ԳԼՈՒԽ
ՔՍԱՆԵՐՈՐԴ
ՎԱՍՆ
ՆՇԱՆԻ
1.
Նշան
անուանի
ճշմարիտ
խոստումն
առ
միմեանս
եղեալ
ի
մէջ
արուի
եւ
իգի,
որք
չիցեն
արգելեալք
յօրինաց`
վասն
օրինաւոր
պսակի
յայտնեալ
արտաքին
նշանօք:
2.
Թէպէտ
ըստ
օրինաց`
ո'րք
կամին
նշանիլ
ընդ
միմեանս,
պարտ
է,
զի
առնիցեն
հաւանութեամբ
կամաց
իւրեանց
ինքեանք
նշանւողքն.
բայց
պատահի
բազմիցս,
զի
ծնողք
դնեն
զնշան
վասն
զաւակաց
իւրեանց
ի
ժամանակի
փոքր
հասակի
նոցին,
վասն
որոյ
ի
հասանիլն
արուին
տասնեւեօթն
եւ
իգին
տասնեւչորս
ամ
հասակի
նոցին,
պարտ
է
ծնողաց
երկուց
կողմանց
եւս
հարցանել
զորդի
եւ
զդուստր
իւրեանց`
արդեօ՞ք
հաճոյ
իցէ
ինքեանց
զնշանն
այն,
թէ՞
ոչ.
եթէ
հաճոյ
իցէ
նոցա`
արարեալն
ծնողաց
իւրեանց
եղիցի
հաստատուն,
որպէս
թէ
ինքեանք
կամաւ
իցեն
արարեալք.
իսկ
եթէ
ոչ
իցէ
նոցա
հաճոյ`
կարեն
հրաժարիլ
ի
նշանէն
առանց
ամենայն
երկիւղի:
3.
Նշանադրութիւն
պարտ
է
լինիլ
առաջի
քահանայի
եւ
երկուց
կողմանց
վկայից,
զի
լինիցի
հաստատուն.
իսկ
նշանադրութիւն_Թ
օրր.
արարեալ
առանց
ներկայութեան
քահանայի
եւ
վկայից`
եղիցի
ամենայնիւ
անհաստատ:
4.
Որք
տան
միմեանց
նշան
ի
չափ
հասակի
իւրեանց
կամ
տան
հաւանութիւն
ծնողաց
իւրեանց
եդեալ
նշանին`
ո'չ
կարեն
հրաժարիլ
յետոյ
ի
միմեանց,
բայց
ի
եկեղեցական
եւ
քաղաքական
արգելմանց
պատահելոց.
իսկ
եթէ
առանց
օրինաւոր
արգելմանց
հրաժարիցին
ի
միմեանց`
հաւանութեամբ
երկուց
կողմանց
կարեն
հրաժարիլ.
բայց
եթէ
մի
կողմն
հրաժարեսցի,
եւ
միւսն`
ոչ,
պարտ
է
հրաժարօղն
ո'չ
միայն
զոր
ինչ
տուաւ
ի
նշան
շնորհել
նմա,
այլեւ
լիապէս
բաւականացուցանել
նմա',
որ
ոչ
կամի
հրաժարումն:
5.
Եթէ
ոք
կամիցի
հրաժարիլ
ի
նշանէ,
պարտ
է,
զի
ունիցի
օրինաւոր
պատճառ
ինչ
եկեղեցական
կամ
քաղաքական
արգելմանց.
եւ
այնպիսի
պատահմանն
պարտ
է,
զի
վերահասու
լիցի
եպիսկոպոս.
եթէ
ոչ
իցէ
եպիսկոպոս`
աւաք
էրէց
տեղոյն
այնմիկ
եւ
դատողութեամբ
նոցին
եղիցի
հրաժարումն
ի
միմեանց.
իսկ
եթէ
ոք
թարց
վերահասութեան
եպիսկոպոսի
կամ
աւաք
իրիցոյ
արասցէ
հրաժարումն`
եղիցի
անհաստատ:
6.
Արգելմունք
քաղաքական
օրինաց,
որք
խափանիլ
կարեն
զնշանն`
են
այսոքիկք.
ա)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
յանցաւոր
իցէ
քրէական
մեղօք,
որ
իցէ
ընդդէմ
արքայական
մեծութեան.
բ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
մարդասպան.
գ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
կախարդ
կամ
վհուկ.
դ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
հանցէ
ի
գերեզմանաց
մարմին
մեռելոյ.
ե)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
տուօղ
բնակութեան
աւազակաց.
զ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
տուօղ
բնակութեան
յափշտակողաց
զխաշինս.
է)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
արուամոյ.
ը)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
անասնապիղծ.
թ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
ախտացեալ
մահու
ցաւօք.
ժ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
շնացօղ
կամ
ազգապիղծ.
ժա)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
պահօղ
կամ
վաճառօղ
այլոյ
ծառայ.
ժբ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
կամիցի
սպանանել
միւսոյն.
ժգ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
իցէ
անչափ
բարկացօղ.
ժդ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
անբաստանեսցէ
զմիւսն
շուրջ
զմեղաց
շնութեան
կամ
այլ
մեղաց,
եւ
ոչ
կարասցէ
հաստատել
զբանս
իւր.
ժե)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
ուրանայցէ
զհաւատ
քրիստոնէական.
ժզ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
արասցէ
գողութիւն
ի
ընչից
եկեղեցւոյ.
ժէ)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
լուաւ,
թէ
այլ
ոք
կամի
սպանանել
զմիւսն,
եւ
ոչ
յայտնեաց
նմա.
ժը)
եթէ
մինն
ի
նոցանէ
ուսուսցէ
ումեք
առնել
ընդ
նշանեցելոյն
իւրոյ
գործ
շնութեան:
7.
Եթէ
ոք
դնէ
նշան
ընդ
ումեմն
աղջկան
եւ
տան
միմեանց
զիր
ինչ
ի
նշան
եւ
ոչ
ժամանեն
ի
պսակ
հասանիլ`
մեռանի
մինն
ի
նոցանէ
եւ
յետ
մահուան
նորին
խնդրեն
կողմն
մեռելոյն
զտուեալ
նշանն
ի
նմանէ
յետս
յայնմանէ
որ
կենդանի
իցէ.
եթէ
այրն
տեսեալ
է
զաղջիկն
համբուրեալ
է
զնա,
կամ
աղջիկն
խօսեցեալ
է
ընդ
առն`
ոչինչ
տան
միմեանց
իւրաքանչիւր
կողմն.
իսկ
եթէ
ոչ
երբէք
տեսին
զմիմեանս,
այլ
միջնորդութեամբ
բարեկամաց
ուղղեցաւ
բանն,
զոր
ինչ
առեալ
իցեն`
իւրաքանչիւր
կողմն
զկէսն
տայցեն
յետս
միմեանց:
8.
Եթէ
նշանեցեալ
անձանց
յաջողեսցի
ի
ամուսնութիւն`
առաքեսցէ
փեսայն
զօժիտ
հարսանեաց
ի
տուն
հարսին.
պարտ
է,
զի
հայրն
հարսին
գրեսցէ
ռէիստր
յանուանէ
զամենայն
օժիտսն
եւ
զպռոյգսն,
զոր
տալոց
է
ինքն
դստեր
իւրում:
Երկու
ռէիստր
միով
զօրութեամբ,
եւ
որպէս
աներն`
նոյնպէս
եւ
փեսայն
ստորագրեսցեն
ձեռամբ
իւրեանց,
եւ
երկոքեան
իսկ
կնքեսցեն
եւ
կնքեցեալքն
տարցեն
առ
դատաւորս
քաղաքին,
եւ
դատաւորն
առեալ
զկնքեցեալ
ռէիստրքն`
առանց
բանալոյ
հրամայեսցէ
կնքել
զնոսա
դատաստանական
կնքով
եւ
հրամայել
ատենադպրին
գրել
ի
մատեանն
կոչեցեալ
օթխօդեաշչիե`
ի
ներքոյ
թուոյ
օթխօդեաշչոյն:
Ըստ
այսմ
ձեւոյ.
Յայսմ
ամի`
որ
է
1764
«դեկտեմբերի
20»,
յայտնեցին
(այս
անուն՚
իրաւարանի
երկու
ռէիստրք.
Աւետի
որդի
Գրիգորին
իւր
դուստր
Աննայ
է
տուեալ
պռոյգացն,
եւ
նոյն
Աւետի
որդի
Գրիգորին
փեսայ
Յոհաննէսի
որդի
Մարկոսին
իւր
կին
Աննայ
է
տուեցեալ
օժտիցն
կնքեցեալք
կնքով
իւրեանց,
որ
եւ
նոյնն
է
կնքեցեալ
ռէիստրքն
դատաստանարանի
կնքովն
կնքեցեալք,
մինն
տուվաւ
Աւետի
որդի
Գրիգորին,
եւ
միւսն`
Յոհաննէսի
որդիի
Մարկոսին:
Եւ
ի
վերայ
կնքեցեալ
ռէիսթրիցն
գրեսցեն
դատաւորք
ըստ
այսմ
ձեւոյ`
այս
ռէիսթրքն
կնքեցեալ
Աւետի
որդի
Գրիգորին
եւ
Յոհաննէսի
որդի
Մարկոսին
կնքաւն
բերին
նոյն
Գրիգորն
եւ
Մարկոսն
(այս
անուն
իրաւարան),
յայտնելով
թէ
ի
մէջ
սոցին
գրեցեալք
են
ռէիսթր,
նոյն
Գրիգորին
տուեալ
պռուգացն
դստեր
իւրում
Աննայէ,
եւ
նոյն
Մարկոսին
տուեալ
օժտիցն
կնոջ
իւրում,
վասն
որոյ
հրամայեցաք
գրել
ի
մատեան
օթխօդեաշչիե
յայսմ
ամի`
1764,
«դեկտեմբերի
20»
ենթ
այսքան
թուոյ,
եւ
կնքեցաք
դատաստանական
կնքով,
մինն
տուաք
նոյնոյ
Գրիգորին,
եւ
միւսն`
նոյնոյ
Մարկոսին:
Աստ
դատաւորք
ամենեքեան
ստորագրեսցեն
ի
վերայ
կնքեցեալ
գրեանցն,
մինն
տացեն
Գրիգորին,
միւսն`
Մարկոսին:
9.
Եթէ
պսակելի
աղջիկն
ոչ
ունիցի
հայր`
հոգաբարձու
կամ
խոստովանահայր
նորին
փոխանակ
հօր
կատարումն
տայցէ
վերոյ
ի
համար
ութներորդում
գրեցեալ
բանիցն`
առանց
զանցառութեան: