Արմատ հաւատոյ

ՅԱռաքելական երկրորդ կանոնացն, զոր գրեաց Կղեմ ամենայն հեթանոսաց.
Կարգեցին առաքեալքն եւ եդին հաստատութեամբ, թէ ի զատկէն մինչեւ ի քառասներորդ աւր Վերացման Տեառն յերկինս ուրախութիւն եւ ցնծութիւն եղիցի, զի աւուրք յարութեան են եւ փեսայն յառագաստի է, եւ ապա յետ տաւնի Վերացմանն պահեսցեն, եւ դարձեալ յիսներորդ տաւն կատարեսցի յիջանել Հոգւոյն, եւ իբրեւ զառաջին զատիկն գառն զենցի:

Ի Նիկիայ երկրորդ կանոնացն ընդդէմ նոցա, որ խոտեն զագապս, որ է մատաղ ննջեցելոց.
Եթէ ոք գարշեսցի յայնցանէ, որք հաւատով ագապս առնեն, այսինքն մատաղ, նզովեալ եղիցին:

Նորին` յետ սակաւուց.
Ո'չ է պարտ քահանայի յագապս մասունս բառնալ եւ թշնամանել զքահանայութիւնն:
Ի Գանգրայ կանոնացն.
Որք արհամարհեն զայնոսիկ, որք հաւատով ագապս առնեն եւ վասն պատուի Տեառն կոչեն զեղբարս իւրեանց եւ ոչ կամին հաւասարել, նզովեալ եղիցին:

Ի Բարսղի կանոնացն.
Ի որսոց ոք մատաղ մի' իշխեսցէ առնել, բայց միայն զաղաւնիս եւ զայլ սուրբ թռչունս:
Նորին.
Զանասուն խեղ կամ յափշտակեալ` մատաղ ոք մի' իշխեսցէ առնել:
Նորին.
Զանասուն զոր նուիրէ ոք Տեառն, զնոյն մատուսցէ, եւ թէ յանկարծակի որոգայթի, աղ տացէ եւ աղքատաց բաշխեսցէ:

Նորին.
Արժան է զյիշատակ հանգուցելոցն կատարել ի նմին ամի. եւ զմատաղն արասցեն յաւդեաց եւ ի թռչնոց ըստ հինգ զգայութեան մարդոյն կամ ըստ կարին:

Սահակայ Պարթեւի Հայոց.
Քահանայք առանց Աւետարան կարդալոյ մի' կատարեսցեն զպաշտաւն ագապացն. եւ որ նախ հաց եկեր, մի' ճաշակեսցէ ի մատաղէն թէ' քահանայ եւ թէ' աշխարհական:

Հարցումն Աշոտոյ իշխանին վասն մատաղի: Ասէ Սահակ վարդապետն Հայոց.
Սուրբն Գրիգոր սահմանեաց զիրաւունս եկեղեցւոյ եւ զհաս քահանայից, յորժամ [զ]տունս Հայոց լուսաւորեաց, նոյնպէս եւ վասն մատաղի. քանզի զպատարագ զոհիցն, զոր յաւդեաց կռոցն մատուցանէին, հրամայեաց զայն Աստուծոյ մատուցանել. եւ զի սրբոյ Լուսաւորչին է հրամանս, մեծ ամբարշտութիւն է թողուլ զտաւնն առանց մատաղի. զի որպէս ասէ սուրբն Սահակ` քանզի Հայք ոչ ողջակէզս զոհից ըստ Հին աւրինացն մատուցանեն եւ ոչ զմոխիր անասնոցն, որ այրէին արտաքոյ քաղաքին առնուն ի պահապնութիւն: Քանզի Գառնն Աստուծոյ Յիսուս Քրիստոս անարատ մարմնով զենաւ ի խաչին եւ եբարձ զհրէական զոհսն, այլ յանուն Աստուծոյ Հայք զենուն զարջառս եւ զոչխարս, եւ վայելեն աղքատաւք, զԱստուած փառաւորեն եւ զտաւնն մեծարեն ըստ հրամանի սրբոյն Գրիգորի. եւ այս` կրկին գոհութիւն է:

Վասն աղի աւրհնութեան: Յոստոսի երրորդ եղելոյ եպիսկոպոս յԵրուսաղէմ զկնի Յակոբայ եւ Շմաւոնի.

Արդ, առաջին ի Վարդավառի տաւնին պատարագեցին առաքեալքն զՔրիստոս եւ հաստատեցին վասն աղի աւրհնութեան, եւ փոխեցին զհինն ի նորս. նոյնպէս եւ զքահանայութիւնն:

Խոստովանութիւն մեղաց եւ խայտառակութիւն անձին ինքնայաւժար կամաւք եղկելոյս Վարդանայ, եւ որ ասէ` իւր կողմն` լսէ Աստուած

Ո~վ դուք ընտրեալք եւ պիտանիք,
Հարք եւ եղբարք իմ եւ որդիք,
Որք յապառնիսըն պատահիք
Աստուածակրի այս մատենիս:
Որ է գանձ աստուածային,
Եւ մարգարիտ սուրբ եւ հրածին.
Որ[ը]ք սովաւ լուսաւորիք
Մեծ հաւատով յԱստուած կապիք:
Ողբով լացէք զիս եղկելիս,
Վա~յ ասացէք զողորմելիս.
Բայց իմացէք դուք եւ տեսէք,
Եւ գիտացեալ ի միտ առէք:
Թէ ուստի ուր սողեցայ,
Կամ որպիսի' փառաց անկայ.
Յանցաւորին որդի եղայ,
Պատժոց նորին ներքոյ գըտայ:
Խաբմամբ չարին աղտեղացայ,
Եւ յԱստուծոյ շատ հեռացայ.
Ի կենաց դըրախտէն ելի,
Շաղախեցի զտիպ տէրունի:
Անասնոց ն[ը]մանեցի,
Զկեանս անիծից ժառանգեցի.
Վասն այսորիկ միշտ վայ ասեմ,
Ինձէն ես զիս խայտառակեմ:
Ի լուր մարդկան յայտնի գոչեմ,
Զծածկեալ խաւարս ի լոյս բերեմ.
Զիմ անբաւ չարս ի նիւթ[ը]ս գրեմ,
Նախատանաց արձան կանգնեմ:
Զի յապագայսն որ զայս լ[ը]սէ,
Պարսաւանաւք զիս նախատէ.
Եւ այս մեծ շահ ինձ ընծայէ,
Զի դատաստանն իմ աստ կազմէ:
Զնախաստեղծին պարտ ընկալայ,
Անչափ մեղաւք ըզնա զանցայ.
Եղեռնագործ յայտնի գ[ը]տայ
Քան զամենայն ծնունդ[ը]ս նորա:
Քան [ը]զԿայէն ես չար եղայ,
Եղբայր, հոգոյս սպանող գ[ը]տայ.
Երերեալ տատանեցայ
Եւ որպէս նա յեւթ[ը]ն դար[ը]ս ոչ քաւեցայ:
Քան զորդիս[ը]ն Կայէնի
Յանասելիս ձեռնարկեցի.
Գէջ անասնոց նմանեցի,
Եւ զՀոգի Տեառըն փախուցի:
Ջ[ը]րհեղեղն որ կոչեցի,
Զակն անդ[ը]նդոց յինձէն բացի.
Յանձրեւ մեղաց[ը]ս խաղացի,
Նոյի նաւին չժամանեցի:
Հողմով հոգոյն չար վիշապին
Մեղաց բ[ը]րգուն[ը]ս կանգնեցի,
Բարձրաւանդակ յաւրինեցի,
Ի կործանել ձեռն ոչ արկի
Ի բաժանումն ոչ ջանացի:
Հինգ զգայութեամբք[ը]ս չարացա[յ]
Քան զհինգ քաղաք[ը]ն Սոդոմայ.
Բոլոր անձամբ Տեառըն մեղայ,
Մարմնով ի գէճ ախտ մաշեցայ:
Ի բոց մեղաց[ը]ս ջերմացայ,
Ի հուրն անշեջ հրաւիրեցայ.
Փարաւոն նոր յայտնեցայ,
Սալ երկաթի սիրտ ընկալայ:
Ես իմ կամաւ անդարձ եղայ,
Ի ծով մեղաց[ը]ս հեղգացա[յ],
Րախաբու հանգոյն եղայ,
Ծածուկ պոռնիկ ես յիս ընկալայ:
Զհոգոյն լ[ը]րտեսն ոչ ընկալայ,
Եւ որպէս նա յազգէ մեղացս ոչ հեռացայ.
Ընդ Իսրայէղ ոչ դասեցայ,
Կենաց երկրին ժառանգ չեղայ:
Պեղծ խորհըրդովք պոռն[ը]կեցայ,
Հոգոյս իմոյ սպանող եղայ.
ԶԴաւթայ մեղայն յիս չ[ը]նկալայ,
Ի մահիճս ոչ հեծեծեցայ:
Հարաւային հ[ը]նդիկ եղայ,
Ջերմ արտասուաւք ոչ լուացա[յ].
Զհրաման[ը]ս Տեառըն մոռացայ,
Ընդ ազգ մեղաց խառնակեցայ:
Ի կանանց տեսըս պատրեցայ,
Տաճար կըռոց ինձէն ստացայ.
Սողոմոնի ն[ը]ման չեղայ,
Ի տուն մըտացս ոչ զըղջացայ:
ԶԱստուծոյ տունըս պըղծեցի,
Կռաւք Բահաղու շաղախեցի.
Բազում պատկերըս կանգնեցի,
Զնոր Իսրայէլըս ջ[ը]նջեցի:
Ի Բաբելոն գերի գնացի,
Որ է պեղծս յայս[ը]մ յաշխարհի.
Մանասէի չնմանեցի,
Կապեալ հոգւովս ի բանտ մեղաց ոչ զ[ը]ղջացի:

ԶՆինուէացիս[ը]ն զանցուցի,
Անչափ մեղաւք յառաջեցի.
Քարոզողացն ոչ լըսեցի,
Վա~յ, անդարձ մեղըս հարկեցի:
Եմ Զաքէոս կարճահոգի,
Ի թըզենի մեղաց ելի.
Տեառըն տեսոյն չժամանեցի,
Զի զբազում չարըս մաքսեցի:
Ի տուն մըտացս ոչ կոչեցի,
Եւ զչորեքկինն ոչ հատուցի.
Ես տեռատեսն եմ զազրալի,
Կինըն պոռնիկ գէճ աղտեղի:
Արիւն մեղաց յինէն վիժի.
Փ[ը]րփրատեսակ շարաւ հոսի.
Աչաց[ը]ս ջրով զոտ[ը]ս Փ[ը]րկչին ոչ լուացի,
Գաղտագողի [ը]զփ[ը]րկութիւնն ոչ կորզեցի:
Աւազակ եմ [ես] անառակ,
Եւ հոգեսպան գազանաբնակ.
[Ը]զհայրենի գանձ վատնեցի,
Յաղքատութիւն հոգւոյ հասի :
Յանասնոց բաուտ միտեցի,
Խոզի բնութեան բնաւ չ[ը]հասի.
Իսկ Արարիչն իմ խոնարհեալ,
Կ[ը]րկին պատուով զիս նորոգեալ:
Իւր սուրբ մարմնով[ը]ն չարչարեալ,
Եւ զիմ պարտիս[ը]ն հատուցեալ,
Ինձ խոստացաւ զարքայութիւն,
Ընդ սերովբէս դասակցութիւն:
Եւ կ[ը]րկին ըստունգանեցի,
Եւ զնա սաստիկ բարկացուցի.
Ծուլացայ եւ հեշտացայ,
Մեղաց քընով դանդաչեցայ:
Պորտ յորովայն միշտ սահեցայ,
Ի ծածուկ կարաս վաստակեցայ.
Զհոգիս աղտով շաղախեցի,
Զլուսափայլ զգեստըն կորուսի:
Վա~յ, զամենայն չար գործեցի,
Զմարդասպանն յիս բերկրեալ տեսի.
Յիս ընկալեալ ինձէն ստացայ
Զտեսակ մեղացըն զինչ որ կայ:
Զոր անհ[ը]նար է ինձ թըւել,
Եւ կամ [ը]զնիւթ [ը]զնա գ[ը]րել,
Զոր[ը]ս Աստուած միայն գիտէ,
Յայն որ զաւազ ծովու թուէ:
Վա~յ ինձ յայտնիքն եւ [ը]զգաղտնիքն,
Զշընչականքն եւ զմարմնականքն,
[Ը]զկամաւորքն եւ զակամայքն,
Եւ զհեշտաքարշ բ[ը]ռնադատողքն:
[Ը]զմարմաջողս եւ զանախորժս,
Եւ զ[ը]մբ[ը]ռնողքն որ չեն պիտոյ.
[Ը]զհեշտասէր ախորժելիս,
Եւ զհրով ջեռեալ գէջ աղտեղիս:
[Ը]զմեծամեծս եւ [ը]զփոքունս,
Զգազանակերպս եւ զաւդայինս,
Զանասնագնացս եւ զգիջայինս,
Եւ որք նըման աւձի սողին:
Զարագաքայլս եւ զյեղմաշարժս,
Այլք որք նըման կորեաց խոցեն.
Ըզբընածինս եւ զեկամուտս,
Որք անդադար յիս ներգործին:
Ընդ զգայութեանց[ը]ս պատուհան
Աւազակաց ն[ը]ման մ[ը]տեն.
Յաստուածային գանձէն զ[ը]րկեն,
Զոսկի պատկերս իմ ժանգոտեն:
ԶՀոգին յինէն փախուցանեն,
Ի տիւ եւ ի գիշեր քուն
Եւ արթուն զիս խիստ նեղեն
Զանազան յախտ կերպարանեն,
Չարին կամաւ զիս սպանանեն :
Զանճառելիս տան ինձ խորհել,
Յանասելիսըն ձեռնարկել.
Որ թէ լ[ը]սէր զայն ոք յայտնի,
Յանդունդս յերկրի զիս [ս]ուզէին,
Եւ կամ ի հնոց արկանէին:
Ականաքթիթ մի չդադարեն,
Ի պէս պէս չարըս յորդորեն.
Որդանըն կեր զիս պատրաստեն,
Ժառանգ հ[ը]րոյն զիս աւրինեն:
Յայտնի գիտեմ ես իմ մ[ը]տիս,
Որ ես այրման եմ արժանի,
Եւ սատակման խիստ ընտանի:
Զի մեծ լուսոյ հանդիպեցայ,
Եւ խաւարաւ մոլորեցայ.
Յաւազան մ[ը]կ[ը]րտեցայ,
Եւ քրիստոնեա[յ] անուանեցայ:
Բարեաց գործոց չհետեւեցայ,
Եւ յանուանէ ոչ աւգտեցայ.
Քահանայ ձեռնադ[ը]րեցայ,
Եւ աւծեալ Տեառ[ը]ն կոչեցայ:
Քաւութեան կարաւտացայ,
Եւ եղոյն Տեառն արժան չգտայ.
Լոյս եւ տէր ես կոչեցայ,
Խաւար մեղաց ծառայ գըտայ:
Վարդապետ անուանեցայ,
Եւ ուսուցիչ մարդկան եդայ.
Տըգիտաց գործովք լցայ,
Բարի ուսման կարաւտացայ:
Քարոզ եղայ եւ ես չուսայ
Զոր ուսուցի զայն չարարի.
Ի մարդկան աչըս ձեւացայ,
Իմ առաջի զՏէրն ոչ տեսայ:
Ի տըգիտաց սուրբ կոչեցայ,
Եւ ընդ արդարս երանեցայ.
Իսկ առ Աստուած խոտան գըտայ,
Չար մըշակի վարձ ընկալայ:
Զիս գովեցին` ես հեշտացայ,
Ըզսուտն իրաւ համարեցայ.
Յանճառ բարոյն շատ հեռացայ,
Զանշէջ գեհենն ինձէն [ը]ստացայ:
Կեղծաւորեալ վարուք կացի,
Ըզտգէտ մարդիկքն շատ խաբեցի.
Ճըշմարտութեան գործ չարարի,
Այլ [ը]զստութիւն միշտ ջանացի:
Վա~յ ինձ, զի ես զիս գովեցի,
Եւ իմ ընկեր զոք չարչարի.
Ամբարհաւաճ ես զիս եղայ,
Այլոց արարս ոչ հաճեցայ:
Յանաչառէն նախատեցայ,
Ատեանն ահեղ յամաւթ ստացայ.
Փ[ը]քացեալ հըպարտացայ,
Գործովք չարին յայտին լըցայ:
Ս[ը]նափառեալ ես պ[ը]ճնեցայ,
Եւ յանցաւորս զուարճացայ.
Յանճառ փառաց[ը]ն զ[ը]րկեցայ,
Ի մնացական բարոյն ելայ:
Յատենի [յ]աչըս ամենի
Զագահութիւն պարսաւելով դ[ը]սրովեցի.
Իսկ ի ծածուկ զոր կարացի
Զայն յիմ ամբար[ը]ն մաքսեցի:
Արծաթատեաց յայտնի ցուցայ,
Եւ յաշխարհէս երանեցայ.
Հոգովս ի քսակ[ը]ն կապեցայ,
Ծածուկ ս[ը]րով միշտ խոցեցայ:
Մըտաւք յախտէս այս չյագեցայ,
Եւ սակաւովն ոչ շատացայ.
Զ[ը]րկեցի եւ զ[ը]զուեցի,
Զայրին եւ զոր[բ]ըն նեղեցի:
Յահագին յայն[ը]մ ատենի
ԶԱստուածորդին ինձ ցասուցի.
Ողորմութեան փոյթ չարարի
Սիրտ գազանի յիս գործեցի:
ԶԱստուած ի դրանէն վարեցի,
Թէեւ սակաւ մի արարի,
Զայն յաչս մարդկան ես ցանեցի
Որ չէ աւգուտ յայնմ ատենի:
Անողորմից[ը]ն վիճակի
[Ը]ստուգիւ ինձ այն չարն պահի.
Ահեղ աւուրն համառաւտի
Վաշխ եւ տոկոս զոր կարացի` զայն կորզեցի:
Ի վարշամակս հուր ծրարեցի,
Որ զիս այրէ յայնմ յատենի.
Անաւթք անդէպ ժամու
Ի կերակուր ձեռնարկեցի.
Եւ հասուխած միշտ արարի,
Ի չար հոգւոյն յաւրանչեցի,
Եւ աղաղեն պէս ձ[ը]գտեցի:

Ակնարկելով միշտ նենգեցի,
Խեղ կատակաւք զհոգիս լըցի.
Որ ոչ վայել է քրիստոնէի,
Թող թէ գիտուն կարգաւորի:
Հայեցայ եւ հեշտացայ,
Հրով ջեռուցեալ աղտեղացայ,
Եւ խորհըրդովըս մեղկացայ.
Զհրաման[ը]ս Տեառ[ը]ն մոռացայ,
Շնացող պոռնիկ անուանեցայ:
Զփառ[ը]ս մարդկան սիրեցի,
Որ Աստուծոյ է թըշնամի.
Թէ զոք քան զիս յառաջ տեսի,
Հրով նախանձուն տոչորեցի:
Հաշեցի հառաչեցի,
Զհոգիս ախտէս այս մաշեցի.
Զոր ատելին հրաման չառի:
Ատեցի եւ մատնեցի,
Դարան մահու եղբաւր[ը]ն դրի,
Ընդդէմ բարոյն չար չափեցին:
Թէպէտ եւ այն չժամանեցի,
Բայց զիմ հոգիս ինձէն սպանի:
Քըսութեամբ եւ նենգութեամբ,
Բամբասելով բանսարկեցի.
[Ը]զլեզուս ոչ սանձեցի,
Եւ ի մեղաց ոչ վրիպեցի:
Ուրացական երդմամբ լըցայ,
Անճառ մըտաւք շատ գերեցայ.
Աւազանի կարաւտեցայ,
Որում բընաւ հընար չկայ:
Զբարի քանքար[ը]ն հայցեցի,
Միոյ փոխան երկուս առի.
Անչափ պարտուց ներքոյ գ[ը]տի,
Զի ընդ հողս ծածկեցի եւ ի սեղան ոչ կառուցի:
Զինչ որ գործի` մեղք յաշխարհի
Յետին աւրէն մինչ առաջինն,
Ամէնն առ իս ն[ը]կարագրին,
Նա եւ գործով զտեղի ունին:
Զգիշեր մահուն ի միտ չառի
Զահագին աւրն ոչ յիշեցի:
Յորժամ սաստիկ փողըն հընչէ,
Զազգըս մարդկան յարուցանէ.
Յորժամ յաթոռ Տէր[ը]ն ն[ը]ստի,
Եւ զաւրք երկնից անդ ժողովին:
Յայնժամ գործ[ը]ք մարդկան յայտնին,
Թ[ը]րթրակ լեզուք[ը]ն պապանձին:
Յորժամ լըսի` Եկայք բարիք,
Գնացէք յինէն չարին որդիք,
Յայնժամ ցընծան յաջակողմեանքն,
Այնչափ ս[ը]գան ձախակողմեանքն :
Յորժամ մ[ը]տցէ փեսայն հարսամբն,
Եւ իմաստուն կոյսքն ընդ ն[ը]մա,
Յանվախճան փառաւքն զարդարին,
Ընդ Սուրբ Հոգին միաւորին:
Յորժամ հուր[ը]ն բորբոքի,
Հրածին վիշապքն ի նմա ծըփին,
Սառնամանիք[ը]ն ց[ը]րտագին,
Եւ թանձըր հուր խաւարային:
Անդ բարկութեամբ տանջողքն յայտնին,
Խոժոռ հրեշտակք դէմք դ[ը]ժուարին.
Այնպիսեացն այս[ը]ք պատրաստին,
Որք զհաւատոյ յոյս[ը]ն հատին,
Եւ զազրալի գործաւք կացին,
Ի դարձ բընաւ չյաւժարեցին:
Որք մ[ը]տանեն եւ ժառանգեն
Զայս անբաւ չարս ընդ բանսարկուին.
Անեզ[ը]ր եւ անվախճան
Ամենեքեան ի թըւոյ մարդկան փախչին:
Վասն այսորիկ ասեմ ինձ վայ,
Որ զայսքան վիշտ[ը]ս մոռացայ,
Որ կայ պահեալ տանս Ադամայ:
Ընդ խորհըրդովըս չարկանեմ,
Ոչ ի մըտի նըկարագրեմ,
Թէ այսքան չարս ինձ պատահի,
Փոխան մեղացս որ ինձ գործի :
Զի սեւացեալ հընդիկ յառնեմ,
Յահեղ Տեառնէն շատ ամաչեմ,
Նեխեալ շարաւ ժանգախառնեալ
Հոտ գարշութեան յինէն բուրեմ:
Որք զիս աստէն երանեցին,
Բազում ինձ ցանկային,
Յատեանն ահեղ զիս նախատեն,
Լի բերանով թուք յիս ձ[ը]գեն:
Թէ մեք ըզքեզ սուրբ գիտէաք,
Լոյս տ[ը]գիտաց համարէաք,
Որդի սուրբ Հաւրըն կոչէաք,
Ժառանգ Փըրկչին անուանէաք:
Դու մեղաւք ես զարդարեալ,
Եւ խաւարին գործաւք լըցեալ,
Ժառանգ հըրոյն ես յաւրինեալ,
Եւ խաւարն արտաքին ելեալ :
Զի հարսանեաց չես պատրաստեալ,
Պատմուճանով ժահահոտեալ:
Երկաթակապ շըղթայ արկեալ,
Հրեղէն սըրովն ընդ մէջ հատեալ,
Ի բարի գ[ը]նդէն ելեալ,
Անհաւատից մասին դասեալ:
Յորժամ այս առ իս ասի.
Յայն սոսկալի հրապարակին,
Յայնժամ լեզու չէ որ խաւսի,
Զի բան չունիմ պատասխանի:
Յայնժամ ի տես մեծ ատենին,
Վայ վայոյ ես ինձէն գոչեմ.
Եւ անաւգուտ շատ արտասուեմ:
Մինչդեռ մարմնով եմ յաշխարհի,
Ես կանխագոյն զայս գիտացի,
Որ այս տանջանք ինձ պատրաստի:
Զի զինչ որ կայ մեղք արարի,
Զայն ահեղ աւրն ոչ յիշեցի:
Քան զայսոսիկ զորըս գրեցի
Սեւադեղովս արձան յայտնի.
Եւթըն անգամ յաճախեցի,
Մեղս ի վերայ մեղաց եդի:
Ի գլուխ չարեաց ժամանեցի,
Զհարիւրաւոր թիւ[ը]ն լ[ը]ցի.
Վա~յ, ես չունիմ յուսոյ տեղի,
Ոչ բարեխաւս յայնմ ատենի:
Ոչ եղբայր, ոչ սիրելի,
Ոչ բարեկամ որ ողորմի.
Դու ես իմ յոյսն Աստուածածին,
Կոյս մաքրական եւ Մայր Փ[ը]րկչին:
Ես առ քեզ ապաւինիմ,
Եւ միշտ գոչեմ հառաչագին.
Զի դու միայն կարես խաւսել,
Եւ բարեխաւս մարդկան լինել:
Դու վասն իմ աղերս մատո',
Խաղաղացո' սիրտ Որդոյ քո.
Զիս անշէջ հըրոյն զերծո',
Յանքուն որդանցն անհոգացո':
Սառնամանեացն ի զատ փախո'
Ի խաւարէն շատ հեռացո:
Հանգըստեան չեմ արժանի,
Արքայութեան գործ չարարի:
Ի հանդէս պատերազմի
Մեծ վաստակաւք պըսակի վասն ոչ ջանացի
Սակս այսորիկ զայս չխնդրեցի
Զի զիմ Աստուածն ըզքո զՈրդի
Անպատմելի բարկացուցի:
Զոր դու զանտեսն եւ զանքննին
Ըզծոցածին Հաւրըն զՈրդին
ԶԱստուծոյ Բան[ը]ն Միածին:
Յորովայնի քում ընկալար,
Սուրբ կուսութեամբ ըզնա ծընար.
Մարմնով ի գիրկ[ը]ս գըգուեցեր,
Մաքուր կաթամբ քո ջամբեցեր:
Հոգովն ընդ Աստուած միացար,
Մարմնով եղեր նորին տաճար.
Վասն այս անճառ մեծ բարութեանս
Երանութեան եղեր արժան:
Յանմարմին հոգեղինացն,
Ի մարմնաւոր հողեղինացս:
Որք զԱստուած Բան[ը]ն միշտ աւրհնեմք,
Զքեզ ընդ ն[ը]մին փառաւորեմք:
Աւրհնեալ է ամէնաւրհնեալ եւ ամենաբարի բնութիւն համագոյ եւ Ամենասուրբ Երրորդութիւնն անբաժանելի յամենայն եղելոցս, յաւիտեանս յաւիտենից, ամէն. որ զաւրացոյց զողորմելիս տանել ի կատարումն զայս աստուածաբնակ տառս եւ լցոյց զցանկութիւնս իմ ողորմութեամբ իւրով, որ եւ ցնծացայ հոգւովս ընդ աւարտումն սորա:

Եւ է սա երկոտասան գիրք գրեալ եւ փոխեալ առաջին աւրինակէն, ձեռամբ մեղապարտիս Վարդանայ, եւ առաքել զսա զպսակ ուղղահաւատ եկեղեցւոյ Հայաստանեաց, որպէս եւ այլքն, որ յառաջ քան զսա, թողեալ յիշատակ բարի մեզ եւ ծնողաց եւ եղբարց մերոց եւ ազգի մերոյ: Եւ արդ, առ ոտս ամենեցուն անկեալ պաղատիմ աղերսանաւք եւ աղաչեմ` արարէք յիշելոյ արժանի զմեզ զամենեսեան, եւ խնդրեցէք թողութիւն մեղաց մերոց ողորմածէն Յիսուսէ Քրիստոսէ Աստուծոյ մերմէ, զի թերեւս ապրեսցուք անսպառ տանջանացն. որ եւ զձեզ փրկեսցէ Աստուած ի մահուանէ, եւ նմա փառք յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

Եւ գրեցաւ սա ի Պարվաւան ՈԾԸ (1209) մերոյ թուիս, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնիս, եւ Սրբոյ Նշանիս, յառաջնորդութեան տեառն ՄանուԷլի սրբասնեալ եպիսկոպոսի:

Այս ինչ է կարգեալ յայս աստուածաբնակ տառս.
Ա. Սակաւ բան մեր յիշատակին:
Բ. Եւ պատուէր գրոցս առ ժառանգողս իւր:
Գ. Եւ ուղիղ դաւանութիւն Սուրբ Երրորդութեանն:
Դ. Եւ բազում վկայութիւնք ընդդէմ երկաբնակացն:
Ե. Եւ բանն զոր ասէ սուրբն Աթանաս թէ` Ո՞ր դժոխք սգայռեցան ասել մի բնութիւն Բանին Հաւր եւ մարմնոյն որ ի Մարիամայ:

Զ. Եւ զոր Աստուածաբան ասէ թէ` Բնութիւնք երկուք:
Է. Եւ զոր Եփրեմ ասէ` Թող լիք զնա չարչարել. եւ թէ` Ի մահուանդ ոչ էր նա ընդ նմա:
Քանզի [յ]այս երեք բանս զոր այս երեք սուրբքս ասեն, բազումք տկարանան եւ զուղիղն ոչ կարեն իմանալ. իսկ դու գտցես զսոսա պարզս մեկնեալս, եւ եդեալ յիւրաքանչիւր կարգն շնորհաւքն Աստուծոյ, որով իմանաս զճշմարտութիւնն եւ յամաւթ առնես զանոպայսն, որք անմիտք են:

Ը. Եւ ընդդէմ նոցա յոլով վկայութիւնք, որք ապականացու ասացին զանապական մարմին Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եւ անգոսնելի կիրք ետուն նմա, այսինքն կերակրոց եւ ըմպելեաց ախտաբար հոսումն: Արդար եւ վա~յ է նոցա

Թ. Եւ վասն դժուարալուր բաներոյ` Ոչ է իմ տալ, եւ Անցո' զբաժակս, եւ որք այսպիսիք են:

Ժ. Եւ վասն ճրագալուցին, զի երեկունն պարտ է ուտել:
ԺԱ. Եւ վասն զի պարտ է ի Զն յունուարի տաւնել ի միում աւուր զԾնունդն Տեառն եւ զՄկրտութիւնն:

ԺԲ. Եւ զի եկեր Տէր զգառն յերեկոյին հինգշաբթին:
ԺԳ. Եւ զի պարտ է զպատարագն անխմոր եւ անջուր մատուցանել:
ԺԴ. Եւ զի պարտ է ասել զԽաչեցարն յամենայն աւուր ի դէմս Որդոյ:
ԺԵ. Եւ զի սուտ է որ ուրբաթ զել առնէ:
ԺԶ. Եւ զի բարի է Զատկի մատաղ, եւ այլ մատաղ զոր առնեն, եւ աղն զոր աւրհնեն եւ տան անասնոց:

Զայսոսոիկ գտցես եդեալ վկայութեամբ բազմաւ ամրացեալ, որով խնուս զբերանս հակառակողաց:

Արդ, է սա գանձարան Աստուծոյ կենդանւոյ լցեալ անբաւ եւ անճառ լուսափայլ հաւատոյ մարգարտով. եւ որ շատ աշխատի յընթերցումն սորա, նա ճաշակէ զմեծապանծ գեղեցկութիւն սորա. քանզի սա լեառն է Սինէական, ուր բնակէ եւ ուստի խաւսի Աստուած: Եւ սա է հալածող հերձուածողած, քարամբք հոգոյն պարսելով զնոսա:

Սա է լոյս հոգւոյ ի խաւարային շաւիղսն` յելսն մեր յերկնիս:
Սա է հիմն եւ մայր հաւատոյ, որ կամի ճաշակել զԱստուած
Սա է դուռն արքայութեանն: Սա է, որ տեսանել տայ մեզ զԱստուած, եւ շրջել համարձակ եւ անամաւթ ահագին ատենին, եւ աւրհնեալ է զՔրիստոս դատաւորն արդար . ամէն: