Պատմագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Դարձեալ՝ դարձցուք ի յառաջին կարգշարագրութեան պատմութեանս։ Մեծ վարժապետն Սարգիսունէր զուխտն զսուրբ Աստապատայ. եւ նա ելեալ անտի՝եկն ի Հեր քաղաք սակաւ աշակերտօք ի նոյն ամիդառնութեանն, եւ անդ անցոյց զաւուրս սովոյն եւդառնութեանն նեղութեան։ Եւ ապա առաքեաց զմիյաշակերտաց իւրոց Յովհաննէս անուն, մականունՍարթախ կոչեցեալ՝ այր սուրբ եւ մաքուր հոգով, գնալյերկիրն Քաջբերունեաց, տեսանել ինքեանց տեղիքբնակութեան։ Եւ նա եկեալ յաստուածաբնակ եւ իհրաշագործ ուխտն Տիրամօր Աստուածածնին՝ իմայրաքաղաք վանսն Սուխարայ, որ այժմ Խառաբաստայվանք կոչի, առ երջանիկ եւ հեզահոգի այրն ցանկալիտէր Զաքէոս՝ եպիսկոպոս գաւառին, տալ նոցա տեղիքբնակութեան։ Իսկ ի նոյն գիշերին զարմանալի տեսիլետես հոգելից աբեղէն Յովհաննէս վարդապետն, - թէպէտեւ վասն խոնարհութեանն ոչ էր առեալ գաւազանվարդապետութեան, այլ ամենեցուն խրատիչ եւուսուցիչ էր բանիւ եւ գործով առաքինութեան, - զիտաճար սուրբ Աստուածածնին կանթեղով լցաւ, եւամենայն կանթեղունք փայլէին նման արեգական, եւժամատունն լուսով լապտերաց մոմեղինօք պայծառացաւ։Եւ նա զարթուցեալ ի քնոյն՝ օրհնեաց զԱստուած, եւգոհութիւն ետ նմա, եւ ասէ ի միտս իւր. «Աստ հաճեցաւգալ բնակիլ մեծ վարդապետին Սարգսիե։ Որ ունէր հոգիմարգարէութեան, եւ տեսլեամբ աչաց եւ դիմօք ճանաչէրզամենայն մարդ, եւ հեզութեամբ եւ խոնարհութեամբ ոչգոլով նման նմա յորդիս Ադամայ։ Ոչ եկեր միս եւ ոչըմպեաց գինի զամենայն ժամանակս կենաց իւրոց՝մինչեւ ցօր մահուան իւրոյ։ Եւ դէմք կերպարանացիւրոց ահաբեկէր եւ ամաչեցուցանէր զամենայն մարդ, մանաւանդ զազգս այլազգեաց, մինչ զի ազգ չաղաթայինյերկրպագութիւն գային նմա։ Եւ աւետարանիչ եւուսուցիչ եղեւ աւետարանին քարոզութեան։ Եւ եկեալվարդապետն Սարգիս բնակեցաւ յաստուածաբնակ ուխտնսուրբ Աստուածածնին, եւ նստաւ յաթոռվարդապետութեան։ Եւ ժողովեցան առ նա բազումք իգրոց աշակերտաց, եւ ի կրօնաւորաց, եւյուսումնասիրաց, աւելի քան Կ. (60) կարգաւորս եւուսամնականս։ Եւ լուսաւորեաց զամենայն ծովեզերսՎասպուրական գաւառիս ուսմամբ եւ գիտութեամբ եւպատարագօք։ Եւ տեսանէին զսուրբ ուխտն իբրեւզվերինն Երուսաղէմ յԸՃ եւ ԼԸ. (=1389) ամէ թվականիս մերմինչեւ յԸՃ. եւ ԾԱ (=1402) ամն։ Եւ ապա բարւոք մահուամբհանգեաւ ի Քրիստոս եւ եդաւ ի շիրմի, մերձ առեպիսկոպոսացն սրբազանից Խաչատրոյ եւ Զաքէոսի, իփառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ։