Մատենագիտութիւն (Ալբերտ Խառատեան)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ա. Մենագրութիւններ, գրքեր

1. Արեւմտահայ հասարակական մտքի եւ հրապարակախօսութեան պատմութիւնից: Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., 1980:
2. Արեւմտահայ մամուլը եւ գրաքննութիւնը Օսմանեան Թուրքիայում (1857-1908)։ Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., 1989:
3. Հասարակական միտքը Զմիւռնիայի հայ մամուլում (1840-1900)։ Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., 1995:
4. Օսմանեան գրաքննութիւնը եւ արեւմտահայ մամուլը (1858-1896) (վաւերագրեր եւ ծանօթութիւններ)։ Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., 1984:
5. Կոստանդնուպոլսի հայ գաղթօջախը XV-XVII դդ. ։ Երեւան, 2007 (Գալուստ Կիւլպենկեան մատենաշար):

Բ. Յօդուածներ, գրախօսականներ


6.        Գր. Չիլինկիրեանը եւ Զմիւռնիայի «Ծաղիկ» հանդէսը, - «Բանբեր Երեւանի համալսարանի», 1969, թիւ 3, էջ 212-216:
7.        «Գարուն Հայաստանի» պարբերականը, - «Երիտասարդ գիտաշխատող», 1971, թիւ 13, էջ 147-155:
8.        Զմիւռնահայ լուսաւորական շարժումների պատմութիւնից, - «Բանբեր Հայաստանի արխիւների», 1972, թիւ 1, էջ 227-235:
9.        «Միութիւն պարբերականը», - «Գիտութիւն եւ տեխնիկա», 1973, թիւ 1, էջ 47-53:
10. Հայ մարզական մամուլի պատմութիւնից: Առաջինը, - «Գարուն», 1973, թիւ 1, էջ 60-63:
11.         Ստեփան Ոսկանեանի ծածկանունները «Արշալոյս Արարատեան» պարբերականում, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1973, թիւ 11, էջ 56-67:
12.         Մ. Մամուրեանի բարոյագիտական հայացքները, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1975, թիւ 7, էջ 40-50;
13.         Ստեփան Ոսկանեանը եւ զմիւռնահայ դեմոկրատները, - «Բանբեր Երեւանի համալսարանի», 1975, թիւ 1, էջ 140-151:
14.        Քննադատական միտքը «Արեւելեան մամուլ» հանդէսում, - «Սովետական գրականութիւն», 1975, թիւ 1, էջ 126-130:
15.         Դարձեալ զմիւռնահայ դեմոկրատների եւ Ստ. Ոսկանեանի գնահատման առթիւ, - «Բանբեր Երեւանի համալսարանի» , 1976, թիւ 3, էջ 108-121:
16.        Արեւմտեան Հայաստանի բարենորոգումների հարցը զմիւռնահայ մամուլում, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1977, թիւ 3, էջ 142-156:
17.        Գեղարուեստական գրականութիւնն «Արեւելեան մամուլ» պարբերականում, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1979, թիւ 1 էջ 88-102:
18.        Թուրք հեղինակների աշխատութիւններից: Գիտավերլուծական տեսութիւն, -  Հասարակական գիտութիւնների գիտական ինֆորմացիայի կենտրոն, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., 1979:
19.        «Մշակ» թերթը 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի տարիներին, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1979, թիւ 4, էջ 103-114:
20.         Դպրոցի եւ մանկավարժութեան հարցերը Զմիւռնիայի պարբերական մամուլում, -  «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1980, թիւ 4, էջ 137-150:
21.         1876 թ. Օսմանեան սահմանադրութիւնը հայ հասարակական մտքի գնահատմամբ, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1981, թիւ 4 էջ 109-124:
22.         Օսմանեան գրաքննութիւնը եւ արեւմտահայ մամուլը: «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1985, թիւ 4, էջ 109-124:
23.         Արեւմտահայ մամուլը օսմանեան գրաքննութեան սկզբնական շրջանում, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1986, թիւ 5, էջ 47-54:
24.         Միջազգային հասարակայնութեան կարծիքը հայերի ցեղասպանութեան մասին, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1986, թիւ 1, էջ 72-84 (Ակադ. Մ. Գ. Ներսիսեանի հետ համատեղ):
25.         Յակոբ Պարոնեանի երկերի ժողովածոյի ծանօթագրութիւնների մասին, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1988, թիւ 2, էջ 112-123:
26.         Հայ գաղթականութիւնը Էգեյեանի մերձափնեայ շրջանում, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1988, թիւ 4, էջ 30-43:
27.         Գիտական հանդէսի 30 տարին, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1988, թիւ 2, էջ 90-95 (Ակադ. Վ. Բ. Բարխուդարեանի հետ համատեղ):
28.         Գրախօսութիւն՝ Յ. Ճ. Սիրունի. Պոլիս եւ իր դերը, հտ. 3. Անթիլիաս, 1987, «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1989, թիւ 2, էջ 205-209):
29.         Գրախօսութիւն՝ Հ. Եպիսկոպոսով, Հայաստանը մտքերում եւ սրտերում, (Մոսկուա, 1993), - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1993, թիւ 4, էջ 144-146:
30.         Արեւմտահայ երգիծական մամուլի պատմութիւնից, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1993, թիւ 4 էջ 59-71:
31.         Զմիւռնիայի հայ վաճառականութիւնը միջազգային առեւտրում, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1989, թիւ 3, էջ 66-80:
32.         Յակոբ Պարոնեանի աշխատակցութիւնը «Ասիա» թերթին, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1989, թիւ 12 էջ 49-56:
33.         Վահան Թոթովենցը Անդրանիկի մասին, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1990, թիւ 1, էջ 3-14։
33.     Գրախօսութիւն՝ Լ. Մուրադեան, Արփիար Արփիարեանի կեանքը եւ ստեղծագործութիւնը (Երեւան, 1991), - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1992, թիւ 1 էջ 164-167:
34.         Արեւմտահայերի ազգային սահմանադրութիւնը (1860-1863), - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1992, թիւ 2-3, էջ 51-66, -
35.     Արեւմտահայ երգիծական մամուլի պատմութիւնից, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1993, թիւ 4, էջ 59-71:
36.     Յակոբ Պարոնեանի պարբերականները, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1994, թիւ 1-2, էջ 86-99:
37.     Արեւմտահայ մամուլի սկզբնաւորման եւ զարգացման պատմութիւնից, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1995, թիւ 2, էջ 137-148:
38. Հայատառ թուրքերէն մամուլը, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1995, թիւ 2, էջ 72-85:
39.     Զմիւռնահայ վաճառականութեան տնտեսական աղերսները իտալական քաղաքների հետ (15-19-րդ դդ. ), - «Ad limina Italia»-«Առ դրունս Իտալիոյ», Վենետիկ, 1996, էջ 251-266 (իտալերէն):
40.     Աշխատութիւն Գրիգոր Արծրունու եւ նրա «Մշակի» մասին: (Գրախօս. Լ. Մ. Գեւորգեանի «Գրիգոր Արծրունին եւ նրա «Մշակը» աշխատութեան վերաբերեալ. Երեւան, 1996), - «Ազգ», 1996, թիւ 131:
41.     Զմիւռնահայ գաղթօջախի մշակոյթը, - «Էջեր հայ գաղթավայրերի պատմութեան», Երեւան, 1996, էջ 225-238:
42.     Մկրտիչ Գեղամի Ներսիսեան (ծննդեան 85-ամեակի առթիւ), - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1996, N, 1 էջ 155-159:
43.     Ցեղասպանութեան հոգեբանական հիմքը: Գրախօս. Հ. Գ. Ինճիկեանի «Սոցիալական հոգեբանութիւնը եւ ցեղասպանութիւնը» աշխատութեան (Երեւան, 1995) մասին, - «Արոր», 1996, թիւ 12, էջ 88-90:
44.     Լրատւութիւնը արդի Հայաստանի մամուլում, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1998, N2, էջ 21-42:
45.     Լրատւութեան ժանրը Հայաստանի մամուլում, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1999, N 1, էջ 48-65:
46.     Կ. Պոլսի հայ արհեստաւորական-առեւտրական էսնաֆը (15-18-րդ դդ. ), -   «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1998, N3, էջ 47-60:
47.     Հայոց պատմութեան նոր դասագիրք: Գրախօս. Ե. Փամպուքեանի եւ Վ. Բարխուդարեանի «Հայոց պատմութիւն» (Բեյրութ, 1998, Է կարգերի դասարանների համար) գրքի մասին, - «Հայաստանի Հանրապետութիւն», 1999, 9 յունուարի:
48.     Իտալիայի հասարակական ու մշակութային կեանքը արեւմտահայ մամուլում (19-րդ դ. 50-60-ական թթ. ), - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1997, թիւ 2, էջ 25-33 (ռուսերէն):
49.     Հայ-ֆրանսիական մշակութային եւ մտաւոր առնչութիւնները Ստեփան Ոսկանեանի պարբերականներում, - «Հայ-Ֆրանսիական պատմամշակութային առնչութիւններ», Երեւան, 1997, էջ 38-46:
50.     Զմիւռնահայութեան առեւտրատնտեսական կապերը Իտալիայի քաղաքների հետ, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1997, թիւ 1, էջ 57-66:
51.     Լրատւութեան ժանրը Հայաստանի մամուլում, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 1999, թիւ 1, էջ 48-65:
52.     Կոստանդնուպոլսի հայ գաղթօջախի կազմաւորումը, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1999, թիւ 2-3, էջ 130-146:
53.     Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարի հիմնահարցը ակադ. Մ. Գ. Ներսիսեանի գնահատմամբ, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1999, թիւ 1, էջ 81-94:
54.     Արեւմտահայ մամուլը 20-րդ դ. սկզբին, - «Ժուռնալիստիկա. տեսութեան եւ պատմութեան հարցեր», Երեւան, ԵՊՀ հր., 1999, էջ 79-89:
55.     Կ. Պոլսի հայ արհեստաւորական-առեւտրական էսնաֆը, 15-18-րդ դդ., -«Պատմաբանասիրական հանդէս», 1998, թիւ 3, էջ 47-60:
56.     Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարի հիմնահարցը, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1999, թիւ 1, էջ 81-94:
57.     Մխիթարեանների վաղ շրջանի պարբերականները, - «Բազմավեպ», 2001, թիւ 1-4, էջ 25-40:
58.    Գերութեան համակարգը Օսմանեան կայսրութիւնում, - ՀՀ ԳԱԱ «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 2001, էջ 25-40:
59.     Կոստանդնուպոլսի հայ պատրիարքութեան կազմաւորման շուրջ, 15-17-րդ դդ., - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 2002, թիւ 2, էջ 18-24:
60.     Ակադ. Մ. Ներսիսեանի աշխատութեան նոր հրատարակութեան առթիւ, - Մ. Ներսիսեանի «Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը թուրքական բռնապետութեան դեմ» աշխատութեան Առաջաբանը, Եր., 2002, էջ 5-12:
61.     Կ. Պոլսի հայ գաղթավայրը Օսմանեան հարկային համակարգում, 16-18-րդ դդ., - «Պատմութիւն» (յօդուածների ժողովածոյ), Երեւան., 2002, թիւ 1, էջ 45-54:
62.     Զմիւռնահայ համայնքը եւ թանզիմաթի բարենորոգումները, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 2003, թիւ 1, էջ 208-222:
63.     «Կոստանդնուպոլիս», - Հայ գաղթաշխարհի պատմութիւն, հտ. 2, Երեւան, 2003, էջ 65-110։
64.    «Զմիւռնիա», - Հայ գաղթաշխարհի պատմութիւն, հտ. 2, Երեւան, 2003, էջ 178-222:
65.     Հայ-յունական եկեղեցական յարաբերութիւնները Կ. Պոլսում, «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 2004, թիւ , էջ 49-62:
66.     Կ. Պոլսի հայոց հնագոյն եկեղեցիները (15-17-րդ դդ. ), - Հայոց պատմութեան հարցեր. 6, Երեւան, հրատ. ՀՀ ԳԱԱ Պատմութեան ինստ., 2005, էջ 256-280:
67.     Գաբրիէլ Այվազովսկի, - «Նշանաւոր ճեմարանականներ», Ս. Էջմիածին, 2005, էջ 197-260:
68.     Զմիւռնիայի հայ գաղթօջախը եղեռնի տարիներին, - «Հայոց մեծ եղեռն», Երեւան, 2005, էջ 113-117:
69.     Հայ հասարակական հոսանքները 19-րդ դ. 50-70-ական թթ., - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 2006, թիւ 1:
70.     Գրախօսութիւն՝  Ռիչարդ Գ. Յովհաննիսեան, Հայաստանի Հանրապետութիւն, հտ. 1, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., Եր. 2006, - «Երկիր», 2006, 9 յունիսի։
71.     Արեւմտահայ մամուլը 19-րդ դ., - Հայ պարբերական մամուլի պատմութիւն, հտ. 1, Կահիրէ, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., 2006:
72.     Արեւմտահայ մամուլը 1918-1922 թթ., - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 2008, թիւ 1, էջ 68-86:
73.     Գրախօսութիւն՝ Պարթենիոս Աթենացու Պատմութիւն յունաց եւ հայոց տարաձայնութեան: Առաջաբանը, թարգմ. եւ ծանօթագրութիւնները Հրաչ Մ. Բարթիկեանի: ՀՀ ԳԱԱ Պատմութեան ինստիտուտ, Եր., 2008, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս» 2008, թիւ 3, էջ 158-164:
74.     Գրախօսութիւն՝ Շաքարեան Ա., Արեան հարկը Օսմանեան կայսրութիւնում: Դեւշիրմէ, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս» 2007, թիւ 1, էջ 299-300:
75.     Գրախօսութիւն՝ Պետրոսեան Դ., Գրական բանավէճերը XX դարասկզբի հայ մամուլում, - «Լրաբեր» հասարակական գիտութիւնների, 2007, թիւ 3, էջ 250-253:
76.     Դարձեալ արեւմտահայերի Սահմանադրութեան մասին, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս» 2008, թիւ 2, էջ 112-121:
77.     Զմիւռնիայի հայ գաղթօջախը, Երեւան, 2009, ԵՊՀ հրատ., 2 մամ.:
78.     Ադանայի 1909 թ. կոտորածի արձագանքները հայ մամուլում, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս» 2009, թիւ 1:
79.     Կոստանդնուպոլսի հայ գաղթօջախը, XVIII դ. –1923 թ., - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 2009, թիւ 2-3, էջ 23-45:

Գ. Մատենագիտութիւն
1.     «Արեւելեան մամուլ» հանդէսի մատենագիտութիւն (1871-1909), (ծանօթագրութիւններով եւ ցանկերով) Եր., ՀՀ ԳԱԱ, 1976: 20 մամ.:
2.     «Մեղու» հանդէսի (1856-1865) մատենագիտութիւն (ծանօթագրութիւններով եւ ցանկերով), ՀՀ ԳԱԱ հրատ., Եր., 2003: 10 մամ:

Դ. Հանրագիտարանային յօդուածներ
1.     «Հայկական Սովետական Հանրագիտարան», հտ. 1-11: Երեւան, 1974-1985 (30 յօդուած):
2.     «Արեւմտահայ մամուլ», - «Սովետական Հայաստան» հանրագիտարան (հտ. 12), Երեւան, 1987, էջ 452-453:
3.     «Հայկական համառօտ հանրագիտարան», բառահատոր, հտ. 1-2, Երեւան, 1990-1995 (10 յօդուած):
4.     «Հայկական հարց» հանրագիտարան, Երեւան, 1996 (18 յօդուած):
5.     «Քրիստոնեայ Հայաստան» հանրագիտարան. Երեւան, 2003 (15 յօդուած):