Որչափութիւն շեկի

Որչափութիւն Շեկի. ամք՝ ՇԼԲ, լրմունք՝ ՑՇՁ, ամիսք՝ ՑՆՀԲ, շաբաթքն՝ Բ¯ԻՇԽ, աւուրք՝ Ժ¯Թ¯ԻՆԺԶ, ժամք՝ Ն¯Կ¯Զ¯ՋԼԲ, իննեւտասներրեակք՝ ԻԸ, լրմունք նոցին՝ ՄԼԵ, ԻԸեակք՝ ԺԹ, լրմունք նոցա՝ ՅԼԶ, ԳԺանին՝ ՅԿԴ, միահամուռ Շեկին լրմունքն այս է։

Եթէ ոք զքեզ հարցանէ վասն Լամասնեայ ժամուց լուսնի, կալ զաւուրս լուսնի, եւ արա զժամն Լ մասն, եւ այնչափ լոյս տայ գիշերւոյն։ Առաջին աւրն կալ ԻԴ եւ գտանի Զ մասն պակաս ի ժամէ։ Երկրորդ աւրն ԽԸ արա, զԼ՝ ժամ մի եւ ԺԵ կիսաժամ, եւ այլ Գ մասն։ Երրորդ աւրն ՀԲ տրայ. զԿն Բ ժամ եւ մնայ ԺԲ մասն։ Չորրորդ աւրն՝ ՂԶ, որ է Գ ժամք, եւ Զ մասն։ Հինգերորդ աւրն՝ ՃԻ, որ լինի Դ ժամ։ Ընձայմանէն մինչեւ ի լրումն զլոյսն դիր յառաջ Ժ ի վեշտասանէն՝ զխաւարն։ Այս են մասունք աւուր միոյ ընթացից լուսնի։ Այս են աւուրք տարւոյ միոյ ընթացից լուսնի։ Աւրն՝ մա/135b/սունք ՅԾԴ, Զ պակաս քան զարեգակն։ Ամիսն ժամք ՅԾԴ՝ Զ պակաս քան զարեգակն։ Տարին՝ աւուրք ՅԾԴ, Զ պակաս քան զարեգակն։

Եթե կամիցիս գիտել՝ եթէ զիարդ կատարէ լուսինն զընթացս իւր ի տարւոջն՝ երբեմն ԲԺան լրմունս յաւուրս ՅԾԴ, եւ երբեմն ԳԺ՝ յաւուրս ՅՁԴ, եւ ժամք ԲԺանին՝ ՓՆՂԶ, իսկ ԳԺանին՝ ժամք ՔՄՁԶ, այսպէս ապա։ Կալջիր զԹ եւ Ժերրեակ բոլորակին ամաց զամենայն աւուրսն, որ լինին ՑՋԼԷ ըստ ընթացից արեգականն եւ յաւելջիր ի նայ զԿնիցն թիւսն, զկորուսեալսն լուսնի ՃԺԵ եւ լինի աւուրք ԷՌԾ. գիտեա թէ քանի լրմունք կան ի դմա. եւ են լրմունք ՄԼԵ, բաժանեա զդայ անիւ Թ եւ Ժերեկին. եւ հասանի ԺԲ ամին՝ ԺԲ ԺԲ լրմունք, եւ Է ամին ԺԳ ԺԳ լրմունք. եւ յաւելու յարեգակէ ընթացն լուսնի աւուրս ԺԱ, եւ ժամս Գ։

Յորժամ կամիցիս գիտել՝ թէ յորում նահանջի եմք, կալ զաւուրն զոր յայտնութիւնն եթող, եւ այն է։ Կալ զփետրուարի ԻԵն եւ /136a/ այն է։ Կալ զանցեալ նահանջն , Ե ի վերայ ած, եւ այն է։ Եւ նահանջքն են այսոքիկ՝ Ա Զ Դ Բ Է Ե Գ։ Սոքա բովանդակին ԻԸ ամ։

Եթէ կամիս գիտել՝ թէ քանի ժամ է անցեալ յաւրէն կամ ի քանի ժամն ես, առ փայտ, ԺԲ մատն հաւասար, միաչափ բաժանեա Լ եւ կանգնեա զնայ ի դիւր տեղւոջ, եւ տես զշուքն, որ է ստուեր արեգականն, եւ նշանեայ զտեղին, եւ կործէ զփայտն ի վերայ ստուերին մենչեւ ի նշանն, եւ տես թէ քանի աշտիճան էառ, եւ բեր ԺԲ թիւ այլ ի վերայ, եւ տես թէ արեգակն յորում կենդանակերպոջ է։ Թէ ի խեցգետինն է՝ առ Բ թիւ ի բաց, յառիւծն՝ Գ, ի կոյսն՝ Զ, եւ ի կարիճն՝ Ը, յաղեղնաւորն՝ Ժ եւ յածեղջիւրն՝ ԺԲ. եւ զայլն որ մնայ՝ բաժանեա՛ յիւրեանց վերայ ՀԲ, որ մնայ, այնչափ ժամ է ելեալ յաւրէն. եւ ի կէս աւուր ի վայր որչափ մնայ՝ այնչափ մնացեալ է յաւրէն։ Եւ եթէ մատունք մնայ, զայն բաժանեա յամենին վերայ. եւ այնչափ մասն, որչափ մնայ ի մանրամասնացն, ելանէ ի միւս այլ ժամէն։ Եւ ի կէս աւրն զորդ Բ մատն լի/136b/նի ստուերն, որ է փայտին շուքն. եւ թէ Բ Բ անկանի ի վերայ ՀԲուցն, Բ Ժամ է ելե(ա)լ յաւրէն։ Եւ թէ Գ Գ՝ նայ Գ ժամ է ելեալ. եւ որ ի կարգին է։ Եւ ապա որ մնայ ի ՀԲուցն՝ թէ Գ, թէ Դ, թէ Ե, բաժանեա յամենին վերայ. եւ յորժամ զՀԲն բաժանես ի վերայ աշտիճանացն, որ կրկնես եւ զաւելին ի զատ հանես. որչափ ինչ ի ՀԲուցն ամէն աշտիճանի համար ընգընի , այնչափ ժամ է ելեալ յաւրէն։

Զուգաւորութիւն ԺԲ ազգաց այսպէս արա. կալ ի յայտնութենէն մինչեւ ուր ես, ԻԵ յունուարոյ տուր, եւ զայլն ի կարգին, ուր դադարէ, այն է աւուրք հոռոմի, յունի եւ ասորւոց։ Կալ զնոյն թիւ, Թ տբեթի տուր, եւ զայլն ի կարգին՝ ուր դադարէ այն է աւուրք եբրայեցւոց, արաբացւոց, մակեդոնացւոց։ Կալ զնոյն թիւ, ԺԹ ի տուբիլ տուր, եւ զայլն ի կարգին, ուր դադարէ, այն է աւուրք՝ եգիպտացւոց, եթոպացւոց, աթենացւոց, /137a/ բիւթանացւոց, կապուտակացւոց, վրաց եւ աղուանից։ Դարձեալ կալ հայ հասարակածէն մինչեւ յաւրն յորում ես, ԺԱ ի մարտի տուր, եւ զայլն ի կարգին, ուր դադարէ, այն է աւուրք հոռոմի, յունի եւ ասորոյ։ Դարձեալ կալ զնոյն թիւ, Ա աւելեացն տուր, եւ զայլն ի կարգին, ուր յանկի, այն է աւուրք եբրայեցւոց, արաբացւոց եւ մակեդոնացոց։ Դարձեալ կալ զնոյն թիւ, Զ պեմենովթայ տուր, եւ զայլն ի կարգին, ուր դադարէ թիւն, այն է աւուրք՝ եգիպտացւոց, եթովպացոց, աթենացոց, բիւթանացոց, կապպադովկիացւոց, վրաց եւ աղուանից։

Լրումն ԲԺ ազգաց այսպէս արա. կալ զլրումն հոռոմին, թէ յապրելն է, Է ի վերայ ած՝ եգիպտացոց է եւ իւրոցն։ Դարձեալ կալ զլրումն հոռոմին, Ժ ի վերա ած՝ եբրայեցւոց է, արաբացւոց եւ մակեդոնացւոց։ Դարձեալ կալ զհոռոմին, Դ ի վերայ ած եւ զամսանահանջն Ե երթ, որ ի խոնարհ մնայ, լրումն է Հայոց։ Դարձեալ թէ լրումն հոռոմին ի մարտի լինի, Դ ի վերայ ած՝ եգիպտացւոց է եւ իւրոցն։ Դարձեալ կալ զլրումն հոռոմին, ԻԱ /137b/ ի բաց երթ՝ եբրայեցւոց է, արաբացւոց, մակեդոնացւոց։ Լրումն Գ ի վերայ բեր, եւ զամսանահանջն Զ երթ, որ ի խոնարհ մնայ՝ լրումն է Հայոց։

Տեր մեր Յիսուս Քրիստոս ծնաւ ի Բեդղէէմ տբէթ ԻԱ, ըստ եբրայեցւոց ամսաթուին յԷերորդ ժամու աւուրն. եւ մկրտեցաւ ի Յորդանան ի քանունհրա ըստ ասորոց թւոյն, որ է յունուարի Զ, ի Ժերորդ ժամու գիշերոյն. եւ էր ամաց Լնից սկսեալ։ Ահա յայտ է թէ ի նոյն աւր ծննդեանն մկրտեցաւ։ Եւ ԼԳ ամաց խաչեցաւ, յաւուր ուրբաթի, ի Զերորդ ժամու աւուրն, ունելով լուսինն աւուրս ԺԴ։ Յարեաւ յաւուր երրորդի եւ թուի այսպէս յիններորդ ժամուն կատարեցաւ։ Եւ մինչեւ ցԷերորդ ժամ գիշերւոյն էր ուրբաթ, քանզի ամենայն աւր յառաւաւտէն առնու սկիզբն, ահաւասիկ աւր եւ գիշեր մի։ Եւ յԷերորդ ժամու գիշերոյն սկսաւ շաբաթն, իսկ աւր շաբաթուն գիշեր, ահաւասիկ աւր երկրորդ։ Եւ յետ Էեր/138a/որդ ժամուն սկսաւ եւ առաջիկայ գիշերն մինչեւ ցէրորդ ժամն։ Եղեւ միւս այլ եւս աւր եւ երրորդ աւրն։ Եւ ի Ժերորդ ժամու գիշերւոյն յարեաւ Քրիստոս, եւ երեւեցաւ կանանցն եւ աշակերտացն ամենեցուն։ Իսկ համբարձաւ յամսեանն պաքու ըստ եգիպտացւոց, յաւուր հինգշաբաթի, յիններորդ ժամու աւուրն։

Տասներորդ անգամ երեւեցաւ տէրն աշակերտացն յետ յարութեանն իւր ի մեռելոց։ Նախ առաջին՝ Մարիամ Մագդաղենացոյ ի գերեզմանն։ Երկրորդ անկամ՝ ի Գալիլիա լեառն, ուր ժամադիր եղեւ նոցա ըստ Մատթէոսի։ Երրորդ անգամ՝ Կեփայի միայն, որ եւ Պաւղոս ասէ թէ երեւեցաւ Կեփայի։ Չորրորդ անգամ՝ դրաւք փակելաւք առանց Թումայի։ Հինգերորդ անգամ՝ ի գնալն Կղէոպա եւ Ղուկասու ընդ նմայ՝ ի բեկանել հացին։ Վեցերորդ անգամ՝ դրաւքն փակելովք, ուր էին աշակերտքն ժողովեալ եւ Թումաս ընդ նոսա։ Էերորդ անգամ՝ առ ծովեզերբն Տիբերայ։ Ըերորդ անգամ՝ հինգհարիւրոցն միանգամայն՝ ըստ Պաւղոսի։ Թերորդ անգամ՝ Յակովբու ըստ Պաւղոսի։ Ժերորդ անգամ՝ ի լեառն Ձիթենեաց՝ ի համբառնալն։

/138b/ Էր հայր Յոհաննու աւետարանչի Զեբեդոս, իսկ մայր Սողոմի, դուստր Յովսէփայ։ Յովսէփ ունէր որդիս Դ՝ զՅակովբոս եւ զՍիմոն, զՅուդաս եւ զՅովսէս։ Եւ դստերս երիս՝ Իսթեր, Մարթա եւ Սողոմի, որ էր կին Զեբ(ե)դասի եւ մայր Յոհաննու։ Եւ փրկիչն էր քեռի Յոհաննու, որպէս եղբայր Սողոմեայ, դստերն Յովսէփայ։ Եւ մկրտեաց տէրն միայն զսուրբ առաքեալն Պետրոս, եւ Պետրոս՝ զԱնդրէաս, եւ Անդրէաս զԲ որդիսն Զեբեդայ՝ զՅակոբոս եւ զՅոհաննէս։ Յակովբոս՝ եւ Յոհաննէս եւ Անդրէաս՝ զայլ առաքեալսն միանգամայն եւ զեւթանասունսն, զի ամենեքեան փախեան ի ժամանակ(ի) չարչարանացն։ Իսկ Յոհաննէս ի մատնութեանն եւ ի չարչարանսն յանդիման կայր ի գերեզմանն, նախ քան Պետրոս եկն, զի զսուրբ զԱստուածածինն առ իւր ընկալաւ աստուածաբանն Յոհաննէս։ Իսկ զսուրբ զԱստուածածինն՝ Պետրոս եւ Յոհաննէս մկրտեցին։ Իսկ ի չարչարանացն եւ ի յարութենէն եւ ի համ/139a/բարձմանէն տեառն մինչեւ ցքարկոծումն Ստեփաննոսի՝ ամիսս Է։ Եւ ի վկայութենէն Ստեբաննոսի մինչեւ յերեւումն լուսոյն Պաւղոսի ամիսս Զ։ Եւ յերեւմանէ լուսոյն Պաւղոսի մինչեւ ցփոխումն Աստուածածնին՝ ամս ԽԴ. եւ էր ամաց ԵԺից, յորժամ ծնաւ զտէրն. եւ լինի ամս ԾԹ։ Եկաց ի տաճարն ի սրբութիւն սրբոցն ամս ԺԱ. եւ էր ամաց երից, յորժամ ընծայեցաւ ի ծնաւղացն ի տաճարն։ Եւ արար ի տունն Յովսէփայ, ամիսս Դ. եւ աւետարանեաց նմա հրեշտակն եւ ծնաւ զկոյսն աշխարհի Քրիստոս առանց հաւր, զծնեալն ի հաւրէ յառաջ քան զյաւիտեանս առանց մաւր։ Եւ էր, որպէս ասացաք, ամենասրբուհի կոյսն Մարիամ ամաց ԵԺից. եւ եկաց ամս ԼԳ, որպէս եւ որդին իւր։ Եւ յետ ամբառնալոյ որդւոյն իւրոյ եկաց ի տունն Յոհաննու աւետարանչի ամս ԺԱ, որ լինի ամենայն ժամանակ տիրամաւրն ամս ԾԹ։

Ազգք, որ խաչեցար ասեն, եւ տաւն առնեն եւ զՔրիստոս Աստուած ուղիղ խոստովանին, այս են՝ /139b/ հայք երանելիք, եթովպացիք, եգիպտացիք, աղուանք, կումբիկք, երջանիկն Արաբիա, հռոմէացիք, գաղիացիք, ֆռանկք, սպանիացիք, բրիտենացիք, պատմոսացիք, յակովբիկք, Սադաստանայք, Սկիւթ անապատ եւ երկիրն Աւետեաց։ Ազգք՝ ԺԷ։