Պատմութիւն

Յետ այսորիկ մտածեցի վասն երկրին ազատութեան եւ տառապանաց, զի փողն կարի յոյժ նուազեցաւ եւ քարշեցաւ եւ գրէ թէ իսպառ հատաւ: Վասն որոյ խնդրեցի ի մեծազօր Խանէն տալ հրաման վասն զառապխանային բանալու ի յԵրեւան եւ արզ արարի վասն մէլիք Յակոբջանին: Որ եւ վաղվաղակի շնորհեաց, վասն զի յոյժ ուրախացաւ ընդ այս եւ առաջի մեծամեծաց գովեաց ասելով. «Ինտի պու Խալիֆանի գօրուփսզ: Պիր եախշի փիր քիշի տուր: Մուպարաք քիշի տուր: Չօխ եախշի տուր: Բախ քի համ ռահաթի ղայիրուր համ դիւան սալինայ վայտայ օլուր: Տէ թէզ ինտի րախամի եախշի եազսնլար ու վէրսինլէր»: Որ եւ առժամայն կատարեցին եւ ետուն:

Այլ եւ վասն մէլիք քալանթարի խնդրեցի՝ որ առանց իմ գիտութեան, զոր ինչ թէւճի որ հանդիպե[ս]ցի արքունուստ եւ կամիցեն ձգել ի վերա երկրին, առանց իմ գիտութեան մի արասցեն:

Նաեւ Է (7) գիւղորայսն, որք են այսոքիկ՝ Էջմիածնայ գեղն, Մաստարայ, Ֆռանկանոց, Յուշական, Քիրաշլուն, Տիպաքլուն, Չէլէպի Ղշլաղն, զոր երբեմն ունէր մուլք սուրբ աթոռս, այժմ նոր նորոգեցաւ: Եւ կրկին րախամ առի եւ մեծազօր Խանէն եւ հաստատեցի մուլքն ի վերա սուրբ աթոռոյս ըստ առաջի սահմանին:

Այլ եւս խնդրեցի զրախամ մի, զի մի ոք եկեալ նեղացուսցէ զնոսա գիւղական գոլով, նաեւ՝ առանց իմ գիտութեան գիւղորայից քէտխուտայք թէւճիհ մի ձգեսցեն ի վերա աղքատաց, զի չար սովորութիւն ունէին, որ զբեռս իւրեանց ի վերա աղքատաց շրջէին: Որ եւ զնա եւս շնորհեաց: Եւ այլ րախամք, զոր ինչ եւ խնդրեցի, շնորհեաց զամենայն անյապաղ: Որ եւ առեալ եմ մինչեւ ցայսօր աւելի քան զԼԵ (35) րախամ:

Եւ ապա չուեցի Թիֆլիզու ի վերա Սանահինու եւ Հաղպատու հռչակաւոր վանորէից, եւ ապա՝ Աղարծնու վանքն: Եւ եկեալ հասի ի սուրբ Էջմիածին:

Եւ ըստ պատուիրելոյ մեծի Խանին ես եւ Երեւանայ խանն գրեցաք ի Ղարս, յԱրզրում եւ յայլ տեղիս. ես՝ իմ ազգին, եւ նա եւ ես՝ յատուկ յատուկ Ղարսայ փաշային, եթէ՝ «Հրաման եղեւ մեզ ի մեծ Խանէն ծանուցանել երկրին եւ արզ առնել մեծի տէրութեան ձերում. որովհետեւ խաղաղութիւն եւ հաշտութիւն եղեւ, յայսմ հետէ անկասկած գայցեն սեւտակարքն, եւ ամենայն ոք անկասկած եւ աներկիւղ վաճառեսցեն եւ գնեսցեն: Զոր ինչ կամեսցեն, եւ արասցենե: Եւ այնպէս կոնդակաւ ծանուցի ի Ղարս, յԱրզրում, Թօխաթ, ի Պայազիտ, ի Վան եւ ի Բաղեշ: