Օգուտ Բժշկութեան

Վասն օձահարի եւ կարճահարի եւ որ մեղուն հարու

Պատճառ օձահարին

Մասրճուէն ասէ, թէ բաժանումն օձին հարածին եւ մահացու դեղին այն է, որ անասնոյ ընծայի՝ զահր ասեն. եւ այն որ սպանող է՝ մահացու դեղ է։

Նշան օձահարին այն է, որ ուռի եւ գունն կարմիր, եւ գիճութիւն գայ յիրմէն. եւ ցաւն խիստ լինի։

Ստածումն օձահարին այն է, որ Մասրճուէն ասէ, թէ դեղ օձահարին որ յաֆյի լինի՝ տո՛ւր զաւագ թրիաքն, մասրտիտօսն եւ զանգուշատին դեղն եւ պախրու եղ բարակ, որ հին լինայ, եւ զղուրսի նային դեղն. եւ թէ յայն ժամն կաթն խմէ՝ շատ օգտէ. եւ ամէն տաք եւ չոր իրվին օգտէ. եւ պիտի որ զայն տեղն որ եխած՝ պինտ կապես, որ զէն չառնէ եւ չի ցրուի այլ զօդուածն. եւ ի գագթէն ապիկիս արկ, եւ ծեծէ՛ որ արիւնն ելանէ, եւ զսոխն ծեծէ եւ ի վերան դիր։ Եւ այս դեղս շատ օգտէ. - Ա՛ռ կղբու ձու եւ պղպեղ եւ շաղվէ՛ մուսալասով, օգտէ, եւ տո՛ւր քանի ընկուզ մի։

Սահակն ասէ, թէ աւագ թրիաքն չլինի՝ այս օգտէ աստուծով. - Ա՛ռ զրեւանդ յերկան եւ հապըլղար Ա Ա դրամ, ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ մեղրով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր ժմուն Գ դրամ. օգտէ աստուծով. ամէն։

Հունան ասէ, թէ կարենաս որ սխտոր ուտես եւ ի վերան անպակ գինի խմես՝ բնաւ թրիաք չէ պէտք եւ ոչ այլ ստածումն. եւ սոխն եւ քուռաթն օգտէ. եւ կաղամբին մոխիրն եւ թուզն եւ քացախն յիրար խառնէ եւ մորհամ եւ ի վերան դիր. օգտէ. եւ թէ զանուխն քացխով եփես եւ խածած տեղն դնես՝ զչարութիւնն տանի եւ զցաւն խաղեցնէ եւ օգտէ աստուծով։

Պատճառ կարճահարին

Դէվճանիսն ասէ, թէ այս լինի զահրին հովութենէն որ բնութիւնն ի յանձն ցրվէ. եւ ուժն ի սիրտն հասնի եւ կսկծցնէ որ բնութիւնն հով է։

Նշան կարճահարին այն է, որ տեղն հետէն ուռի, եւ ցաւն սուր լինի, եւ գունն կարմիր. եւ ժամն տաք լինայ եւ ժամն հով լինայ. եւ քրտնի, եւ խելքն անցնի շուտ շուտ։

Ստածումն կարճահարին։

Դեղն այն է, որ զանգուժատն եւ սխտորն տաքցնես եւ ի վերան դնես. եւ թրիաքի յառապան օգտէ. եւ ֆարֆիոն եւ հին հոռոմ ձէթ օծէ. օգտէ եւ զցաւն խաղեցնէ։ Թէ զկորեկն տրորես եւ տաքցնես եւ կտաւ ծրարես եւ ի վերան դնես՝ օգտէ. եւ թէ Գ դրամ իսպիտակ նաֆթ խառնես ի մուսալասն եւ խմես՝ օգտէ. եւ թէ զրեւանդ յերկան եւ հապլղար եւ ջնգիանայ եւ կապարի տակ եւ հանդալի տակ եւ օշինդրի տակ Ա Ա բաժին. աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ մեղրով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր ժմուն քանի ընկուզ մի. շատ օգտէ. եւ անգուժատի դեղն օգտէ. - Ա՛ռ չոր սազապի տերեւ եւ անգուժատ եւ մուռ եւ յերկան զրեւանդ Ա Ա բաժին. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ մեղրով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր. օգտէ։ Եւ թէ զցորենին թեփն աղաւնոյ ծրտի ջրով եփես եւ տաք ի վերան դնես՝ օգտէ, զցաւն տանի։ Եւ թէ զմրգերն եփես եւ զջուրն ի վերայ խածածին լնուս՝ շատ օգտէ. եւ թէ զսխտորն ի վերան դնես՝ յայնժամն խաղեցնէ։ Եւ թէ մեղուն խածնէ՝ իւր դեղն այն է, որ զսառնացուցած կտաւն ի վերան դնես. եւ թէ զտուղտն քացխով տրորես եւ ի վերան դնես՝ օգտէ աստուծով. եւ պահ մի կենայ եւ յետոյ լվանայ զայն տեղն որ հարել է։ Սառն ջուր դիր ի վերան. օգտէ։

Ղանդայ որ է ըռաթիլան. եւ թէ այս խայթէ՝ իր ստածումն զէտ կարճահարին ստածումն է կամօքն աստուծոյ. ամէն։ Եւ տո՛ւր աւագ թրիաքն եւ թրիաքի սապայ, հա՛մ ուտելով համ քսելով. եւ հայը յալամին քամուքսն շատ օգտէ։