,
Մսէհ իւտեու Սապեթայ օծեալ:

Փառս ՚ւ ի մեծարանս օր աւուր պատեալ,
Յընթացս գնացիցն բեհեզ տարածեալ,
Ղումաշ եւ կերպաս յանցսն ընծայեալ,
Յարկ առ յարկ յընթրիս զնա մեծարեալ:

Զգրպանս զգեստիցն ի ձեռս ամբարձեալ,
Զկնիւ ընդ առաջ գրոհք բազմացեալ,
Հովանիք գլխոյ նորա վեր առեալ,
Եւ աշխարհ զկնի նորա գնացեալ:

Զանհաւանսն, ասեն, տանջել քարկոծեալ,
Բազումք յերկիւղէ բռնի հնազանդեալ,
Մեծամեծք խախամք ի խոր սուգ մտեալ,
Եռակ մեծ խախամք ի նսեմ թաքեալ:

Եռակ կոյս աղջիկ նմա մատուցեալ,
Ըստ ժամանակին զնոսին եւ թողեալ,
Բայց հեռաստանէ արդ նոր ընծայեալ,
Գանձիւք եւ զարդիւք ռամկաց զնա լցեալ:

Ազգ իւրեանց ի թուղթ ՚ւ ի գիր աշխատեալ,
Զայս բան աշխարհի չքնաղ հռչակեալ,
Աւետիս գերեալք, ցրուեալք տառապեալ,
Սապեթայ փրկիչ ազգիս արդ յայտնեալ:

Մանկունք եւ աղջկունք այլ եւ ախտացեալ,
Ուշաթափ եղեալ, խելագար խօսեալ,
Զսա ժամանակին գրոյս զայս հանեալ,
Սապեթայն յայտնեալ, փրկիչ մեզ հասեալ:

Թագաւոր գոլով յԻզմիր երեւեալ,
Օրէնս նորոգեալ, գաւազան ծաղկեալ,
Զմեզ ազատեալ, ազգօք ճոխացեալ
Եւ Իսրայիլի ցրուեալքն ժողովեալ:

Զբանս ախտացելոց նօտարքն գրեալ,
Սակս դիւահարին զվկայս զայնք ցուցեալ,
Ի բերանոց մանկանց փռօֆիդացն հաստեալ,
Զսոյնպիսիս նման հաչեալ, դանդաչեալ:

Բռնաւորք տեղոյն լուեալ եւ տեսեալ,
Ասեն` Գրեսցուք վէզիրին ազդեալ,
Չախորժեն զայն ինչ եւ ոչինչ հաշւեալ,
Տոգանս առեալ շատ եւ ո'չ փութացեալ:

Զայսր եղեալ հրէից, որ էր հռչակեալ,
Զգոյս եւ զստացուածս ՚ւ ի ծախեալ սկսկեալ,
Իբր յԵրուսաղէմ երթալ կամեցեալ,
Զի ցրուեալքն ազգին առ նա ժողովեալ:

Յորժամ զինչս նորա ի Խասքեօյն բերեալ,
Յանցան խմբէին, զայն ողջագուրեալ,
Հեռուստ ՚ւ ի մօտոյ զձեռս են տարածեալ,
Փրկութիւն յուսով անտի ակնարկեալ:

Վասն հռչակելոյ զնմանղ ի մէջ քաղաքիս, եւ կուտակումն ազգին եւ բռնաւորք Իզմիրու վէզիրին ծանուցեալ, զոր եւ կապանօք բերեալ աստ, դնեն ի բանտի

Իմաստնոց գիտնաց ի սիրտն ծածկի,
Երկնչին, թէ բանն յարքունիս հասնի,
Բայց խաժամուժէն իսկոյն արծարծի,
Ծանակ եւ կատակ ազգն խիստ լինի:

Մանկունք ընդ մեծամեծս ի համայն ազգի,
Փարթամք եւ ռամիկք ի սոյն քաղաքի,
Հարցանեն, նեղեն զազգն հրէի`
Չֆուտ կէ՞լտի մի, խախամ կէ՞լտի մի:

Կանայք ընդ արանց ՚ւ երիտասարդի,
Մանկունք եւ աղջկունք, ծերք ընդ տղայի,
Հարցանեն ցհրէայս ուր որ հանդիպի`
Նաւի կէ՞լտի մի, թէճալ կէ՞լտի մի:

Ի յառակս արկեալ համայն աշխարհի,
Ձաղեն, կատակեն ռահ ՚ւ փողոցի,
Բերանք եւ լեզուք ի յայս միշտ մարղի`
Նէպի կէ՞լտի մի, մըսէհ կէ՞լտի մի:

Ի տունս ՚ւ ի փողոցս նոյն յիշեալ ճառի,
Երգս եւ խաղ շինեալ նորուն պատճառի,
Ծաղր եւ նախատինս սուտ մարգարէի`
Քէզապ կէ՞լտի մի, էզիտ կէ՞լտի մի:

Ղատին ու սէրտարն ազդեալ վէզիրին,
Նա կամեր փախչիլ Թէսալօնիկին
Յայսրէն մարդ հասեալ, կալան ի ծովին,
Եւ զնա կապանօք Իստամպօլ բերին:

Էր հազար հարիւր տասն եւ հինգ թուին,
Ի քսան եւ ութ յամսոյ յունվարին,
Կալան ի ծովեզր, մերձ մաքսատանին,
Հազարք հազարաց ի տեսն երթային:

Տանին առ վէզիրն եւ նա հարցանէ,
Նա յանգէտս եղեալ, զայս պատասխանէ.
Այր եմ վերծանող մէջ ազգիս, ասէ,
Եւ չիք ինձ բաժին, զոր աշխարհս է:

Վեզիրն անդրադարձ նմա զայս առնէ.
Եթէ յԻւզմիւռնոյ վկայել մարթէ,
Յայնժամ նշաւակ առնեմ զքեզ, ասէ,
Որպէս նօմօս մեր եւ գիրք հրամայէ:

Տարան ի զնտան յաւուր կիրակի,
Նոյնքանիսն ամսոյ, զոր վերոյ գրեցի,
Սուպաշին ածեալ ապտակ յերեսի,
Յոյժ կշտամբանօք կալան ի բանտի:

Դղրդեալ քաղաքս ի տեսս նոյն չարի
Եւ ազգն հրէից յարկս իւրեանց ծածկի,
Ո'չ խանութ նստան եւ ո'չ վաճառի,
Ի նախատանաց ամէնայն ազգի:

Եէնկիչէր աղին կաշառս տւին,
Որ պատւէր տուեալ խիստ ի ղուլլուխին,
Այլ մի' ասասցեն հրէից զկէլտին,
Բայց ազգն տաճկաց այլ եւս յաւելին:

Ոմանք թէֆթիշճիք ի բանտն մտեալ,
Հարց ու փորձ առնեն` Դու զքէն զի՞ ասեալ,
Ասէ` Չեմ որպէս աշխարհ կարծեցեալ,
Տեսող կամ գալող զոմն, որ ձեր հարցեալ:

Գրեն եւ վճռեն ի հօճէթ առեալ,
Տանին առ վէզիրն աւուրս ինչ ծածկեալ,
Բայց հրէայքն ի յերթ եկան յաճախեալ,
Յուխտ ՚ւ ողջոյն նմա գալոց դու ես լեալ:

Վասն խուժանին հրէից կուտելոյ ի բանտին, եւ վէզիրին` աքսորէ զնա ի բերդն Պօղազի, եւ դարձեալ երթային առ նա ծովով եւ ցամաքով, եւ բռնաւորքն գան հարկանէին զնոսա:

Յաւուրս յասոսիկ շատ լեզւագարեալ,
Ի համայն ազգաց հրէայք շշնջեալ,
Մինչեւ սուպաշին նոքա կաշառեալ,
Որ նա վէզիրին հնարիւք ծանուցեալ:

Ասէ, որ հրէայքն զբանտն ի կոխ առեալ,
Զմեզ եւ զորս անդ յոյժ ձանձրացուցեալ,
Վէզիրն զՍապեթայն բանտէն աքսորեալ,
Ի Պօղազ բերդին պնդեալ, արգիլեալ:

Վէզիրն ի Կիրիտ ի մարտ էր դիմեալ,
Հրէայքն ի Պօղազն առ այն հետեւեալ,
Արք կանամբ, մանկամբ եւ ընդ նորածնեալ,
Տնարգել աղջկամբ յողջոյն փութացեալ:

Ի լեհաց կողմէ, ի Ղրիմայն յերկրէ,
Պարսից աշխարհրէ ՚ւ յԵրուսաղէմէ,
Ի Միջերկրեայէ, ի Ֆրանկաց տանէ,
Աւէլ յանդգնեալ ի մեր քաղաքէ:

Երթային-գային ծովով, ցամաքով,
Զօրհնութիւն նորա զաղօթս խնդրելով,
Ակնարկեալ նմա փրկութիւն յուսով,
Երբ գայցես առ մեզ թագաւորելով:

Պօստանճիպաշին զնոսա էր դիտեալ,
Զեկեալս նաւուք ի ծով արգելեալ,
Զմեծամեծս նոցունց ցղայմախամն մուծեալ,
Որ նա ցնոսա հարց ի փորձ մտեալ:

Ասեն` Իմաստուն վերծանող ոմն լեալ,
Աղօթիցն կարօտք, որք ի մէնջ դիմեալ,
Կամ պատիւս նմա, որ կա զնտանեալ,
Ղայմախամն այսու զնոսա արձայկեալ:

Զօրք, որ ի դրանն զնոսա կուտակեալ,
Յեկողէն ի՞նչ շահ գալոց ձեզ, առեալ,
Եւ հրէայք նոցա զայս պատասխանեալ.
Մերձ աւուրս աչք ձեր տեսցեն զոր եղեալ:

Զայս ղայմախամէն ի վեր ազդ առեալ,
Զհրէայսն դարձուցեալ եւ խիստ գան հարեալ
Եւ զօրք զոր լւան, յահ ՚ւ ի սուգ մտեալ,
Բայց հանուրց ասեն` Յոյսն մեր մերձեալ:

Ճարտասանք բազում պէսպէս բան հանեալ,
Երգս ՚ւ ոտանաւորս ըստ ոճին շինեալ,
Ծերոց եւ տղայոց ի բերան առեալ,
Ի տունս ՚ւ ի փողոցս ոգեալ եւ երգեալ:

Զպօստանճիպաշին դարձեալ կաշառեալ,
Զկամս նախարարաց կրկին հաճեցեալ,
Ի յերթեւյեկոյ անդր ո'չ դադարեալ,
Զազնիւ ինչս իւրեանց նմա ընծայեալ:

Վասն թղթի Սապեթային առ հրէայս, թէ ես եմ ըստ գրոց մարգարէից, փոխելով զտօն ղարայ պայրամին ի տօն ազատութեան, եւ դիւահարին բազումք ի գիշերի ի ծովն շրջեալ

Մոլորեալն երբ ետես զազգն մոլեալ,
Կուրացեալ խմբիցն, աւել յանդգնեալ,
Ասէ` Եմ որդի աստուծոյ ծնեալ,
Ձեզ ազատութիւն նարդենիս հասեալ:

Լուսնին օգօստեայ հնգետասան լեալ,
Որ ղարայ պայրամ տօն ցնոսա կոչեալ,
Երուսաղէմայ աւերն է եղեալ,
Ի բաբելացւոց առ նոսա հասեալ:

Զորոյ յիշատակ սգոյ կատարեալ:
Ծոմօվ եւ պահօք զօրն զայն ցուցեալ,
Երեմիայ ողբովք ընթերցիւք յարգեալ,
Օրէն յաւիտեան ցարդ եւս չմոռացեալ:

Սապեթային ազգին թղթեր առաքեալ
Եւ չքնաղ իր իմն նոցա համբաւեալ,
Թէ` Զտօնս հնոյն այն տրտմութեան բարձեալ,
Տօն մեծ խնդութեան առջիք բերկրեցեալ:

Զի ցարդ եւս որ սուգն էր ձեզ պաշարեալ,
Ի տխրութեան կայիք, փրկութեան սպասեալ,
Ես ի սոյն աւուր փրկութիւն ծնեալ,
Տօն ազատութեան առէք ցնծացեալ:

Զայն որ Աբրահամ որդովքն ցանկացեալ,
Զուխտն տեսանել, զոր Տէր այնց ուխտեալ,
Արդ` զօրս զայս զատիկ առջիկ խրախացեալ,
Զոր վայելչութիւն ազգաց ձեզ տւեալ:

Գիր մոլորելոյն զոր վայր եւ հասեալ,
Զօր սգոյն այնմիկ ցնծութեամբ առեալ,
Մինչ թմկօք, նուագօք էին յանդգնեալ,
Որ երբէք զհրէայս այսպէս չիք տեսեալ:

Զերիցունց նոցուն մեր տեղեկացեալ,
Իբր արք ութսուն ընդ այնց ոչ հաճեալ,
Ասեն փռօֆիդաց ՚ւ օրինաց կարգեալ,
Աւանդ այս նախնեաց մինչ ցմեզ հասեալ:

Զհարց մերոց սահման դուք է՞ր զանց առեալ,
Զիւրովի ումեմն բանից հաւանեալ,
Իմաստունք եւ մեծք ցմեզ շատք եկեալ,
Մինչեւ ցարդ կարգ ինչ ոչ են աղարտեալ:

Նա զինչ մէվճուզաթ մինչ յօրս մեզ ցուցեալ,
Այլ փախուստ դիմեալ, ի բանտ զնտանեալ,
Կրկին աքսորեալ յարգելանս մնացեալ.
Այլոց չեմ, ասէ, զոր դուք էք կարծեալ:

Սուտ է, խաբեբայ, նա դիւաբախեալ,
Չունի ինչ նշան, զոր դուք յուսացեալ,
Կամ զմարգարէից բանից գուշակեալ,
Ո'չ տեսաք զմի ինչ ի նմա կատարեալ:

Զայս բան որ ասին ութսունքն մեծարեալ,
Համայն ժողովուրդքն նոցուն ընդվզեալ,
Ագնոսնեալ զնոսա, կամել քարկոծեալ,
Եւ Սապեթային զնոցունց գանկատեալ:

Սապեթայն զամբոխն, որ աստ ամփոփեալ,
Մեղադրանս եւ սաստ ութսունից գրեալ,
Թէ` է՞ր ընդդիմանայք ինձ հակառակեալ,
Որ իմ առաքչին էք դուք ընդվզեալ:

Այս բազում հերձուած ցնոսա յաճախեալ,
Խաժամուժն սիրով առ նա կապակցեալ,
Այլ եւ մեծամեծք յուսով ակնարկեալ,
Երթային-գային, զնա անդ ողջունեալ:

Եւ զկերպս Հայոց ի յերթն ստացեալ,
Զի մի' առաւել լիցին հայհոյեալ,
Բայց ի խուզողացն էին տուգանեալ,
Ի տաճկաց մեծաց, որ այնց հանդիպեալ:

Եղբայր յեղբօրէ, կին յառնէ մերժեալ,
Հարսունք յիսկէսրաց էին տարագրեալ,
Զանարգանս հանուրց ազգաց յանձն առեալ,
Ծովով, ցամաքաւ անդ էին դիմեալ:

Յոլովք ընդ ցերեկն մատչիլ չկարացեալ,
Եկամբք, տքնութեամբ զգիշերն մտեալ,
Չքնաղ սքանչելիս սակս նմա պատմեալ,
Միմեանց զառասպելս էին աւետեալ:

Գօթացեալք եւ ծերք երթալ չկարեցեալ,
Փոխան ողջունին իբր պատգամ հանեալ,
Սապեթայն մսէհ արդ առ մեզ եկեալ,
Ազատիչ յայտնեալ, փրկիչ է հասեալ:

Ջնջէ զքրիստիանս եւ ինքն տիրեալ,
Զտաճիկս ընդ բռամբ հարկատու առեալ,
Արքայագահից զդրունսն ինքնին բացեալ,
Անդ նստցի մսեհ` Սապեթայն օծեալ:

Զայս երեկոյի եւ առաւօտեալ,
Ի տանց պատուհանից յերկինս պշուցեալ,
Ի ծով դիտելով իբր ակնկալեալ,
Բազկաց տարածեալ, ձեռօք աղերսեալ:

Զգլուխս ամբարձեալ, խաչս առեալ պարեալ,
Ճապկտուկ անձամբ ճօճեալ, ծռմռկեալ,
Զատամս կրճտեալ, զբերանն փրփրեալ,
Ի գետնի անկեալք եւ այսալլկեալ:

Զցերեկն յայս ցնդեալ, յայս հոգ պատաղեալ,
Եւ զգիշերն նաւուք ի ծով շրջեալ,
Յերկինս նկատեալ, գալստեան սպասեալ,
Թէ թռչի եւ գայ, մեզ նա լոյս ծագեալ:

Վասն խաւարելոյ արեւուն, յաւուրս այսոսիկ, զոր հրէայք նշան գուշակեն, թէ ահա լցաւ պայման տիրապետելոյ զտիեզերս, եւ լուրն տարածեալ ընդ ամենայն աշխարհն քրիստոնէից, վիճաբանեալ ընդ հրէայսն

Ազգն մոլորեալ եւ յոյժ տառապեալ,
Տեսեալ զնոսա եւ բան գուշակեալ,
Ասեն` Այն բանք են, զոր այժմիկ հասեալ,
Զոր մարգարէի պատգամն վկայեալ:

Իբր յաւուրս յետինս յոգոյս իմ շնորհեալ,
Ի վերայ որդոց, դստերաց հեղեալ,
Տեսիլս տեսեալ, մարգարէացեալ,
Երազովք խօսեալ, Եւայէթ գրեալ:

Ոմանք մարգարէ նմա ասացեալ,
Եւ կէսք, թէ` Մեծ ոմն իմաստուն յայտնեալ,
Բազումք, թէ` Յերկինս ելեալ եւ իջեալ
Եւ թէ` Փրկութիւն սա արդ մեզ հասեալ:

Յունիսի երկու արփոյն խաւարեալ,
Որ ի ծնունդ լուսնի ժամուն հանդիպեալ,
Հրէայք իբր գուշակ նշանս հռչակեալ,
Հաց եւ կերակրօք էին պատրաստեալ:

Յօրմէ յառաջմէ զայս հանուրց ազգեալ,
Թէ` Մեք տիրեսցուք, զի օր է մերձեալ,
Ուժգնութիւն ազգաց առ մեզ նուազեալ
Եւ մեր տկարութիւն յարգեալ, զօրացեալ:

Վառ մեծ նշանիւս սակս մեզ գուշակեալ,
Մեր Սապեթայիւս լիցուք իշխեցեալ,
Համայն աշխարհի մեր թագաւորեալ,
Գայլոց ընդ գառանց ի զոյգ ճարակեալ:

Ի սոյն օր բազմաց ի տունս մնացեալ
Եւ ի յերկիւղէ նոցուն կասկածեալ,
Զի խուժանք հրէից եւ զէնս պատրաստեալ,
Թէ լիցի հնար զայլազգիս ջնջեալ:

Հռչակ այս լինէր համայն աշխարհի,
Վասն գալստեան սուտ մեսիայի,
Վէճեւ դաւ լինէր ընդ հրէից ազգի,
Ի թագաւորութիւնս քրիստոնէի:

Երբ հրէայք պայման դնեն սակաւի,
Քրիստոնեայք նոցա կրկին աւելի,
Ի լնուլ պայմանին եւ նորոյ ուխտի,
Քրիստոնեայն հրէայ լինիլ յօժարի:

Եւ թէ խօսք նոցա վասն այնմ չստուգի,
Զհրէայս մաշեսցեն ի սուր սուսերի
Եւ ոչ ընկալցին, թէ մկրտեսցի,
Այլ յերկրէ բնաւ ազգօք ջնջեսցի:

Ի գիր առնէին զամիս եւ զտարի,
Զոր եւ ժամանակ, յոր պայման դնի,
Վկայիւք վճռեն ի մէջ հանդիսի,
Ի յաշխարհական մեծի դիւանի:

Դիւանադպիրք հանդէս կանգնեցան
Եւ իմաստասէրք ի մարտ դիմեցան,
Նօտարք արքունեաց ի գիր խոնջացան,
Կնքեն եւ դրոշմեն մատամբ արքունեան:

Յաշխարհին Լեհաց շատք կոտորեցան,
Եւ կէսք յերկիւղէ յայս խուսափեցան,
Յայլ աշխարհ սփռեալ, տարագրեցան,
Այլք եւս նոյն յուսով առ նա խմբեցան:

Վասն յանդիմանելոյ եւ գումարելոյ հրէիցն ի Պօղազ. եւ բնակիչքտեղոյն զզւեալ երթան յԷտրենէ ազգէն բռնակալաց: Խախամն նախատեալ զՍապեթայն եւ երթեալ յԷտրէնէ, տաճկացաւ եւ ծանոյց մեծամեծաց զստութիւն նորին

Յայլմէ աշխարհէ խախամ եկեալ,
Որ ընդ հրէայս անդ շատ մաքառեալ,
Թէ` Սուտ է այրն այն, յոր դուք հաւանեալ,
Ես երթայց տեսից, զպատճառն քննեալ:

Եկեալ խախամն այն առ նա մտանէր,
Ասէր` Դու ընդէ՞ր զազգս մոլորեցեր
Եւ զքեզ մեսիայ դու քարոզեցեր,
Զի՞նչ էր հրաշն քո, որ յանդգնեցեր:

Ծննդեան եւ սննդեանդ զոր սքանչեցուցեր,
Ահա զեղբայրս քո, զորս յԻզմիր թողեր,
Ահա կանայք քո, զորս զարդիւք լցեր,
Ահա եւ կրկին ի կալանս մնացեր:

Յերկնից զո՞ր նշան դու մեզ յայտնեցեր
Եւ կամ ի յերկրէ ո՞ր մեզ քեւ ցուցեր,
Զի՞նչ գործ փրկութեան մեզ ներգործեցեր
Ըստ բանից պատգամաց եւ նօմօսաց մեր:

Ժողովք Սապեթին զԼեհցին կշտամբեալ,
Երգիծեցուցեալ եւ յոյժ անարգեալ,
Յորոց սրտմտեալ զօրէնսն ուրացեալ,
Իսկոյն տաճկացեալ յԷտրէնէ ելեալ:

Մտանէ ընդ շէյխն, ուր պատրաստ գտեալ,
Զիրս Սապեթային նոցա ազդ առեալ,
Որք ղայմախամին իսկոյն ծանուցեալ,
Որ նա ի Պօղազն մարդ առաքեալ:

Կրկին եւ պատճառ իմն այսպէս եղեալ,
Մահմուտ շէհէ ոմն, որ ի Պօղազն էր լեալ,
Ի դատաւորէն արզ մահսար առեալ,
Մեծամեծ տաճկօք յԷտրէնէ հասեալ:

Զհամարձակութիւն հրէիցն պատմեալ,
Զփառս եւ զմեծարանս խախամին տուեալ,
Սէրտարն կաշառոց նոցա է զիջեալ,
Որ նա կանամբ իւր ի պատուի բազմեալ:

Յղփութիւն հացի մերոյ է նուազեալ,
Փոքր եւ նեղ փայրիս տաճկաց սով տուեալ,
Մինչ ի ձուս հաւուց մերոց պակասեալ,
Խմբելոց հրէից, որ առ նա ճեպեալ:

Վասն տանելոյ կապանօք զՍապեթայն առ թագաւորն եւ անդէն զօրէնս իւր եւ ուսմունք ազգին ուրացեալ, տաճկացաւ

Ղափուճիպաշին ի Պօղազն հասեալ,
Զի անդէն զնա փութապէս կախեալ,
Բայց ղայմախամին զայլ իմն ծանուցեալ,
Եթէ անդր զնա մի' լիցի սպանեալ:

Զի ազգն հռչակեն, զայն յերկինս ելեալ
Եւ այն այլ ոմն է, որ եղեւ սպանեալ,
Յաղագս սոյն բանից կրկին մարդ հղեալ
Եւ զնա կենդանի յԷտրէնէ տարեալ:

ԶԿէլիպօլով Սապեթայն տարեալ,
Հետեւողքն հրէից դեռեւս յոյս կալեալ,
Եասախճոց դրամ եւ փողս մսխեալ,
Սակս տեսանել զնա զտեսքն յիմարեալ:

Տանին յԷտրէնէ, ցղայմախամն մուծեալ
Եւ նա առժամայն ոչ խօսեցուցեալ,
Ի պալատն արքունի իսկոյն առաքեալ,
Որոյ եւ սակի քաղաքն դղրդեալ:

Անդ ղայմախամին իւրովք ժամանեալ
Եւ ղազի ասկէրք ընդ մուհտոյն հետեւեալ,
Հանդէպ արքային մեծամեծք հասեալ,
Յանցս ճանապարհին ռամք ի տեսն խմբեալ:

Անդէն քէմանքէշ սակս նմա կանգնեալ
Եւ կուռ նետաձիգ նմա պատրաստեալ,
Լուցելոյ զամբարս նմա հանդերձեալ
Եւ տանջարանս սակս նմա կազմեալ:

Քանզի ասէին հուր այնմ ոչ ազդեալ,
Թէ ի ջուր արկցեն, մի' լիցի խեղդեալ,
Զէն եւ սուր զմարմինն նորա ոչ գծեալ,
Այլ զտանջարանս համայն խորտակեալ:

Հայեաթզատէ ոմն հրէայ կոչեալ,
Որ էր տաճկացեալ, թարգման անդ հասեալ,
Խօսի ընդ Սապեթայն եւ զիրսն ծանուցեալ,
Թէ զպատրաստութիւնս սակս քո արարեալ:

Դու որ նոր բանիւ զաշխարհս դղրդեալ,
Արքայն նոր մահուամբ կամի զքեզ սպանեալ,
Քէրամէթ ունիս, անունդ հռչակեալ
Արա եւ փրկիր զազգս, քո եւ փրկեալ:

Սապեթայն եւ անդ ի յուրաստ եղեալ,
Զուսմունք ազգին իւրոյ ՚ւ այլոց ուրացեալ,
Իսկոյն սիրտ ջհտին փուռ յարիւն դարձեալ,
Յահաբեկ եղեալ եւ հոգին շրջեալ:

Ասեն եւ ապա` Զքէն դու զի՞ ասացեալ,
Որ ազգօք եղէք ի գոյն ժպրհեալ,
Ասէ սապեթայն` Ազգն իմ զայս հանեալ,
Զանուն զայս անդէպ վասն իմ հռչակեալ:

Եւ իմ համայն զգիրս մինչ ցարդ ընթերցեալ
Եւ տեղեկացայ, յայն հասու եղեալ,
Որ մարգարէն ձեր սակս հանուրց եկեալ,
Որ զայս քսան ամ, որ զայն ընդունեալ:

Յայնժամ եւ Տէր մեր զզօրութիւն ցուցեալ,
Որդին Մարեմայ զնա նշաւակեալ,
Յիսուսն` իմ աստուած, զվրէժ իւր առեալ
Եւ զսուտ մարգարէն անդ խայտառակեալ:

Պիղծ Սապեթային սատանայ կարգեալ,
Որ ի ձախ կացեալ, նմա պաշտպանեալ,
Ի յայնմ պահու ընդ յաջ էր անցեալ
Եւ լէգէօնեանք զնա պաշարեալ:

Սուրբ կոչիւր ազգին, ռաբբի քարոզեալ,
Կիտին ժողովուրդ Մահմէտի եղեալ,
Զմեսիայ անուն էր ձեռն իրիցեալ,
ԶՄովսէս ուրացեալ եւ տաճիկ դարձեալ:

Զի սկզբնաչարին գործարան գտեալ,
Որ սատանայի զգործն յաւարտ առեալ
Եւ զխեղճազգ իւր ի լեզու արկեալ,
Զի համայն ազգիք զհրէայս ծանակեալ:

Եւ հրաման փրկչին յայսմիկ կատարեալ,
Զի սուտ մարգարէք Քրիստոսոք յառաջեալ,
Ապա նախընթաց Նեռինն այս հասեալ,
Որդւոյն կորստեան կարապետ յայտնեալ:

Զկին Սապեթային Պօղազէն տարին
Եւ զորս ընդ նմա անդ տաճկացուցին,
Ի տեսս ռամկաց զնա մեծարեցին,
Ղափուճիփաշի կարգեալ արքային:

Ետուն ի դպրոց ցՎանի էֆէնտին,
Դասակից եղեն ընդ կլընպօզին
Եւ զի հրէայ մի տեսցէ բնաւին,
Զի խոր թրքասցի զգայանք ջհտին:

Աւարտումն բանիս եւ դաւանութիւն երգոյս երգողի, յիշատակարանաւ

Այլ ես դաւանիմ եւ խոստովանիմ
ԶՀայր եւ զՈրդին եւ զՍուրբ Հոգին,
Ի միակ բնութիւն եւ յեռակ անձին,
Համայնից ստեղծօղ Տէր եւ թագաւոր:

Յորոց մինն անձանց Որդին Միածին,
Գոլ անժամանակ անմայր ի յերկին,
Իջեալ ի յերկիր ի յարգանդ կուսին
Եւ անհայր ծնաւ ժամանակաւոր:

Սոյն ծնունդ մաքրական եւ անապական,
Անսերմ էր յղացումն եւ սքանչելական,
Անխախտ գոլ կնքոյն ի յետ ծննդեան,
Մայրն կոյս մնացեալ հրաշիւք փառաւոր:

Բացօթեայ հովուացն փառօք յայտնեցաւ,
Յերկնայնոց դասուցն փառատեցաւ,
Ի մոգուց պատուեցաւ, երկրպագեցաւ,
Ընկալեալ զընծայսն մեծ խորհրդաւոր:

Աւրէնսդիր Տէրն ի յօրէնս մտեալ,
Զի քառասնաւուրբ ի տաճարն եկեալ,
Զդուռն ինքնին բացեալ, զկապեալն արձակեալ,
Դաւանումն ձերոյն լոյս եւ լուսաւոր:

Նոր Ադամն եկեալ, զհինն Ադամ որբ էր,
Իջեալ Յորդանան, ծառայն մկրտէր,
Որդի սիրական` Հայրն վկայէր,
Ընդ Հօր եւ Հոգոյն աստուած զուգաւոր:

Եղեւ օրինակ մեզ խոնարհութեան,
Եդ մեզ ճանապարհ սիրոյն բարութեան,
Աւետարանէր զիւրոյն տեսութեան,
Զի յինքն յօդեսցէ զիւր նմանաւոր:

Րամ մեղաւորաց զմեղանսն քաւէր,
Զբորոտս սրբէր, կաղս գնացնէր,
Զհիւանդս բժշկէր, զկոյրս լուսաւորէր,
Զմեռեալս յարուցեալ աստուած զօրաւոր:

Ելեալ ի խաչի կամաւ բարձրացաւ,
Ետ զարիւնն ի գին, աւար զմեզ առաւ,
Բացումն կողին բնութիւնս բարձրացաւ,
Որպէս զազգակից եւ ժառանգաւոր:

Մահուամբ կենսատւին մահն մեր լուծաւ,
Յարութեամբ նորին կեանք մեզ շնորհեցաւ,
Համբարձմամբն յերկինս բնութիւնս բարձրացաւ,
Ընդ աստուած հաղորդեալ, քան զհրեշտակս աղուոր:

Ի սոյն կանոնի, որք միաբանին,
Սուրբ փառաց նորա արժանավորին,
Որպէս խոստացաւ, թէ ուրեմն լինի
Պաշտօնեայքն իմ անդ գոլ սեղանաւոր:

Աւուրն յետնումն, որ գայ ի դատել,
Թէ բարի կամ չար , որք կան աստ գործել,
Ըստ գործոց հանուրց վարձս փոխանորդել,
Որպէս թագաւոր, տէր եւ դատաւոր:

Յուսով ի սոյն կապեալ ծառայս Յիսուսի,
Երեմիաս` կոչեալ Դարանաղեցի,
Նախնեաց պանդխտեալ, արդ Բիւզանդացի,
Ի խնդրոց բազմաց զայս շարադրեցի:

Ի սուրբ աղօթս ձեր յիշել զիս գրեցի,
Զի տեսն Յիսուսի մեզ հանդիպեսցի,
Ներել յանցանս մեր եւ զձերդ ձրի,
Փառաց արքունի լեալ արժանաւոր: