Օգուտ Բժշկութեան

Գլխացաւութիւն որ ի յարենէ լինի կամ ի պալղամէ լինի ի մարդն

Պատճառ որ յարենէ լինի

Սահակն ասէ, թէ այնկից լինի, որ միս եւ քաղցր կերակուր շատ ուտէ եւ գինի շատ խմէ, եւ այն իրվին որ զարիւն յաւելցնէ՝ ուտէ։

Նշան որ յարենէ լինի այն է, որ գլուխն եւ երեսն եւ աչվին կարմիր լինի, եւ անձն ծանրանայ. եւ քուն շատ լինի, եւ ցաւն խստէ, ի ցաւիլն երկնին կանգնի։

Ստածումն որ յարենէ լինայ։

Սահակն ասէ, թէ ի կիֆալէն երակ առ եւ ազոխով ապուր կեր եւ յունապ, եւ զփորն լուծէ՛ մրգանօք։

Ա՛ռ սեւ սալոր Ի հատ եւ յունապ Լ հատ, եւ չամիչ անկուտ, եւ թմրհնտի ԺԵ ԺԵ. զամէնն եփէ՛ Գ լիտր ջրով, որ մնայ Ա, եւ այնժամ ա՛ռ Ի դրամ թարանկուպին, խառնէ՛ եւ տո՛ւր ժամհրօքն որ խմէ. օգտէ եւ ջերման եւ հազի։

Այլ այս դեղս խիստ օգտէ։ Զքաղցր նուռն ծեծէ՛ կեղեւովն եւ քամէ՛, եւ յանկից կամ կէս լիտր եւ կամ այլ պակաս՝ կամ սպիտակ շաքար խառնէ կամ թարանկուպին, տո՛ւր յանօթեց խմէ. օգտէ աստուծով։

Ապուճարեհն ասէ, թէ կիֆալէն երակ առ ըստ ուժուն, եւ թէ խաղաղ լինի ցաւն՝ ապիկիս արկ եւ հով սպեղանի արա եւ դի՛ր եւ գէճ ի գլուխն. օգտէ. որպէս սանդալ եւ քաֆուր եւ վարդէջուր եւ ֆուֆէլ հնդի եւ շաֆ մամիսայ եւ մանուշակի ջուր. եւ շնխաղող եւ նօնօֆար եւ դդում եւ գորտնբուրդ եւ քացախ եւ որ սոցին նման է՝ օգտէ։ Եւ թէ ցաւն խիստ լինի՝ քիչ մի աֆիոն վարդի եղով տրորէ՛ եւ օծէ՛ ի գլուխն. եւ թէ դեղին հալիլայ եւ մանուշակ եւ թմրհնտի ջրով եփէ, շիրխեստն խառնէ՛ եւ քամէ՛ եւ առաւօտուն տուր. շատ օգտէ։ Եւ մաշի մուզաւարայ եւ սպանախ եւ գինծ եւ նշի մէջ ի վերայ խառնէ եւ տո՛ւր. շատ օգտէ։

Պատճառ որ ի պալղամէ լինի

Հունան ասէ, թէ այս ցաւս շատ կաթ եւ մածուն եւ հով կերակուր ուտելուն լինայ, որ զհովութիւն եւ զգիճութիւն յաւելցնէ։

Նշան որ ի պալղամէ լինի այն է՝ որ երեսն սպիտակ լինի եւ ցաւն հահանդ. եւ յորժամ կերակուր ուտէ՝ շուտով պառկի եւ գլուխն պաղ, եւ երակն կակուղ լինի։

Ստածումն որ ի պալղամէ լինի։

Հունան ասէ, թէ յառաջն զփորն լուծէ՛ հապի ղուղիայով եւ այարիճի ըռօֆօսով եւ տո՛ւր հոտալ զմարզանկօշն եւ զդաղձն եւ պղպեղ եւ կղբու ձու եւ քունտուզ, որ փռնքտայ Ա քանի հեղ, եւ սրքնճուպին մանեխի ջրով խաղաջ առնէ. եւ սուսանի եւ զայթի եւ պանի ձէթ օծէ. եւ դալար սազապ ի գլուխն դիր, եւ մատպուխ հալիլայի եւ անիսոն եւ նանխու օգտէ. եւ նուխու սապռին եւ տիզկանափայտին ձէթն օգտէ. եւ աղրղարհան եւ սպանդ եւ կապարի կեղեւ ծեծէ՛ եւ մեղրով շաղաղէ՛ եւ տրորէ՛ տաք ջրով եւ բան տար. օգտէ։

Մասէհն ասէ, թէ զկուկիան տուր, որ զպալղամն վար քաշէ եւ զգիճութիւնն, եւ ի հով քամոյ պատրաստէ՛. մուշք ղալիայ հոտայ. եւ զսիսռան ջուրն տուր եւ ղալիեայ, եւ խունկ ծամէ հանապազ, եւ խաղաջ արա. զպասալի յունսուլին քացախն եւ զապքաման, եւ յամէն Բ գիշեր Ա հապի շապիար կեր Ա մթխալ, եւ շատ կերակրէ պատրաստէ՛։

Մասուրճուէն ասէ, թէ սրքնճուպին խաղաջ արա եւ զայս սպեղանիս ի վերայ դիր. - ա՛ռ սապռ եւ մուռ եւ ֆարֆիոն Բ Բ դրամ, զաֆրան եւ զամխ Ա Ա մթխալ, եւ կղբու ձու Ա մթխալ, եւ աֆիոն կէս դրամ, ղուստ Ա դրամ, խունկ Գ դրամ, անծրութ Ա դրամ. ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ գինով շաղվէ՛ եւ օծէ՛ ի գլուխն եւ ի ճակատն. օգտէ աստուծով։