Պատմագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Իսկ Սքանդարն, որ նստաւ թագաւոր իԹաւրէզ շահաստանին, ՊՀԱ. (=1422) թվականին եկեալ զօրօքիւրովք ի վերայ Խլաթայ, եւ աւերեալ զերկիրնամենայն՝ նստաւ ի վերայ բերդին Աղուանից։ Եւ Շարաֆանուն քուրդ մի, անմիտ քրիստոնէիւք, ապստամբեալք իբերդին՝ հայհոյէին զնա. իսկ նորա բարկացեալ, հրաման ետ զօրացն նետաձիգ լինել ի վերայ նոցա։ Եւառ ժամայն առին զնա. եւ սուր ի վերայ քրիստոնէիցնեդեալ ՃԾ. (150) ոգի սպանին ի ժողովդրենէն, որ անդժողովեալ էին, եւ Կ. (60) ոգի մին գարշադէմ քրիստոնէիզենուլ ետուն՝ ի Ծղաքայ, ի յԱղուանից եւ յայլգեղորէից. եւ զայլ բազմութիւն կանանց եւ տղայոցառեալ տարան գերի, կորուսին զբազումս. եւ էր, զիսակաւ գնեալ արծաթով ի յետ դարձուցին։ Եւ յայնմ օրէի հետ ի լաց եւ ի սուգ նստաւ ամենայն ազգս Հայոց՝մինչ ի վերջին օր սատակման նորա։

Դարձեալ յերկրորդ ամին եկն ի վերայԲաղիշու եւ Խլաթայ. կոչեաց զամիրայն Շամշադինփեսայ իւր եւ ասէ. «Տուր ինձ զբերդն Խլաթայե։ Եւնորա գնացեալ ի դէմ բերդին՝ արձակեաց զգօտին որ իմիջին, եւ պինդ կապեալ՝ դարձաւ ի յիմարն այն, զվարշամակ գլխոյն ի վայր ձգեաց՝ նշան տալով, թէզգլուխս հատանեն՝ զդղեակն մի տայք նմա, այլ պինդպնդեցէք զգօտիս ձեր։ Իսկ նորա բարկացեալ՝ հրամանետ զօրաց իւրոց հատանել զգլուխ նորա։

Եւ ըմբռնեալ զտէրն Ըռըշտունեաց սուլթանԱհմատ անուն՝ զորդի Եզդին ամիրային, եւ փութանակիեկն ի վերայ դղեկին Վանայ, եւ աւերեաց զաշխարհնամենայն, եւ նստաւ Դ. (4) ամիս ի վերայ նոցա. եւ իխսարին անթիւ եւ անհամար քրիստոնեայք մեռան իսովոյ եւ ի ջրոյ. եւ փորացաւ եղեալ բազումքմեռանէին։ Եւ ի նոյն ամին ոչ կարաց առնուլ զնա. այլերթեալ ի Թաւրէզ՝ ի նոյն ամն լռեաց։ Եւ զորդի Եզդինամիրային սուլթան Ահմատն սպան ի բերդն Երընջակու։

Դարձեալ ի միւս ամին ՊՀԴ. (=1425) թվականինեկն դարձեալ ի վերայ Վանայ, եւ նստաւ ի վերայ նորա։Եւ նեղեալ որդի քրդոյն մելիք Ասադ անուն՝ ետ ի նազբերդն, եւ ազատեալ՝ ելեալ գնաց կահիւք եւ ընչիւք իՋուլամերկ։ Եւ ի նոյն ամին սպանին զհօրեղբայրնորին Բահադին անուն, առեալ զերկիրն Ըռըշտունեացեւ զկղզին Աղթամարայ։ Եւ բազումք ի քրիստոնէիցնաստ եւ անդ շրջեալ ի լերինս եւ ի բլուրս սովալըլուկեւ սովատանջ եղեալ մեռանէին։ Եւ ոչ կարեմ ընդ թիւարկանել զմեռեալն, եւ զողբումն, զլացն, եւ զաղաղակեւ զկորուստ ազգիս մեր, որ եղեւ ի չար բռնաւորէն եւի Նեռին պիղծ եւ անօրէն կարապետէն։