Պատմութիւն Հայոց

ԼԱ. Եւ ապա դարձեալ՝ * անդ էր տեսանել ի պարգեւական * երկրին գունդս գունդս մարգարէականս, որք եւ տեսանողք կոչէին՝ վասն աստուածակերպ յայտնութեանցն պատահելոց ։ 2  Որք եւ * բարձրագոյն պատմէին իսրայելական տոհմին ըստ իւրաքանչիւր կարգի. որպէս եւ * արքայն * Դաւիթ զհամաշխարհական տէրութիւնն երգեաց, թէ Տէ՜ր Տէր մեր, զի՜ սքանչելի է անուն * քո յամենայն երկրի ։
       3  Զի է որումն կառաւք տեսեալ իբրեւ զաւրավար * պայծառագոյն, եւ ոմն իբրեւ զայր * մի դատաւոր ի դատողական աթոռ՝ իբրեւ զորդի մարդոյ ընդ ամպս երկնից եկեալ՝ զհինաւուրցն տեսանէ. իսկ այլ ոմն իբրեւ զայր մի ի վերայ սեղանոյ. զոր եւ * ասէն իսկ, թէ. Տեսի զՏէր , զի կայր ի վերայ սեղանոյ ։ 4  Տեսանե՞ս, զի թէպէտ եւ այր տեսանի՝ Տէր ճանաչի։
       5  Եւ միւս ոմն եւս սքանչելակերպ, թէ Տեսի զՏէր ի վերայ աթոռոյ բարձրացելոյ, եւ վեցթեւեան սրոբէագունդ շուրջ զՏերամբն *. ուստի զամենայնսն աստուածեղէն է իմանալ. որպէս եւ Աստուծոյ իսկ առ Աբրահամ * անհամար եւ յաճախագոյն տեսիլս արարեալ եւ ամենայն զաւակի նորա։ 6  Զոր եւ ասէ իսկ մարգարէն * ի Տեառնէ, թէ * Ես ի տեսիլս յաճախեցի, եւ ի ձեռն մարգարէից նմանեցայ ։
       7  Որ * ի բաժանել ազգացն եւ խառնակել լեզուացն եւ ի ցանել որդւոցն Ադամայ՝ կարգեաց սահմանս ըստ թուոյ հրեշտակաց Աստուծոյ։ 8  Որպէս եւ հրեշտակացն իսկ ինքնապատում արարեալ ցանկալւոյն Դանիելի զիւրաքանչիւր սահմանացն, զոր եւ բարերարին Աստուծոյ հարկանելով, ի բարկութեանն զողորմութիւնս յիշէր. զի ի պղծագունդ * այսոց, ի պատերազմական դիւացն՝ աստուածակարգ անուշահոտ ոգիքն զազգս մարդկան աներկիւղ պահեսցեն, առ ի յարդարելոյ ի գիտութիւն աստուածամերձ ։ 9  Զոր եւ երանելւոյն Դաւթայ զչափ առեալ պատմէր, թէ Բանակք հրեշտակաց Տեառն շուրջ է զերկիւղածաւք իւրովք, եւ պահէ զնոսա ։ 10  Եւ մեծն Յակոբ, թէ Հրեշտակն որ պահէր զիս ի մանկութենէ իմմէ * ։ 11  Եւ ամենատէրն, թէ Հրեշտակ իմ երթիցէ * առաջի՝ պատրաստել զճանապարհս քո * ։ 12  Որոյ պահապանութիւնն առ ի ծանաւթ առնելոյ աստուածամերձ գիտութեանն * զմիասնական ազգսն բաժանեալս, զանկեալսն յերեսաց Աստուծոյ, զի թերեւս երեւելի արարածովքս՝ ծանաւթք աներեւութին Աստուծոյ լինիցին ։
       13  Զի արար ի միոջէ արենէ զամենայն ազգս մարդկան՝ բնակել ի վերայ երեսաց երկրի. եւ * հաստատեաց կարգեալ ժամանակս եւ սահմանադրութիւնս բնակութեան նոցա՝ խնդրել զԱստուած, զի թերեւս զննիցեն զնա եւ գտանիցեն. զի աներեւոյթք նորա * ի սկզբանէ աշխարհի՝ յարարածոցս * իմացեալ տեսանին *. զի * Տէր արժանաւորաց իւրոց մերձաւոր է ։ 14  Նոյն աւրինակ եւ ի Տեառնէ են ամենայն պահպանութիւնք. զի ուր Տէրնէ՝ անդ ամենայն * բանակք հրեղինացն են. որպէս եւ հայրապետին Յակոբայ՝ ըստ յայտնութեանցն եղելոցն առ նա՝ միանգամայն իսկ ի միջի լինէր հրեշտակախուռն բանակաց. քանզի կարգեալ էին հրեշտակքն ըստ նմանութեանցն առ ի պատգամաւորութիւն մարդկան կամաւք մարդասիրին Աստուծոյ, որ առ վեցթեւեան սերովբէիւքն իմանալի է։
       15  Քանզի ոչ եթէ մարմնեղէն թեւաւորք , այլ ըստ նմանութեան թեւաւորք. որք երբեք բնաւ իսկ սոսկագոյն իբրեւ զմարդիկ հրեշտակքն երեւեալ։ 16  Քանզի առ Աբրահամու եւ Ղովտայ մարդկաւրէն իսկ դարմանեալ. եւ առ Դանիէլիւ՝ իբրեւ զայր մի երեւեալ. նոյնպէս * առ Գեդէոնիւ՝ թանձրագոյն տեսլեամբ. իսկ * Զաքարիա՝ հեծեալ * ի մէջ լերանց ետես, եւ Յեսու՝ բնաւ իբրեւ զմարդ * յանկարծագոյն, որում եւ յաներկիւղս հարցանէր. Ի մէ՞նջ * իցես, եթէ ի թշնամեաց մերոց . եւ ապա տեղեկացեալ, եթէ զաւրավար է զաւրացն Աստուծոյ՝ * անկեալ երկիր պագանէր ։ 17  Նոյն աւրինակ եւ ամենայն * հրեշտակատեսացն։
       18  Ճշմարտագոյն համարիցիմք այսուհետեւ զհոգեկան ազգին զամենայն մարդակերպ նմանութիւնս առ մարդիկ եղեալ՝ առ ի պատգամաւորութիւն * սպասաւորութեան * հրամանացն Աստուծոյ, առ ի պաշտաւն ժամանակաց ըստ իրաց իրաց ինչ ընծայելոց, եւ ոչ հանապազակիր զնոյն նմանութիւն * յանձին պահելոյ ։ 19  Զորոց զանտարրական անձինս մարգարէն իսկ գուշակէ, թէ Ո արար զհրեշտակս իւր հոգիս, եւ զպաշտաւնեայս իւր ի բոց հրոյ. զի հոգիք են հարկաւորք, որք առաքին ի սպասաւորութիւն ժառանգաւորացն փրկութեան ։
       20  * Վասն այսորիկ եւ անպատում եղեալ Մովսիսի, զի մի՛ ընդ անզգայական * արարածս հոգիքն մտաւորք եւ բանաւորք համարեսցին. այլ ծառայական սպասաւորութեամբն ինքեանք իսկ բարձեալ բերիցեն զհրամանս մեծութեան փառացն Աստուծոյ։ 21  Բայց վասն արարեալ բնութեան նոցա՝ անդուստ ի վերուստ իսկ մարգարէքն * բարձրագոյնս հնչէին, թէ Արար զհրեշտակս իւր հոգիս ։ 22  Եւ միւսն, թէ Ես եմ Տէր Աստուած, որ հաստատեցի * զերկինս եւ զերկիր, որոյ ձեռք հաստատեցին զամենայն զաւրս երկնից. բայց եթէ էին տարրաւորք՝ ապա * երեւելիք, եւ ոչ * աներեւոյթք. եւ առ հասարակ ոչ ումեք երեւեալ։ 23  Իսկ եթէ արարելոցն այսպիսի, ո՞րչափ եւս * առաւել բարձրագոյն անարար եւ անմատոյց աներեւոյթ բնութիւն էականին Աստուծոյ իմանայցի։
       24  Որոյ ամենայն աստուածատես կատարելոցն միապէս մարդահասակ * նմանութեամբ երեւեալ ըստ իւրաքանչիւր ժամանակի, որ * ի բարբառոյն իսկ եւ * ի հրամանացն ճանաչի, եթէ մարդակերպ երեւեալ։ 25  Քանզի եւ ընդ մարդկան խաւսէր, վասն հրաւիրելոյ ի տեսիլ բարեացն խոստացելոց, եւ ոչ մշտնջենաւոր զնոյն * նմանութիւն յանձին պահելով ։ 26  Այլ նա բաւական է նմանութեամբք ճշմարտութիւն ցուցանել, որում ամենայն դժուարինքն դիւրականք են, եւ անհնարինքն հնարաւորք. կարող է ամենայնի, եւ տկարանայ նմա եւ ոչ ինչ։ 27  Զորմէ եւ * տեսանողքն * բարձրաձայն հնչէին, զի ի չափաւոր յայտնութեանցն զանչափական աներեւոյթն ճանաչէին, եւ առժամայն տեսլեամբն՝ զէական զաւրութիւնն գիտէին * ըստ կարի իւրեանց։
       28  * Զոր եւ հայրապետն Աբրահամ՝ տէր եւ դատաւոր * ամենայն երկրի կոչէր. եւ մեծն Մովսէս՝ էական Աստուած եւ Արարիչ ամենեցուն. որում եւ ցանկացեալ իսկ էր զփառսն տեսանելոյ, զի ամենայն իսկ * մարգարէքն տեսանողք էին ։ 29  Ոմն՝ թէ Տէր Տէր առաքեաց զիս եւ Հոգի նորա, եւ թէ՝ Բերան Տեառն խաւսեցաւ զայս ։ 30  Ապաքէն * որ բերանոյն լսէր՝ եւ կերպարանացն ականատես լինէր։ 31  Եւ ոմն պաղատանս մատուցեալ ասէր . Տէր Տէր, ահաւասիկ խաւսել իսկ ոչ գիտեմ, զի մանուկ եմ ես * ։ 32  Տեսանե՞ս, «աւասիկ » զյանդիմանն ցուցանէ։ 33  Եւ ամենայն իսկ հրամանաբերքն՝ իբրեւ յերեսաց Տեառն եկեալ բարձրաբարբառ * ընդ հանուր աղաղակէին, ոմն՝ * թէ Ասաց Տէր զաւրութեանց, եւ ոմն՝ թէ Հրամայեաց Տէր ամենակալ ։ 34  Իսկ Ամովսական բարբառովն միանգամայն իսկ ճանաչի՝ որով ասէն, թէ Ոչ արասցէ Աստուած իրս ինչ՝ եթէ ոչ յայտնեսցէ * զխրատն ծառայից իւրոց մարգարէից ։