Օգուտ Բժշկութեան

Զաթլճամ որ է կողին ներքեւի ցաւն

Պատճառ որ ի տաքէ

Զաքարիային որդին ասէ, թէ յաւելի սուր յարենէ եւ սաֆրայէ լինայ, որ բնութիւնն յուղարկէ ի կողին ներքեւն. եւ յորժամ աւելնայ՝ ուռեց առնէ զտեղն։

Նշան որ ի տաքէ լինի եւ յարենէ՝ գունն կարմիր լինայ, եւ երակն վերնայ եւ ի լի լինայ. եւ շունչն նեղնայ։ Եւ այն որ սաֆրայէ լինայ՝ ցաւն սուր լինի. եւ հազայ եւ այլ սուր լինայ քան զարեանն ամէն դիմօք։

Ստածումն որ ի տաքէ։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ բասիլիկէն երակ առ յան կողմանէն որ ցաւն չկայ. եւ Գ օրէն յետեւ ի բասիլիկէն երակ առ եւ յան դիհէն որ ցաւն է. գարէջուր եւ մանուշակ սնուցած տուր. օգտէ։ Եւ թէ փորն կապ լինայ՝ լուծէ՛ մրգաջրով եւ խիարշամպով եւ թարանկուպինով։ Եւ թէ ցաւն խիստ լինայ՝ եւ մանուշակ չոր եւ պապունաճ եւ տուղտ Ա Ա ափ եւ պանրի ջուր եւ մանուշկի ձէթ խառնէ եւ տո՛ւր եղկ որ խմէ եւ կամ ի վերայ ցաւուն դնէ։ Եւ թէ հազն չոր լինայ եւ զշունչն դժար առնէ՝ եւ յամէն օր քան զգարէջուրն յառաջ զայս մտպուխս տուր. - ա՛ռ իսպիտակ թուզ Ի հատ եւ չամիչ անկուտ Ժ դրամ եւ մատուտակ Ե դրամ, յունապ եւ սպստան Ի Ի հատ. զամէնն եփէ՛ Գ լիտր ջրով մինչեւ կէսն մնայ, եւ տո՛ւր ամէն օր կէս լիտր, եւ Բ դրամ մանուշակ սնուցած եւ Գ դրամ նշի ձէթ։

Սահակն ասէ, թէ այս ի սաֆրայէ լինայ՝ նա ի բասիլիկէն երակ առ յայն դիհն որ ցաւն է. եւ թէ փորն կապ լինայ՝ լուծէ՛ մրգաջրով եւ խիարշամպով. եւ կակուղ հոկնայ արա. եւ մոմ ըռովան օծէ ի կուրծքն. օգտէ, եւ այն իրվին որ զհովութիւնն աւելցնէ՝ տո՛ւր, որ է խիարն եւ պզր ղաթունն եւ դդմին. եւ տո՛ւր զգարէջուրն որ լինի ի մէջն սպստան, եւ կերակուր՝ գարի եւ դդումն եւ սպանախ. օգտէ աստուծով։

Ի սկիզբն ցաւուն զմէկ կենդանի հաւն ճեղքէ՛ եւ թեպրով վրան կապէ, զի փորձած է եւ շատ օգտէ։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Էհանան ասէ, թէ քիչ լինայ ի հովէ այն որ մօտիկ է սրտին. եւ յորժամ պալղամն եւ արիւն աւելնայ եւ սաֆրային սրութեամբ ի կողն իջնու ի հովութենէ։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ ի պալղամէ լինայ՝ ցաւն հահանտ լինայ, եւ ծարաւ չունենայ, եւ այն որ թքնու՝ իսպիտակ լինի. եւ այն որ յայրած արիւնէ լինայ՝ բերանն չոր լինայ, որ թքնէ՝ սեւ գուն լինի քիչ մն թուքն։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։ Դեղն այն է, որ լուծումն արա եւ հոկնայ. եւ երակ մի՛ առներ. եւ եղկ սրքնճուպին տուր. եւ սիսռան ջուր նշի ձիթով. եւ հանապազ մոմ ըրովան քսէ ի կուրծքն, եւ մո՛ւտ ի բաղանիս եւ ի աւազան. եւ ի վերայ գլխուն տաք ջուր մի՛ լներ, զի զէն է. եւ կերակուր պակաս կեր։ Եւ թէ ցաւն յուժով լինայ՝ տո՛ւր ֆլուս խիարշամպի եւ տրորէ՛ քամոնի ջրով եւ տո՛ւր անօթեց, որ զպալղամի ուռէցն բանայ. եւ տո՛ւր շաքրով կուլանկուպին եւ տաք ջրով. եւ սաֆրային շատ խասիաթ առնէ. եւ մանուշակ սնուցած տուր. եւ չամիչ անկուտ Լ Խ հատ ամէն օր կեր. օգտէ. եւ օծէ՛ զկուրծքն մոմ ըրովանով եւ խրու ձիթով. եւ ի թթվէ եւ ի ծանր կերակրէ պահէ՛ զքեզ։

Բագարատն ասէ, թէ սավտայէ լինի՝ դիժար է. եւ երակ առ եւ մալէզ տուր ցորենի ալուրով եւ շաքրով եւ նշի ձիթով. եւ զուկային մտպուխն տուր. զհուլպան եւ զկտաւատն եփէ՛ եւ տիմէտ արա. եւ տո՛ւր շաքրով տաք հաց, եւ յաւազան նստո, եւ ամէն տաք եւ գէճ օգտէ. եւ ամէն հով եւ չոր վնաս է. եւ շուրվանին տուր, եւ սիսռան ջուր. եւ օծէ՛ հանապազ զկուրծքն մոմ ըրովանով. օգտէ։

Լուուխ զաթըլճամպի եւ զաթըլռայի։ Ա՛ռ Ծ դրամ խիարշամպի մէջ եւ քիչ մի ջրով տրորէ՛ եւ քամէ՛, եւ բակլայի ալուր Ե դրամ, քաղցր նշի մէջ Ժ դրամ, նօպաթ շաքար ծեծած Ժ դրամ. զամէնդ յիրար խառնէ եւ շաղվէ՛ եւ ի ժմուն ի բան տար. խիստ օգտէ համ տաքէ եղածին համ պաղէ կամօքն աստուծոյ. ամէն։