Խրախճանականք

Խրախճանականք առաջին։ Ասասջիր ցընկերն քո՝ թէ կարող եմ գիտել յորում ժամու դու կամիցիս ուտել ճաշ եւ քանի ըմպել գինի։ Եւ եթէ ասիցէ քեզ՝ թէ գիտեա՛, ասասջիր՝ թէ կալ քանիաւնութիւն ժամուն յորում կամիցիս ճաշել. եւ կրկնեսջիր, եւ յաւելցես ի նա այլ եւս Ե. եւ հինգ կրկնեսջիր. եւ յաւելջիր Ժ, եւ Ժ. կրկնեսջիր. եւ կալջիր զքանիաւնութիւն գինւոյն որչափ կամիցիս ըմպել. եւ յորժամ կալեալ լինի նորա զասացեալսս քո, հարցջիր ցնա՝ թէ ո՞րչափ ունիս զմիաբանեալ թիւսդ։ Եւ որչափ ասէ նա՝ դու կալջիր. եւ երթ ի բաց ՅԾ թիւ հանապազորդ. եւ զմնացեալն գիտասջիր թէ քանի հարեւր է, յայնչափերորդ ժամու լինի ճաշն եւ քանի թիւ ի խոնարհ քան հարեւրն մնայ, գիտասջիր եթէ այնչափ գինի ըմպէ։ Ապա թէ անհմուտ ոք լինիցի յորում զայսն ասասցես եւ հարեւրն ունիցի զգինին, արասցես նմա պատասխանի՝ եթէ անհնար է միոյ ժամու բաւիլ ի հարեւր նուագ։

Խրախճանականք երկրորդ։ Ասասջիր ցընկերն քո՝ եթէ երբեմն ի խրախութեան մերում ետես պարսիկ մի պարագայիկ, զգաս մի պարագայից յոյն. աղաղակեաց առ նոսա ասելով. «Տայր ոք ինձ զձեզ, եւ ձեր չափ այլ, եւ ի ձեր կիսոյդ չափ այլ, եւ չորեւորիդ չափ, եւ ես ի ձեզ եւ մեք հարեւր լինէաք։ Արդ գիտեա՛՝ եթէ յոյն պարագայիկքն քանի՞ լեալ են։ Եթէ ի գիտնոց ոք լինի ընկերն քո՝ արագ իմանայ եթէ ԼԶ են։ Ապա եթէ յախմարաց ոք իցէ՝ դեգերումն նորա եւ անգիտութիւն ոչնչիդ քեզ ուրախութիւն լինի։

Խրախճանականք երրորդ։ Ասիցես ցընկերն քո՝ երթ գնեա աղաւնի միոյ դրամի որչափ եւ կամիս եւ ասա նմա որչափ եւ դու կամիս. եթէ անկարեայ այնչափ ձագ լեալ յաղաւնին եւ վաճառեա զձագեանն հանդերձ աղաւնեաւքն, որպէս եւ դուն գնեցեր. եւ գիտասջիր՝ թէ որչափ դու ասես զձագ աղաւնոյն, միով աւելի լինին գինք աղաւնեացն. եւ ասասջիր նմա։

Խրախճանականք չորրորդ։ Ասասջիր ցընկերն քո՝ եթէ կարող եմ գիտել՝ թէ քանի դրամ կայ ի քսակիդ քում։ Եթէ ասիցէ քեզ՝ գիտեա, ասասջիր ցնա՝ եթէ կալ զորչափութիւն դրամիդ. եւ նոյնչափ այլ կալջիր. եւ երկոցունցդ չափ. եւ որչափ զառաջինն կայր. եւ միաբանեալ թիւդ կրկնեսջիր. եւ յորժամ կալեալ լինի նորա զասացեալսն քո, տաջիր բաշխել նմա զիարդ եւ կամիցիս, որ գար եւ որ կոճատ. եւ դու ի քո մտիդ առ Ժ թիւն, թիւ մի կալջիր եւ քանի թիւ զայ՝ յայնչափ դրամ լինի լեալ ի քսակին։

Խրախճանականք հրնգերորդ։ Ասասջիր ցընկերն քո՝ եթէ հոն մի հաւարածութիւն արար ինձ Ճ ամ եւ աւրն հարեւր ձու ուտէր։ Արդ գիտեա՛՝ թէ ընդամէնն քանի՞ լեալ է։ Եթէ թուող ոք է ընկերն քո՝ երագ կարէ գիտել եթէ ՅԿԵ բեւր է ձուն, զոր կերեալ էր, ապա եթէ տգէտ ոք իցէ՝ նորա դեգերումն թուովքն զքեզ ուրախ առնէ։

Խրախճանականք վեցերորդ։ Ասասջիր ցընկերն քո մինչ վաճառես գինի փաս Կ եւ տաս զհինգն յերկու դրամս, քանի զգինն Ը ունիս դրամ. եւ ասիցէ ցքեզ՝ թէ ԻԴ դրամ։ Եւ ասասջիր դու ցնա՝ եթէ ես վաճառեմ նոյնպէս եւ շահիմ դրամ մի աւելի քան զքեզ։ Եւ արասջիր այսպէս. ասասջիր զԼ միաձեռն երեք փասս դրամ մի եւ զԼ միաձեռն Բ փասս դրամ մի լինի նոյնպէս Ե երկու. եւ դրամ մի աւելի շահելովն ամաւթ առնես յառաջագոյն վաճառաւղն եւ նորա հիացմամբն դու ուրախասցիս։

Խրախճանականք Ը. [Ա]սի թէ Բ այր առն միում դրախտպան էին։ Եւ ի ժամանակս աշնան, յորժամ զպտուղս ծառոցն ժողովէին, Բ դրախտպան արանցն բաժին անկաւ ի նռան ծառերոյն Կ նուռն. եւ խորհեացն ի միասին ծախել զԿ նուռն եւ զգինն բաժան<ել>. իսկ աւուր միում Ա ընկերն ոչ էր ի տան եւ գնող եկն նռանցն. յայնժամ ընկերն որ ի տանն էր, վաճառեաց զԿ նուռն զԵ յԲ դրամ, որ ժողովի Կ նռնէն ԻԴ դրամ. եւ մինչ գնայր գնողն, եկն միւս ընկերն նռանն, որ ոչ էր ի մօտ, «Ոչ է իմ կամ որ զԵ նուռն յԲ դրամ տանի. թո՛ղ զիմ նռներն յետ բերէե։ Յայնժամ ընկերն, որ վաճառեալ էր, եհաս եւ յետս դարձոյց զգնող նռանցն եւ յԲ բաժին արարին. զԼ նուռն ինքն էառ եւ զԼ ընկերոջն երետ. եւ սա իւր բաժին ծախեաց զԳ ի դրամ մի. եւ Ա այլ ընկերն ծախեաց զիւր բաժինն զԲ ի Ա դրամ, որ լինի առաջնոյն որ զԳն ի մի դրամ վաճառեաց զինն Լին Ժ դրամ եւ երկրորդին որ զԲուսն իւր ի մէկ դրամ վաճառեաց Լին ԺԵ դրամ. եւ [320b] այս որիշ որիշ վաճառեալովս բովանդակն եղեւ ԻԵ դրամ։ Արդ հարցանելի է թէ՝ առաջին վաճառողն Են յԲ դրամ ծախեցաւ, եւ Կ նուռն ԻԴ դրամ միատեղեցաւ եւ երկրորդ վաճառովս այլ Ե Բ դրամ վաճառեցաւ. զի Ան զԳն ի մէկ դրամ վաճառեաց եւ մէկն զԲն ի մէկ դրամ. եւ այսպէս դարձեալ լինի Ե յԲ դրամ վաճառեցաւ ԻԴ դրամ բովանդակեցաւ, երկրորդ վաճառելովս այլ Են յԲ դրամ բովանդակեցաւ եւ սայ ԻԵ դրամ բովանդակեցաւ։ Զի նորա. Լն Գն ի մէկ դրամ վաճառեցաւ Ժ դրամ եղեւ եւ սորա Իին Ժ դրամ եղեւ նորա Լին դէմ, իսկ Ժ նուռն այլ Բ Բ լինի Ե դրամ, որ բովանդակի յԲուցն ԻԵ դրամ։

Խրախճանականք Թ. [Ա]սի յիմասնոցն թէ՝ առ քեզ Ճ սպիտակ եւ գնեա քեզ Ճ հաւ. Գ ազգ՝ Ա ճնճղուկ, Բն տանոյ հաւ, Գն սագ. եւ ճնճղկին զի Խն ի Ա սպիտակ, տանոյ հաւն զԱն Գ սպիտակ, զսագն ի Ե սպիտակ. եւ հանց հնարեց<ո>, որ հարիւր սպիտակին Ճ հաւ գայ, ոչ աւելի եւ ոչ պակաս։ Առ Բ սպիտակին Խ ի սպիտակ Ձ ճնճղուկ եւ Գ սպիտակին Ա հաւ [այստեղ ընդհատւում է տեքստը]։